Przejdź do zawartości

Tychowo

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez EmptyBot (dyskusja | edycje) o 21:48, 22 cze 2016. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.

Szablon:POL miasto infobox Tychowo (niem. Groß Tychow) – miasto w północno-zachodniej Polsce, w województwie zachodniopomorskim, w powiecie białogardzkim, siedziba gminy Tychowo. Położone na pograniczu Pojezierza Drawskiego i Równiny Białogardzkiej, w zlewni strugi Liśnicy.

Według danych UM na dzień 31 grudnia 2014 roku miasto miało 2426 stałych mieszkańców[1].

Położenie

Granice administracyjne miasta Tychowo – cyframi od 1 do 9 oznaczono eksklawy miasta, literą A oznaczono eksklawę obszaru wiejskiego gminy znajdującą się na terenie miasta

Miasto na bazie wsi o charakterze owalnicy, przy linii kolejowej nr 404 SzczecinekKołobrzeg, leży ok. 22 km od Białogardu, ok. 35 km od Koszalina, ok. 26 km od Połczyna-Zdroju i ok. 26 km od Bobolic, na skrzyżowaniu drogi wojewódzkiej nr 167 z drogą wojewódzką nr 169. Przy głównej ulicy znajdują się kamienice z XIX wieku.

Według danych z 1 stycznia 2014 r. powierzchnia miasta wynosiła 3,96 km²[2].

W latach 2010-2012 miasto w granicach administracyjnych składało się z dziesięciu osobnych fragmentów, dodatkowo na jego obszarze była eksklawa części wiejskiej gminy Tychowo[3] – był to jedyny przypadek w Polsce podziału na tyle części jednej jednostki administracyjnej. Granice te zostały skorygowane z dniem 1 stycznia 2013 roku[4].

Historia

Pierwsze wzmianki pojawiają się w dokumentach z połowy XIII wieku, jest to miejscowość o słowiańskim, wczesnośredniowiecznym rodowodzie[5]. Początkowo był to majątek rycerski należący do dwóch rodów (lenno starego pomorskiego rodu Kleszczów, zgermanizowanego na von Kleist, wzmiankowany w 1477 r.) i częściowo von Versen (wzmianka z 1523 r.) Z czasem von Kleist stali się jedynymi właścicielami majątku Tychowo. Na początku XIX wieku posiadłość przeszła w inne ręce, po czym została odkupiona przez przedstawicieli innej linii rodu von Kleist, noszącej nazwisko von Kleist-Retzow. Rodzina von Kleist-Retzow była w posiadaniu majątku do końca II wojny światowej. Tychowo liczyło wtedy około 2000 mieszkańców[6].

Po wojnie majątek upaństwowiono, stał się własnością PGR. W latach 70. XX wieku rozebrano ocalały po ostatniej wojnie, a zdewastowany w latach 50. i na początku lat 60. pałac rodziny von Kleist[potrzebny przypis].

W latach 1975–1998 należało do woj. koszalińskiego.

1 stycznia 2010 roku Tychowo uzyskało status miasta[7]. Tego samego dnia zostało zniesione „Sołectwo Tychowo”, w którego skład wchodziła także osada Dobrochy[8].

Demografia

  • Piramida wieku mieszkańców Tychowa w 2014 roku [9].


Zabytki

Pałac przed 1939
Tychowo pałac w 1960
tryptyk, krucyfiks i tablica nagrobna

Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są[10][11]:

Turystyka

W zachodniej części miasta węzeł dwóch znakowanych czerwonych szlaków turystycznych:

Przyroda

Największy w Polsce głaz narzutowy – Trygław
  • Na cmentarzu pomnik przyrody, największy w Polsce i drugi w Europie głaz narzutowy Trygław, o wymiarach: obwód – 44 m, wysokość nad ziemią – 3,8 m, pod ziemią poniżej 4 m; długość 13,7 m, szerokość 9,3 m, objętość ok. 700 m sześciennych, masa – 2 tysiące ton. 1 listopada głaz wykorzystywany jest jako ołtarz polowy w czasie mszy na cmentarzu.
Aleja lipowa

Kultura i sport

W Tychowie jest przedszkole, szkoła podstawowa, Gimnazjum im. Jana Pawła II i Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. prof. Jana Radomskiego, Biblioteka Publiczna im. Lucjana Szenwalda, hala sportowa, boisko sportowe, boisko wielofunkcyjne ze sztuczną nawierzchnią przy Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych, boisko sportowe „Orlik”, Gminny Ośrodek Kultury z salą widowiskową na 300 miejsc. Ludowy Zespół Sportowy w mieście to Głaz Tychowo, należący do Gminnego Międzyzakładowego LKS, powstał w 1946 r., jest najstarszy w gminie.

Transport

W mieście krzyżują się dwie drogi wojewódzkie:

Na południowy zachód od miejscowości, po zachodniej stronie drogi wojewódzkiej nr 167 znajduje się stacja kolejowa.

W Tychowie znajduje się również przystanek komunikacji autobusowej.

Administracja

Miasto jest siedzibą gminy miejsko-wiejskiej. Mieszkańcy Tychowa wybierają 5 z 15 radnych do Rady Miejskiej w Tychowie[13]. Pozostałych 10 radnych wybierają mieszkańcy obszaru wiejskiego gminy Tychowo. Organem wykonawczym od 2010 roku jest burmistrz. Siedzibą władz jest urząd miejski przy ul. Bobolickiej.

Burmistrzowie Tychowa:

  • Elżbieta Wasiak (od 2010 do 2014), wcześniej Wójt Gminy Tychowo
  • Robert Falana (od 2014)

Mieszkańcy Tychowa wybierają posłów z okręgu wyborczego nr 40 (siedziba Koszalin), senatora z okręgu nr 99, a posłów do Parlamentu Europejskiego z okręgu wyborczego nr 13.

Wspólnoty wyznaniowe

Współpraca międzynarodowa

  1. UM: Wykaz liczby mieszkańców w Gminie Tychowo, stan na 31-12-2014 r.
  2. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2014 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2014-07-24. ISSN 1505-5507.
  3. Mapa granic miasta na Geoportalu.
  4. Zmiany wchodzące w życie z dniem 1 stycznia 2013 roku. Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych. [dostęp 2014-09-02].
  5. Andrzej Świrko: Przewodnik turystyczny „Szlakiem dawnych rodów pomorskich”. Wyd. PPH Zapol Dmochowski, Sobczyk, Szczecin, s. 95, ISBN 978-83-7518-023-7.
  6. Gerhard Rühlow: „Grosstychow in Pommern. Bilder und Erinnerungen”. Hüntemann, Schöppingen 1986, s. 102, ISBN 83-904085-3-8.
  7. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 lipca 2009 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i nazw gmin oraz siedzib ich władz, ustalenia granic niektórych miast oraz nadania niektórym miejscowościom statusu miasta (Dz.U. z 2009 r. nr 120, poz. 1000).
  8. Uchwała Nr XXXIX/264/09 Rady Gminy Tychowo z dnia 21 października 2009 r. ws. zniesienia sołectwa Tychowo (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2009 r., Nr 87, poz. 2356).
  9. http://www.polskawliczbach.pl/Tychowo, w oparciu o dane GUS.
  10. Rejestr zabytków nieruchomych woj. zachodniopomorskiego - stan na 31.12.2012 r. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 4. [dostęp 30.3.13].
  11. „Zachodniopomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków”. Szczecin. 
  12. Zachodniopomorski Rejestr Zabytków, KOBiDZ. nr rej. 1128 z dnia 11 października 1980 r.
  13. Uchwała Nr XVII/140/12 Rady Miejskiej w Tychowie z dnia 30 sierpnia 2012 r. ws. podziału Gminy Tychowo na okręgi wyborcze (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2012, poz. 1987)
  14. Dane według raportów wyszukiwarki zborów (www.jw.org) z 29 stycznia 2013.
  15. Akt Partnerstwa między Gminą Tychowo a miastem Burg Stargard.

Bibliografia

  • Jarosław Ellwart, Pomorze Środkowe. Przewodnik turystyczny, Region, Gdynia, 1999, s. 160-162, ISBN 83-87400-26-2.
  • Jerzy Kosacki, Bogdan Kucharski, Pomorze Zachodnie i Środkowe. Przewodnik, Sport i Turystyka, Warszawa, 2001, s. 478, ISBN 83-7200-583-4.
  • Andrzej Świrko, Pałace, dwory i zamki w dorzeczu Parsęty, POT, 2005, ISBN 83-7263-900-0.

Linki zewnętrzne