Wikipedia:Artykuły na medal/Kwiecień Czerwiec 2020

HMS Glorious – brytyjski krążownik liniowy z okresu I wojny światowej, przebudowany po jej zakończeniu na lotniskowiec, drugi okręt typu Courageous. Zaprojektowany według wymagań pierwszego lorda morskiego Admiralicji, admirała Johna Fishera, prawdopodobnie miał zostać wykorzystany dla wsparcia forsowanego przezeń desantu na niemieckim wybrzeżu Morza Bałtyckiego. Był bardzo lekko opancerzony i uzbrojony w zaledwie cztery działa dużego kalibru. Do służby w Royal Navy wszedł pod koniec 1916 roku i do zakończenia I wojny światowej operował na Morzu Północnym. Wycofany ze służby po zakończeniu działań wojennych, w połowie lat 20. XX wieku został przebudowany na lotniskowiec. Po powtórnym wejściu do służby większość czasu operował na Morzu Śródziemnym. Po wybuchu II wojny światowej resztę roku spędził bezskutecznie, polując na niemiecki pancernik kieszonkowy „Admiral Graf Spee” na Oceanie Indyjskim. W kwietniu 1940 roku został przesunięty na wody północnoeuropejskie i wspierał brytyjskie operacje w czasie kampanii norweskiej. Podczas brytyjskiej ewakuacji z Norwegii w czerwcu 1940 roku został zatopiony przez niemieckie pancerniki „Scharnhorst” oraz „Gneisenau” ze stratą 1207 członków załogi.

Dyskografia zespołu Rammstein – niemieckiego zespołu metalowego składa się z siedmiu albumów studyjnych, dwóch albumów koncertowych, jednej kompilacji, jednego box setu, dwudziestu czterech singli oraz czterech wideo. Członkami zespołu od jego założenia w 1993 roku są: wokalista Till Lindemann, gitarzyści Richard Kruspe i Paul Landers, keyboardzista Christian Lorenz, basista Oliver Riedel oraz perkusista Christoph Schneider. Debiutancki singel zespołu, Du riechst so gut, został wydany w sierpniu 1995 roku. Miesiąc później grupa wydała swój pierwszy album studyjny, Herzeleid, który zadebiutował na szóstym miejscu niemieckiej listy przebojów. Drugi album studyjny, Sehnsucht, został wydany w sierpniu 1997 roku uzyskał status platynowej płyty w Niemczech. Trzeci album studyjny Rammsteinu, Mutter uzyskał status podwójnej platynowej płyty w Niemczech i Szwajcarii. W 2004 roku ukazał się czwarty album studyjny, Reise, Reise, a rok później piąty - Rosenrot. Szóstym albumem studyjnym wydanym przez zespół jest Liebe ist für alle da. Wydany w 2019 roku siódmy, niezatytułowany album studyjny zespołu, zajął pierwsze miejsce na listach przebojów w 14 krajach, w tym Polsce.

Piwo – napój alkoholowy otrzymywany w wyniku fermentacji alkoholowej brzeczki piwnej. Brzeczka ta stanowi wodny wyciąg ze słodu browarnego z dodatkiem chmielu i ewentualnie innych surowców. Produkcja piwa najczęściej przebiega w następujący sposób: rozdrobniony słód miesza się z ciepłą wodą, czasem z dodatkiem innych surowców skrobiowych i enzymów. Uzyskuje się w ten sposób ekstrakt, który poddawany jest gotowaniu wraz z chmielem, a następnie się go klaruje i schładza. Płyn ten ulega fermentacji przez dodane drożdże piwowarskie. Powstałe piwo zazwyczaj filtruje się i podaje jako napój musujący, z uwalniającymi się pęcherzykami dwutlenku węgla tworzącymi pianę. Wyraz piwo wywodzi się z prasłowiańskiego słowa pivo oznaczającego napitek, napój. Piwo to najstarszy i najczęściej spożywany napój alkoholowy oraz trzeci pod względem popularności po wodzie oraz herbacie napój na świecie.

Wizyta Billy’ego Grahama w Polsce – 253. kampania ewangelizacyjna Billy'ego Grahama, amerykańskiego ewangelisty przebudzeniowego, teologa i antropologa, jednego z najbardziej znanych ewangelistów na świecie która miała miejsce w dniach 6–16 października 1978 roku. Polska była 57. krajem, który odwiedził kaznodzieja. Wizyta była jednym z najważniejszych wydarzeń w historii polskiego ewangelikalnego chrześcijaństwa. Na krótko przed przyjazdem Grahama do Polski, wydawnictwo Słowo Prawdy wydało specjalną broszurę Ewangelista dr Billy Graham, w której przedstawiono jego sylwetkę i pracę. Wizyta była też ważnym wydarzeniem ekumenicznym, otworzyła nowy etap współpracy między Kościołami chrześcijańskimi w Polsce. Ponadto podczas wizyty Graham spotkał się z przedstawicielami władz państwowych, m.in. z wicepremierem Józefem Tejchmą oraz ministrem Kazimierzem Kąkolem. Tłumaczem Grahama był prezbiter Zdzisław Pawlik, sekretarz Polskiej Rady Ekumenicznej. Wizyta była monitorowana przez SB.

Medaliści mistrzostw Polski seniorów w rzucie oszczepem – zdobywcy medali seniorskich mistrzostw Polski w konkurencji rzutu oszczepem. Rzut oszczepem mężczyzn jest rozgrywany na mistrzostwach kraju od ich pierwszej edycji, która miała miejsce w lipcu 1920 roku we Lwowie. Pierwszym w historii mistrzem Polski został zawodnik lwowskiej Pogoni Sławosz Szydłowski, który uzyskał wynik 48,40 ustanawiając tym samym nowy rekord Polski – w całej historii mistrzostw kraju nigdy więcej podczas tych zawodów nie ustanowiono później rekordu Polski w rzucie oszczepem. Najbardziej utytułowanym zawodnikiem wśród startujących w mistrzostwach Polski jest Janusz Sidło, który zdobył najwięcej medali krajowego czempionatu – dziewiętnaście, w tym czternaście złotych. W latach 1951–1967 Sidło rokrocznie stawał na podium mistrzostw kraju. Aktualny rekord mistrzostw Polski seniorów w rzucie oszczepem wynosi 88,09 i został ustanowiony przez Marcina Krukowskiego podczas czempionatu w Białymstoku 21 lipca 2017 roku.

Jar of Flies – trzeci minialbum amerykańskiego zespołu muzycznego Alice in Chains, opublikowany 25 stycznia 1994 roku nakładem wytwórni Columbia Records. Tygodniowa sesja nagraniowa odbyła się w London Bridge Studio w Seattle. Produkcją epki zajęli się muzycy, którzy przygotowali zestaw siedmiu premierowych kompozycji. W stosunku do poprzednich wydawnictw, większy wkład w komponowanie, poza duetem Layne Staley i Jerry Cantrell, mieli także pozostali członkowie. Jar of Flies uchodzi za kontynuację akustycznego i melancholijnego brzmienia, zapoczątkowanego na wydawnictwie Sap z 1992 roku. 12 lutego 1994 roku minialbum zadebiutował na 1. pozycji w zestawieniu Billboard 200, przechodząc tym samym do historii jako pierwszy album wydany w formacie EP, który tego dokonał. Otrzymał na ogół pozytywne recenzje ze strony krytyków, którzy podkreślali, że mimo lżejszych aranżacji, utwory wciąż zachowują mroczny i przygnębiający charakter. Album promowany był przez single „No Excuses” oraz „I Stay Away”, z czego druga z kompozycji uzyskała nominację do nagrody Grammy w kategorii Best Hard Rock Performance. Jar of Flies okazał się sukcesem komercyjnym, odnotowując wysoką sprzedaż.

Wrocławskie krasnale – wydarzenie artystyczne oraz zjawisko społeczne obejmujące swoim zasięgiem Wrocław i okoliczne gminy, a wywierające wpływ na działania artystyczne realizowane w całej Polsce. Niewielkie rzeźby krasnali, w liczbie stale rosnącej, są umieszczane we Wrocławiu sukcesywnie od 2005 roku. Wywodzą się od malowanych w latach 80. XX wieku graffiti, a następnie happeningów organizowanych przez ruch „Pomarańczowej Alternatywy” ośmieszających w sposób pokojowy system komunistyczny. Po upadku PRL-u krasnale uległy zapomnieniu aż do sierpnia 2005 roku, kiedy to wrocławski rzeźbiarz Tomasz Moczek ustawił pięć pierwszych krasnali. Figurki krasnali stały się integralną częścią przestrzeni miejskiej oraz zjawiskiem społecznym. Nowe postacie tworzone są przez artystów z całej Polski, a ich opiekunami są instytucje publiczne, firmy oraz osoby prywatne. Organizowane są specjalne wycieczki szlakiem krasnali, gry plenerowe, spektakle teatralne oraz wydawane mapy dla turystów chcących połączyć odnajdywanie kolejnych figurek ze zwiedzaniem Wrocławia.

Alfred Hitchcock w rolach cameo – brytyjski reżyser filmowy Alfred Hitchcock wystąpił w 38 ze swoich 52 zachowanych filmów fabularnych. Po raz pierwszy pojawił się w dreszczowcu kryminalnym Lokator z 1927 roku. Jak sam przyznał, jego pierwszy występ miał na celu wyłącznie zyskanie na czasie i ograniczenie wydatków. Główną inspirację dla Hitchcocka stanowił D.W. Griffith, który miał w zwyczaju pojawiać się w swoich wczesnych produkcjach, odgrywając krótkie epizody. Hitchcock pojawiał się na kilka sekund w rozmaitych rolach, między innymi jako pasażer metra (Szantaż), przechodzień (Morderstwo, Rebeka), pasażer autobusu (Złodziej w hotelu) i tym podobnych nigdy nie wypowiadając żadnej kwestii. Częstym motywem reżysera było trzymanie instrumentu muzycznego w dłoniach, na przykład wiolonczeli w kryminalnym dramacie sądowym Akt oskarżenia. Alfred Hitchcock, w rozmowie z François Truffaut, tłumaczył role cameo w swoich filmach w następujący sposób: (…) trzeba było wypełnić ekran. Później zrobił się z tego przesąd, a w końcu – stały żart. Teraz jednak ten żart stał się już dość kłopotliwy i żeby pozwolić ludziom spokojnie oglądać film, staram się pojawiać ostentacyjnie w ciągu pierwszych pięciu minut.

Lubrza – miejscowość gminna o charakterze turystycznym położona w województwie lubuskim, w powiecie świebodzińskim na Pojezierzu Łagowskim. Lubrza powstała jako osada rycerska w XIII wieku. Na początku XIV wieku, stopniowo przeszła na własność opactwa cystersów z Paradyża. Od 1742 roku w granicach Królestwa Prus, a następnie od 1871 roku w granicach Rzeszy Niemieckiej. W XIX wieku nastąpił szybki rozwój miejscowości na skutek odkrycia w okolicy złóż węgla brunatnego. Jednocześnie położenie wśród trzech jezior i zalesionych wzgórz morenowych stymulowało rozwój bazy turystycznej. Od 1945 roku w granicach Polski. Lubrza w przeszłości dwukrotnie posiadała prawa miejskie, została zdegradowana do rangi wsi w 1946 roku na skutek wyludnienia i zniszczeń wojennych. W miejscowości jak i jej najbliższej okolicy znajdują się liczne obiekty południowego odcinka MRU tzw. Pętli Boryszyńskiej. Przez wieś przepływa rzeka Rakownik. Według danych z grudnia 2019 roku, Lubrza miała 1078 mieszkańców.

ORP Burza – polski niszczyciel typu Wicher. Zbudowany na podstawie zmodyfikowanych planów francuskich kontrtorpedowców typu Bourrasque okręt, został zamówiony w 1926 roku w stoczni Chantiers Navals Français w Blainville-sur-Orne. Początkowo okręt uzbrojony był w cztery ustawione pojedynczo armaty kalibru 130 mm, dwie armaty plot. kal. 40 mm, dwie trzyrurowe wyrzutnie torped 550 mm, dwie wyrzutnie i dwa miotacze bomb głębinowych oraz dwie pary torów minowych na 60 min kotwicznych – w trakcie służby uzbrojenie zmieniano. Zespół napędowy umożliwiał osiągnięcie maksymalnie do 33,8 węzła. Okręt wszedł do służby 10 sierpnia 1932 roku. Wraz z bliźniaczym niszczycielem ORP Wicher, stworzył zalążek Dywizjonu Kontrtorpedowców. Tuż przed wybuchem II wojny światowej został skierowany do Wielkiej Brytanii w ramach planu „Peking”. Uczestniczył w kampaniach norweskiej i francuskiej, a także bitwie o Atlantyk, prowadząc działania patrolowe oraz w eskorcie konwojów. W 1944 roku jednostka została wycofana do rezerwy. Od 1960 roku przez następne 16 lat pełnił funkcję okrętu-muzeum Marynarki Wojennej PRL. Okręt zezłomowano w 1977 roku.

Podsumowanie startów zespołu March w Formule 1 – w 1969 roku Brytyjczycy Max Mosley, Alan Rees, Graham Coaker oraz Robin Herd utworzyli zespół March. Głównym celem zespołu było stanie się efektywnym producentem samochodów wyścigowych dla klientów, którzy używali silników Cosworth DFV i skrzyń biegów Hewland. W 1970 roku został zbudowany bolid Formuły 3, po czym jeszcze w tym samym roku zbudowano Marcha 701 i zgłoszono go do Formuły 1. Bolid był używany przez pięć zespołów wyścigowych. Jako konstruktor samochodów pierwsze zwycięstwo March odniósł w Grand Prix Hiszpanii 1970, kiedy to w Marchu 701 triumfował Jackie Stewart ścigający się dla Tyrrell Racing Organisation. Do 1978 roku March dostarczał również swoje samochody zespołom klienckim, z których największe sukcesy odnosił Tyrrell Racing Organisation, raz zwyciężając i trzy razy zdobywając podium i pole position w sezonie 1970. Dla zespołu fabrycznego po raz pierwszy zwyciężył Vittorio Brambilla w bolidzie March 751 w przerwanym z powodu deszczu Grand Prix Austrii 1975. Fabryczny zespół najwyższą pozycję w klasyfikacji generalnej osiągnął w debiutanckim sezonie 1970, kiedy to wywalczył trzecie miejsce. Z kolei w latach 1977–1978 i 1981–1982 bolidy Marcha nie zdobyły ani jednego punktu.

Kopalnia Szarlej – zlikwidowana kopalnia rud cynku, która istniała na terenie obecnych Piekar Śląskich-Szarleja. Została założona w 1811 roku, działała do około 1896 roku; do połowy XIX wieku była największą i najbogatszą kopalnią rud cynku na Górnym Śląsku, jedna z największych kopalń galmanu w Europie. Pole wydobywcze kopalni Szarlej wynosiło 175 318 m². Wydobycie prowadzono metodą odkrywkową poprzez tworzenie teras. Złoże zalegało na głębokości około 1 do 4 łatrów pod powierzchnią ziemi; wydobycie prowadzono w dwóch odkrywkach: wschodniej i zachodniej, głębokość odkrywek przed 1849 rokiem dochodziła do 31 i 33 metrów. Urobek lepszej jakości był transportowany na powierzchnię taczkami przez kobiety, następnie zwałowano go w pobliżu drogi biegnącej z Bytomia do Piekar Śląskich. Materiał zanieczyszczony i wymieszany z gliną kierowano do wapiennych osadników, gdzie był łączony z wodą i odzielany z wykorzystaniem procesu sedymentacji. Ze względu na dopływ wód gruntowych prowadzono także wydobycie metodą podziemną.

Teodor Peterek (ur. 7 listopada 1910 w Świętochłowicach, zm. 12 stycznia 1969 w Słupcu) – polski piłkarz występujący na pozycji napastnika, reprezentant Polski w latach 1931–1938, olimpijczyk, trener piłkarski. Karierę piłkarską rozpoczynał w 1925 roku w juniorach Śląsku Świętochłowice, skąd po dwóch latach przeniósł się do młodzieżowej drużyny Ruchu Chorzów. W 1928 roku został włączony do seniorów Ruchu, w którym występował do wybuchu II wojny światowej. Zdobył z nim w tym czasie pięciokrotnie mistrzostwo Polski, a także dwukrotnie był królem strzelców rozgrywek I ligi. Jest członkiem Klubu 100 z dorobkiem 157 bramek. W latach 1939–1941 grał w powołanym przez władze okupacyjne Bismarckhütter SV. W czasie wojny został wcielony do Wehrmachtu, a następnie trafił do Polskich Sił Zbrojnych. Po wojnie był zawodnikiem francuskiego klubu St. Avon i do 1948 roku ponownie Ruchu Chorzów. Po zakończeniu kariery piłkarskiej był trenerem rezerw Ruchu Chorzów, Polonii Piekary Śląskie, Zagłębia Dąbrowa Górnicza, Stilonu Gorzów Wielkopolski, Górnika Radlin, Pogoni Nowy Bytom, Sparty Orzesze oraz Górnika Słupiec.

Pomniki przyrody w Raciborzu – na terenie Raciborza znajduje się łącznie 20 obiektów uznanych za pomniki przyrody, a pierwszymi obiektami tego typu były głaz narzutowy z epoki lodowcowej na placu Wolności, sosna Sosienka w Brzeziu oraz Dąb Sobieskiego w Łężczaku, choć te dwa ostatnie w granicach Raciborza znalazły się dopiero w latach 70. XX wieku, po przyłączeniu do miasta Brzezia w 1975 roku oraz Markowic w 1977 roku. W 1992 roku uchwała Rady Miasta do rangi pomników przyrody zakwalifikowała kolejnych 9 pojedynczych drzew, jedną grupę drzew oraz jedno pnącze. W 2000 roku z kolei wycięto brzeską sosnę po tym, jak została podpalona. W sporządzonej w 2006 roku waloryzacji przyrodniczej miasta Racibórz wskazano 17 nowych obiektów, z których po analizie postanowiono objąć ochroną 6 następnych. Ponadto pozytywnie rozpatrzono wniosek osoby fizycznej o uznanie za pomnik przyrody jesionu wyniosłego przy ulicy Babickiej.

Psychoza – amerykański dreszczowiec psychologiczny z 1960 roku w reżyserii Alfreda Hitchcocka i według scenariusza Josepha Stefano, opartego na powieści o tym samym tytule autorstwa Roberta Blocha. W rolach głównych wystąpili Anthony Perkins, Janet Leigh, John Gavin oraz Vera Miles. Akcja filmu skupia się na sekretarce biura nieruchomości, Marion Crane, która, chcąc pomóc swojemu narzeczonemu Samowi w kłopotach finansowych, dokonuje w pracy defraudacji dużej sumy pieniędzy. Po długiej podróży samochodem zatrzymuje się w przydrożnym motelu kierowanym przez Normana Batesa. Gdy kobieta zostaje brutalnie zasztyletowana, jej śladem rusza młodsza siostra Lila. Film Hitchcocka budził emocje jeszcze przed premierą. Kontrowersyjna tematyka spowodowała, że studio Paramount Pictures odmówiło produkcji, zajmując się jedynie dystrybucją. Psychoza została przyjęta z mieszanymi odczuciami; krytycy byli poirytowani faktem, że nie organizowano żadnych pokazów przedpremierowych z ich udziałem. Z uwagi na kampanię reklamową, która przeszła do historii jako jedna z najsprawniej zaplanowanych i przeprowadzonych, zainteresowanie filmem było na tyle duże, że kolejki do kin tworzyły się od wczesnych godzin porannych i nie znikały do ostatnich wieczornych pokazów. Psychoza otrzymała cztery nominacje do nagrody Akademii Filmowej. Po premierze film zyskał miano kultowego, a w 1992 roku został przeznaczony do konserwacji w National Film Registry.