Sosnowiec

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez 62.206.228.99 (dyskusja) o 11:57, 26 lip 2007. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
{{{nazwa}}}
{{{nazwa oryginalna}}}
[[Plik:{{{zdjęcie}}}|240x240px|alt=Ilustracja|{{{opis zdjęcia}}}]]
{{{opis zdjęcia}}}
Herb [[Plik:{{{flaga}}}| 100x130px| alt=Flaga]]
[[Herb {{{dopełniacz nazwy}}}|Herb]] [[Flaga {{{dopełniacz nazwy}}}|Flaga]]
Państwo {{{państwo}}}
Zarządzający

Prezydent miasta

Powierzchnia

91,26 km²

Wysokość

250 m n.p.m.

Populacja (2006)
• liczba ludności
• gęstość


{{{liczba ludności}}}
{{{gęstość zaludnienia}}} os./km²

Nr kierunkowy

{{{numer kierunkowy}}}

Kod pocztowy

{{{kod pocztowy}}}

Tablice rejestracyjne

{{{tablice rejestracyjne}}}

Położenie na mapie brak
Mapa konturowa brak
Brak mapy: {{państwo dane {{{państwo}}} | mapa/core | wariant = {{{państwo}}} }}
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie świata
Mapa konturowa świata
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark}
Strona internetowa

Sosnowiec - miasto położone na południu Polski, w województwie śląskim, w centrum Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego (GOP). Główne miasto Zagłębia Dąbrowskiego. Historycznie część Małopolski.

Dzielnice (historyczne)

Geografia

Położenie

Położenie Sosnowca w GOP.

Sosnowiec położony jest na Wyżynie Śląskiej na terenie Zagłębia Dąbrowskiego. Pod względem geologicznym Sosnowiec położony jest w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym obejmującym cały Górnośląski Okręg Przemysłowy oraz Rybnicki Okręg Węglowy. Sosnowiec graniczy z następującymi miastami:

Rzeki i cieki wodne

Zbiorniki wodne i jeziora

  • Balaton w Sosnowcu Porąbce
  • Leśna w Sosnowcu Kazimierzu Górniczym
  • Stawiki w Sosnowcu Starym Sosnowcu

Historia

Sosnowiec, Plac Stulecia popularnie nazywany "Patelnią"
 Osobny artykuł: Historia Sosnowca.

Nazwa miasta pochodzi od borów sosnowych porastających te tereny przed 1830 rokiem. Pierwotna nazwa miasta brzmiała Sosnowice. Najstarsza znana wzmianka o osadzie z terenu obecnego Sosnowca pochodzi być może z 1123 roku, a już z pewnością o Milowicach, jak również o Klimontowie, Zagórzu i innych można mówić na podstawie dokumentu z 1228 i innych począwszy od XIII wieku. Prawa miejskie przez krótko w XVIII wieku posiadał Modrzejów a następnie od 1902 Sosnowiec, co było pierwszym przypadkiem nadania takich praw w Królestwie Polskim za rządów caratu po Powstaniu Styczniowym, w którym to zresztą Sosnowiec też miał swoją chlubną kartę. W chwili uzyskania praw miejskich w 1902 "wieś" Sosnowiec liczyła jednak 61 tys. mieszkańców, miała własną prasę, teatr zawodowy, rozwinięte lecznictwo ze szpitalem, wśród wydarzeń, jakie miały tu miejsce, prócz wspomnianych walk powstańczych, należy odnotować np. pierwszy w Polsce - razem z Warszawą - pochód pierwszomajowy itp. działania. Presja, jaką więc te fakty musiały wywierać na administrację carską, najlepiej tłumaczy, jak to się stało, że pomimo nastrojów antycarskich, właśnie Sosnowiec zyskał jako pierwszy po powstaniu prawa miejskie.

Gospodarka

Plik:Sosnowiec przemysł.png
Sosnowiec dominującym ośrodkiem przemysłowym Zagłębia Dąbrowskiego
"Zalane" w Sosnowcu powstałe w wyniku szkód górniczych
Kopalnia Węgla Kamiennego Kazimierz-Juliusz

W mieście zlokalizowana jest Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna - Podstrefa Sosnowiecko-Dąbrowska. Jej pięć Obszarów powoli, lecz sukcesywnie przyciąga nowych inwestorów, stawiających tutaj nowe hale zakładowe.

W Sosnowcu wg danych GUS działalność prowadzi 25 500 podmiotów gospodarczych. Pomimo przemysłowego dziedzictwa wiele z nich to małe, jednoosobowe firmy, świadczące usługi wyłącznie na rzecz jednego zleceniodawcy.

Dochód w przeliczeniu na mieszkańca w kwocie 2 086 PLN zł stanowi 102,3% średniego województwa a 111,8% średniego krajowego.

Na koniec 2004 zarejestrowanych było 19 500 bezrobotnych, co stanowi 8,48% ogółu mieszkańców, zatrudnienie natomiast deklarowało 68 338 osób, czyli 29,72% ogółu mieszkańców. Pozostałe 62 295 mieszkańców w wieku produkcyjnym, lecz nieaktywnych zawodowo, w połączeniu w zarejestrowanymi bezrobotnymi, wyznacza rzeczywistą stopę bezrobocia w Sosnowcu na poziomie 35,56%. W tej chwili (kwiecien 2007) stopa bezrobocia utrzymuje się na poziomie 15,7%.

Miasto, do dziś odczuwające skutki likwidacji górnictwa na swoim terenie, stoi w obliczu kolejnego problemu spowodowanego redukcją kosztów w Mittal Steel Poland S.A. Oddział Dąbrowa Górnicza - zakładu, którego pracownikami w znaczącym udziale są mieszkańcy sosnowieckich dzielnic, przede wszystkim wybudowanych dla hutników osiedli mieszkaniowych w Zagórzu.

Do najważniejszych zakładów pracy należą:

  • KWK Kazimierz-Juliusz w Sosnowcu Kazimierzu Górniczym
  • Mittal Steel Poland SA Oddział Sosnowiec (dawna Huta Cedler) w Sosnowcu Dańdówce - odlewnia żeliwa i walcownia stali
  • CTL Maczki-Bór Sp. z o.o. w Sosnowcu Maczkach - wydobycie, przetwórstwo i transport piasku oraz serwis taboru kolejowego
  • Huta im. M. Buczka w Sosnowcu Pogoni i Sosnowcu Konstantynowie - produkcja walców i rur
  • Foster Wheeler Energia Polska sp. z o.o. w Sosnowcu Środuli - produkcja kotłów przemysłowych i wymienników ciepła
  • TIMKEN Polska sp. z o.o. w Sosnowcu Pogoni - produkcja łożysk tocznych
  • DUDA - Zakłady Przetwórstwa Mięsnego w Sosnowcu Milowicach
  • BITRON Poland sp. z o.o. w Sosnowcu Dańdówce - produkcja części do samochodów i sprzętu AGD
  • Heraeus Electro-Nite Polska w Sosnowcu Sielcu - produkcja czujników i przyrządów pomiarowych
  • Magneti Marelli w Sosnowcu Zagórzu - produkcja układów wydechowych do samochodów
  • Intertex SA w Sosnowcu Środuli - przędzalnia czesankowa
  • ERGOM Poland Sp. z o.o. w Sosnowcu Dańdówce - produkcja części samochodowych z tworzyw sztucznych
  • ProLogis Poland XXIX Sp. z o.o. w Sosnowcu Józefowie - centrum logistyczne
  • CEBI Poland Sp. z o.o. - w Sosnowcu Niwce - projektowanie i produkcja części do samochodów i sprzętu AGD
  • HORMANN Polska Sp. z o.o. - w Sosnowcu Milowicach - produkcja części metalowych m.in. bram
  • Daimler-Chrysler Automotive Polska Sp. z o.o. w Sosnowcu Pogoni - sprzedaż samochodów
  • SEGU Polska Sp. z o.o. - produkcją złączy i wiązek elektrycznych
  • EUROTERMINAL - terminal przeładunkowy w Sosnowcu Kazimierzu
  • CATERPILLAR w Sosnowcu Dańdówce - produkcja części do maszyn budowlanych
  • Drukarnia Dziennika Zachodniego w Sosnowcu Milowicach

W Sosnowcu wybudowano również wiele hipermarketów: Auchan, Carrefour - centrum handlowe Plejada , Castorama, Real (sklep), Leroy Merlin, Makro Cash and Carry, Fashion House Outlet Centre, centrum Plaza . W budowie jest centrum targowe Silesia Expo. Warto więc przypomnieć, iż swoistą rolę lidera w tym charakterze miasto już w latach siedemdziesiątych XX w. osiągnęło, jako że na stacji Sosnowiec Południowy umiejscowiono jedną z pierwszych stacji przeładunku kontenerów, i z iście peerelowską propagandą wybudowano przy tej okazji duży market funkcjonujący do dziś.

Transport

Transport lotniczy

W odległości 33 km od śródmieścia Sosnowca leży prężnie rozwijający się Międzynarodowy Port Lotniczy "Katowice" w Pyrzowicach. Przewidywane do końca 2006 oddanie do użytku fragmentu budowanej drogi S1 od węzła Podwarpie umożliwi dojazd do niego w ciągu kilkudziesięciu minut. Obecnie mieszkańcy korzystający z tego portu lotniczego mają do dyspozycji zatrzymujące się czasowo w Milowicach autobusy specjalnej linii kursującej pomiędzy Katowicami a Pyrzowicami.

Transport drogowy

W pobliżu Sosnowca przebiega autostrada A4 - odległość ze Śródmieścia do jej węzłów wynosi:

Przez miasto przebiegają:

  • droga ekspresowa S1E75
  • droga ekspresowa S86
  • droga krajowa 79
  • droga krajowa 94

W mieście znajduje się ok. 30 stacji paliw, 7 stacji kontroli pojazdów, kilka wielkich salonów samochodowych połączonych z autoryzowanymi serwisami, natomiast tuż za jego granicą znajduje się giełda samochodowa w Mysłowicach.

Transport kolejowy

Dworzec Kolejowy Sosnowiec Główny

Przez miasto przebiegają odnogi historycznych szlaków, którym Sosnowiec zawdzięcza swój potężny rozwój:



Dworzec PKP Sosnowiec Główny widok współczesny

W odległym o 18 km od Śródmieścia Sosnowca sąsiednim Sławkowie planowana jest inwestycja oddziaływająca na cały zagłębiowski region, w postaci rozbudowy suchego portu przeładunkowego na zakończeniu Linii Hutniczej Szerokotorowej (która w rzeczywistości kończy się w granicach administracyjnych Sosnowca, w Kolonii Cieśle), jako strategiczny element kombinowanego połączenia towarowego wschód-zachód.

Dużym powodzeniem u mieszkańców cieszą się przejazdy do Warszawy oraz do Gliwic. Na stacji kolejowej Sosnowiec Główny zatrzymują się wszystkie pociągi pasażerskie krajowe i międzynarodowe z wyjątkiem dwóch ( "Chopin" Warszawa - Wiedeń/Praga oraz "Vltava" Praga - Moskwa ). Stacja Sosnowiec Południowy na której również zatrzymywały się pociągi dalekobieżne, jest obecnie obsługiwana wyłącznie przez osobowe pociągi regionalne (najdłuższa relacja: Katowice - Kielce)

Na terenie Sosnowca znajduje się siedem stacji kolejowych:

  • Sosnowiec Główny na linii Katowice-Częstochowa-Warszawa
  • Sosnowiec Południowy, Sosnowiec Dańdówka, Sosnowiec Porąbka, Sosnowiec Kazimierz na linii Katowice-Kielce
  • Sosnowiec Maczki na linii Częstochowa-Kraków
  • Sosnowiec Jęzor na linii Katowice-Kraków (obecnie nie zatrzymują się tam pociągi).

Dworce Sosnowiec Główny oraz Sosnowiec Maczki mają zabytkową architekturę, oba były kiedyś stacjami granicznymi.

Transport autobusowy

Przed dworcem kolejowym Sosnowiec Główny zatrzymują się autobusy relacji Warszawa - Kraków oraz Łódź - Kraków obsługiwane przez firmę Polski Ekspress (po jednej parze dziennie). Ponadto przez Śródmieście Sosnowca kursują linie dalekobieżne, głównie w kierunku województw świętokrzyskiego i małopolskiego, co wynika z kierunków imigracji ludności wywołanej budową Huty Katowice. Także przed dworcem kolejowym Sosnowiec Główny zatrzymuje się wiele linii komunikacji miejskiej.

Transport miejski

System miejskiego transportu pasażerskiego, zasadniczo oparty na autobusach i tramwajach, jeszcze niedawno należał najbardziej archaicznych na skalę europejską, podobnie zresztą jak w całym kraju. I mimo to, że niektóre trasy wydają się chaotyczne, to spowodowane jest to troską o wygodę mieszkańców, których miejsce zamieszkania linie te normalnie ominęłyby.

19 września 1991 Sosnowiec przystąpił do związku gmin w celu wspólnej organizacji transportu miejskiego. Decyzja ta poskutkowała wkrótce sukcesywnym obniżaniem ilości wykonywanych przez środki transportu (zwłaszcza autobusy) wozo-kilometrów, oraz spadkiem wskaźnika pasażero-kilometrów, które to procesy trwały do jeszcze niedawna. Mieszkańcy zmuszeni do poszukiwania alternatywnych sposobów przemieszczania przesiedli się do własnych samochodów, gwałtownie podnosząc wskaźnik indywidualnego zmotoryzowania i przyczyniając się równocześnie do powstania poważnego dla miasta problemu (pogorszenie stanu nawierzchni dróg, zatory na skrzyżowaniach, itp.). Teraz miasto jednak zaczęło powoli inwestować w drogi i coraz więcej starych tras ulega przebudowie w miarę możliwości. Polepszył się także stan autobusów. Miasto zakupiło autobusy typu Solaris (cztero i sześcio-kołowe), a także w roku 2005 cała partie niskopodłogowych, używanych, niemieckich autobusów typu Man w bardzo dobrym stanie (krótkich i przegubowych), oraz nowe, niskopodłogowe Jelcze. Stare Ikarusy, mimo że z czasem będą kończyć "służbę" także poddawane są generalnym remontom, i jedyną wadą jest zimno panujące w nich w okresie zimowym, ponieważ stare, niesprawne systemy grzewcze zostały usunięte.

Współcześnie środki transportu kursują rzadko i nierównomiernie po niezrozumiałych trasach, obowiązują w nich różne zasady, w tym wiele wzorów biletów o cenie należącej do najwyższych w kraju; a część linii autobusowych i wszystkie minibusowe realizowane są bez rozkładów jazdy. Tramwaje są już stare, ale te kursujące po Sosnowcu nadal są standardowymi modelami w Polsce. Całkowicie przestarzała jest tylko linia 15, która kursuje z Zagórza do Katowic. Bardziej zaniedbana (mimo że eksploatowana jest nowszymi tramwajami) jest jednak linia 24, która nie miałaby racji bytu, gdyby nie to, że jedna jej pętla znajduje się pod Liceum Ogólnokształcącym im. Walentego Roździeńskiego. Składy jednak są tylko i wyłącznie pojedyncze. Inne linie używają podwójnych wagonów tylko w godzinach szczytu, co nie tyczy się linii 27 prowadzącej do Kazimierza Górniczego, która zazwyczaj obsługiwana jest podwójnymi składami.

Religia

Życie religijne

Sosnowiec jest miastem wielowyznaniowym. Jednak w znacznym stopniu przeważa liczba katolików. Na terenie samego miasta mieści się ponad 30 parafii rzymskokatolickich.

Szablon:Sosnowieckie dekanatySwoją siedzibę posiadają tutaj pod różnymi postaciami następujące obrządki kościołów:


W przeszłości istniała w Sosnowcu Wielka Synagoga, która 9 września 1939 r. stała się z rąk hitlerowców miejscem kaźni wyznawców judaizmu; niewielka ilość wyznawców tej religii zamieszkuje miasto do dzisiaj.

Ponadto w Sosnowcu mieszczą się:

Statystyka

Struktura procentowa wyznawców religii poszczególnych kościołów w Sosnowcu w układzie alfabetycznym:

Edukacja

Szkoły artystyczne

Wyższe uczelnie

Wydział Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego

Miasto jest liczącym się i wciąż rozwijającym ośrodkiem naukowym województwa śląskiego; blisko 14 tysięcy studentów pobiera wykształcenie w ulokowanych tutaj uczelniach:

Znane licea sosnowieckie

Instytuty

  • Państwowy Instytut Geologiczny, Oddział Górnośląski
  • Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego

Kultura i media

Placówki kultury:

Media

Wydawane głównie jako drukowane:

Na terenie miasta usytuowana obecnie jest rozgłośnia górnośląska Radio ESKA Śląsk 99,1 FM, która przejęła przed paru laty niegdyś miejską radiostację (Radio Rezonans), prezentując się zrazu jako kontynuatorka tejże sosnowieckiej stacji.

Zabytki i atrakcje turystyczne

Sosnowiec, Zamek Sielecki
Sosnowiec, Pałac Schoena

Osobistości związane z miastem

   

Znane ulice w Sosnowcu

Parki

Sosnowiec posiada ponad 2.250 ha terenów zielonych w parkach, skwerach, strefach ochronnych, ogródkach działkowych i lasach.

Sport

Obiekty sportowe

Przypisy

  1. Podano na podstawie danych GUS[1]
  2. M. Kisiel, P. Majerski, Mozaika kultur, Sosnowiec 2006

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Szablon:Miasta aglomeracji katowickiej Szablon:Śląskie powiaty