Zamek w Satanowie: Różnice pomiędzy wersjami

Zamek w Satanowie
	; Zamek w Satanowie
Państwo	Ukraina
Miejscowość	Satanów
Typ budynku	zamek
Ukończenie budowy	XV w.
Zniszczono	1676-1699
Odbudowano	1700-1722
Pierwszy właściciel	Piotr Odrowąż
Kolejni właściciele	Jan Krzysztof Tarnowski, Adam Hieronim Sieniawski,
	Położenie na mapie obwodu chmielnickiego Zamek w Satanowie
	Położenie na mapie Ukrainy Zamek w Satanowie
	49°15′05″N 26°15′52″E/49,251389 26,264444
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 14:00, 26 wrz 2019

Zamek w Satanowie – zamek zbudowany w XV wieku nad brzegiem Zbrucza^[1] ufundował Piotr Odrowąż, ówczesny właściciel Satanowa.

Historia

Po śmierci w 1545 r. ostatniego z rodu Stanisława Odrowąża jego córka Zofia poślubiła Jana Krzysztofa Tarnowskiego, wojewodę ruskiego^[2]^[3]. Po bezpotomnym małżeństwie z Tarnowskim, Zofia wyszła za mąż za Jana Kostkę, z którym miała córkę Katarzynę. Poślubiając Adama Hieronima Sieniawskiego, podczaszego koronnego^[2], wniosła w posagu Satanów, który w rodzinie Sieniawskich był do XVIII w^[4]. Zamek na przestrzeni wieków wielokrotnie był nękany przez Tatarów, w tym parokrotnie niszczony i grabiony na przykład w latach: 1523 i 1651, kiedy został zdobyty i zrujnowany przez Kozaków^[1]. Po tych wydarzeniach miejscową ludność książę zwalniał od płacenia podatków. Pod panowanie Turcji Podole trafia w 1672 r., ale rok później Satanów jest znów polski. Ten stan rzeczy trwa tylko trzy lata, kiedy sułtan Mohamed IV ograbił i zniszczył Podole w zemście za śmierć syna. W Satanowie opanował zamek i zamordował 4 tys. jego obrońców^[2]. Do Sieniawskich zamek wrócił w 1699 roku po zakończeniu wojny z Turcją. Adam Mikołaj Sieniawski, kasztelan krakowski i hetman wielki koronny w 1711 r. gościł w Satanowie cara Rosji Piotra Wielkiego^[2]. Ze względu na to, że zamek w latach 1700-24^[1] był w odbudowie po zniszczenia spowodowanych nawałą turecką car mieszkał w domu, znajdującym się w pobliżu zamku. Na ścianie domu umieszczono tablicę na pamiątkę tego wydarzenia^[4].

Architektura

Zamek został zbudowany na planie pięcioboku^[2]^[1]. Nieregularne boki składały się z trzech murów kurtynowych o długości 105, 85 i 65 metrów. Mury wzmacniało pięć narożnych baszt, szerokich na 8,5 m, które były wysunięte przed fasadę murów. Cztery baszty były pięciokątne a wieża bramna miała kształt czworokąta. Druga baszta na najkrótszym boku, tym od miasta, też posiadała bramę^[4]. W południowo-wschodnim narożniku stała, pamiętająca jeszcze Odrowążów baszta ostatecznej obrony^[1]. Za podwójnym murem, wysokim miejscami na ponad 10 m, który spinał ze sobą baszty, wykopana była fosa i usypane wały. Pojedynczy mur był tylko od stromego i skalistego brzegu rzeki. Pod koniec XIX w. z pięciu baszt zamku Mikołaja Sieniawskiego stały już tylko trzy i były zrujnowane^[2]. W 1895 r. na zamku powstała cukrownia i przepompownia wody^[1], co znacznie zniekształciło jego wygląd i doprowadziło do dewastacji substancji zabytkowej. Do czasów współczesnych z zamku zachowały się dwie okrągłe baszty, fragmenty budynku i murów^[1]^[4].

Galeria

wg Napoleona Ordy
Brama

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Aleksander Strojny, Krzysztof Bzowski, Artur Grossman: Ukraina zachodnia: tam szum Prutu, Czeremoszu.... Kraków: Wyd. Bezdroża, 2005, s. 280=81. ISBN 83-921981-6-6.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. X. Warszawa: 1880-1902, s. 336-39.
↑ Stanisław Odrowąż, syn Jana poślubił Annę, księżnę mazowiecką, z którą miał córkę Zofię
↑ ^a ^b ^c ^d Satanów. [dostęp 3.9.13].

Linki zewnętrzne

Satanów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 336 .
Zamek w Satanowie

[Ukraina-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Aleksander Strojny, Krzysztof Bzowski, Artur Grossman: Ukraina zachodnia: tam szum Prutu, Czeremoszu.... Kraków: Wyd. Bezdroża, 2005, s. 280=81. ISBN 83-921981-6-6.

[Geo-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. X. Warszawa: 1880-1902, s. 336-39.

[3] Stanisław Odrowąż, syn Jana poślubił Annę, księżnę mazowiecką, z którą miał córkę Zofię

[Zamek-4] Satanów. [dostęp 3.9.13].

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Linia 34: / Linia 34: @@
 == Historia ==
-Po śmierci w 1523 r. ostatniego z rodu Stanisława Odrowąża jego córka Zofia poślubiła Jana Krzysztofa Tarnowskiego, wojewodę ruskiego<ref name=Geo>{{cytuj książkę|nazwisko=Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski|tytuł=Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. X|miejsce=Warszawa| data=1880-1902| strony=336-39}}</ref><ref>Stanisław Odrowąż, syn Jana poślubił Annę, księżnę mazowiecką, z którą miał córkę Zofię</ref>. Po bezpotomnym małżeństwie z Tarnowskim, Zofia wyszła za mąż za Jana Kostkę, z którym miała córkę Katarzynę. Poślubiając Adama Hieronima Sieniawskiego, podczaszę koronnego<ref name=Geo/>, wniosła w posagu Satanów, który w rodzinie Sieniawskich był do [[XVIII wiek|XVIII w]]<ref name=Zamek>{{cytuj stronę| url = http://www.ruinyizamki.pl/kresy/satanow.html|tytuł=Satanów|data dostępu=3.9.13| strony=}}</ref>. Zamek na przestrzeni wieków wielokrotnie był nękany przez [[Tatarzy|Tatarów]], w tym parokrotnie niszczony i grabiony na przykład w latach: 1523 i 1651, kiedy został zdobyty i zrujnowany przez [[Kozacy|Kozaków]]<ref name=Ukraina/>. Po tych wydarzeniach miejscową ludność książę zwalniał od płacenia podatków. Pod panowanie Turcji [[Podole]] trafia w 1672 r., ale rok później Satanów jest znów polski. Ten stan rzeczy trwa tylko trzy lata, kiedy sułtan Mohamed IV grabi i niszczy Podole w zemście za śmierć syna. W Satanowie opanowuje zamek i morduje 4 tys. jego obrońców<ref name=Geo/>. Do Sieniawskich zamek wrócił w 1699 r. [[Adam Mikołaj Sieniawski]], kasztelan krakowski i hetman wielki koronny w 1711 r. gościł w Satanowie cara Rosji [[Piotr I Wielki|Piotra Wielkiego]]<ref name=Geo/>. Ze względu na to, że zamek w latach 1700-24<ref name=Ukraina/> był w odbudowie po zniszczenia spowodowanych nawałą turecką car mieszkał w domu, znajdującym się w pobliżu zamku. Na ścianie domu po tym fakcie umieszczono tablicę na pamiątkę tego wydarzenia<ref name=Zamek/>.
+Po śmierci w 1545 r. ostatniego z rodu [[Stanisław Odrowąż ze Sprowy (zm. 1545)|Stanisława Odrowąża]] jego córka [[Zofia ze Sprowy Odrowążówna|Zofia]] poślubiła [[Jan Krzysztof Tarnowski|Jana Krzysztofa Tarnowskiego]], wojewodę ruskiego<ref name=Geo>{{cytuj książkę|nazwisko=Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski|tytuł=Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. X|miejsce=Warszawa| data=1880-1902| strony=336-39}}</ref><ref>Stanisław Odrowąż, syn Jana poślubił Annę, księżnę mazowiecką, z którą miał córkę Zofię</ref>. Po bezpotomnym małżeństwie z Tarnowskim, Zofia wyszła za mąż za [[Jan Kostka|Jana Kostkę]], z którym miała córkę [[Katarzyna Sieniawska|Katarzynę]]. Poślubiając [[Adam Hieronim Sieniawski (podczaszy koronny)|Adama Hieronima Sieniawskiego]], podczaszego koronnego<ref name=Geo/>, wniosła w posagu Satanów, który w rodzinie Sieniawskich był do [[XVIII wiek|XVIII w]]<ref name=Zamek>{{cytuj stronę| url = http://www.ruinyizamki.pl/kresy/satanow.html|tytuł=Satanów|data dostępu=3.9.13| strony=}}</ref>. Zamek na przestrzeni wieków wielokrotnie był nękany przez [[Tatarzy|Tatarów]], w tym parokrotnie niszczony i grabiony na przykład w latach: 1523 i 1651, kiedy został zdobyty i zrujnowany przez [[Kozacy|Kozaków]]<ref name=Ukraina/>. Po tych wydarzeniach miejscową ludność książę zwalniał od płacenia podatków. Pod panowanie Turcji [[Podole]] trafia w 1672 r., ale rok później Satanów jest znów polski. Ten stan rzeczy trwa tylko trzy lata, kiedy sułtan Mohamed IV ograbił i zniszczył Podole w zemście za śmierć syna. W Satanowie opanował zamek i zamordował 4 tys. jego obrońców<ref name=Geo/>. Do Sieniawskich zamek wrócił w 1699 roku po zakończeniu wojny z Turcją. [[Adam Mikołaj Sieniawski]], kasztelan krakowski i hetman wielki koronny w 1711 r. gościł w Satanowie cara Rosji [[Piotr I Wielki|Piotra Wielkiego]]<ref name=Geo/>. Ze względu na to, że zamek w latach 1700-24<ref name=Ukraina/> był w odbudowie po zniszczenia spowodowanych nawałą turecką car mieszkał w domu, znajdującym się w pobliżu zamku. Na ścianie domu umieszczono tablicę na pamiątkę tego wydarzenia<ref name=Zamek/>.
 == Architektura ==
-Obronny zamek miał kształt twierdzy<ref name=Geo/>, zbudowanej na planie pięcioboku z murami kurtynowymi<ref name=Ukraina/>. Nieregularne boki składały się: z trzech długich na 105 m, i dwóch długich na 85 m i 65 m. Pięć narożnych baszt, szerokich na 8,5 m, wychodziło przed fasadę murów. Cztery baszty, jak zamek, były pięciokątne a jedna bramna czworokątna. Druga baszta na najkrótszym boku, tym od miasta, też posiadała bramę<ref name=Zamek/>. W południowo-wschodnim narożniku stała, pamiętająca jeszcze Odrowążów baszta ostatniej obrony<ref name=Ukraina/>. Za podwójnym murem, wysokim czasami na ponad 10 m, który spinał ze sobą baszty wykopana była fosa i usypane wały. Pojedynczy mur był tylko od stromego i skalistego brzegu rzeki. Pod koniec XIX w. z pięciu baszt zamku Mikołaja Sieniawskiego stały tylko trzy już zrujnowane<ref name=Geo/>. W 1895 r. na zamku powstała cukrownia<ref name=Ukraina/> i przepompownia wody. Do czasów współczesnych z zamku zachowały się dwie okrągłe baszty<ref name=Ukraina/>, fragmenty budynku i murów<ref name=Zamek/>.
+Zamek został zbudowany na planie pięcioboku<ref name=Geo/><ref name=Ukraina/>. Nieregularne boki składały się z trzech murów kurtynowych o długości 105, 85 i 65 metrów. Mury wzmacniało pięć narożnych baszt, szerokich na 8,5 m, które były wysunięte przed fasadę murów. Cztery baszty były pięciokątne a wieża bramna miała kształt czworokąta. Druga baszta na najkrótszym boku, tym od miasta, też posiadała bramę<ref name=Zamek/>. W południowo-wschodnim narożniku stała, pamiętająca jeszcze Odrowążów baszta ostatecznej obrony<ref name=Ukraina/>. Za podwójnym murem, wysokim miejscami na ponad 10 m, który spinał ze sobą baszty, wykopana była fosa i usypane wały. Pojedynczy mur był tylko od stromego i skalistego brzegu rzeki. Pod koniec XIX w. z pięciu baszt zamku Mikołaja Sieniawskiego stały już tylko trzy i były zrujnowane<ref name=Geo/>. W 1895 r. na zamku powstała cukrownia i przepompownia wody<ref name=Ukraina/>, co znacznie zniekształciło jego wygląd i doprowadziło do dewastacji substancji zabytkowej. Do czasów współczesnych z zamku zachowały się dwie okrągłe baszty, fragmenty budynku i murów<ref name=Ukraina/><ref name=Zamek/>.
+== Galeria ==
+<br /><gallery>
+Plik:Satanow Orda.jpg|wg Napoleona Ordy
+Plik:Замок в Сатанові.jpg
+Plik:Sataniv castle 3.jpg
+Plik:Замок (мур.) 14-16 ст.,1724 р. 04.JPG
+Plik:Сатанів Замок-1.jpg
+Plik:Sataniv Brama.jpg|Brama
+Plik:Sataniv castle 10.jpg
+</gallery>
 == Przypisy ==