Wikipedia:Artykuły na Medal/archiwum/2011-11

Archiwum artykułów, które zostały umieszczone na stronie głównej w rubryce Artykuł na Medal.

2011-11-01[edytuj | edytuj kod]

Maksym Gorlicki, właśc. Maksym Sandowycz (ur. 31 stycznia 1886 w Zdyni, zm. 6 września 1914 w Gorlicach) – duchowny prawosławny pochodzenia łemkowskiego. Swoją działalność duszpasterską prowadził w okresie, gdy władze austriackie przystąpiły do zwalczania ruchu moskalofilskiego w Galicji. Jednym ze środków było uznanie za nielegalną działalności duszpasterskiej duchownych prawosławnych wyświęconych w Rosji. Mimo tego zakazu ks. Sandowicz prowadził taką działalność w Grabie i okolicznych miejscowościach, za co był kilkakrotnie karany grzywną i aresztem. W marcu 1912 został zatrzymany razem z innym prawosławnym duchownym, ks. Ignacym Hudymą, i oskarżony o szpiegostwo. Proces wymienionych kapłanów, w założeniach władz austriackich miał ostatecznie zakończyć działalność moskalofilów. Zakończył się jednak wyrokiem uniewinniającym. Po wybuchu I wojny światowej ks. Maksym Sandowicz został ponownie aresztowany i 6 września 1914 rozstrzelany bez wyroku sądowego w czasie nowej fali represji wobec podejrzanych o sympatie prorosyjskie. W 1994 kanonizowany przez Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny.

2011-11-02[edytuj | edytuj kod]

Jonofory – organiczne związki chemiczne zdolne do transferu jonów z roztworów wodnych do fazy hydrofobowej. Termin antybiotyki jonoforowe jest stosowany do tych jonoforów, które wykazują działanie bakteriobójcze. Właściwości antybiotyczne jonoforów wynikają z ich zdolności do transportu jonów przez błony lipidowe komórek lub organelli. Jony, które nie mogą swobodnie przemieszczać się przez dwuwarstwy lipidowe, są transportowane w postaci kompleksów, w których jonofor pełni rolę „gospodarza”, a jon rolę „gościa”.

2011-11-03[edytuj | edytuj kod]

Okręty podwodne typu Thresher – amerykańskie wielozadaniowe okręty podwodne, które zapoczątkowały drugą generację jednostek z napędem nuklearnym. Jednostki te stanowiły pierwszy typ okrętów tej klasy, które od początku konstruowano z uwzględnieniem wymogu redukcji poziomu generowanego przez okręt hałasu. Ich podstawowym zadaniem operacyjnym było zwalczanie radzieckich okrętów podwodnych, stąd też podstawowym wyposażeniem jednostek była sferyczna antena sonaru w sekcji dziobowej oraz układ kontroli ognia z silnym uzbrojeniem ZOP i przeciwokrętowym, w postaci torped, pocisków rakietowych (w tym z głowicami jądrowymi) czy min. Okręt wiodący tego typu, USS "Thresher" (SSN-593), był pierwszym nowoczesnym amerykańskim okrętem podwodnym z napędem jądrowym – linearnym poprzednikiem wszystkich kolejnych myśliwskich okrętów podwodnych tego kraju.

2011-11-04[edytuj | edytuj kod]

Lambeozaur (Lambeosaurus, "jaszczur Lambe'a") − rodzaj dinozaura kaczodziobego żyjącego od 76 do 75 milionów lat temu w kampanie w kredzie późnej w Ameryce Północnej. Ten dwu- lub czworonożny roślinożerca znany jest z charakterystycznych wydrążonych tworów na głowie, u najlepiej poznanego gatunku przypominających toporek. Wyróżniono kilka prawdopodobnych gatunków z Alberty w Kanadzie, Montany w USA i Kalifornii Dolnej w Meksyku, jednak tylko dwa gatunki kanadyjskie są obecnie dobrze poznane. Mierząc około 15 m długości, prawdopodobny meksykański gatunek "L." laticaudus był jednym z najdłuższych ptasiomiednicznych. Inne osiągały bardziej umiarkowane rozmiary.

2011-11-05[edytuj | edytuj kod]

Rafael Nadal Parera (ur. 3 czerwca 1986 w Manacor) – hiszpański tenisista, wicelider rankingu ATP Tour, uważany za jednego z najwybitniejszych zawodników w historii dyscypliny. Największe sukcesy odnosi na kortach ziemnych, a liczni eksperci skłaniają się do uznania go za najlepszego zawodnika w historii specjalizującego się w grze na tej nawierzchni. Nadal jest zwycięzcą dziesięciu turniejów wielkoszlemowych: French Open 2005, 2006, 2007, 2008, 2010, 2011, Wimbledonu 2008, 2010, Australian Open 2009 i US Open 2010, a także finalistą Wimbledonu w latach 2006, 2007, 2011 oraz US Open 2011. Hiszpan jest także mistrzem olimpijskim z Pekinu (2008) w grze pojedynczej oraz zwycięzcą 19 turniejów z cyklu ATP Masters Series. Zwyciężając w US Open 2010, skompletował Karierowego Wielkiego Szlema (jako czwarty zawodnik w erze open) i Karierowego Złotego Wielkiego Szlema (jako drugi zawodnik w erze open; po Andre Agassim). Wchodził także w skład reprezentacji Hiszpanii, która w latach 2004, 2008 i 2009 zdobyła Puchar Davisa.

2011-11-06[edytuj | edytuj kod]

Likwidacja unickiej diecezji chełmskiej i jej przyłączenie do Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego nastąpiła w 1875 po trwającej od momentu stłumienia powstania styczniowego kampanii prowadzonej przez carską administrację zaboru rosyjskiego. W momencie kasaty diecezji w Imperium Rosyjskim ostatecznie przestał istnieć Kościół unicki, zaś jego wiernych zmuszono do konwersji na prawosławie. Likwidacja diecezji chełmskiej stanowiła logiczną konsekwencję antyunickiej polityki kolejnych carów, którzy uważali katolików obrządku wschodniego za prawosławnych zmuszonych do przyjęcia jurysdykcji papieskiej, którzy jak najszybciej powinni ją opuścić, przyjmując rosyjskie wyznanie państwowe. Działalność carskiej administracji na Chełmszczyźnie wpisywała się również w szerzej zakrojoną politykę rusyfikacyjną.

2011-11-07[edytuj | edytuj kod]

Słonecznik bulwiasty znany też jako: topinambur, bulwa i bulwy (Helianthus tuberosus L.) – gatunek rośliny z rodziny astrowatych, pochodzący z Ameryki Północnej. Został rozpowszechniony na różnych kontynentach jako roślina jadalna, pastewna i ozdobna. Gatunek jest ceniony ze względu na duży potencjał produkcyjny biomasy zielonej oraz jadalnych bulw. Bulwy o oryginalnym smaku są wartościowym warzywem, zwłaszcza w diecie cukrzycowej. Poszczególne części rośliny znajdują wielorakie zastosowania, a rozwój technologii pozwala na coraz lepsze wykorzystanie uzyskiwanych plonów. W ostatnich latach gatunek ten przykuwa uwagę naukowców jako roślina użytkowa o potencjalnie dużym znaczeniu. Cechuje się niewielkimi wymaganiami, rośnie w bardzo różnych warunkach. Ze względu na łatwość z jaką odrasta z organów podziemnych skutecznie się rozprzestrzenia i dziczeje z upraw. W wielu obszarach jest z tego powodu uciążliwym gatunkiem inwazyjnym.

2011-11-08[edytuj | edytuj kod]

Maksym Gorlicki, właśc. Maksym Sandowycz (ur. 31 stycznia 1886 w Zdyni, zm. 6 września 1914 w Gorlicach) – duchowny prawosławny pochodzenia łemkowskiego. Swoją działalność duszpasterską prowadził w okresie, gdy władze austriackie przystąpiły do zwalczania ruchu moskalofilskiego w Galicji. Jednym ze środków było uznanie za nielegalną działalności duszpasterskiej duchownych prawosławnych wyświęconych w Rosji. Mimo tego zakazu ks. Sandowicz prowadził taką działalność w Grabie i okolicznych miejscowościach, za co był kilkakrotnie karany grzywną i aresztem. W marcu 1912 został zatrzymany razem z innym prawosławnym duchownym, ks. Ignacym Hudymą, i oskarżony o szpiegostwo. Proces wymienionych kapłanów, w założeniach władz austriackich miał ostatecznie zakończyć działalność moskalofilów. Zakończył się jednak wyrokiem uniewinniającym. Po wybuchu I wojny światowej ks. Maksym Sandowicz został ponownie aresztowany i 6 września 1914 rozstrzelany bez wyroku sądowego w czasie nowej fali represji wobec podejrzanych o sympatie prorosyjskie. W 1994 kanonizowany przez Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny.

2011-11-09[edytuj | edytuj kod]

Jonofory – organiczne związki chemiczne zdolne do transferu jonów z roztworów wodnych do fazy hydrofobowej. Termin antybiotyki jonoforowe jest stosowany do tych jonoforów, które wykazują działanie bakteriobójcze. Właściwości antybiotyczne jonoforów wynikają z ich zdolności do transportu jonów przez błony lipidowe komórek lub organelli. Jony, które nie mogą swobodnie przemieszczać się przez dwuwarstwy lipidowe, są transportowane w postaci kompleksów, w których jonofor pełni rolę „gospodarza”, a jon rolę „gościa”.

2011-11-10[edytuj | edytuj kod]

Okręty podwodne typu Thresher – amerykańskie wielozadaniowe okręty podwodne, które zapoczątkowały drugą generację jednostek z napędem nuklearnym. Jednostki te stanowiły pierwszy typ okrętów tej klasy, które od początku konstruowano z uwzględnieniem wymogu redukcji poziomu generowanego przez okręt hałasu. Ich podstawowym zadaniem operacyjnym było zwalczanie radzieckich okrętów podwodnych, stąd też podstawowym wyposażeniem jednostek była sferyczna antena sonaru w sekcji dziobowej oraz układ kontroli ognia z silnym uzbrojeniem ZOP i przeciwokrętowym, w postaci torped, pocisków rakietowych (w tym z głowicami jądrowymi) czy min. Okręt wiodący tego typu, USS "Thresher" (SSN-593), był pierwszym nowoczesnym amerykańskim okrętem podwodnym z napędem jądrowym – linearnym poprzednikiem wszystkich kolejnych myśliwskich okrętów podwodnych tego kraju.

2011-11-11[edytuj | edytuj kod]

Lambeozaur (Lambeosaurus, "jaszczur Lambe'a") − rodzaj dinozaura kaczodziobego żyjącego od 76 do 75 milionów lat temu w kampanie w kredzie późnej w Ameryce Północnej. Ten dwu- lub czworonożny roślinożerca znany jest z charakterystycznych wydrążonych tworów na głowie, u najlepiej poznanego gatunku przypominających toporek. Wyróżniono kilka prawdopodobnych gatunków z Alberty w Kanadzie, Montany w USA i Kalifornii Dolnej w Meksyku, jednak tylko dwa gatunki kanadyjskie są obecnie dobrze poznane. Mierząc około 15 m długości, prawdopodobny meksykański gatunek "L." laticaudus był jednym z najdłuższych ptasiomiednicznych. Inne osiągały bardziej umiarkowane rozmiary.

2011-11-12[edytuj | edytuj kod]

Rafael Nadal Parera (ur. 3 czerwca 1986 w Manacor) – hiszpański tenisista, wicelider rankingu ATP Tour, uważany za jednego z najwybitniejszych zawodników w historii dyscypliny. Największe sukcesy odnosi na kortach ziemnych, a liczni eksperci skłaniają się do uznania go za najlepszego zawodnika w historii specjalizującego się w grze na tej nawierzchni. Nadal jest zwycięzcą dziesięciu turniejów wielkoszlemowych: French Open 2005, 2006, 2007, 2008, 2010, 2011, Wimbledonu 2008, 2010, Australian Open 2009 i US Open 2010, a także finalistą Wimbledonu w latach 2006, 2007, 2011 oraz US Open 2011. Hiszpan jest także mistrzem olimpijskim z Pekinu (2008) w grze pojedynczej oraz zwycięzcą 19 turniejów z cyklu ATP Masters Series. Zwyciężając w US Open 2010, skompletował Karierowego Wielkiego Szlema (jako czwarty zawodnik w erze open) i Karierowego Złotego Wielkiego Szlema (jako drugi zawodnik w erze open; po Andre Agassim). Wchodził także w skład reprezentacji Hiszpanii, która w latach 2004, 2008 i 2009 zdobyła Puchar Davisa.

2011-11-13[edytuj | edytuj kod]

Likwidacja unickiej diecezji chełmskiej i jej przyłączenie do Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego nastąpiła w 1875 po trwającej od momentu stłumienia powstania styczniowego kampanii prowadzonej przez carską administrację zaboru rosyjskiego. W momencie kasaty diecezji w Imperium Rosyjskim ostatecznie przestał istnieć Kościół unicki, zaś jego wiernych zmuszono do konwersji na prawosławie. Likwidacja diecezji chełmskiej stanowiła logiczną konsekwencję antyunickiej polityki kolejnych carów, którzy uważali katolików obrządku wschodniego za prawosławnych zmuszonych do przyjęcia jurysdykcji papieskiej, którzy jak najszybciej powinni ją opuścić, przyjmując rosyjskie wyznanie państwowe. Działalność carskiej administracji na Chełmszczyźnie wpisywała się również w szerzej zakrojoną politykę rusyfikacyjną.

2011-11-14[edytuj | edytuj kod]

Słonecznik bulwiasty znany też jako: topinambur, bulwa i bulwy (Helianthus tuberosus L.) – gatunek rośliny z rodziny astrowatych, pochodzący z Ameryki Północnej. Został rozpowszechniony na różnych kontynentach jako roślina jadalna, pastewna i ozdobna. Gatunek jest ceniony ze względu na duży potencjał produkcyjny biomasy zielonej oraz jadalnych bulw. Bulwy o oryginalnym smaku są wartościowym warzywem, zwłaszcza w diecie cukrzycowej. Poszczególne części rośliny znajdują wielorakie zastosowania, a rozwój technologii pozwala na coraz lepsze wykorzystanie uzyskiwanych plonów. W ostatnich latach gatunek ten przykuwa uwagę naukowców jako roślina użytkowa o potencjalnie dużym znaczeniu. Cechuje się niewielkimi wymaganiami, rośnie w bardzo różnych warunkach. Ze względu na łatwość z jaką odrasta z organów podziemnych skutecznie się rozprzestrzenia i dziczeje z upraw. W wielu obszarach jest z tego powodu uciążliwym gatunkiem inwazyjnym.

2011-11-15[edytuj | edytuj kod]

Inkwizycja w Niemczech – inkwizycja papieska, kościelna instytucja powołana do zwalczania ruchów heretyckich, została utworzona przez papieża Grzegorza IX w 1231, a pierwszy inkwizytor został mianowany na terenie Niemiec. Mimo to w tym kraju nie odgrywała ona poważniejszej roli, porównywalnej z tą, jaką pełniła we Francji czy we Włoszech. Dopiero w drugiej połowie XIV wieku zorganizowano na terenie Niemiec jej stałe struktury, które, z wyjątkiem jednego trybunału, przetrwały jedynie do czasów reformacji w pierwszej połowie XVI wieku. Co więcej, zawsze odgrywała ona w zwalczaniu niemieckich heretyków drugorzędną rolę w stosunku do sądów biskupich. Pod względem geograficznym obszar jurysdykcji niemieckiej inkwizycji w XIV–XVI wieku obejmował kościelne metropolie: moguncką, kolońską, salzburską, bremeńską i magdeburską, a ponadto archidiecezję trewirską (bez sufraganii, diecezję bazylejską (należącą do metropolii Besançon), egzymowane diecezje bamberską, miśnieńską i pomorską oraz należące do zakonu krzyżackiego Inflanty.

2011-11-16[edytuj | edytuj kod]

Jonofory – organiczne związki chemiczne zdolne do transferu jonów z roztworów wodnych do fazy hydrofobowej. Termin antybiotyki jonoforowe jest stosowany do tych jonoforów, które wykazują działanie bakteriobójcze. Właściwości antybiotyczne jonoforów wynikają z ich zdolności do transportu jonów przez błony lipidowe komórek lub organelli. Jony, które nie mogą swobodnie przemieszczać się przez dwuwarstwy lipidowe, są transportowane w postaci kompleksów, w których jonofor pełni rolę „gospodarza”, a jon rolę „gościa”.

2011-11-17[edytuj | edytuj kod]

Okręty podwodne typu Thresher – amerykańskie wielozadaniowe okręty podwodne, które zapoczątkowały drugą generację jednostek z napędem nuklearnym. Jednostki te stanowiły pierwszy typ okrętów tej klasy, które od początku konstruowano z uwzględnieniem wymogu redukcji poziomu generowanego przez okręt hałasu. Ich podstawowym zadaniem operacyjnym było zwalczanie radzieckich okrętów podwodnych, stąd też podstawowym wyposażeniem jednostek była sferyczna antena sonaru w sekcji dziobowej oraz układ kontroli ognia z silnym uzbrojeniem ZOP i przeciwokrętowym, w postaci torped, pocisków rakietowych (w tym z głowicami jądrowymi) czy min. Okręt wiodący tego typu, USS "Thresher" (SSN-593), był pierwszym nowoczesnym amerykańskim okrętem podwodnym z napędem jądrowym – linearnym poprzednikiem wszystkich kolejnych myśliwskich okrętów podwodnych tego kraju.

2011-11-18[edytuj | edytuj kod]

Lambeozaur (Lambeosaurus, "jaszczur Lambe'a") − rodzaj dinozaura kaczodziobego żyjącego od 76 do 75 milionów lat temu w kampanie w kredzie późnej w Ameryce Północnej. Ten dwu- lub czworonożny roślinożerca znany jest z charakterystycznych wydrążonych tworów na głowie, u najlepiej poznanego gatunku przypominających toporek. Wyróżniono kilka prawdopodobnych gatunków z Alberty w Kanadzie, Montany w USA i Kalifornii Dolnej w Meksyku, jednak tylko dwa gatunki kanadyjskie są obecnie dobrze poznane. Mierząc około 15 m długości, prawdopodobny meksykański gatunek "L." laticaudus był jednym z najdłuższych ptasiomiednicznych. Inne osiągały bardziej umiarkowane rozmiary.

2011-11-19[edytuj | edytuj kod]

Rafael Nadal Parera (ur. 3 czerwca 1986 w Manacor) – hiszpański tenisista, wicelider rankingu ATP Tour, uważany za jednego z najwybitniejszych zawodników w historii dyscypliny. Największe sukcesy odnosi na kortach ziemnych, a liczni eksperci skłaniają się do uznania go za najlepszego zawodnika w historii specjalizującego się w grze na tej nawierzchni. Nadal jest zwycięzcą dziesięciu turniejów wielkoszlemowych: French Open 2005, 2006, 2007, 2008, 2010, 2011, Wimbledonu 2008, 2010, Australian Open 2009 i US Open 2010, a także finalistą Wimbledonu w latach 2006, 2007, 2011 oraz US Open 2011. Hiszpan jest także mistrzem olimpijskim z Pekinu (2008) w grze pojedynczej oraz zwycięzcą 19 turniejów z cyklu ATP Masters Series. Zwyciężając w US Open 2010, skompletował Karierowego Wielkiego Szlema (jako czwarty zawodnik w erze open) i Karierowego Złotego Wielkiego Szlema (jako drugi zawodnik w erze open; po Andre Agassim). Wchodził także w skład reprezentacji Hiszpanii, która w latach 2004, 2008 i 2009 zdobyła Puchar Davisa.

2011-11-20[edytuj | edytuj kod]

Likwidacja unickiej diecezji chełmskiej i jej przyłączenie do Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego nastąpiła w 1875 po trwającej od momentu stłumienia powstania styczniowego kampanii prowadzonej przez carską administrację zaboru rosyjskiego. W momencie kasaty diecezji w Imperium Rosyjskim ostatecznie przestał istnieć Kościół unicki, zaś jego wiernych zmuszono do konwersji na prawosławie. Likwidacja diecezji chełmskiej stanowiła logiczną konsekwencję antyunickiej polityki kolejnych carów, którzy uważali katolików obrządku wschodniego za prawosławnych zmuszonych do przyjęcia jurysdykcji papieskiej, którzy jak najszybciej powinni ją opuścić, przyjmując rosyjskie wyznanie państwowe. Działalność carskiej administracji na Chełmszczyźnie wpisywała się również w szerzej zakrojoną politykę rusyfikacyjną.

2011-11-21[edytuj | edytuj kod]

Słonecznik bulwiasty znany też jako: topinambur, bulwa i bulwy (Helianthus tuberosus L.) – gatunek rośliny z rodziny astrowatych, pochodzący z Ameryki Północnej. Został rozpowszechniony na różnych kontynentach jako roślina jadalna, pastewna i ozdobna. Gatunek jest ceniony ze względu na duży potencjał produkcyjny biomasy zielonej oraz jadalnych bulw. Bulwy o oryginalnym smaku są wartościowym warzywem, zwłaszcza w diecie cukrzycowej. Poszczególne części rośliny znajdują wielorakie zastosowania, a rozwój technologii pozwala na coraz lepsze wykorzystanie uzyskiwanych plonów. W ostatnich latach gatunek ten przykuwa uwagę naukowców jako roślina użytkowa o potencjalnie dużym znaczeniu. Cechuje się niewielkimi wymaganiami, rośnie w bardzo różnych warunkach. Ze względu na łatwość z jaką odrasta z organów podziemnych skutecznie się rozprzestrzenia i dziczeje z upraw. W wielu obszarach jest z tego powodu uciążliwym gatunkiem inwazyjnym.

2011-11-22[edytuj | edytuj kod]

Inkwizycja w Niemczech – inkwizycja papieska, kościelna instytucja powołana do zwalczania ruchów heretyckich, została utworzona przez papieża Grzegorza IX w 1231, a pierwszy inkwizytor został mianowany na terenie Niemiec. Mimo to w tym kraju nie odgrywała ona poważniejszej roli, porównywalnej z tą, jaką pełniła we Francji czy we Włoszech. Dopiero w drugiej połowie XIV wieku zorganizowano na terenie Niemiec jej stałe struktury, które, z wyjątkiem jednego trybunału, przetrwały jedynie do czasów reformacji w pierwszej połowie XVI wieku. Co więcej, zawsze odgrywała ona w zwalczaniu niemieckich heretyków drugorzędną rolę w stosunku do sądów biskupich. Pod względem geograficznym obszar jurysdykcji niemieckiej inkwizycji w XIV–XVI wieku obejmował kościelne metropolie: moguncką, kolońską, salzburską, bremeńską i magdeburską, a ponadto archidiecezję trewirską (bez sufraganii), diecezję bazylejską (należącą do metropolii Besançon), egzymowane diecezje bamberską, miśnieńską i pomorską oraz należące do zakonu krzyżackiego Inflanty.

2011-11-23[edytuj | edytuj kod]

Jonofory – organiczne związki chemiczne zdolne do transferu jonów z roztworów wodnych do fazy hydrofobowej. Termin antybiotyki jonoforowe jest stosowany do tych jonoforów, które wykazują działanie bakteriobójcze. Właściwości antybiotyczne jonoforów wynikają z ich zdolności do transportu jonów przez błony lipidowe komórek lub organelli. Jony, które nie mogą swobodnie przemieszczać się przez dwuwarstwy lipidowe, są transportowane w postaci kompleksów, w których jonofor pełni rolę „gospodarza”, a jon rolę „gościa”.

2011-11-24[edytuj | edytuj kod]

FSO Warszawa – samochód osobowy produkowany od 6 listopada 1951 do 30 marca 1973 w FSO (w warszawskiej fabryce na Żeraniu) na licencji ZSRR. Był to pierwszy w powojennej historii Polski samochód produkowany seryjnie. Gamę jednostek napędowych stanowiły dwa benzynowe silniki R4 o pojemności skokowej 2120 cm³, dolnozaworowy M-20 i górnozaworowy S-21. Moment obrotowy przekazywany był poprzez suche jednotarczowe sprzęgło, 3-biegową manualną skrzynię biegów i wał napędowy na oś tylną. Pierwsze Warszawy (M20, 200, 201 i 202) charakteryzowały się 4-drzwiowym nadwoziem typu fastback. Od 1964 produkowana była wersja sedan, zaś od 1965 5-drzwiowe kombi.

2011-11-25[edytuj | edytuj kod]

Lambeozaur (Lambeosaurus, "jaszczur Lambe'a") − rodzaj dinozaura kaczodziobego żyjącego od 76 do 75 milionów lat temu w kampanie w kredzie późnej w Ameryce Północnej. Ten dwu- lub czworonożny roślinożerca znany jest z charakterystycznych wydrążonych tworów na głowie, u najlepiej poznanego gatunku przypominających toporek. Wyróżniono kilka prawdopodobnych gatunków z Alberty w Kanadzie, Montany w USA i Kalifornii Dolnej w Meksyku, jednak tylko dwa gatunki kanadyjskie są obecnie dobrze poznane. Mierząc około 15 m długości, prawdopodobny meksykański gatunek "L." laticaudus był jednym z najdłuższych ptasiomiednicznych. Inne osiągały bardziej umiarkowane rozmiary.

2011-11-26[edytuj | edytuj kod]

Rafael Nadal Parera (ur. 3 czerwca 1986 w Manacor) – hiszpański tenisista, wicelider rankingu ATP Tour, uważany za jednego z najwybitniejszych zawodników w historii dyscypliny. Największe sukcesy odnosi na kortach ziemnych, a liczni eksperci skłaniają się do uznania go za najlepszego zawodnika w historii specjalizującego się w grze na tej nawierzchni. Nadal jest zwycięzcą dziesięciu turniejów wielkoszlemowych: French Open 2005, 2006, 2007, 2008, 2010, 2011, Wimbledonu 2008, 2010, Australian Open 2009 i US Open 2010, a także finalistą Wimbledonu w latach 2006, 2007, 2011 oraz US Open 2011. Hiszpan jest także mistrzem olimpijskim z Pekinu (2008) w grze pojedynczej oraz zwycięzcą 19 turniejów z cyklu ATP Masters Series. Zwyciężając w US Open 2010, skompletował Karierowego Wielkiego Szlema (jako czwarty zawodnik w erze open) i Karierowego Złotego Wielkiego Szlema (jako drugi zawodnik w erze open; po Andre Agassim). Wchodził także w skład reprezentacji Hiszpanii, która w latach 2004, 2008 i 2009 zdobyła Puchar Davisa.

2011-11-27[edytuj | edytuj kod]

Likwidacja unickiej diecezji chełmskiej i jej przyłączenie do Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego nastąpiła w 1875 po trwającej od momentu stłumienia powstania styczniowego kampanii prowadzonej przez carską administrację zaboru rosyjskiego. W momencie kasaty diecezji w Imperium Rosyjskim ostatecznie przestał istnieć Kościół unicki, zaś jego wiernych zmuszono do konwersji na prawosławie. Likwidacja diecezji chełmskiej stanowiła logiczną konsekwencję antyunickiej polityki kolejnych carów, którzy uważali katolików obrządku wschodniego za prawosławnych zmuszonych do przyjęcia jurysdykcji papieskiej, którzy jak najszybciej powinni ją opuścić, przyjmując rosyjskie wyznanie państwowe. Działalność carskiej administracji na Chełmszczyźnie wpisywała się również w szerzej zakrojoną politykę rusyfikacyjną.

2011-11-28[edytuj | edytuj kod]

Słonecznik bulwiasty znany też jako: topinambur, bulwa i bulwy (Helianthus tuberosus L.) – gatunek rośliny z rodziny astrowatych, pochodzący z Ameryki Północnej. Został rozpowszechniony na różnych kontynentach jako roślina jadalna, pastewna i ozdobna. Gatunek jest ceniony ze względu na duży potencjał produkcyjny biomasy zielonej oraz jadalnych bulw. Bulwy o oryginalnym smaku są wartościowym warzywem, zwłaszcza w diecie cukrzycowej. Poszczególne części rośliny znajdują wielorakie zastosowania, a rozwój technologii pozwala na coraz lepsze wykorzystanie uzyskiwanych plonów. W ostatnich latach gatunek ten przykuwa uwagę naukowców jako roślina użytkowa o potencjalnie dużym znaczeniu. Cechuje się niewielkimi wymaganiami, rośnie w bardzo różnych warunkach. Ze względu na łatwość z jaką odrasta z organów podziemnych skutecznie się rozprzestrzenia i dziczeje z upraw. W wielu obszarach jest z tego powodu uciążliwym gatunkiem inwazyjnym.

2011-11-29[edytuj | edytuj kod]

Inkwizycja w Niemczech – inkwizycja papieska, kościelna instytucja powołana do zwalczania ruchów heretyckich, została utworzona przez papieża Grzegorza IX w 1231, a pierwszy inkwizytor został mianowany na terenie Niemiec. Mimo to w tym kraju nie odgrywała ona poważniejszej roli, porównywalnej z tą, jaką pełniła we Francji czy we Włoszech. Dopiero w drugiej połowie XIV wieku zorganizowano na terenie Niemiec jej stałe struktury, które, z wyjątkiem jednego trybunału, przetrwały jedynie do czasów reformacji w pierwszej połowie XVI wieku. Co więcej, zawsze odgrywała ona w zwalczaniu niemieckich heretyków drugorzędną rolę w stosunku do sądów biskupich. Pod względem geograficznym obszar jurysdykcji niemieckiej inkwizycji w XIV–XVI wieku obejmował kościelne metropolie: moguncką, kolońską, salzburską, bremeńską i magdeburską, a ponadto archidiecezję trewirską (bez sufraganii), diecezję bazylejską (należącą do metropolii Besançon), egzymowane diecezje bamberską, miśnieńską i pomorską oraz należące do zakonu krzyżackiego Inflanty.

2011-11-30[edytuj | edytuj kod]

Jonofory – organiczne związki chemiczne zdolne do transferu jonów z roztworów wodnych do fazy hydrofobowej. Termin antybiotyki jonoforowe jest stosowany do tych jonoforów, które wykazują działanie bakteriobójcze. Właściwości antybiotyczne jonoforów wynikają z ich zdolności do transportu jonów przez błony lipidowe komórek lub organelli. Jony, które nie mogą swobodnie przemieszczać się przez dwuwarstwy lipidowe, są transportowane w postaci kompleksów, w których jonofor pełni rolę „gospodarza”, a jon rolę „gościa”.