Wikipedia:Artykuły na Medal/archiwum/2016-05

Archiwum artykułów, które zostały umieszczone na stronie głównej w rubryce Artykuł na Medal.

2016-05-01[edytuj | edytuj kod]

Deinozuch − wymarły rodzaj krokodyla, krewny dzisiejszych aligatorów, żyjący w późnej kredzie od około 80 do 73 milionów lat temu. Jego nazwę tłumaczy się jako „straszny krokodyl”. Pochodzi ona od starogreckich wyrazów δεινός/deinos („straszny”) i σουχος/souchos („krokodyl”). Pierwsze szczątki odkryto w Karolinie Północnej w latach pięćdziesiątych XIX wieku, jednak rodzaj Deinosuchus opisano dopiero w 1909. Kolejne pozostałości wydobyto w latach czterdziestych XX wieku. Weszły one później w skład istotnej, choć nieprecyzyjnej rekonstrukcji czaszki wystawianej w Amerykańskim Muzeum Historii Naturalnej. Wiedza o deinozuchu pozostaje niekompletna, choć znajdowane kolejne skamieniałości przyczyniają się do coraz lepszego poznania jego osteologii i paleobiologii. Czytaj więcej…

2016-05-02[edytuj | edytuj kod]

Nosorożec jawajski – gatunek ssaka z rodziny nosorożcowatych, jeden z pięciu żyjących do dziś gatunków nosorożców. Należy do tego samego rodzaju, co nosorożec indyjski. Łączy je podobna, przypominająca mozaikę skóra stwarzająca wrażenie opancerzenia. Nosorożec jawajski, mierząc 3,1–3,2 m długości i 1,4–1,7 m wysokości, jest mniejszy od swego krewniaka, wielkością bardziej zbliża się do nosorożca czarnego. Jego rogi, mniejsze niż u innych nosorożców, osiągają zwykle poniżej 25 cm. Gatunek cechował się niegdyś szerokim zasięgiem występowania. Rozciągał się on od Indonezji przez południowo-wschodnią Azję do Indii i Chin. Pomimo tego uznaje się go dziś za krytycznie zagrożony. Do XXI wieku dotrwały jedynie dwie populacje w Parku Narodowym Ujung Kulon na Jawie w Indonezji oraz w wietnamskim Parku Narodowym Cát Tiên. Ostatni okaz z populacji wietnamskiej został zabity przez kłusownika w 2010 roku. Czytaj więcej…

2016-05-03[edytuj | edytuj kod]

Asahi – okręt liniowy, przeddrednot Cesarskiej Marynarki Wojennej Wielkiej Japonii z końca XIX w. Został zaprojektowany i zbudowany w Wielkiej Brytanii. Został okrętem flagowym głównych sił japońskich. Uczestniczył we wszystkich ważniejszych starciach morskich podczas wojny rosyjsko-japońskiej (1904–1905), odnosząc lekkie uszkodzenia w czasie bitew. „Asahi” nie wziął udziału w działaniach wojennych w czasie I wojny światowej, ale uczestniczył w interwencji syberyjskiej w 1918 roku. Przeklasyfikowany na okręt obrony wybrzeża w 1921 roku, „Asahi” został dwa lata później rozbrojony, zgodnie z postanowieniami traktatu waszyngtońskiego. Po wybuchu II wojny chińsko-japońskiej przywrócono „Asahi” do czynnej służby pod koniec 1937 roku i wykorzystywano jako transportowiec dla wojska. Podczas rejsu, 26 maja 1942, został storpedowany i zatopiony przez okręt podwodny USS „Salmon”. Czytaj więcej…

2016-05-04[edytuj | edytuj kod]

Izabela Elżbieta Dorota z Flemmingów Czartoryska (ur. 3 marca 1746 w Warszawie, zm. 17 czerwca 1835 w Wysocku) – polska arystokratka żyjąca na przełomie XVIII i XIX wieku, księżna, żona księcia Adama Kazimierza Czartoryskiego, przez którego weszła do stronnictwa Familii, w okresie Sejmu Czteroletniego związana ze Stronnictwem Patriotycznym. W młodości znana ze swobody obyczajów, w późniejszym okresie życia czynnie zaangażowana w życie polityczne schyłkowego okresu I Rzeczypospolitej i pierwszych lat XIX wieku. Pisarka, mecenaska sztuki, kolekcjonerka pamiątek historycznych, twórczyni pierwszego polskiego muzeum w Świątyni Sybilli w Puławach, które wraz z jej zbiorami w Domu Gotyckim w Puławach stały się zaczątkiem obecnego Muzeum Książąt Czartoryskich w Krakowie. Matka m.in. polityka księcia Adama Jerzego Czartoryskiego i pisarki Marii Wirtemberskiej. Czytaj więcej…

2016-05-05[edytuj | edytuj kod]

Kodeks Watykański – rękopis Starego i Nowego Testamentu. Pisany jest grecką uncjałą na pergaminie. Paleograficznie datowany jest na IV wiek. Nazwa kodeksu pochodzi od miejsca przechowywania, symbol B nadał jeszcze Wettstein, symbol 03 – Gregory. Od ponad 500 lat przechowywany jest w Bibliotece Watykańskiej (Gr. 1209). Kodeks stał się znany dzięki korespondencji Erazma z prefektami Biblioteki Watykańskiej, jednak jego tekst długo nie był dostępny. Wyciągi tekstu rękopisu wykonywano niedokładnie, z licznymi błędami i było to powodem licznych nieporozumień. Dopiero w końcu XIX wieku tekst rękopisu stał się w pełni dostępny dla badań. Jest jednym z najstarszych i najlepszych rękopisów greckiej Biblii, do chwili odkrycia Kodeksu Synajskiego nie miał rywala na świecie. Krytycy tekstu wysoko oceniają tekst rękopisu i jest jednym z najczęściej wydawanych rękopisów. Kodeks zachował się do dziś w bardzo dobrym stanie, ponieważ nie był zbyt często używany. Czytaj więcej…

2016-05-06[edytuj | edytuj kod]

Brachytrachelopan – wymarły rodzaj dinozaura, zauropoda z rodziny dikreozaurów. Jego najbliższym krewnym był dikreozaur. Wyróżnia się pojedynczy gatunek Brachytrachelopan mesai. Dinozaur ten cechował się nietypowo jak na zauropoda niewielkimi rozmiarami i krótką szyją. Zamieszkiwał obszar współczesnej Patagonii w jurze późnej. Jego szczątki znalazł Daniel Mesa podczas poszukiwania zaginionej owcy, wśród piaskowców formacji Cañadón Cálcareo, czemu zwierzę zawdzięcza swą nazwę naukową. Czytaj więcej…

2016-05-07[edytuj | edytuj kod]

Klasyfikacja medalowa Zimowych Igrzysk Olimpijskich 1972. Rywalizacja podczas XI Zimowych Igrzyskach Olimpijskich w 1972 roku w Sapporo toczyła się w 35 konkurencjach i dziesięciu dyscyplinach sportowych. Pod względem rozgrywanych konkurencji kalendarz nie uległ zmianie względem poprzednich igrzysk, które przeprowadzono w Grenoble. W zawodach wzięło udział 1008 sportowców (802 mężczyzn i 206 kobiet) z 35 państw. Medalistami olimpijskimi zostali zawodnicy i zawodniczki z siedemnastu państw. Największy dorobek, zarówno pod względem złotych medali, jak i wszystkich medali łącznie, uzyskali reprezentanci Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, którzy szesnastokrotnie wywalczyli medal, w tym ośmiokrotnie był to medal złoty. Pierwszy w historii medal zimowych igrzysk olimpijskich dla Hiszpanii zdobył narciarz alpejski Francisco Fernández Ochoa, który zwyciężył w slalomie mężczyzn. Pierwsze złote medale zimowych igrzysk dla swoich państw zdobyli skoczkowie narciarscy – Yukio Kasaya dla Japonii i Wojciech Fortuna dla Polski. Czytaj więcej…

2016-05-08[edytuj | edytuj kod]

Wodociągi w Raciborzu – Racibórz był pierwszym miastem na Górnym Śląsku, które posiadało wodociągi. Za pierwszy potwierdzony źródłowo wodociąg uważa się sztuczny kanał Psinka wzmiankowany po raz pierwszy w 1258 roku. Obecnie sieć wodociągowa w mieście liczy 235,7 km. Przeważająca część Raciborza korzysta z miejskiej sieci, którą administruje Zakład Wodociągów i Kanalizacji w Raciborzu, a jedynie mieszkańcy Miedoni korzystają z sieci wodociągowej gminy Rudnik. Infrastruktura wodociągowa w Raciborzu jest obecnie nowoczesna i ekologiczna, spełniając zarazem najostrzejsze normy wyznaczone przez Unię Europejską. Miasto jako jedne z nielicznych w Polsce korzysta z trzech wydajnych ujęć wody podziemnej, dzięki czemu woda dostarczana odbiorcom jest dobrej jakości i nie potrzebuje złożonego procesu uzdatniania. Czytaj więcej…

2016-05-09[edytuj | edytuj kod]

Nosorożec jawajski – gatunek ssaka z rodziny nosorożcowatych, jeden z pięciu żyjących do dziś gatunków nosorożców. Należy do tego samego rodzaju, co nosorożec indyjski. Łączy je podobna, przypominająca mozaikę skóra stwarzająca wrażenie opancerzenia. Nosorożec jawajski, mierząc 3,1–3,2 m długości i 1,4–1,7 m wysokości, jest mniejszy od swego krewniaka, wielkością bardziej zbliża się do nosorożca czarnego. Jego rogi, mniejsze niż u innych nosorożców, osiągają zwykle poniżej 25 cm. Gatunek cechował się niegdyś szerokim zasięgiem występowania. Rozciągał się on od Indonezji przez południowo-wschodnią Azję do Indii i Chin. Pomimo tego uznaje się go dziś za krytycznie zagrożony. Do XXI wieku dotrwały jedynie dwie populacje w Parku Narodowym Ujung Kulon na Jawie w Indonezji oraz w wietnamskim Parku Narodowym Cát Tiên. Ostatni okaz z populacji wietnamskiej został zabity przez kłusownika w 2010 roku. Czytaj więcej…

2016-05-10[edytuj | edytuj kod]

Asahi – okręt liniowy, przeddrednot Cesarskiej Marynarki Wojennej Wielkiej Japonii z końca XIX w. Został zaprojektowany i zbudowany w Wielkiej Brytanii. Został okrętem flagowym głównych sił japońskich. Uczestniczył we wszystkich ważniejszych starciach morskich podczas wojny rosyjsko-japońskiej (1904–1905), odnosząc lekkie uszkodzenia w czasie bitew. „Asahi” nie wziął udziału w działaniach wojennych w czasie I wojny światowej, ale uczestniczył w interwencji syberyjskiej w 1918 roku. Przeklasyfikowany na okręt obrony wybrzeża w 1921 roku, „Asahi” został dwa lata później rozbrojony, zgodnie z postanowieniami traktatu waszyngtońskiego. Po wybuchu II wojny chińsko-japońskiej przywrócono „Asahi” do czynnej służby pod koniec 1937 roku i wykorzystywano jako transportowiec dla wojska. Podczas rejsu, 26 maja 1942, został storpedowany i zatopiony przez okręt podwodny USS „Salmon”. Czytaj więcej…

2016-05-11[edytuj | edytuj kod]

Izabela Elżbieta Dorota z Flemmingów Czartoryska (ur. 3 marca 1746 w Warszawie, zm. 17 czerwca 1835 w Wysocku) – polska arystokratka żyjąca na przełomie XVIII i XIX wieku, księżna, żona księcia Adama Kazimierza Czartoryskiego, przez którego weszła do stronnictwa Familii, w okresie Sejmu Czteroletniego związana ze Stronnictwem Patriotycznym. W młodości znana ze swobody obyczajów, w późniejszym okresie życia czynnie zaangażowana w życie polityczne schyłkowego okresu I Rzeczypospolitej i pierwszych lat XIX wieku. Pisarka, mecenaska sztuki, kolekcjonerka pamiątek historycznych, twórczyni pierwszego polskiego muzeum w Świątyni Sybilli w Puławach, które wraz z jej zbiorami w Domu Gotyckim w Puławach stały się zaczątkiem obecnego Muzeum Książąt Czartoryskich w Krakowie. Matka m.in. polityka księcia Adama Jerzego Czartoryskiego i pisarki Marii Wirtemberskiej. Czytaj więcej…

2016-05-12[edytuj | edytuj kod]

Kodeks Watykański – rękopis Starego i Nowego Testamentu. Pisany jest grecką uncjałą na pergaminie. Paleograficznie datowany jest na IV wiek. Nazwa kodeksu pochodzi od miejsca przechowywania, symbol B nadał jeszcze Wettstein, symbol 03 – Gregory. Od ponad 500 lat przechowywany jest w Bibliotece Watykańskiej (Gr. 1209). Kodeks stał się znany dzięki korespondencji Erazma z prefektami Biblioteki Watykańskiej, jednak jego tekst długo nie był dostępny. Wyciągi tekstu rękopisu wykonywano niedokładnie, z licznymi błędami i było to powodem licznych nieporozumień. Dopiero w końcu XIX wieku tekst rękopisu stał się w pełni dostępny dla badań. Jest jednym z najstarszych i najlepszych rękopisów greckiej Biblii, do chwili odkrycia Kodeksu Synajskiego nie miał rywala na świecie. Krytycy tekstu wysoko oceniają tekst rękopisu i jest jednym z najczęściej wydawanych rękopisów. Kodeks zachował się do dziś w bardzo dobrym stanie, ponieważ nie był zbyt często używany. Czytaj więcej…

2016-05-13[edytuj | edytuj kod]

Brachytrachelopan – wymarły rodzaj dinozaura, zauropoda z rodziny dikreozaurów. Jego najbliższym krewnym był dikreozaur. Wyróżnia się pojedynczy gatunek Brachytrachelopan mesai. Dinozaur ten cechował się nietypowo jak na zauropoda niewielkimi rozmiarami i krótką szyją. Zamieszkiwał obszar współczesnej Patagonii w jurze późnej. Jego szczątki znalazł Daniel Mesa podczas poszukiwania zaginionej owcy, wśród piaskowców formacji Cañadón Calcáreo, czemu zwierzę zawdzięcza swą nazwę naukową. Czytaj więcej…

2016-05-14[edytuj | edytuj kod]

Klasyfikacja medalowa Zimowych Igrzysk Olimpijskich 1972. Rywalizacja podczas XI Zimowych Igrzyskach Olimpijskich w 1972 roku w Sapporo toczyła się w 35 konkurencjach i dziesięciu dyscyplinach sportowych. Pod względem rozgrywanych konkurencji kalendarz nie uległ zmianie względem poprzednich igrzysk, które przeprowadzono w Grenoble. W zawodach wzięło udział 1008 sportowców (802 mężczyzn i 206 kobiet) z 35 państw. Medalistami olimpijskimi zostali zawodnicy i zawodniczki z siedemnastu państw. Największy dorobek, zarówno pod względem złotych medali, jak i wszystkich medali łącznie, uzyskali reprezentanci Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, którzy szesnastokrotnie wywalczyli medal, w tym ośmiokrotnie był to medal złoty. Pierwszy w historii medal zimowych igrzysk olimpijskich dla Hiszpanii zdobył narciarz alpejski Francisco Fernández Ochoa, który zwyciężył w slalomie mężczyzn. Pierwsze złote medale zimowych igrzysk dla swoich państw zdobyli skoczkowie narciarscy – Yukio Kasaya dla Japonii i Wojciech Fortuna dla Polski. Czytaj więcej…

2016-05-15[edytuj | edytuj kod]

Wodociągi w Raciborzu – Racibórz był pierwszym miastem na Górnym Śląsku, które posiadało wodociągi. Za pierwszy potwierdzony źródłowo wodociąg uważa się sztuczny kanał Psinka wzmiankowany po raz pierwszy w 1258 roku. Obecnie sieć wodociągowa w mieście liczy 235,7 km. Przeważająca część Raciborza korzysta z miejskiej sieci, którą administruje Zakład Wodociągów i Kanalizacji w Raciborzu, a jedynie mieszkańcy Miedoni korzystają z sieci wodociągowej gminy Rudnik. Infrastruktura wodociągowa w Raciborzu jest obecnie nowoczesna i ekologiczna, spełniając zarazem najostrzejsze normy wyznaczone przez Unię Europejską. Miasto jako jedne z nielicznych w Polsce korzysta z trzech wydajnych ujęć wody podziemnej, dzięki czemu woda dostarczana odbiorcom jest dobrej jakości i nie potrzebuje złożonego procesu uzdatniania. Czytaj więcej…

2016-05-16[edytuj | edytuj kod]

Nosorożec jawajski – gatunek ssaka z rodziny nosorożcowatych, jeden z pięciu żyjących do dziś gatunków nosorożców. Należy do tego samego rodzaju, co nosorożec indyjski. Łączy je podobna, przypominająca mozaikę skóra stwarzająca wrażenie opancerzenia. Nosorożec jawajski, mierząc 3,1–3,2 m długości i 1,4–1,7 m wysokości, jest mniejszy od swego krewniaka, wielkością bardziej zbliża się do nosorożca czarnego. Jego rogi, mniejsze niż u innych nosorożców, osiągają zwykle poniżej 25 cm. Gatunek cechował się niegdyś szerokim zasięgiem występowania. Rozciągał się on od Indonezji przez południowo-wschodnią Azję do Indii i Chin. Pomimo tego uznaje się go dziś za krytycznie zagrożony. Do XXI wieku dotrwały jedynie dwie populacje w Parku Narodowym Ujung Kulon na Jawie w Indonezji oraz w wietnamskim Parku Narodowym Cát Tiên. Ostatni okaz z populacji wietnamskiej został zabity przez kłusownika w 2010 roku. Czytaj więcej…

2016-05-17[edytuj | edytuj kod]

Asahi – okręt liniowy, przeddrednot Cesarskiej Marynarki Wojennej Wielkiej Japonii z końca XIX w. Został zaprojektowany i zbudowany w Wielkiej Brytanii. Został okrętem flagowym głównych sił japońskich. Uczestniczył we wszystkich ważniejszych starciach morskich podczas wojny rosyjsko-japońskiej (1904–1905), odnosząc lekkie uszkodzenia w czasie bitew. „Asahi” nie wziął udziału w działaniach wojennych w czasie I wojny światowej, ale uczestniczył w interwencji syberyjskiej w 1918 roku. Przeklasyfikowany na okręt obrony wybrzeża w 1921 roku, „Asahi” został dwa lata później rozbrojony, zgodnie z postanowieniami traktatu waszyngtońskiego. Po wybuchu II wojny chińsko-japońskiej przywrócono „Asahi” do czynnej służby pod koniec 1937 roku i wykorzystywano jako transportowiec dla wojska. Podczas rejsu, 26 maja 1942, został storpedowany i zatopiony przez okręt podwodny USS „Salmon”. Czytaj więcej…

2016-05-18[edytuj | edytuj kod]

Izabela Elżbieta Dorota z Flemmingów Czartoryska (ur. 3 marca 1746 w Warszawie, zm. 17 czerwca 1835 w Wysocku) – polska arystokratka żyjąca na przełomie XVIII i XIX wieku, księżna, żona księcia Adama Kazimierza Czartoryskiego, przez którego weszła do stronnictwa Familii, w okresie Sejmu Czteroletniego związana ze Stronnictwem Patriotycznym. W młodości znana ze swobody obyczajów, w późniejszym okresie życia czynnie zaangażowana w życie polityczne schyłkowego okresu I Rzeczypospolitej i pierwszych lat XIX wieku. Pisarka, mecenaska sztuki, kolekcjonerka pamiątek historycznych, twórczyni pierwszego polskiego muzeum w Świątyni Sybilli w Puławach, które wraz z jej zbiorami w Domu Gotyckim w Puławach stały się zaczątkiem obecnego Muzeum Książąt Czartoryskich w Krakowie. Matka m.in. polityka księcia Adama Jerzego Czartoryskiego i pisarki Marii Wirtemberskiej. Czytaj więcej…

2016-05-19[edytuj | edytuj kod]

Kodeks Watykański – rękopis Starego i Nowego Testamentu. Pisany jest grecką uncjałą na pergaminie. Paleograficznie datowany jest na IV wiek. Nazwa kodeksu pochodzi od miejsca przechowywania, symbol B nadał jeszcze Wettstein, symbol 03 – Gregory. Od ponad 500 lat przechowywany jest w Bibliotece Watykańskiej (Gr. 1209). Kodeks stał się znany dzięki korespondencji Erazma z prefektami Biblioteki Watykańskiej, jednak jego tekst długo nie był dostępny. Wyciągi tekstu rękopisu wykonywano niedokładnie, z licznymi błędami i było to powodem licznych nieporozumień. Dopiero w końcu XIX wieku tekst rękopisu stał się w pełni dostępny dla badań. Jest jednym z najstarszych i najlepszych rękopisów greckiej Biblii, do chwili odkrycia Kodeksu Synajskiego nie miał rywala na świecie. Krytycy tekstu wysoko oceniają tekst rękopisu i jest jednym z najczęściej wydawanych rękopisów. Kodeks zachował się do dziś w bardzo dobrym stanie, ponieważ nie był zbyt często używany. Czytaj więcej…

2016-05-20[edytuj | edytuj kod]

Brachytrachelopan – wymarły rodzaj dinozaura, zauropoda z rodziny dikreozaurów. Jego najbliższym krewnym był dikreozaur. Wyróżnia się pojedynczy gatunek Brachytrachelopan mesai. Dinozaur ten cechował się nietypowo jak na zauropoda niewielkimi rozmiarami i krótką szyją. Zamieszkiwał obszar współczesnej Patagonii w jurze późnej. Jego szczątki znalazł Daniel Mesa podczas poszukiwania zaginionej owcy, wśród piaskowców formacji Cañadón Calcáreo, czemu zwierzę zawdzięcza swą nazwę naukową. Czytaj więcej…

2016-05-21[edytuj | edytuj kod]

Klasyfikacja medalowa Zimowych Igrzysk Olimpijskich 1972. Rywalizacja podczas XI Zimowych Igrzyskach Olimpijskich w 1972 roku w Sapporo toczyła się w 35 konkurencjach i dziesięciu dyscyplinach sportowych. Pod względem rozgrywanych konkurencji kalendarz nie uległ zmianie względem poprzednich igrzysk, które przeprowadzono w Grenoble. W zawodach wzięło udział 1008 sportowców (802 mężczyzn i 206 kobiet) z 35 państw. Medalistami olimpijskimi zostali zawodnicy i zawodniczki z siedemnastu państw. Największy dorobek, zarówno pod względem złotych medali, jak i wszystkich medali łącznie, uzyskali reprezentanci Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, którzy szesnastokrotnie wywalczyli medal, w tym ośmiokrotnie był to medal złoty. Pierwszy w historii medal zimowych igrzysk olimpijskich dla Hiszpanii zdobył narciarz alpejski Francisco Fernández Ochoa, który zwyciężył w slalomie mężczyzn. Pierwsze złote medale zimowych igrzysk dla swoich państw zdobyli skoczkowie narciarscy – Yukio Kasaya dla Japonii i Wojciech Fortuna dla Polski. Czytaj więcej…

2016-05-22[edytuj | edytuj kod]

Wodociągi w Raciborzu – Racibórz był pierwszym miastem na Górnym Śląsku, które posiadało wodociągi. Za pierwszy potwierdzony źródłowo wodociąg uważa się sztuczny kanał Psinka wzmiankowany po raz pierwszy w 1258 roku. Obecnie sieć wodociągowa w mieście liczy 235,7 km. Przeważająca część Raciborza korzysta z miejskiej sieci, którą administruje Zakład Wodociągów i Kanalizacji w Raciborzu, a jedynie mieszkańcy Miedoni korzystają z sieci wodociągowej gminy Rudnik. Infrastruktura wodociągowa w Raciborzu jest obecnie nowoczesna i ekologiczna, spełniając zarazem najostrzejsze normy wyznaczone przez Unię Europejską. Miasto jako jedne z nielicznych w Polsce korzysta z trzech wydajnych ujęć wody podziemnej, dzięki czemu woda dostarczana odbiorcom jest dobrej jakości i nie potrzebuje złożonego procesu uzdatniania. Czytaj więcej…

2016-05-23[edytuj | edytuj kod]

Nosorożec jawajski – gatunek ssaka z rodziny nosorożcowatych, jeden z pięciu żyjących do dziś gatunków nosorożców. Należy do tego samego rodzaju, co nosorożec indyjski. Łączy je podobna, przypominająca mozaikę skóra stwarzająca wrażenie opancerzenia. Nosorożec jawajski, mierząc 3,1–3,2 m długości i 1,4–1,7 m wysokości, jest mniejszy od swego krewniaka, wielkością bardziej zbliża się do nosorożca czarnego. Jego rogi, mniejsze niż u innych nosorożców, osiągają zwykle poniżej 25 cm. Gatunek cechował się niegdyś szerokim zasięgiem występowania. Rozciągał się on od Indonezji przez południowo-wschodnią Azję do Indii i Chin. Pomimo tego uznaje się go dziś za krytycznie zagrożony. Do XXI wieku dotrwały jedynie dwie populacje w Parku Narodowym Ujung Kulon na Jawie w Indonezji oraz w wietnamskim Parku Narodowym Cát Tiên. Ostatni okaz z populacji wietnamskiej został zabity przez kłusownika w 2010 roku. Czytaj więcej…

2016-05-24[edytuj | edytuj kod]

Asahi – okręt liniowy, przeddrednot Cesarskiej Marynarki Wojennej Wielkiej Japonii z końca XIX w. Został zaprojektowany i zbudowany w Wielkiej Brytanii. Został okrętem flagowym głównych sił japońskich. Uczestniczył we wszystkich ważniejszych starciach morskich podczas wojny rosyjsko-japońskiej (1904–1905), odnosząc lekkie uszkodzenia w czasie bitew. „Asahi” nie wziął udziału w działaniach wojennych w czasie I wojny światowej, ale uczestniczył w interwencji syberyjskiej w 1918 roku. Przeklasyfikowany na okręt obrony wybrzeża w 1921 roku, „Asahi” został dwa lata później rozbrojony, zgodnie z postanowieniami traktatu waszyngtońskiego. Po wybuchu II wojny chińsko-japońskiej przywrócono „Asahi” do czynnej służby pod koniec 1937 roku i wykorzystywano jako transportowiec dla wojska. Podczas rejsu, 26 maja 1942, został storpedowany i zatopiony przez okręt podwodny USS „Salmon”. Czytaj więcej…

2016-05-25[edytuj | edytuj kod]

Izabela Elżbieta Dorota z Flemmingów Czartoryska (ur. 3 marca 1746 w Warszawie, zm. 17 czerwca 1835 w Wysocku) – polska arystokratka żyjąca na przełomie XVIII i XIX wieku, księżna, żona księcia Adama Kazimierza Czartoryskiego, przez którego weszła do stronnictwa Familii, w okresie Sejmu Czteroletniego związana ze Stronnictwem Patriotycznym. W młodości znana ze swobody obyczajów, w późniejszym okresie życia czynnie zaangażowana w życie polityczne schyłkowego okresu I Rzeczypospolitej i pierwszych lat XIX wieku. Pisarka, mecenaska sztuki, kolekcjonerka pamiątek historycznych, twórczyni pierwszego polskiego muzeum w Świątyni Sybilli w Puławach, które wraz z jej zbiorami w Domu Gotyckim w Puławach stały się zaczątkiem obecnego Muzeum Książąt Czartoryskich w Krakowie. Matka m.in. polityka księcia Adama Jerzego Czartoryskiego i pisarki Marii Wirtemberskiej. Czytaj więcej…

2016-05-26[edytuj | edytuj kod]

Niemieckie represje wobec Polaków niosących pomoc Żydom – represje zastosowane przez okupantów niemieckich wobec obywateli polskich pochodzenia nieżydowskiego, którzy udzielali pomocy Żydom prześladowanym i eksterminowanym przez III Rzeszę w latach 1939–1945. Zarządzenia władz okupacyjnych, a w szczególności rozporządzenie generalnego gubernatora Hansa Franka z 15 października 1941 roku, przewidywały karę śmierci dla każdego Polaka, który udzieli schronienia Żydowi lub pomoże mu w inny sposób. W praktyce wachlarz kar stosowanych wobec osób pomagających Żydom był szeroki, obejmował grzywnę, konfiskatę mienia, pobicie, uwięzienie, zesłanie do obozu koncentracyjnego i karę śmierci. W związku ze stosowaną przez okupantów zasadą odpowiedzialności zbiorowej ofiarą represji padały rodziny opiekunów, a niekiedy także całe lokalne społeczności. Liczba Polaków straconych przez Niemców za udzielanie pomocy Żydom nie została dotąd precyzyjnie ustalona. Najbardziej ostrożne szacunki mówią o kilkuset zamordowanych. Czytaj więcej…

2016-05-27[edytuj | edytuj kod]

Brachytrachelopan – wymarły rodzaj dinozaura, zauropoda z rodziny dikreozaurów. Jego najbliższym krewnym był dikreozaur. Wyróżnia się pojedynczy gatunek Brachytrachelopan mesai. Dinozaur ten cechował się nietypowo jak na zauropoda niewielkimi rozmiarami i krótką szyją. Zamieszkiwał obszar współczesnej Patagonii w jurze późnej. Jego szczątki znalazł Daniel Mesa podczas poszukiwania zaginionej owcy, wśród piaskowców formacji Cañadón Calcáreo, czemu zwierzę zawdzięcza swą nazwę naukową. Czytaj więcej…

2016-05-28[edytuj | edytuj kod]

Klasyfikacja medalowa Zimowych Igrzysk Olimpijskich 1972. Rywalizacja podczas XI Zimowych Igrzyskach Olimpijskich w 1972 roku w Sapporo toczyła się w 35 konkurencjach i dziesięciu dyscyplinach sportowych. Pod względem rozgrywanych konkurencji kalendarz nie uległ zmianie względem poprzednich igrzysk, które przeprowadzono w Grenoble. W zawodach wzięło udział 1008 sportowców (802 mężczyzn i 206 kobiet) z 35 państw. Medalistami olimpijskimi zostali zawodnicy i zawodniczki z siedemnastu państw. Największy dorobek, zarówno pod względem złotych medali, jak i wszystkich medali łącznie, uzyskali reprezentanci Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, którzy szesnastokrotnie wywalczyli medal, w tym ośmiokrotnie był to medal złoty. Pierwszy w historii medal zimowych igrzysk olimpijskich dla Hiszpanii zdobył narciarz alpejski Francisco Fernández Ochoa, który zwyciężył w slalomie mężczyzn. Pierwsze złote medale zimowych igrzysk dla swoich państw zdobyli skoczkowie narciarscy – Yukio Kasaya dla Japonii i Wojciech Fortuna dla Polski. Czytaj więcej…

2016-05-29[edytuj | edytuj kod]

Wodociągi w Raciborzu – Racibórz był pierwszym miastem na Górnym Śląsku, które posiadało wodociągi. Za pierwszy potwierdzony źródłowo wodociąg uważa się sztuczny kanał Psinka wzmiankowany po raz pierwszy w 1258 roku. Obecnie sieć wodociągowa w mieście liczy 235,7 km. Przeważająca część Raciborza korzysta z miejskiej sieci, którą administruje Zakład Wodociągów i Kanalizacji w Raciborzu, a jedynie mieszkańcy Miedoni korzystają z sieci wodociągowej gminy Rudnik. Infrastruktura wodociągowa w Raciborzu jest obecnie nowoczesna i ekologiczna, spełniając zarazem najostrzejsze normy wyznaczone przez Unię Europejską. Miasto jako jedne z nielicznych w Polsce korzysta z trzech wydajnych ujęć wody podziemnej, dzięki czemu woda dostarczana odbiorcom jest dobrej jakości i nie potrzebuje złożonego procesu uzdatniania. Czytaj więcej…

2016-05-30[edytuj | edytuj kod]

Nosorożec jawajski – gatunek ssaka z rodziny nosorożcowatych, jeden z pięciu żyjących do dziś gatunków nosorożców. Należy do tego samego rodzaju, co nosorożec indyjski. Łączy je podobna, przypominająca mozaikę skóra stwarzająca wrażenie opancerzenia. Nosorożec jawajski, mierząc 3,1–3,2 m długości i 1,4–1,7 m wysokości, jest mniejszy od swego krewniaka, wielkością bardziej zbliża się do nosorożca czarnego. Jego rogi, mniejsze niż u innych nosorożców, osiągają zwykle poniżej 25 cm. Gatunek cechował się niegdyś szerokim zasięgiem występowania. Rozciągał się on od Indonezji przez południowo-wschodnią Azję do Indii i Chin. Pomimo tego uznaje się go dziś za krytycznie zagrożony. Do XXI wieku dotrwały jedynie dwie populacje w Parku Narodowym Ujung Kulon na Jawie w Indonezji oraz w wietnamskim Parku Narodowym Cát Tiên. Ostatni okaz z populacji wietnamskiej został zabity przez kłusownika w 2010 roku. Czytaj więcej…

2016-05-31[edytuj | edytuj kod]

Asahi – okręt liniowy, przeddrednot Cesarskiej Marynarki Wojennej Wielkiej Japonii z końca XIX w. Został zaprojektowany i zbudowany w Wielkiej Brytanii. Został okrętem flagowym głównych sił japońskich. Uczestniczył we wszystkich ważniejszych starciach morskich podczas wojny rosyjsko-japońskiej (1904–1905), odnosząc lekkie uszkodzenia w czasie bitew. „Asahi” nie wziął udziału w działaniach wojennych w czasie I wojny światowej, ale uczestniczył w interwencji syberyjskiej w 1918 roku. Przeklasyfikowany na okręt obrony wybrzeża w 1921 roku, „Asahi” został dwa lata później rozbrojony, zgodnie z postanowieniami traktatu waszyngtońskiego. Po wybuchu II wojny chińsko-japońskiej przywrócono „Asahi” do czynnej służby pod koniec 1937 roku i wykorzystywano jako transportowiec dla wojska. Podczas rejsu, 26 maja 1942, został storpedowany i zatopiony przez okręt podwodny USS „Salmon”. Czytaj więcej…