Wikipedia:Artykuły na Medal/archiwum/2014-09

Archiwum artykułów, które zostały umieszczone na stronie głównej w rubryce Artykuł na Medal.

2014-09-01[edytuj | edytuj kod]

Efekt potwierdzenia – tendencja do preferowania informacji, które potwierdzają wcześniejsze oczekiwania i hipotezy, niezależnie od tego, czy te informacje są prawdziwe. Powoduje, że ludzie poszukują informacji i zapamiętują je w sposób selektywny, interpretując je w błędny sposób. Efekt ten jest szczególnie silny w przypadku zagadnień wywołujących silne emocje i dotyczących mocno ugruntowanych opinii. Serie eksperymentów prowadzonych w latach 60. XX wieku pokazały, że ludzie mają tendencję do poszukiwania potwierdzeń dla swoich wcześniejszych przeświadczeń. Późniejsze badania wyjaśniły to jako wynik tendencji do testowania hipotez bardzo selektywnie, skupiając się na jednej możliwości i ignorując alternatywy. W połączeniu z innymi efektami taka strategia wpływa na konkluzje, do jakich ludzie dochodzą. Czytaj więcej…

2014-09-02[edytuj | edytuj kod]

Tatarak zwyczajny – polimorficzny gatunek byliny, należący do rodziny tatarakowatych (Acoraceae). Znany jest także pod ludowymi nazwami jako np. ajer i tatarskie ziele. Zasięg gatunku obejmuje Azję i Amerykę Północną, poza tym został zawleczony i rozpowszechniony przez człowieka na inne kontynenty od strefy subtropikalnej do umiarkowanej. Do Europy trafił najprawdopodobniej między średniowieczem a XVI wiekiem. W Polsce ten gatunek jest pospolity na całym terenie z wyjątkiem Karpat. W polskiej florze ma status kenofita – agriofita. Uważany za inwazyjny, ma jednak średni wpływ na rodzime gatunki roślin szuwarowych. Roślina olejkodajna, jadalna, kosmetyczna i lecznicza, o szerokich zastosowaniach w różnych kulturach na całym świecie. Czytaj więcej…

2014-09-03[edytuj | edytuj kod]

Egzekucje uliczne w Warszawie (1943–1944) – masowe egzekucje polskich zakładników przeprowadzane przez okupantów niemieckich na ulicach Warszawy. Pierwsze egzekucje na ulicach stolicy miały miejsce w połowie października 1943, wkrótce po objęciu stanowiska Dowódcy SS i Policji na dystrykt warszawski przez SS-Brigadeführera Franza Kutscherę. W okresie jego rządów zamordowano w Warszawie około 5000 Polaków, z czego co najmniej 1200 stracono bezpośrednio na ulicach miasta. W gronie ofiar znajdowali się przede wszystkim zwykli warszawiacy zatrzymani podczas masowych łapanek. Niemcy zrezygnowali z jawnych egzekucji ulicznych w połowie lutego 1944 – po udanym zamachu na Kutscherę przeprowadzonym przez żołnierzy Kedywu Armii Krajowej. Czytaj więcej…

2014-09-04[edytuj | edytuj kod]

Posłowie do Parlamentu Europejskiego VIII kadencji zostali wybrani w wyborach przeprowadzonych w 28 państwach członkowskich Unii Europejskiej pomiędzy 22 a 25 maja 2014. W głosowaniu tym wyłoniono 751 eurodeputowanych na pięcioletnią kadencję (o 15 mniej niż pod koniec poprzedniej), która rozpoczęła się 1 lipca 2014. Na pierwszym posiedzeniu w dniu 1 lipca 2014 na przewodniczącego PE wybrano Martina Schulza z Postępowego Sojuszu Socjalistów i Demokratów. Tego samego dnia wybrano również czternastu wiceprzewodniczących. W Parlamencie Europejskim VIII kadencji przed jej rozpoczęciem powołano siedem grup politycznych. Powołanie pierwszych sześciu frakcji nastąpiło wkrótce po wyborach – każda z nich zebrała wystarczającą liczbę przedstawicieli z kilkunastu różnych krajów. Próbę powołania własnej grupy podjęły także dwa środowiska eurosceptyków – jedno skupione wokół brytyjskiej UKIP i drugie zorganizowane wokół francuskiego FN. W pierwszym przypadku, mimo odejścia do innych frakcji lub porażek wyborczych większości dotychczasowych sojuszników, starania te zakończyły się sukcesem. W drugim przypadku nie udało się znaleźć przedstawicieli wystarczającej liczby państw członkowskich, by doprowadzić do powołania odrębnej grupy w PE. Czytaj więcej…

2014-09-05[edytuj | edytuj kod]

Rak nerkowokomórkowy – grupa nowotworów złośliwych wywodzących się z nabłonka kanalików nerkowych. Dawniej nazywany guzem Grawitza lub nadnerczakiem. Jest najczęstszym nowotworem złośliwym nerek. Choroba początkowo jest bezobjawowa. Klasyczna triada objawów: guz wyczuwalny w okolicy lędźwiowej, ból w okolicy lędźwiowej i krwiomocz występuje rzadko. Nowotwór coraz częściej jest wykrywany przypadkowo w badaniach obrazowych wykonanych z innych powodów. Chorobie często towarzyszą zespoły paranowotworowe, które mogą być pierwszym objawem procesu rozrostowego. W diagnostyce największe znaczenie mają badania obrazowe, szczególnie tomografia komputerowa. Badania obrazowe pozwalają postawić radiologiczne rozpoznanie choroby, ocenić wielkość guza, naciekanie okolicznych struktur, zajęcie węzłów chłonnych i stwierdzić obecność przerzutów. W postaci ograniczonej podstawowym leczeniem jest operacja usunięcia nerki – nefrektomia. Podstawą leczenia stadium zaawansowanego są inhibitory angiogenezy i kinazy mTOR. Immunoterapia opiera się na interefronie-α. Chemioterapia jest nieskuteczna. Czytaj więcej…

2014-09-06[edytuj | edytuj kod]

Katastrofa w Port Chicago – eksplozja amunicji, która nastąpiła 17 lipca 1944 roku na terenie Port Chicago Naval Magazine w nieistniejącej już miejscowości Port Chicago w Kalifornii. Detonacja nastąpiła w czasie załadunku amunicji na statek, co spowodowało śmierć 320 osób i ranienie 390. Większość zabitych i rannych stanowili pracujący przy załadunku czarnoskórzy marynarze z poboru. W miesiąc później, wobec braku poprawy warunków bezpieczeństwa, wielu marynarzy odmówiło pracy przy przeładunku amunicji, co w dziejach US Navy odnotowano jako „bunt w Port Chicago”. 50 marynarzy, nazywanych w mediach „Pięćdziesiątką z Port Chicago”, zostało oskarżonych o bunt i skazanych na kary wieloletniego więzienia. 47 spośród nich zwolniono w styczniu 1946 roku, pozostałych trzech w kilka miesięcy później. Czytaj więcej…

2014-09-07[edytuj | edytuj kod]

Załęże – dzielnica Katowic, położona w północno-zachodniej części miasta, w centralnej części konurbacji górnośląskiej, nad Rawą. Głównym ciągiem komunikacyjnym Załęża jest ulica Gliwicka, która ciągnie się na całej długości dzielnicy charakterystycznym, krętym przebiegiem od centrum Katowic do granicy z Chorzowem. Jest to jedna z najstarszych dzielnic Katowic, której początki sięgają XIII wieku. Do końca XVIII w. gmina miała charakter rolniczy, kiedy to zaczęło rozwijać się górnictwo węgla kamiennego oraz hutnictwo żelaza i cynku, co umożliwiło szybki wzrost liczby ludności. Od 1924 Załęże stało się dzielnicą Katowic. Po upadku głównych zakładów przemysłowych na początku XXI w. Załęże stało się ośrodkiem usługowo-mieszkalnym. Pod koniec 2007 dzielnica liczyła 11 569 mieszkańców. Czytaj więcej…

2014-09-08[edytuj | edytuj kod]

Efekt potwierdzenia – tendencja do preferowania informacji, które potwierdzają wcześniejsze oczekiwania i hipotezy, niezależnie od tego, czy te informacje są prawdziwe. Powoduje, że ludzie poszukują informacji i zapamiętują je w sposób selektywny, interpretując je w błędny sposób. Efekt ten jest szczególnie silny w przypadku zagadnień wywołujących silne emocje i dotyczących mocno ugruntowanych opinii. Serie eksperymentów prowadzonych w latach 60. XX wieku pokazały, że ludzie mają tendencję do poszukiwania potwierdzeń dla swoich wcześniejszych przeświadczeń. Późniejsze badania wyjaśniły to jako wynik tendencji do testowania hipotez bardzo selektywnie, skupiając się na jednej możliwości i ignorując alternatywy. W połączeniu z innymi efektami taka strategia wpływa na konkluzje, do jakich ludzie dochodzą. Czytaj więcej…

2014-09-09[edytuj | edytuj kod]

Tatarak zwyczajny – polimorficzny gatunek byliny, należący do rodziny tatarakowatych (Acoraceae). Znany jest także pod ludowymi nazwami jako np. ajer i tatarskie ziele. Zasięg gatunku obejmuje Azję i Amerykę Północną, poza tym został zawleczony i rozpowszechniony przez człowieka na inne kontynenty od strefy subtropikalnej do umiarkowanej. Do Europy trafił najprawdopodobniej między średniowieczem a XVI wiekiem. W Polsce ten gatunek jest pospolity na całym terenie z wyjątkiem Karpat. W polskiej florze ma status kenofita – agriofita. Uważany za inwazyjny, ma jednak średni wpływ na rodzime gatunki roślin szuwarowych. Roślina olejkodajna, jadalna, kosmetyczna i lecznicza, o szerokich zastosowaniach w różnych kulturach na całym świecie. Czytaj więcej…

2014-09-10[edytuj | edytuj kod]

Joseph Étienne Frédéric Mistral (ur. 8 września 1830 w Maillane, zm. 25 marca 1914 tamże) – francuski poeta, filolog i leksykograf tworzący w dialekcie prowansalskim języka oksytańskiego. Najwybitniejszy pisarz grupy felibrów, dążącej do odnowy kulturowego dziedzictwa Prowansji. Jego przesiąknięta tradycją romantyczną poezja ukazuje przede wszystkim sielską atmosferę rodzinnego regionu. Znaczącą rolę odgrywa w niej mistyczna więź człowieka z przyrodą, często wzmocniona kultem świętych. W 1904 Mistrala uhonorowano Nagrodą Nobla w dziedzinie literatury (drugim laureatem w tym samym roku został hiszpański dramaturg José Echegaray y Eizaguirre) za – jak podano w uzasadnieniu – „świeżość i oryginalność pełnych natchnienia utworów poetyckich, prawdziwie oddających realia życia oraz ducha narodu”. Czytaj więcej…

2014-09-11[edytuj | edytuj kod]

Obrona cmentarzy wolskich – walki obronne w rejonie Powązek i ul. Okopowej w Warszawie, prowadzone przez żołnierzy Kedywu AK w trakcie powstania warszawskiego. Od 6 do 11 sierpnia 1944 roku oddziały Zgrupowania „Radosław” zaciekle broniły strefy cmentarzy na Woli. Walcząc w częściowym okrążeniu zdołały związać w tym rejonie znaczne siły nieprzyjaciela, dając tym samym dowództwu AK czas na zorganizowanie obrony Starego Miasta. Nie uzyskawszy zgody przełożonych na ewakuację do pobliskiej Puszczy Kampinoskiej podpułkownik Jan Mazurkiewicz ps. „Radosław” był ostatecznie zmuszony wycofać swoje oddziały przez ruiny getta na warszawską Starówkę. Walki w obronie cmentarzy wolskich kosztowały Zgrupowanie „Radosław” utratę ponad połowy pierwotnego stanu osobowego. Czytaj więcej…

2014-09-12[edytuj | edytuj kod]

Rak nerkowokomórkowy – grupa nowotworów złośliwych wywodzących się z nabłonka kanalików nerkowych. Dawniej nazywany guzem Grawitza lub nadnerczakiem. Jest najczęstszym nowotworem złośliwym nerek. Choroba początkowo jest bezobjawowa. Klasyczna triada objawów: guz wyczuwalny w okolicy lędźwiowej, ból w okolicy lędźwiowej i krwiomocz występuje rzadko. Nowotwór coraz częściej jest wykrywany przypadkowo w badaniach obrazowych wykonanych z innych powodów. Chorobie często towarzyszą zespoły paranowotworowe, które mogą być pierwszym objawem procesu rozrostowego. W diagnostyce największe znaczenie mają badania obrazowe, szczególnie tomografia komputerowa. Badania obrazowe pozwalają postawić radiologiczne rozpoznanie choroby, ocenić wielkość guza, naciekanie okolicznych struktur, zajęcie węzłów chłonnych i stwierdzić obecność przerzutów. W postaci ograniczonej podstawowym leczeniem jest operacja usunięcia nerki – nefrektomia. Podstawą leczenia stadium zaawansowanego są inhibitory angiogenezy i kinazy mTOR. Immunoterapia opiera się na interefronie-α. Chemioterapia jest nieskuteczna. Czytaj więcej…

2014-09-13[edytuj | edytuj kod]

Katastrofa w Port Chicago – eksplozja amunicji, która nastąpiła 17 lipca 1944 roku na terenie Port Chicago Naval Magazine w nieistniejącej już miejscowości Port Chicago w Kalifornii. Detonacja nastąpiła w czasie załadunku amunicji na statek, co spowodowało śmierć 320 osób i ranienie 390. Większość zabitych i rannych stanowili pracujący przy załadunku czarnoskórzy marynarze z poboru. W miesiąc później, wobec braku poprawy warunków bezpieczeństwa, wielu marynarzy odmówiło pracy przy przeładunku amunicji, co w dziejach US Navy odnotowano jako „bunt w Port Chicago”. 50 marynarzy, nazywanych w mediach „Pięćdziesiątką z Port Chicago”, zostało oskarżonych o bunt i skazanych na kary wieloletniego więzienia. 47 spośród nich zwolniono w styczniu 1946 roku, pozostałych trzech w kilka miesięcy później. Czytaj więcej…

2014-09-14[edytuj | edytuj kod]

Załęże – dzielnica Katowic, położona w północno-zachodniej części miasta, w centralnej części konurbacji górnośląskiej, nad Rawą. Głównym ciągiem komunikacyjnym Załęża jest ulica Gliwicka, która ciągnie się na całej długości dzielnicy charakterystycznym, krętym przebiegiem od centrum Katowic do granicy z Chorzowem. Jest to jedna z najstarszych dzielnic Katowic, której początki sięgają XIII wieku. Do końca XVIII w. gmina miała charakter rolniczy, kiedy to zaczęło rozwijać się górnictwo węgla kamiennego oraz hutnictwo żelaza i cynku, co umożliwiło szybki wzrost liczby ludności. Od 1924 Załęże stało się dzielnicą Katowic. Po upadku głównych zakładów przemysłowych na początku XXI w. Załęże stało się ośrodkiem usługowo-mieszkalnym. Pod koniec 2007 dzielnica liczyła 11 569 mieszkańców. Czytaj więcej…

2014-09-15[edytuj | edytuj kod]

Efekt potwierdzenia – tendencja do preferowania informacji, które potwierdzają wcześniejsze oczekiwania i hipotezy, niezależnie od tego, czy te informacje są prawdziwe. Powoduje, że ludzie poszukują informacji i zapamiętują je w sposób selektywny, interpretując je w błędny sposób. Efekt ten jest szczególnie silny w przypadku zagadnień wywołujących silne emocje i dotyczących mocno ugruntowanych opinii. Serie eksperymentów prowadzonych w latach 60. XX wieku pokazały, że ludzie mają tendencję do poszukiwania potwierdzeń dla swoich wcześniejszych przeświadczeń. Późniejsze badania wyjaśniły to jako wynik tendencji do testowania hipotez bardzo selektywnie, skupiając się na jednej możliwości i ignorując alternatywy. W połączeniu z innymi efektami taka strategia wpływa na konkluzje, do jakich ludzie dochodzą. Czytaj więcej…

2014-09-16[edytuj | edytuj kod]

Tatarak zwyczajny – polimorficzny gatunek byliny, należący do rodziny tatarakowatych (Acoraceae). Znany jest także pod ludowymi nazwami jako np. ajer i tatarskie ziele. Zasięg gatunku obejmuje Azję i Amerykę Północną, poza tym został zawleczony i rozpowszechniony przez człowieka na inne kontynenty od strefy subtropikalnej do umiarkowanej. Do Europy trafił najprawdopodobniej między średniowieczem a XVI wiekiem. W Polsce ten gatunek jest pospolity na całym terenie z wyjątkiem Karpat. W polskiej florze ma status kenofita – agriofita. Uważany za inwazyjny, ma jednak średni wpływ na rodzime gatunki roślin szuwarowych. Roślina olejkodajna, jadalna, kosmetyczna i lecznicza, o szerokich zastosowaniach w różnych kulturach na całym świecie. Czytaj więcej…

2014-09-17[edytuj | edytuj kod]

Joseph Étienne Frédéric Mistral (ur. 8 września 1830 w Maillane, zm. 25 marca 1914 tamże) – francuski poeta, filolog i leksykograf tworzący w dialekcie prowansalskim języka oksytańskiego. Najwybitniejszy pisarz grupy felibrów, dążącej do odnowy kulturowego dziedzictwa Prowansji. Jego przesiąknięta tradycją romantyczną poezja ukazuje przede wszystkim sielską atmosferę rodzinnego regionu. Znaczącą rolę odgrywa w niej mistyczna więź człowieka z przyrodą, często wzmocniona kultem świętych. W 1904 Mistrala uhonorowano Nagrodą Nobla w dziedzinie literatury (drugim laureatem w tym samym roku został hiszpański dramaturg José Echegaray y Eizaguirre) za – jak podano w uzasadnieniu – „świeżość i oryginalność pełnych natchnienia utworów poetyckich, prawdziwie oddających realia życia oraz ducha narodu”. Czytaj więcej…

2014-09-18[edytuj | edytuj kod]

Obrona cmentarzy wolskich – walki obronne w rejonie Powązek i ul. Okopowej w Warszawie, prowadzone przez żołnierzy Kedywu AK w trakcie powstania warszawskiego. Od 6 do 11 sierpnia 1944 roku oddziały Zgrupowania „Radosław” zaciekle broniły strefy cmentarzy na Woli. Walcząc w częściowym okrążeniu zdołały związać w tym rejonie znaczne siły nieprzyjaciela, dając tym samym dowództwu AK czas na zorganizowanie obrony Starego Miasta. Nie uzyskawszy zgody przełożonych na ewakuację do pobliskiej Puszczy Kampinoskiej podpułkownik Jan Mazurkiewicz ps. „Radosław” był ostatecznie zmuszony wycofać swoje oddziały przez ruiny getta na warszawską Starówkę. Walki w obronie cmentarzy wolskich kosztowały Zgrupowanie „Radosław” utratę ponad połowy pierwotnego stanu osobowego. Czytaj więcej…

2014-09-19[edytuj | edytuj kod]

Rak nerkowokomórkowy – grupa nowotworów złośliwych wywodzących się z nabłonka kanalików nerkowych. Dawniej nazywany guzem Grawitza lub nadnerczakiem. Jest najczęstszym nowotworem złośliwym nerek. Choroba początkowo jest bezobjawowa. Klasyczna triada objawów: guz wyczuwalny w okolicy lędźwiowej, ból w okolicy lędźwiowej i krwiomocz występuje rzadko. Nowotwór coraz częściej jest wykrywany przypadkowo w badaniach obrazowych wykonanych z innych powodów. Chorobie często towarzyszą zespoły paranowotworowe, które mogą być pierwszym objawem procesu rozrostowego. W diagnostyce największe znaczenie mają badania obrazowe, szczególnie tomografia komputerowa. Badania obrazowe pozwalają postawić radiologiczne rozpoznanie choroby, ocenić wielkość guza, naciekanie okolicznych struktur, zajęcie węzłów chłonnych i stwierdzić obecność przerzutów. W postaci ograniczonej podstawowym leczeniem jest operacja usunięcia nerki – nefrektomia. Podstawą leczenia stadium zaawansowanego są inhibitory angiogenezy i kinazy mTOR. Immunoterapia opiera się na interefronie-α. Chemioterapia jest nieskuteczna. Czytaj więcej…

2014-09-20[edytuj | edytuj kod]

Katastrofa w Port Chicago – eksplozja amunicji, która nastąpiła 17 lipca 1944 roku na terenie Port Chicago Naval Magazine w nieistniejącej już miejscowości Port Chicago w Kalifornii. Detonacja nastąpiła w czasie załadunku amunicji na statek, co spowodowało śmierć 320 osób i ranienie 390. Większość zabitych i rannych stanowili pracujący przy załadunku czarnoskórzy marynarze z poboru. W miesiąc później, wobec braku poprawy warunków bezpieczeństwa, wielu marynarzy odmówiło pracy przy przeładunku amunicji, co w dziejach US Navy odnotowano jako „bunt w Port Chicago”. 50 marynarzy, nazywanych w mediach „Pięćdziesiątką z Port Chicago”, zostało oskarżonych o bunt i skazanych na kary wieloletniego więzienia. 47 spośród nich zwolniono w styczniu 1946 roku, pozostałych trzech w kilka miesięcy później. Czytaj więcej…

2014-09-21[edytuj | edytuj kod]

Załęże – dzielnica Katowic, położona w północno-zachodniej części miasta, w centralnej części konurbacji górnośląskiej, nad Rawą. Głównym ciągiem komunikacyjnym Załęża jest ulica Gliwicka, która ciągnie się na całej długości dzielnicy charakterystycznym, krętym przebiegiem od centrum Katowic do granicy z Chorzowem. Jest to jedna z najstarszych dzielnic Katowic, której początki sięgają XIII wieku. Do końca XVIII w. gmina miała charakter rolniczy, kiedy to zaczęło rozwijać się górnictwo węgla kamiennego oraz hutnictwo żelaza i cynku, co umożliwiło szybki wzrost liczby ludności. Od 1924 Załęże stało się dzielnicą Katowic. Po upadku głównych zakładów przemysłowych na początku XXI w. Załęże stało się ośrodkiem usługowo-mieszkalnym. Pod koniec 2007 dzielnica liczyła 11 569 mieszkańców. Czytaj więcej…

2014-09-22[edytuj | edytuj kod]

Efekt potwierdzenia – tendencja do preferowania informacji, które potwierdzają wcześniejsze oczekiwania i hipotezy, niezależnie od tego, czy te informacje są prawdziwe. Powoduje, że ludzie poszukują informacji i zapamiętują je w sposób selektywny, interpretując je w błędny sposób. Efekt ten jest szczególnie silny w przypadku zagadnień wywołujących silne emocje i dotyczących mocno ugruntowanych opinii. Serie eksperymentów prowadzonych w latach 60. XX wieku pokazały, że ludzie mają tendencję do poszukiwania potwierdzeń dla swoich wcześniejszych przeświadczeń. Późniejsze badania wyjaśniły to jako wynik tendencji do testowania hipotez bardzo selektywnie, skupiając się na jednej możliwości i ignorując alternatywy. W połączeniu z innymi efektami taka strategia wpływa na konkluzje, do jakich ludzie dochodzą. Czytaj więcej…

2014-09-23[edytuj | edytuj kod]

Tatarak zwyczajny – polimorficzny gatunek byliny, należący do rodziny tatarakowatych (Acoraceae). Znany jest także pod ludowymi nazwami jako np. ajer i tatarskie ziele. Zasięg gatunku obejmuje Azję i Amerykę Północną, poza tym został zawleczony i rozpowszechniony przez człowieka na inne kontynenty od strefy subtropikalnej do umiarkowanej. Do Europy trafił najprawdopodobniej między średniowieczem a XVI wiekiem. W Polsce ten gatunek jest pospolity na całym terenie z wyjątkiem Karpat. W polskiej florze ma status kenofita – agriofita. Uważany za inwazyjny, ma jednak średni wpływ na rodzime gatunki roślin szuwarowych. Roślina olejkodajna, jadalna, kosmetyczna i lecznicza, o szerokich zastosowaniach w różnych kulturach na całym świecie. Czytaj więcej…

2014-09-24[edytuj | edytuj kod]

Joseph Étienne Frédéric Mistral (ur. 8 września 1830 w Maillane, zm. 25 marca 1914 tamże) – francuski poeta, filolog i leksykograf tworzący w dialekcie prowansalskim języka oksytańskiego. Najwybitniejszy pisarz grupy felibrów, dążącej do odnowy kulturowego dziedzictwa Prowansji. Jego przesiąknięta tradycją romantyczną poezja ukazuje przede wszystkim sielską atmosferę rodzinnego regionu. Znaczącą rolę odgrywa w niej mistyczna więź człowieka z przyrodą, często wzmocniona kultem świętych. W 1904 Mistrala uhonorowano Nagrodą Nobla w dziedzinie literatury (drugim laureatem w tym samym roku został hiszpański dramaturg José Echegaray y Eizaguirre) za – jak podano w uzasadnieniu – „świeżość i oryginalność pełnych natchnienia utworów poetyckich, prawdziwie oddających realia życia oraz ducha narodu”. Czytaj więcej…

2014-09-25[edytuj | edytuj kod]

Obrona cmentarzy wolskich – walki obronne w rejonie Powązek i ul. Okopowej w Warszawie, prowadzone przez żołnierzy Kedywu AK w trakcie powstania warszawskiego. Od 6 do 11 sierpnia 1944 roku oddziały Zgrupowania „Radosław” zaciekle broniły strefy cmentarzy na Woli. Walcząc w częściowym okrążeniu zdołały związać w tym rejonie znaczne siły nieprzyjaciela, dając tym samym dowództwu AK czas na zorganizowanie obrony Starego Miasta. Nie uzyskawszy zgody przełożonych na ewakuację do pobliskiej Puszczy Kampinoskiej podpułkownik Jan Mazurkiewicz ps. „Radosław” był ostatecznie zmuszony wycofać swoje oddziały przez ruiny getta na warszawską Starówkę. Walki w obronie cmentarzy wolskich kosztowały Zgrupowanie „Radosław” utratę ponad połowy pierwotnego stanu osobowego. Czytaj więcej…

2014-09-26[edytuj | edytuj kod]

Rak nerkowokomórkowy – grupa nowotworów złośliwych wywodzących się z nabłonka kanalików nerkowych. Dawniej nazywany guzem Grawitza lub nadnerczakiem. Jest najczęstszym nowotworem złośliwym nerek. Choroba początkowo jest bezobjawowa. Klasyczna triada objawów: guz wyczuwalny w okolicy lędźwiowej, ból w okolicy lędźwiowej i krwiomocz występuje rzadko. Nowotwór coraz częściej jest wykrywany przypadkowo w badaniach obrazowych wykonanych z innych powodów. Chorobie często towarzyszą zespoły paranowotworowe, które mogą być pierwszym objawem procesu rozrostowego. W diagnostyce największe znaczenie mają badania obrazowe, szczególnie tomografia komputerowa. Badania obrazowe pozwalają postawić radiologiczne rozpoznanie choroby, ocenić wielkość guza, naciekanie okolicznych struktur, zajęcie węzłów chłonnych i stwierdzić obecność przerzutów. W postaci ograniczonej podstawowym leczeniem jest operacja usunięcia nerki – nefrektomia. Podstawą leczenia stadium zaawansowanego są inhibitory angiogenezy i kinazy mTOR. Immunoterapia opiera się na interefronie-α. Chemioterapia jest nieskuteczna. Czytaj więcej…

2014-09-27[edytuj | edytuj kod]

Katastrofa w Port Chicago – eksplozja amunicji, która nastąpiła 17 lipca 1944 roku na terenie Port Chicago Naval Magazine w nieistniejącej już miejscowości Port Chicago w Kalifornii. Detonacja nastąpiła w czasie załadunku amunicji na statek, co spowodowało śmierć 320 osób i ranienie 390. Większość zabitych i rannych stanowili pracujący przy załadunku czarnoskórzy marynarze z poboru. W miesiąc później, wobec braku poprawy warunków bezpieczeństwa, wielu marynarzy odmówiło pracy przy przeładunku amunicji, co w dziejach US Navy odnotowano jako „bunt w Port Chicago”. 50 marynarzy, nazywanych w mediach „Pięćdziesiątką z Port Chicago”, zostało oskarżonych o bunt i skazanych na kary wieloletniego więzienia. 47 spośród nich zwolniono w styczniu 1946 roku, pozostałych trzech w kilka miesięcy później. Czytaj więcej…

2014-09-28[edytuj | edytuj kod]

Załęże – dzielnica Katowic, położona w północno-zachodniej części miasta, w centralnej części konurbacji górnośląskiej, nad Rawą. Głównym ciągiem komunikacyjnym Załęża jest ulica Gliwicka, która ciągnie się na całej długości dzielnicy charakterystycznym, krętym przebiegiem od centrum Katowic do granicy z Chorzowem. Jest to jedna z najstarszych dzielnic Katowic, której początki sięgają XIII wieku. Do końca XVIII w. gmina miała charakter rolniczy, kiedy to zaczęło rozwijać się górnictwo węgla kamiennego oraz hutnictwo żelaza i cynku, co umożliwiło szybki wzrost liczby ludności. Od 1924 Załęże stało się dzielnicą Katowic. Po upadku głównych zakładów przemysłowych na początku XXI w. Załęże stało się ośrodkiem usługowo-mieszkalnym. Pod koniec 2007 dzielnica liczyła 11 569 mieszkańców. Czytaj więcej…

2014-09-29[edytuj | edytuj kod]

Efekt potwierdzenia – tendencja do preferowania informacji, które potwierdzają wcześniejsze oczekiwania i hipotezy, niezależnie od tego, czy te informacje są prawdziwe. Powoduje, że ludzie poszukują informacji i zapamiętują je w sposób selektywny, interpretując je w błędny sposób. Efekt ten jest szczególnie silny w przypadku zagadnień wywołujących silne emocje i dotyczących mocno ugruntowanych opinii. Serie eksperymentów prowadzonych w latach 60. XX wieku pokazały, że ludzie mają tendencję do poszukiwania potwierdzeń dla swoich wcześniejszych przeświadczeń. Późniejsze badania wyjaśniły to jako wynik tendencji do testowania hipotez bardzo selektywnie, skupiając się na jednej możliwości i ignorując alternatywy. W połączeniu z innymi efektami taka strategia wpływa na konkluzje, do jakich ludzie dochodzą. Czytaj więcej…

2014-09-30[edytuj | edytuj kod]

Alstom Metropolis 98B – elektryczne zespoły trakcyjne produkcji francuskiego koncernu Alstom eksploatowane przez Metro Warszawskie. W latach 2000-2002 oraz 2004-2005 w barcelońskim i chorzowskim zakładzie producenta zostało wybudowanych łącznie 108 wagonów zestawionych w 18 pociągów sześciowagonowych. Na pojazdach serii Metropolis zastosowano schemat malowania wagonów metra zaprojektowany w 1987 przez plastyka Ryszarda Bojara. Dół wagonu i drzwi są koloru czerwonego, górną część wagonu i dach pomalowano na biało, a pomiędzy nimi znajduje się wąski granatowy pas. W pojazdach eksploatowanych przez Metro Warszawskie stosowane są dwa modele silników asynchronicznych prądu przemiennego – 4EXA 2130 produkcji francuskiego koncernu Alstom w wagonach wybudowanych w Hiszpanii oraz STDa 280-4B produkcji polskich zakładów EMIT Żychlin w wagonach wybudowanych z Polsce. Są one ze sobą kompatybilne. Czytaj więcej…