Wikipedia:Artykuły na Medal/archiwum/2013-08

Archiwum ekspozycji Artykułów na Medal

Archiwum artykułów, które zostały umieszczone na stronie głównej w rubryce Artykuł na Medal.

• 2004
• 2005
• 2006
• 2007 styczeń-czerwiec
• 2007 lipiec-październik
• 2007 listopad
• 2007 grudzień

• 2008
• styczeń
• luty
• marzec
• kwiecień
• maj
• czerwiec
• lipiec
• sierpień
• wrzesień
• październik
• listopad
• grudzień

• 2009
• styczeń
• luty
• marzec
• kwiecień
• maj
• czerwiec
• lipiec
• sierpień
• wrzesień
• październik
• listopad
• grudzień

• 2010
• styczeń
• luty
• marzec
• kwiecień
• maj
• czerwiec
• lipiec
• sierpień
• wrzesień
• październik
• listopad
• grudzień

• 2011
• styczeń
• luty
• marzec
• kwiecień
• maj
• czerwiec
• lipiec
• sierpień
• wrzesień
• październik
• listopad
• grudzień

• 2012
• styczeń
• luty
• marzec
• kwiecień
• maj
• czerwiec
• lipiec
• sierpień
• wrzesień
• październik
• listopad
• grudzień

• 2013
• styczeń
• luty
• marzec
• kwiecień
• maj
• czerwiec
• lipiec
• sierpień
• wrzesień
• październik
• listopad
• grudzień

• 2014
• styczeń
• luty
• marzec
• kwiecień
• maj
• czerwiec
• lipiec
• sierpień
• wrzesień
• październik
• listopad
• grudzień

• 2015
• styczeń
• luty
• marzec
• kwiecień
• maj
• czerwiec
• lipiec
• sierpień
• wrzesień
• październik
• listopad
• grudzień

• 2016
• styczeń
• luty
• marzec
• kwiecień
• maj
• czerwiec
• lipiec
• sierpień
• wrzesień
• październik
• listopad
• grudzień

• 2017
• styczeń
• luty
• marzec
• kwiecień
• maj
• czerwiec
• lipiec
• sierpień
• wrzesień
• październik
• listopad
• grudzień

• 2018
• styczeń
• luty
• marzec
• kwiecień
• maj
• czerwiec
• lipiec
• sierpień
• wrzesień
• październik
• listopad
• grudzień

• 2019
• styczeń
• luty
• marzec
• kwiecień
• maj
• czerwiec
• lipiec
• sierpień
• wrzesień
• październik
• listopad
• grudzień

• 2020
• styczeń
• luty
• marzec
• kwiecień
• maj
• czerwiec
• lipiec
• sierpień
• wrzesień
• październik
• listopad
• grudzień

2013-08-01

Świstak tatrzański (Marmota marmota latirostris) – endemiczny podgatunek świstaka występujący w Tatrach. W przeszłości był zwierzęciem łownym i w XIX w. jego liczebność drastycznie spadła. Należy do najrzadziej występujących zwierząt kręgowych w Polsce i podlega tu ścisłej ochronie gatunkowej. Chroniony jest także prawnie na Słowacji. Czerwona Lista Zwierząt Ginących i Zagrożonych w Polsce oraz Polska Czerwona Księga Zwierząt określają świstaka tatrzańskiego jako podgatunek silnie zagrożony (EN), zaś Czerwona lista dla Karpat dla Polski nadaje mu oznaczenie „CR” – skrajnie zagrożny. Jest to zwierzę stosunkowo słabo poznane. Jest roślinożercą aktywnym latem. Żyje w terytorialnych klanach rodzinnych w górach od regla górnego do piętra turniowego. Czytaj więcej…

2013-08-02

Taśma filmowa 35 mm – wprowadzona została jako standard szerokości dla taśm filmowych w 1909 roku. Wcześniej wykorzystywano taśmy filmowe o bardzo różnych szerokościach w granicach od 13 do 75 mm (od 0,51 do 2,95 cala), które opracowywano niezależnie. Standardowa taśma pozostała podstawowym rozmiarem zarówno do rejestracji, jak i odtwarzania filmów, mimo tego że z biegiem lat pojawiały się węższe i szersze rodzaje taśm filmowych. Rozmiar 35 mm uznano za optymalny między kosztem materiału filmowego, a oferowaną przez niego jakością obrazu. Wszechobecność projektorów na 35-milimetrową taśmę w kinach spowodowała, że jest to jedyny tak powszechny standard projekcji filmów na świecie. Czytaj więcej…

2013-08-03

Walki o Wyspy Admiralicji – ciąg starć zbrojnych toczonych podczas walk na Nowej Gwinei w trakcie II wojny światowej, w wyniku których 1 Dywizja Kawalerii US Army zdobyła okupowany przez Japończyków archipelag Admiralicji. Polegając na informacjach rozpoznania lotniczego donoszącego, że na wyspach nie da się zauważyć żadnych śladów działalności nieprzyjaciela, generał Douglas MacArthur polecił natychmiast przeprowadzić lądowanie zwiadowcze. Działania zostały podjęte 29 lutego 1944, kiedy pierwszy oddział amerykański wylądował na wyspie Los Negros. Zespół uderzeniowy osiągnął taktyczny sukces przez zaskoczenie, ale jednocześnie przekonał się, że wyspa nie została przez Japończyków opuszczona. Pierwsze potyczki przekształciły się w ciąg zaciętych bitew. Dzięki przewadze w powietrzu i na morzu walki ostatecznie wygrali Amerykanie, ale boje toczyły się aż do 18 maja i przyniosły im znaczne straty. Alianckie zwycięstwo doprowadziło do całkowitego odcięcia od sił głównych japońskiej bazy w Rabaulu, która była głównym celem działań ofensywnych w 1942 i 1943 roku. Po zdobyciu Wysp Admiralicji stworzono tam wielką bazę lotniczą i morską, która okazała się niezwykle przydatną dla prowadzenia dalszych działań na Pacyfiku w wojnie przeciw Japonii, a w pierwszej mierze lądowania na Filipinach. Czytaj więcej…

2013-08-04

Pustynnica katolicka, żaba katolicka (Notaden bennettii) – gatunek australijskiego płaza bezogonowego z rodziny Limnodynastidae, zaliczany wcześniej do żółwinkowatych, a pierwotnie do ropuchowatych. Młode osobniki cechuje charakterystyczne umaszczenie z ciemnym krzyżem na jaskrawożółtym tle na grzbietowej stronie tułowia. Płaz zamieszkuje bardzo suche siedliska. Większą część swego życia spędza zagrzebany w ziemi, do czego rozwinął liczne przystosowania. Na powierzchnię wychodzi po obfitych deszczach, po których też następuje rozród zwierzęcia. Kijanki dojrzewają szybko. Z uwagi na szeroki zakres występowania w Nowej Południowej Walii i Queenslandzie oraz nieznaną, ale niemałą liczebność populacji nie grozi mu wyginięcie, a IUCN przyznaje mu status LC (najmniejszej troski). Czytaj więcej…

2013-08-05

Sława (ros. Слава) – rosyjski pancernik (przeddrednot) z okresu I wojny światowej, jeden z pięciu okrętów typu Borodino. Budowany w latach 1902–1905 w Sankt-Petersburgu, nie został ukończony przed wypłynięciem na Daleki Wschód II Eskadry Oceanu Spokojnego, unikając w ten sposób losu siostrzanych jednostek, zatopionych lub zdobytych przez Japończyków. Przeznaczony do szkolenia przyszłych oficerów i specjalistów rosyjskiej marynarki, odbył szereg rejsów zagranicznych, głównie na Morze Śródziemne. Podczas I wojny światowej wszedł w skład sił obrony Zatoki Ryskiej. Brał udział w walkach Floty Bałtyckiej z Kaiserliche Marine latem 1915 roku. 4/17 października 1917 roku, w czasie niemieckiego desantu na Wyspy Moonsundzkie, odniósł poważne uszkodzenia w pojedynku artyleryjskim z niemieckimi pancernikami. Ponieważ na skutek zwiększonego zanurzenia okręt nie był w stanie sforsować Moonsundu, po ewakuacji załogi został zatopiony na jego płytkich wodach. Czytaj więcej…

2013-08-06

Latarnie morskie w Kalifornii odgrywały ważną rolę w nawigacji wzdłuż wybrzeża Pacyfiku oraz w Zatoce San Francisco. Ze względu na częstą w tym regionie mgłę, większość latarni wyposażono w rogi mgłowe. Za obsługę i utrzymanie latarni odpowiadały od 1851 Lighthouse Board i jej cywilna następczyni, założona w 1910 United States Lighthouse Service. W 1939 wszystkie amerykańskie latarnie przekazano w ręce Straży Przybrzeżnej, która ze względu na koszty rozpoczęła proces automatyzacji urządzeń. Najdłużej, bo do 1981 była obsługiwana przez latarnika latarnia Point Bonita Light. Ze względu na pojawienie się nowoczesnych systemów nawigacji satelitarnej i radarów dostosowanych do potrzeb żeglugi, latarnie morskie pełnią współcześnie jedynie rolę uzupełniającą i stanowią cel wycieczek turystycznych. Niektóre z nich działają jako pensjonaty typu Bed and Breakfast. Liczne latarnie kalifornijskiego wybrzeża Pacyfiku zostały wpisane na listę National Register of Historic Places i objęte ochroną. Spośród kalifornijskich latarni wyróżniają się latarnie śródlądowe – Rubicon Point i Sugar Pine Point, służące nawigacji na jeziorze Tahoe w górach Sierra Nevada. Czytaj więcej…

2013-08-07

HMAS Sydney – krążownik lekki pływający pod banderą Royal Australian Navy, jeden z trzech okrętów zmodyfikowanego typu Leander, z okresu międzywojennego i II wojny światowej. Budowany dla brytyjskiej Royal Navy jako HMS „Phaeton”, został jeszcze przed zwodowaniem zakupiony przez Australię i otrzymał nazwę pochodzącą od miasta Sydney. Na początku II wojny światowej podczas bitwy koło przylądka Spatha, 19 lipca 1940 roku, ciężko uszkodził włoski krążownik „Bartolomeo Colleoni”, który został następnie zatopiony przez brytyjskie niszczyciele. Po zakończeniu niemal ośmiomiesięcznej kampanii śródziemnomorskiej „Sydney” powrócił na wody australijskie, podejmując patrole przeciwko rajderom Kriegsmarine. 19 listopada 1941 roku niedaleko zachodnich wybrzeży Australii napotkał zamaskowany niemiecki krążownik pomocniczy „Kormoran”. Zaskoczony ogniem rajdera australijski okręt zatonął po walce, w której bardzo ciężko uszkodził jednostkę wroga. Była to największa strata osobowa Royal Australian Navy w II wojnie światowej. Wraki obydwu okrętów zostały odnalezione dopiero w 2008 roku. Czytaj więcej…

2013-08-08

Świstak tatrzański (Marmota marmota latirostris) – endemiczny podgatunek świstaka występujący w Tatrach. W przeszłości był zwierzęciem łownym i w XIX w. jego liczebność drastycznie spadła. Należy do najrzadziej występujących zwierząt kręgowych w Polsce i podlega tu ścisłej ochronie gatunkowej. Chroniony jest także prawnie na Słowacji. Czerwona Lista Zwierząt Ginących i Zagrożonych w Polsce oraz Polska Czerwona Księga Zwierząt określają świstaka tatrzańskiego jako podgatunek silnie zagrożony (EN), zaś Czerwona lista dla Karpat dla Polski nadaje mu oznaczenie „CR” – skrajnie zagrożony. Jest to zwierzę stosunkowo słabo poznane. Jest roślinożercą aktywnym latem. Żyje w terytorialnych klanach rodzinnych w górach od regla górnego do piętra turniowego. Czytaj więcej…

2013-08-09

Taśma filmowa 35 mm – wprowadzona została jako standard szerokości dla taśm filmowych w 1909 roku. Wcześniej wykorzystywano taśmy filmowe o bardzo różnych szerokościach w granicach od 13 do 75 mm (od 0,51 do 2,95 cala), które opracowywano niezależnie. Standardowa taśma pozostała podstawowym rozmiarem zarówno do rejestracji, jak i odtwarzania filmów, mimo tego że z biegiem lat pojawiały się węższe i szersze rodzaje taśm filmowych. Rozmiar 35 mm uznano za optymalny między kosztem materiału filmowego, a oferowaną przez niego jakością obrazu. Wszechobecność projektorów na 35-milimetrową taśmę w kinach spowodowała, że jest to jedyny tak powszechny standard projekcji filmów na świecie. Czytaj więcej…

2013-08-10

Barszcz Sosnowskiego (Heracleum sosnowskyi) – gatunek rośliny zielnej z rodziny selerowatych. Pochodzi z rejonu Kaukazu. Od lat 50. do 70. XX wieku barszcz ten wprowadzany był do uprawy w różnych krajach bloku wschodniego jako roślina pastewna. Po niedługim czasie, z powodu problemów z uprawą i zbiorem, głównie ze względu na zagrożenie dla zdrowia, uprawy były porzucane. Roślina w szybkim tempie zaczęła rozprzestrzeniać się spontanicznie i stała się agresywnym gatunkiem inwazyjnym. Jest rośliną bardzo kłopotliwą i niezwykle trudną do zwalczenia. Powoduje degradację środowiska przyrodniczego i ogranicza dostępność terenu. W dodatku substancje zawarte w soku ze świeżych roślin wywołują pod wpływem światła słonecznego oparzenia II i III stopnia. Barszcz Sosnowskiego objęty jest prawnym zakazem hodowli, rozmnażania i sprzedaży na terenie Polski. Jest blisko spokrewniony z podobnym i równie kłopotliwym gatunkiem inwazyjnym, jakim jest barszcz Mantegazziego. Czytaj więcej…

2013-08-11

Pustynnica katolicka, żaba katolicka (Notaden bennettii) – gatunek australijskiego płaza bezogonowego z rodziny Limnodynastidae, zaliczany wcześniej do żółwinkowatych, a pierwotnie do ropuchowatych. Młode osobniki cechuje charakterystyczne umaszczenie z ciemnym krzyżem na jaskrawożółtym tle na grzbietowej stronie tułowia. Płaz zamieszkuje bardzo suche siedliska. Większą część swego życia spędza zagrzebany w ziemi, do czego rozwinął liczne przystosowania. Na powierzchnię wychodzi po obfitych deszczach, po których też następuje rozród zwierzęcia. Kijanki dojrzewają szybko. Z uwagi na szeroki zakres występowania w Nowej Południowej Walii i Queenslandzie oraz nieznaną, ale niemałą liczebność populacji nie grozi mu wyginięcie, a IUCN przyznaje mu status LC (najmniejszej troski). Czytaj więcej…

2013-08-12

Eufrozyna Mieszkówna (ur. najpóźniej z końcem XII wieku, zm. 23 lub 25 maja, najwcześniej z początkiem XIII wieku) – księżniczka raciborska i opolska, a w latach 1210–1211 prawdopodobnie również krakowska, córka księcia Mieszka I Plątonogiego, najprawdopodobniej pochodzącej z dynastii Przemyślidów. Zdaniem części badaczy Eufrozyna zmarła jako hrabina niemiecka. Podstawą takiego przypuszczenia jest zapiska nekrologu żeńskiego klasztoru augustiańskiego w Derneburgu, na terenie obecnej Dolnej Saksonii, umieszczona pod datą 23 maja: „(E)uffrosina polonika et cometissa obiit coma [?]” (łac.) Czytaj więcej…

2013-08-13

Latarnie morskie w Kalifornii odgrywały ważną rolę w nawigacji wzdłuż wybrzeża Pacyfiku oraz w Zatoce San Francisco. Ze względu na częstą w tym regionie mgłę, większość latarni wyposażono w rogi mgłowe. Za obsługę i utrzymanie latarni odpowiadały od 1851 Lighthouse Board i jej cywilna następczyni, założona w 1910 United States Lighthouse Service. W 1939 wszystkie amerykańskie latarnie przekazano w ręce Straży Przybrzeżnej, która ze względu na koszty rozpoczęła proces automatyzacji urządzeń. Najdłużej, bo do 1981 była obsługiwana przez latarnika latarnia Point Bonita Light. Ze względu na pojawienie się nowoczesnych systemów nawigacji satelitarnej i radarów dostosowanych do potrzeb żeglugi, latarnie morskie pełnią współcześnie jedynie rolę uzupełniającą i stanowią cel wycieczek turystycznych. Niektóre z nich działają jako pensjonaty typu bed and breakfast. Liczne latarnie kalifornijskiego wybrzeża Pacyfiku zostały wpisane na listę National Register of Historic Places i objęte ochroną. Spośród kalifornijskich latarni wyróżniają się latarnie śródlądowe – Rubicon Point i Sugar Pine Point, służące nawigacji na jeziorze Tahoe w górach Sierra Nevada. Czytaj więcej…

2013-08-14

HMAS Sydney – krążownik lekki pływający pod banderą Royal Australian Navy, jeden z trzech okrętów zmodyfikowanego typu Leander, z okresu międzywojennego i II wojny światowej. Budowany dla brytyjskiej Royal Navy jako HMS „Phaeton”, został jeszcze przed zwodowaniem zakupiony przez Australię i otrzymał nazwę pochodzącą od miasta Sydney. Na początku II wojny światowej podczas bitwy koło przylądka Spatha, 19 lipca 1940 roku, ciężko uszkodził włoski krążownik „Bartolomeo Colleoni”, który został następnie zatopiony przez brytyjskie niszczyciele. Po zakończeniu niemal ośmiomiesięcznej kampanii śródziemnomorskiej „Sydney” powrócił na wody australijskie, podejmując patrole przeciwko rajderom Kriegsmarine. 19 listopada 1941 roku niedaleko zachodnich wybrzeży Australii napotkał zamaskowany niemiecki krążownik pomocniczy „Kormoran”. Zaskoczony ogniem rajdera australijski okręt zatonął po walce, w której bardzo ciężko uszkodził jednostkę wroga. Była to największa strata osobowa Royal Australian Navy w II wojnie światowej. Wraki obydwu okrętów zostały odnalezione dopiero w 2008 roku. Czytaj więcej…

2013-08-15

Zakazane piosenki – polski, fabularny film muzyczny z 1946 roku, w reżyserii Leonarda Buczkowskiego i nakręcony według scenariusza Ludwika Starskiego. Film upamiętnia antyniemiecką i partyzancką twórczość muzyczną czasów II wojny światowej, jednocześnie przedstawiając w epizodach historię okupacji niemieckiej od kapitulacji wrześniowej, aż po wkroczenie Armii Czerwonej do Warszawy. Przedstawione w nim piosenki są w większości oparte na autentycznej twórczości wykonawców ulicznych i orkiestr podwórkowych. Czytaj więcej…

2013-08-16

Historia okrętów podwodnych – począwszy od konstrukcji Korneliusza Drebbla z XVII wieku, przez projekty Johna Hollanda, późniejsze konstrukcje niemieckie, aż po współczesne jednostki z napędem jądrowym i AIP, okręty podwodne zawsze były w awangardzie postępu technicznego. Od momentu wprowadzenia ich do użytku operacyjnego w marynarkach wojennych, szybko udowodniły, że są jedną z podstawowych klas okrętów w wojnie morskiej, odgrywającą jedną z wiodących ról w strategiach wojskowych głównych potęg morskich świata. Już kilkanaście lat po wejściu pierwszych okrętów podwodnych do służby, po wybuchu pierwszej wojny światowej, okręty tej klasy stały się jednym z kluczowych oręży wojny morskiej i podstawowym środkiem zwalczania celów morskich przeciwnika. Ich rola w wojnie morskiej uległa jeszcze wzmocnieniu w trakcie drugiej wojny światowej, w której okręty podwodne stały się najważniejszą – obok lotniskowców – klasą jednostek morskich, decydującą o wygranej, bądź przegranej w wojnie. Czytaj więcej…

2013-08-17

Barszcz Sosnowskiego (Heracleum sosnowskyi) – gatunek rośliny zielnej z rodziny selerowatych. Pochodzi z rejonu Kaukazu. Od lat 50. do 70. XX wieku barszcz ten wprowadzany był do uprawy w różnych krajach bloku wschodniego jako roślina pastewna. Po niedługim czasie, z powodu problemów z uprawą i zbiorem, głównie ze względu na zagrożenie dla zdrowia, uprawy były porzucane. Roślina w szybkim tempie zaczęła rozprzestrzeniać się spontanicznie i stała się agresywnym gatunkiem inwazyjnym. Jest rośliną bardzo kłopotliwą i niezwykle trudną do zwalczenia. Powoduje degradację środowiska przyrodniczego i ogranicza dostępność terenu. W dodatku substancje zawarte w soku ze świeżych roślin wywołują pod wpływem światła słonecznego oparzenia II i III stopnia. Barszcz Sosnowskiego objęty jest prawnym zakazem hodowli, rozmnażania i sprzedaży na terenie Polski. Jest blisko spokrewniony z podobnym i równie kłopotliwym gatunkiem inwazyjnym, jakim jest barszcz Mantegazziego. Czytaj więcej…

2013-08-18

Kotewka orzech wodny (Trapa natans L.) – gatunek rośliny jednorocznej należący do rodziny krwawnicowatych (Lythraceae). Rośnie w zbiornikach o spokojnej, stojącej lub wolno płynącej wodzie. Rodzimy w Starym Świecie, szeroko rozpowszechniony jest tylko w Azji. W Europie, w tym także w Polsce, należy do gatunków rzadko spotykanych. Został zawleczony do Ameryki Północnej. Nazwa pochodzi od kształtu owoców, zaopatrzonych w twarde wyrostki przypominające kotwice. Orzechy tego gatunku są jadalne, poza tym kotewka jest sadzona jako roślina ozdobna oraz wykorzystywana jako roślina lecznicza. Czytaj więcej…

2013-08-19

Eufrozyna Mieszkówna (ur. najpóźniej z końcem XII wieku, zm. 23 lub 25 maja, najwcześniej z początkiem XIII wieku) – księżniczka raciborska i opolska, a w latach 1210–1211 prawdopodobnie również krakowska, córka księcia Mieszka I Plątonogiego i Ludmiły, najprawdopodobniej pochodzącej z dynastii Przemyślidów. Zdaniem części badaczy Eufrozyna zmarła jako hrabina niemiecka. Podstawą takiego przypuszczenia jest zapiska nekrologu żeńskiego klasztoru augustiańskiego w Derneburgu, na terenie obecnej Dolnej Saksonii, umieszczona pod datą 23 maja: „(E)uffrosina polonika et cometissa obiit coma [?]” (łac.) Czytaj więcej…

2013-08-20

Latarnie morskie w Kalifornii odgrywały ważną rolę w nawigacji wzdłuż wybrzeża Pacyfiku oraz w Zatoce San Francisco. Ze względu na częstą w tym regionie mgłę, większość latarni wyposażono w rogi mgłowe. Za obsługę i utrzymanie latarni odpowiadały od 1851 Lighthouse Board i jej cywilna następczyni, założona w 1910 United States Lighthouse Service. W 1939 wszystkie amerykańskie latarnie przekazano w ręce Straży Przybrzeżnej, która ze względu na koszty rozpoczęła proces automatyzacji urządzeń. Najdłużej, bo do 1981 była obsługiwana przez latarnika latarnia Point Bonita Light. Ze względu na pojawienie się nowoczesnych systemów nawigacji satelitarnej i radarów dostosowanych do potrzeb żeglugi, latarnie morskie pełnią współcześnie jedynie rolę uzupełniającą i stanowią cel wycieczek turystycznych. Niektóre z nich działają jako pensjonaty typu bed and breakfast. Liczne latarnie kalifornijskiego wybrzeża Pacyfiku zostały wpisane na listę National Register of Historic Places i objęte ochroną. Spośród kalifornijskich latarni wyróżniają się latarnie śródlądowe – Rubicon Point i Sugar Pine Point, służące nawigacji na jeziorze Tahoe w górach Sierra Nevada. Czytaj więcej…

2013-08-21

USS Wahoo (SS-238) – amerykański okręt podwodny typu Gato, który podczas II wojny światowej wyróżnił się w wojnie podwodnej na Pacyfiku. Został zwodowany 14 lutego 1942 roku w stoczni Mare Island, po czym 15 maja wszedł do służby. W ciągu niecałych dwóch lat działalności zatopił według oficjalnych źródeł 20 japońskich statków o łącznej pojemności 60 038 BRT. 11 października 1943 roku, podczas siódmego patrolu, „Wahoo” został zatopiony w wyniku kombinowanego ataku powietrzno-morskiego japońskiej marynarki w cieśninie La Pérouse'a. Okręt za swą służbę został odznaczony Presidential Unit Citation oraz Asiatic-Pacific Campaign Medal z sześcioma gwiazdami Silver Star. Czytaj więcej…

2013-08-22

Zakazane piosenki – polski muzyczny film fabularny z 1946 roku, w reżyserii Leonarda Buczkowskiego i nakręcony według scenariusza Ludwika Starskiego. Film upamiętnia antyniemiecką i partyzancką twórczość muzyczną czasów II wojny światowej, jednocześnie przedstawiając w epizodach historię okupacji niemieckiej od kapitulacji wrześniowej, aż po wkroczenie Armii Czerwonej do Warszawy. Przedstawione w nim piosenki są w większości oparte na autentycznej twórczości wykonawców ulicznych i orkiestr podwórkowych. Czytaj więcej…

2013-08-23

Historia okrętów podwodnych – począwszy od konstrukcji Korneliusza Drebbla z XVII wieku, przez projekty Johna Hollanda, późniejsze konstrukcje niemieckie, aż po współczesne jednostki z napędem jądrowym i AIP, okręty podwodne zawsze były w awangardzie postępu technicznego. Od momentu wprowadzenia ich do użytku operacyjnego w marynarkach wojennych, szybko udowodniły, że są jedną z podstawowych klas okrętów w wojnie morskiej, odgrywającą jedną z wiodących ról w strategiach wojskowych głównych potęg morskich świata. Już kilkanaście lat po wejściu pierwszych okrętów podwodnych do służby, po wybuchu pierwszej wojny światowej, okręty tej klasy stały się jednym z kluczowych oręży wojny morskiej i podstawowym środkiem zwalczania celów morskich przeciwnika. Ich rola w wojnie morskiej uległa jeszcze wzmocnieniu w trakcie drugiej wojny światowej, w której okręty podwodne stały się najważniejszą – obok lotniskowców – klasą jednostek morskich, decydującą o wygranej, bądź przegranej w wojnie. Czytaj więcej…

2013-08-24

Protest w Gwinei w 2009 roku – krwawo stłumiony przez wojsko protest zwolenników opozycji na stadionie sportowym w Konakry, zorganizowany 28 września 2009 przeciwko planom startu przywódcy rządzącej junty wojskowej w wyborach prezydenckich. W wyniku działań armii, która otworzyła ogień do 50-tysięcznego tłumu, zginęło wedle międzynarodowych ustaleń co najmniej 157 osób, a setki zostało rannych lub stało się obiektem przestępstw seksualnych. Według władz, zginęło 57 osób, w większości stratowanych przez tłum. Dokładna liczba ofiar nie jest jednak znana. Rządzący krajem kapitan Moussa Dadis Camara odpowiedzialnością za wydarzenia obarczył pozbawionych kontroli żołnierzy. Masakrę nieuzbrojonych cywilów potępiła społeczność międzynarodowa, która nałożyła sankcje na gwinejskie władze. W wyniku międzynarodowego dochodzenia ONZ odpowiedzialnością za przebieg wydarzeń obarczono kilku czołowych członków junty, w tym jej przywódcę. Czytaj więcej…

2013-08-25

Kotewka orzech wodny (Trapa natans L.) – gatunek rośliny jednorocznej należący do rodziny krwawnicowatych (Lythraceae). Rośnie w zbiornikach o spokojnej, stojącej lub wolno płynącej wodzie. Rodzimy w Starym Świecie, szeroko rozpowszechniony jest tylko w Azji. W Europie, w tym także w Polsce, należy do gatunków rzadko spotykanych. Został zawleczony do Ameryki Północnej. Nazwa pochodzi od kształtu owoców, zaopatrzonych w twarde wyrostki przypominające kotwice. Orzechy tego gatunku są jadalne, poza tym kotewka jest sadzona jako roślina ozdobna oraz wykorzystywana jako roślina lecznicza. Czytaj więcej…

2013-08-26

Eufrozyna Mieszkówna (ur. najpóźniej z końcem XII wieku, zm. 23 lub 25 maja, najwcześniej z początkiem XIII wieku) – księżniczka raciborska i opolska, a w latach 1210–1211 prawdopodobnie również krakowska, córka księcia Mieszka I Plątonogiego i Ludmiły, najprawdopodobniej pochodzącej z dynastii Przemyślidów. Zdaniem części badaczy Eufrozyna zmarła jako hrabina niemiecka. Podstawą takiego przypuszczenia jest zapiska nekrologu żeńskiego klasztoru augustiańskiego w Derneburgu, na terenie obecnej Dolnej Saksonii, umieszczona pod datą 23 maja: „(E)uffrosina polonika et cometissa obiit coma [?]” (łac.) Czytaj więcej…

2013-08-27

Krąpielowate (Taccaceae Dumort.) – monotypowa rodzina roślin z rzędu pochrzynowców (Dioscoreales), obejmująca jeden rodzaj krąpiel (Tacca J.R.Forst. & G.Forst.), liczący 15 gatunków, występujących w strefie klimatu tropikalnego i subtropikalnego na obu półkulach. Rośliny zaliczane do tej rodziny charakteryzują się specyficznymi kwiatostanami, zbudowanymi z liściowatych podsadek, nitkowatych przysadek i szypułkowych kwiatów, przeważnie w ciemnych, bordowo-purpurowych kolorach. Rośliny te znajdują szerokie zastosowanie, przede wszystkim jako rośliny lecznicze i spożywcze, a w ostatnich latach również jako rośliny ozdobne. Czytaj więcej…

2013-08-28

USS Wahoo (SS-238) – amerykański okręt podwodny typu Gato, który podczas II wojny światowej wyróżnił się w wojnie podwodnej na Pacyfiku. Został zwodowany 14 lutego 1942 roku w stoczni Mare Island, po czym 15 maja wszedł do służby. W ciągu niecałych dwóch lat działalności zatopił według oficjalnych źródeł 20 japońskich statków o łącznej pojemności 60 038 BRT. 11 października 1943 roku, podczas siódmego patrolu, „Wahoo” został zatopiony w wyniku kombinowanego ataku powietrzno-morskiego japońskiej marynarki w cieśninie La Pérouse'a. Okręt za swą służbę został odznaczony Presidential Unit Citation oraz Asiatic-Pacific Campaign Medal z sześcioma gwiazdami Silver Star. Czytaj więcej…

2013-08-29

Zakazane piosenki – polski muzyczny film fabularny z 1946 roku, w reżyserii Leonarda Buczkowskiego i nakręcony według scenariusza Ludwika Starskiego. Film upamiętnia antyniemiecką i partyzancką twórczość muzyczną czasów II wojny światowej, jednocześnie przedstawiając w epizodach historię okupacji niemieckiej od kapitulacji wrześniowej, aż po wkroczenie Armii Czerwonej do Warszawy. Przedstawione w nim piosenki są w większości oparte na autentycznej twórczości wykonawców ulicznych i orkiestr podwórkowych. Czytaj więcej…

2013-08-30

Jaguar Racing – brytyjski zespół wyścigowy, który w sezonach 2000–2004 brał udział w mistrzostwach świata Formuły 1. Zespół został utworzony na bazie dawnego zespołu Stewart Grand Prix. W barwach Jaguara jeździli m.in. Eddie Irvine, Johnny Herbert i Mark Webber. Po zakończeniu działalności i sprzedaży firmie Red Bull został przekształcony w Red Bull Racing. Jaguar Racing w 85 wyścigach zdobył 49 punktów. Największym sukcesem brytyjskiego teamu było dwukrotne zajęcie 3. miejsca w wyścigu: podczas Grand Prix Monako 2001 oraz Grand Prix Włoch 2002. Najwięcej punktów zespół zdobył w sezonie 2003, kiedy to w 16. wyścigach uzyskał ich 18. W sezonach 2002–2004 zespół zajmował 7 lokaty, w sezonie 2001 był 8, a w sezonie 2000 – 9. Czytaj więcej…

2013-08-31

Protest w Gwinei w 2009 roku – krwawo stłumiony przez wojsko protest zwolenników opozycji na stadionie sportowym w Konakry, zorganizowany 28 września 2009 przeciwko planom startu przywódcy rządzącej junty wojskowej w wyborach prezydenckich. W wyniku działań armii, która otworzyła ogień do 50-tysięcznego tłumu, zginęło wedle międzynarodowych ustaleń co najmniej 157 osób, a setki zostało rannych lub stało się obiektem przestępstw seksualnych. Według władz, zginęło 57 osób, w większości stratowanych przez tłum. Dokładna liczba ofiar nie jest jednak znana. Rządzący krajem kapitan Moussa Dadis Camara odpowiedzialnością za wydarzenia obarczył pozbawionych kontroli żołnierzy. Masakrę nieuzbrojonych cywilów potępiła społeczność międzynarodowa, która nałożyła sankcje na gwinejskie władze. W wyniku międzynarodowego dochodzenia ONZ odpowiedzialnością za przebieg wydarzeń obarczono kilku czołowych członków junty, w tym jej przywódcę. Czytaj więcej…