Przejdź do zawartości

9 Zaodrzański Pułk Piechoty

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
9 Pułk Piechoty
Ilustracja
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1944

Rozformowanie

1957 (przeformowany)

Nazwa wyróżniająca

Zaodrzański[1]

Tradycje
Kontynuacja

9 Pułk Zmechanizowany
6 Brygada Kawalerii Pancernej
12 Brygada Zmechanizowana

Dowódcy
Pierwszy

kpt. Kazimierz Roszkowski

Ostatni

ppłk Kornel Serwiński[2]

Organizacja
Numer

JW 1572[3][4]

Dyslokacja

Kraśnik; Hrubieszów[5]; Piła

Rodzaj wojsk

Piechota

Podległość

3 Pomorska Dywizja Piechoty[5]14 Dywizja Piechoty

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
Tablica pamiątkowa przy ul. Solec 57 upamiętniająca redutę powstańczą bronioną przez żołnierzy Armii Krajowej i 9 pułku piechoty

9 Zaodrzański Pułk Piechoty (9 pp) – oddział piechoty ludowego Wojska Polskiego.

Pułk został sformowany w Sielcach nad Oką na podstawie rozkazu nr 95 dowódcy 1 Korpusu Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR z dnia 27 grudnia 1943. Jednostka została zorganizowana według sowieckiego etatu Nr 04/501 – pułku strzelców Gwardii i włączona w skład 3 Pomorskiej Dywizji Piechoty im. Romualda Traugutta.

Żołnierze pułku

[edytuj | edytuj kod]
 Z tym tematem związana jest kategoria: żołnierze 9 Zaodrzańskiego Pułku Piechoty.

Dowódcy pułku:

  • kpt. Kazimierz Roszkowski (do 16 lutego 1944)
  • mjr Franciszek Mierzwiński (16 lutego – 11 października 1944)
  • mjr Dymitr Grin (11–20 października 1944)
  • ppłk Mikołaj Berezowski (20 października 1944 – 13 lutego 1945)
  • mjr Feliks Błażewicz (13–18 lutego 1945)
  • ppłk Józef Kacan (18 lutego 1945 do końca wojny)
  • ppłk Gębarowicz (1946)
  • mjr/ppłk Feliks Zarożny (1946–1947)[6]
  • ppłk Szulczyński (1947–1947)
  • ppłk Stanisław Olechnowicz (1947–1948)
  • płk Łaszkow (1948)
  • mjr Ambros (1948–1950)
  • ppłk Feliks Zarożny (1950–1951)
  • mjr/ppłk Włodzimierz Lewicki (1951– do 10.1952)
  • mjr Romuald Smolicz (1952–1953)
  • mjr Stanisław Sawicki (1953–14.12.1955)
  • ppłk Kornel Serwiński (15.12.1955–1957)[7]

Skład etatowy

[edytuj | edytuj kod]

dowództwo i sztab

  • 3 bataliony piechoty
  • kompanie: dwie fizylierów, przeciwpancerna, rusznic ppanc, łączności, sanitarna, transportowa,
  • baterie: działek 45 mm, dział 76 mm, moździerzy 120 mm
  • plutony: zwiadu konnego, zwiadu pieszego, saperów, obrony pchem, żandarmerii

Razem:

żołnierzy 2915 (w tym oficerów – 276, podoficerów 872, szeregowców – 1765).

Sprzęt:

162 rkm, 54 ckm, 66 rusznic ppanc, 12 armat ppanc 45 mm, 4 armaty 76 mm, 18 moździerzy 50 mm, 27 moździerzy 82 mm, 8 moździerzy 120 mm

Marsze i działania bojowe

[edytuj | edytuj kod]

Od chwili sformowania do zakończenia wojny pułk walczył w składzie 3 Dywizji Piechoty. Najcięższe walki stoczył na przyczółku warecko-magnuszewskim i w Warszawie niosąc pomoc powstańcom na przyczółku czerniakowskim. Na Wale Pomorskim walczył w rejonie Nadarzyc. W Kołobrzegu zdobył silnie umocniony rejon gazowni. Walczył podczas forsowania Odry pod Gozdowicami i pod Wriezen. Na terenie Brandenburgii forsował Kanał Hohenzollernów pod Borgsdorfem, a następnie walczył pod Linum i Dechtow[8]. Rozkazem NDWP nr 2 z dn. 3 stycznia 1946 za bohaterstwo został odznaczony Krzyżem Orderu Virtuti Militari V klasy i otrzymał miano „Zaodrzańskiego”[9].

Okres powojenny

[edytuj | edytuj kod]
Piła. W tym kompleksie wojskowym od 1949 stacjonował 9 pułk piechoty (kompleks wojskowy przy ul. Kossaka[7])
Stargard Szczeciński – w tych koszarach od 1957 stacjonował pułk

Po zakończeniu działań wojennych pułk dyslokowano do Kraśnika. Jego 2 batalion piechoty przeniesiono do Terespola i Krasnegostawu, a 3 batalion piechoty do Krystynopola. Na podstawie rozkazu Nr 0046/Org. Ministra Obrony Narodowej z dnia 30 marca 1949 pułk został wyłączony ze składu 3 DP i podporządkowany dowódcy 14 Dywizji Piechoty (JW 1572 Hrubieszów) i dyslokowany w tym samym do Piły[10], gdzie stacjonował w koszarach przy ulicy Kossaka - Powstańców Wielkopolskich[7].

Na podstawie rozkazu Nr 0025/Org. Ministra Obrony Narodowej z dnia 2 kwietnia 1957 jednostka, stacjonująca wówczas w garnizonie Piła, została rozformowana. Część kadry i żołnierzy skierowano do innych jednostek i instytucji, w tym także do funkcjonującej od 1948 Oficerskiej Szkoły Samochodowej w Pile i jednostek lotniczych. Pozostałych przeniesiono do rezerwy[11].

43 pułk piechoty stacjonujący w garnizonie Stargard Szczeciński, na mocy zarządzenia Nr 071/Org. szefa Sztabu Generalnego WP z dnia 3 maja 1957, został przemianowany na 9 Zaodrzański pułk piechoty[12]. Obecnie imię 9 Zaodrzańskiego pułku piechoty nosi ulica w tym mieście.

Przekształcenia

[edytuj | edytuj kod]
  1. 43 pułk piechoty[a] → 9 Zaodrzański pułk piechoty → 9 Zaodrzański pułk zmotoryzowany → 9 pułk zmechanizowany6 Brygada Kawalerii Pancernej → 2 batalion 12 BZ
  2. 9 Zaodrzański pułk piechoty ↘ rozformowany w 1957
  1. W 1957 43 pułk piechoty przejął numer i bojowe tradycje 9 pułku piechoty

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Rozkaz NDWP Naczelnego Dowódcy WP Nr 2 z 3 stycznia 1946.
  2. Fijałkowski 2013 ↓, s. 160.
  3. Rozkaz organizacyjny Naczelnego Dowódcy WP Nr 053/Org. z 30.03.1946.
  4. Spis zespołów archiwalnych Archiwum Wojskowego w Toruniu
  5. a b Kajetanowicz 2005 ↓, s. 428.
  6. 14-18 marca: droga ku morzu [online], twierdzakolobrzeg.pl [dostęp 2017-11-21] [zarchiwizowane z adresu 2017-05-28] (pol.).
  7. a b c Fijałkowski 2013 ↓, s. 159.
  8. Komornicki 1965 ↓, s. 184.
  9. Katalog Firm Historia i Rekonstrukcje, - oferty i usługi | Firmy Katalog firm dobroni.pl [online], www.dobroni.pl [dostęp 2019-10-27] (pol.).
  10. Kajetanowicz 2005 ↓, s. 429.
  11. dzienniknowy.pl - regionalny portal internetowy powiatów: pilskiego, chodzieskiego, czarnkowsko, trzcianeckiego, międzychodzkiego, wałeckiego, wągrowieckiego, złotowskiego [online], www.dzienniknowy.pl [dostęp 2017-11-21] [zarchiwizowane z adresu 2015-09-25].
  12. Wojtaszak i Kozłowski 2001 ↓, s. 174.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Andrzej Wojtaszak, Kazimierz Kozłowski: Żołnierz polski na Pomorzu Zachodnim X-XX wiek. Materiały z sesji naukowej z 10 listopada 1999. Praca zbiorowa. Szczecin: Oddział Edukacji Obywatelskiej, 2001. ISBN 83-86992-76-X.
  • Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
  • Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego: formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek piechoty. T. 1. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1965.
  • Marek Fijałkowski: Zarys dziejów Piły w latach 1945-2000. Piła: Gmina Piła, 2013. ISBN 97893686100.