9 Zaodrzański Pułk Piechoty
Historia | |
Państwo | |
---|---|
Sformowanie |
1944 |
Rozformowanie |
1957 (przeformowany) |
Nazwa wyróżniająca |
Zaodrzański[1] |
Tradycje | |
Kontynuacja |
9 Pułk Zmechanizowany |
Dowódcy | |
Pierwszy |
kpt. Kazimierz Roszkowski |
Ostatni |
ppłk Kornel Serwiński[2] |
Organizacja | |
Numer | |
Dyslokacja | |
Rodzaj wojsk | |
Podległość | |
Odznaczenia | |
9 Zaodrzański Pułk Piechoty (9 pp) – oddział piechoty ludowego Wojska Polskiego.
Pułk został sformowany w Sielcach nad Oką na podstawie rozkazu nr 95 dowódcy 1 Korpusu Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR z dnia 27 grudnia 1943. Jednostka została zorganizowana według sowieckiego etatu Nr 04/501 – pułku strzelców Gwardii i włączona w skład 3 Pomorskiej Dywizji Piechoty im. Romualda Traugutta.
Żołnierze pułku
[edytuj | edytuj kod]Dowódcy pułku:
- kpt. Kazimierz Roszkowski (do 16 lutego 1944)
- mjr Franciszek Mierzwiński (16 lutego – 11 października 1944)
- mjr Dymitr Grin (11–20 października 1944)
- ppłk Mikołaj Berezowski (20 października 1944 – 13 lutego 1945)
- mjr Feliks Błażewicz (13–18 lutego 1945)
- ppłk Józef Kacan (18 lutego 1945 do końca wojny)
- ppłk Gębarowicz (1946)
- mjr/ppłk Feliks Zarożny (1946–1947)[6]
- ppłk Szulczyński (1947–1947)
- ppłk Stanisław Olechnowicz (1947–1948)
- płk Łaszkow (1948)
- mjr Ambros (1948–1950)
- ppłk Feliks Zarożny (1950–1951)
- mjr/ppłk Włodzimierz Lewicki (1951– do 10.1952)
- mjr Romuald Smolicz (1952–1953)
- mjr Stanisław Sawicki (1953–14.12.1955)
- ppłk Kornel Serwiński (15.12.1955–1957)[7]
Skład etatowy
[edytuj | edytuj kod]- 3 bataliony piechoty
- kompanie: dwie fizylierów, przeciwpancerna, rusznic ppanc, łączności, sanitarna, transportowa,
- baterie: działek 45 mm, dział 76 mm, moździerzy 120 mm
- plutony: zwiadu konnego, zwiadu pieszego, saperów, obrony pchem, żandarmerii
Razem:
żołnierzy 2915 (w tym oficerów – 276, podoficerów 872, szeregowców – 1765).
Sprzęt:
162 rkm, 54 ckm, 66 rusznic ppanc, 12 armat ppanc 45 mm, 4 armaty 76 mm, 18 moździerzy 50 mm, 27 moździerzy 82 mm, 8 moździerzy 120 mm
Marsze i działania bojowe
[edytuj | edytuj kod]Od chwili sformowania do zakończenia wojny pułk walczył w składzie 3 Dywizji Piechoty. Najcięższe walki stoczył na przyczółku warecko-magnuszewskim i w Warszawie niosąc pomoc powstańcom na przyczółku czerniakowskim. Na Wale Pomorskim walczył w rejonie Nadarzyc. W Kołobrzegu zdobył silnie umocniony rejon gazowni. Walczył podczas forsowania Odry pod Gozdowicami i pod Wriezen. Na terenie Brandenburgii forsował Kanał Hohenzollernów pod Borgsdorfem, a następnie walczył pod Linum i Dechtow[8]. Rozkazem NDWP nr 2 z dn. 3 stycznia 1946 za bohaterstwo został odznaczony Krzyżem Orderu Virtuti Militari V klasy i otrzymał miano „Zaodrzańskiego”[9].
Okres powojenny
[edytuj | edytuj kod]Po zakończeniu działań wojennych pułk dyslokowano do Kraśnika. Jego 2 batalion piechoty przeniesiono do Terespola i Krasnegostawu, a 3 batalion piechoty do Krystynopola. Na podstawie rozkazu Nr 0046/Org. Ministra Obrony Narodowej z dnia 30 marca 1949 pułk został wyłączony ze składu 3 DP i podporządkowany dowódcy 14 Dywizji Piechoty (JW 1572 Hrubieszów) i dyslokowany w tym samym do Piły[10], gdzie stacjonował w koszarach przy ulicy Kossaka - Powstańców Wielkopolskich[7].
Na podstawie rozkazu Nr 0025/Org. Ministra Obrony Narodowej z dnia 2 kwietnia 1957 jednostka, stacjonująca wówczas w garnizonie Piła, została rozformowana. Część kadry i żołnierzy skierowano do innych jednostek i instytucji, w tym także do funkcjonującej od 1948 Oficerskiej Szkoły Samochodowej w Pile i jednostek lotniczych. Pozostałych przeniesiono do rezerwy[11].
43 pułk piechoty stacjonujący w garnizonie Stargard Szczeciński, na mocy zarządzenia Nr 071/Org. szefa Sztabu Generalnego WP z dnia 3 maja 1957, został przemianowany na 9 Zaodrzański pułk piechoty[12]. Obecnie imię 9 Zaodrzańskiego pułku piechoty nosi ulica w tym mieście.
Przekształcenia
[edytuj | edytuj kod]- 43 pułk piechoty[a] → 9 Zaodrzański pułk piechoty → 9 Zaodrzański pułk zmotoryzowany → 9 pułk zmechanizowany → 6 Brygada Kawalerii Pancernej → 2 batalion 12 BZ
- 9 Zaodrzański pułk piechoty ↘ rozformowany w 1957
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ W 1957 43 pułk piechoty przejął numer i bojowe tradycje 9 pułku piechoty
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Rozkaz NDWP Naczelnego Dowódcy WP Nr 2 z 3 stycznia 1946.
- ↑ Fijałkowski 2013 ↓, s. 160.
- ↑ Rozkaz organizacyjny Naczelnego Dowódcy WP Nr 053/Org. z 30.03.1946.
- ↑ Spis zespołów archiwalnych Archiwum Wojskowego w Toruniu
- ↑ a b Kajetanowicz 2005 ↓, s. 428.
- ↑ 14-18 marca: droga ku morzu [online], twierdzakolobrzeg.pl [dostęp 2017-11-21] [zarchiwizowane z adresu 2017-05-28] (pol.).
- ↑ a b c Fijałkowski 2013 ↓, s. 159.
- ↑ Komornicki 1965 ↓, s. 184.
- ↑ Katalog Firm Historia i Rekonstrukcje, - oferty i usługi | Firmy Katalog firm dobroni.pl [online], www.dobroni.pl [dostęp 2019-10-27] (pol.).
- ↑ Kajetanowicz 2005 ↓, s. 429.
- ↑ dzienniknowy.pl - regionalny portal internetowy powiatów: pilskiego, chodzieskiego, czarnkowsko, trzcianeckiego, międzychodzkiego, wałeckiego, wągrowieckiego, złotowskiego [online], www.dzienniknowy.pl [dostęp 2017-11-21] [zarchiwizowane z adresu 2015-09-25] .
- ↑ Wojtaszak i Kozłowski 2001 ↓, s. 174.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Andrzej Wojtaszak, Kazimierz Kozłowski: Żołnierz polski na Pomorzu Zachodnim X-XX wiek. Materiały z sesji naukowej z 10 listopada 1999. Praca zbiorowa. Szczecin: Oddział Edukacji Obywatelskiej, 2001. ISBN 83-86992-76-X.
- Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
- Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego: formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek piechoty. T. 1. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1965.
- Marek Fijałkowski: Zarys dziejów Piły w latach 1945-2000. Piła: Gmina Piła, 2013. ISBN 97893686100.
- Pułki piechoty ludowego Wojska Polskiego
- Polskie pułki piechoty na froncie wschodnim
- Wojsko w Kraśniku
- Wojsko w Hrubieszowie
- Ludowe Wojsko Polskie w Stargardzie Szczecińskim
- Wojsko Polskie w Pile
- Jednostki wojskowe odznaczone Orderem Virtuti Militari
- Oddziały 3 Pomorskiej Dywizji Piechoty
- Oddziały 14 Dywizji Piechoty (LWP)
- Polskie jednostki organizacyjne wojska utworzone w 1944
- Polskie jednostki organizacyjne wojska rozwiązane w 1957
- Sielce (Rosja)