14 Dywizja Piechoty (LWP)

14 Dywizja Piechoty
	Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1945
Rozformowanie	1957
	Dowódcy
Pierwszy	płk Józef Sielecki
Ostatni	płk dypl. Józef Kolasa
	Organizacja
Numer	JW 2483
Dyslokacja	Bydgoszcz; Siedlce; Wałcz
Rodzaj wojsk	Piechota
Podległość	Lubelski Okręg Wojskowy; 1 Korpus Piechoty; 1 Korpus Armijny

14 Dywizja Piechoty (14 DP) – związek taktyczny piechoty ludowego Wojska Polskiego.

Dywizja sformowana została w okresie od marca do lipca 1945, w Bydgoszczy, Świeciu i Chełmnie^[5]. W działaniach bojowych udziału nie wzięła, pozostając w odwodzie Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego. 1 lipca 1945 roku została podporządkowana dowódcy Poznańskiego Okręgu Wojskowego^[6]. Jej oddziały wzięły udział w walkach z oddziałami UPA^[5].

Skład organizacyjny[edytuj | edytuj kod]

Nazwa jednostki	Miejsce stacjonowania
Dowództwo	Bydgoszcz
45 pułk piechoty	Bydgoszcz
47 pułk piechoty	Fordon
49 pułk piechoty	Koronowo
36 pułk artylerii lekkiej	Bydgoszcz
17 dywizjon artylerii przeciwpancernej SU-76
41 batalion saperów
21 batalion łączności
17 batalion sanitarny
szkolna kompania strzelecka
7 kompania karabinów maszynowych przeciwlotniczych
17 kompania obrony przeciwgazowej
22 samochodowa kompania Podwozu
14 kompania rozpoznawcza
28 ambulans weterynaryjny
Ruchomy warsztat taborowo-mundurowy
30 piekarnia polowa
3244 wojskowa stacja pocztowa
2128 kasa polskiego banku państwowego

Zmiany organizacyjne i dyslokacyjne[edytuj | edytuj kod]

W połowie 1946 roku dywizja została dyslokowana na Podlasie i rozmieszczona w garnizonach: Siedlce – Dowództwo 14 DP, 45 Pułk Piechoty, 36 Pułk Artylerii Lekkiej, 17 Dywizjon Artylerii Przeciwpancernej i 35 Kompania Łączności, Biała Podlaska – 47 Pułk Piechoty, Włodawa – 49 Pułk Piechoty, Puławy – 41 Batalion Saperów.

W kwietniu 1949 roku zmieniono podporządkowanie pułków w 3 DP i 14 DP. Dowódcy 3 DP podporządkowano 45 Pułk Piechoty ze składu 14 DP, a dowódcy 14 DP podporządkowano 9 Pułk Piechoty ze składu 3 DP. W tym samym roku dywizję ponownie przeniesiono na Pomorze i podporządkowano dowódcy 1 Korpusu Piechoty (Armijnego). W 1951 przeniesiono dywizję na etaty dywizji piechoty typu A^[7]. W tym okresie dowództwo dywizji stacjonowało w Wałczu, a poszczególne oddziały w Szczecinku, Pile i Złotowie.

Wiosną 1957 roku, w ramach kolejnej redukcji, rozformowano ją^[8].

Miejsce stacjonowania sztabu dywizji[edytuj | edytuj kod]

JW 2483

Bydgoszcz (do 1946)
Siedlce, ul. Piłsudskiego 67 (do 1949)
Wałcz, ul. Bohaterów Stalingradu 14/16 (do 1957)

Żołnierze dywizji[edytuj | edytuj kod]

Dowódcy dywizji^[9]:

płk Józef Sielecki (1945–1947)
cz. p.o. płk Romuald Sidorski
gen. bryg. Stanisław Galicki
płk Aleksander Struc
płk Stanisław Russijan
ppłk Stanisław Olechnowicz
ppłk Michał Stryga (1952-1955)
płk dypl. Józef Kolasa (1956–1957)

Jednostki 14 Dywizji Piechoty[edytuj | edytuj kod]

JW 2483 – Dowództwo 14 DP (1945-1957)
JW 1572 – 9 pułk piechoty (1949-1957)
JW 3579 – 43 pułk piechoty (1952-1957)
JW 3576 – 45 pułk piechoty (1946-1949)
JW 2513 – 47 pułk piechoty (1945-1952)
JW 3584 – 49 pułk piechoty (1945-1957)
JW (bn) – pluton samochodów pancernych (1946-1948)
JW 2128 – 20 pułk czołgów i artylerii pancernej (1954-1957)
JW 2524 – 36 pułk artylerii lekkiej (pa; 1945-1957)
JW 5100 – 132 pułk artylerii lekkiej (1953-1955)
JW 2659 – 17 dywizjon artylerii przeciwpancernej (1945-1957)
JW (bn) – pluton dowodzenia dowódcy artylerii (1955-1957)
JW (bn) – 8 bateria artyleryjskiego rozpoznania pomiarowego (1955-1957)
JW (bn) – 7 bateria przeciwlotnicza (1949-1950)
JW 1841 – 30 dywizjon artylerii przeciwlotniczej (1951-1955)
JW 1841 – 104 pułk artylerii przeciwlotniczej (1955-1957)
JW 3587 – 41 batalion saperów (1945-1957)
JW (bn) – 19 kompania rozpoznawcza (Zwiadu; 1951-1955)
JW 1200 – 8 batalion rozpoznawczy (1955-1957)
JW 2483a – 35 kompania łączności (1946-1949)
JW 1870 – 35 batalion łączności (1949-1957)
JW (bn) – (49) kompania sztabowa (1955-1957)
JW (bn) – 18 kompania obrony przeciwchemicznej (1949-1957)
JW 1187 – (14) dywizyjny punkt zaopatrzenia (1955-1957)
JW (bn) – pluton samochodowo-transportowy (1949-1951)
JW 5553 – 56 batalion samochodowo – transportowy (1955-1957)
JW 1107 – 55 ruchomy warsztat naprawy sprzętu artyleryjskiego (1955-1957)
JW 1925 – (37) ruchomy warsztat naprawy samochodów Nr 37

74 kompania samochodowa (1951-1955)

JW 1052 – 39 Batalion Medyczno-Sanitarny (1955-1957)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Rozkaz organizacyjny Naczelnego Dowódcy WP nr 053/Org. z 30.3.1946 roku
↑ Spis zespołów archiwalnych Archiwum Wojskowego w Toruniu
↑ ^a ^b Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960. s. 429.
↑ Sztab korpusu mieścił się przy ul. Radiowej 2
↑ ^a ^b Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny s. 164
↑ Kazimierz Sobczak [red.]: Encyklopedia II wojny światowej. s. 735.
↑ Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960.... s. 149.
↑ Wojtaszak i Kozłowski 2001 ↓, s. 174.
↑ Mąsior 2005 ↓.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego: formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek piechoty. T. 1. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1965.
Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
Paweł Piotrowski: Śląski Okręg Wojskowy : przekształcenia organizacyjne, 1945-1956. Warszawa: Wydaw. TRIO : Instytut Pamięci Narodowej, 2003. ISBN 83-88542-53-2.
Kazimierz Sobczak (red.): Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
Wiesław Mąsior: Dowódcy dywizji Wojska Polskiego. Profesjonalne Forum Wojskowe. Serwis-militarny.net, 2005. [dostęp 2018-02-05].

[1] Rozkaz organizacyjny Naczelnego Dowódcy WP nr 053/Org. z 30.3.1946 roku

[2] Spis zespołów archiwalnych Archiwum Wojskowego w Toruniu

[kaj429-3] Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960. s. 429.

[4] Sztab korpusu mieścił się przy ul. Radiowej 2

[Kom-5] Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny s. 164

[enc-6] Kazimierz Sobczak [red.]: Encyklopedia II wojny światowej. s. 735.

[7] Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960.... s. 149.

[CITEREFWojtaszakKozłowski2001174-8] Wojtaszak i Kozłowski 2001 ↓, s. 174.

[CITEREFMąsior2005-9] Mąsior 2005 ↓.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Korpusy piechoty	1 KP (1944) 1 KP (1949–1952) 2 KP (1944) 2 KP (1949–1952) 8 KP 9 KP 11 KP 12 KP 1 KA (1945) 1 KA (1952–1956) 2 KA (1945) 2 KA (1952–1956) 4 KA 8 KA 9 KA 11 KA 12 KA Korpus Przeciwdesantowy
Dywizje piechoty	1 DP 2 DP 3 DP 4 DP 5 DP 6 DP 7 DP 8 DP 9 DP 10 DP 11 DP 12 DP 13 DP 14 DP 15 DP 16 DP 17 DP 18 DP 21 DP 22 DP 23 DP 24 DP 25 DP 27 DP 29 DP 30 DP 34 DP 37 DP 40 DP
Brygady Piechoty	1 BPZmot 1 BZap 2 BZap
Pułki piechoty	1 pp 2 pp 3 pp 4 pp 5 pp 6 pp 7 pp 8 pp 9 pp 10 pp 11 pp 12 pp 13 pp 14 pp 15 pp 16 pp 17 pp 18 pp 19 pp 20 pp 21 pp 22 pp 23 pp 24 pp 25 pp 26 pp 27 pp 28 pp 29 pp 30 pp 32 pp 33 pp 34 pp 35 pp 36 pp 37 pp 38 pp 39 pp 40 pp 41 pp 42 pp 43 pp 44 pp 45 pp 46 pp 47 pp 48 pp 49 pp 50 pp 51 pp 52 pp 53 pp 54 pp 55 pp 56 pp 57 pp 60 pp 61 pp 62 pp 65 pp 70 pp 74 pp 75 pp 76 pp 77 pp 78 pp 79 pp 81 pp 83 pp 84 pp 85 pp 86 pp 87 pp 88 pp 90 pp 91 pp 92 pp 94 pp 95 pp 96 pp 97 pp 98 pp 104 pp 1 zpp 2 zpp 3 zpp 4 zpp 5 zpp 6 zpp 7 zpp 8 zpp 9 zpp
Uzbrojenie	pist. TT rkm RPD pm PSS pm PPSz kb Mosin ckm Maxim

Rodowód	Związek Patriotów Polskich PSZ w ZSRR (1943–1944) Armia Ludowa
Instytucje centralne	Naczelne Dowództwo (1944) Sztab Główny ND Główny Sztab Formowania Szefostwo Mobilizacji i Uzupełnień Główny Zarząd Polityczno-Wychowawczy Główne Kwatermistrzostwo
Formacje	1 AWP 2 AWP piechota na froncie wsch. broń pancerna na froncie wsch. artyleria na froncie wsch. Wojska Ochrony Pogranicza Wojskowa Służba Wewnętrzna
Struktura organizacyjna	OdB 1 Korpusu PSZ w ZSRR OdB WP w 1949 OdB WP w okresie stalinizmu OdB WP na przełomie lat 50/60 XX w. WP w latach 80.
Działania wojsk	bitwa pod Lenino przyczółki pod Dęblinem i Puławami przyczółek warecko-magnuszewski przyczółki warszawskie Praga Warszawa przełamanie Wału Pomorskiego operacja pomorska bitwa o Kołobrzeg forsowanie Nysy operacja łużycka forsowanie Odry operacja berlińska GO Rzeszów akcja „Wisła” GO Wisła Poznański Czerwiec Operacja „Dunaj” Grudzień 1970 wzgórza Golan stan wojenny w Polsce
Stalinizm w wojsku	Główny Zarząd Informacji obława augustowska walka z partyzantką niepodległościową i antykomunistyczną proces Tatar-Utnik-Nowicki proces generałów Uroczysko Baran Wojskowy Korpus Górniczy Kwatera na Łączce
Szkolnictwo wojskowe	ASG WAP WAT WAM WSOWOP WSOWZ SOR TOSWLot COS WSW