Przejdź do zawartości

Bohdan Lachert

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Bohdan Kazimierz Lachert
Bohdan Kazimierz Lachert de Peselin
Data i miejsce urodzenia

13 czerwca 1900
Moskwa

Data i miejsce śmierci

8 stycznia 1987
Warszawa

Narodowość

polska

Alma Mater

Politechnika Warszawska

Dziedzina sztuki

architektura

Epoka

modernizm

Ważne dzieła
  • dwór w Ciechankach
  • willa Szyllera w Warszawie
  • dom własny w Warszawie
Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Medal 10-lecia Polski Ludowej Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja)
Nagrody

Nagroda Państwowa

Multimedia w Wikimedia Commons
Polski pawilon na Wystawie Światowej w Paryżu, 1937
Dom Bohdana Lacherta w Warszawie, ul. Katowicka 9, 1929
Bohdan Lachert (pierwszy z lewej) ze współpracownikami z Biura Odbudowy Stolicy (1945)
Powszechna Kasa Oszczędności w Warszawie, 1948. Przebudowa ruin XIX-wiecznej kamienicy zniszczonej w czasie II wojny światowej.

Bohdan Kazimierz Lachert (ur. 13 czerwca 1900 w Moskwie, zm. 8 stycznia 1987 w Warszawie) – polski architekt, przedstawiciel modernizmu.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Moskwie, w rodzinie Wacława Wiktora Lacherta, zarządcy koncernu, do którego należały fabryki tekstylne, kopalnie węgla i antracytu oraz szyby naftowe, i Wandy z Lipskich h. Grabie. Miał czworo rodzeństwa: Marię (ur. 1901), Zygmunta (1904–1988), Czesława (ur. 1906) i Annę (ur. 1908). W 1918 z powodu panującej rewolucji w Rosji, rodzina Lachertów w tajemnicy opuściła Moskwę na zawsze i udała się do Ciechanek, swego majątku na Lubelszczyźnie[1]. Bohdan Lachert w 1919 rozpoczął studia na Wydziale Prawa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, po roku przerwał je, wstąpił do 2. Pułku Ułanów i wyjechał na front. Podczas wojny polsko-bolszewickiej trafił do niewoli, aresztowany przez CzeKa został osadzony w więzieniu z niezatwierdzonym wyrokiem śmierci. Wykupiony z niewoli przez ojca wrócił do Kraju w październiku 1921[2]. W listopadzie rozpoczął studia na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, gdzie poznał Józefa Szanajcę, z którym później współpracował[3]. W 1926 obronił dyplom i założył z Szanajcą autorską pracownię architektoniczną. Był współtwórcą Stowarzyszenia Architektów Polskich (potem Stowarzyszenia Architektów Rzeczypospolitej Polskiej) oraz współtwórcą i członkiem grupy architektonicznej Praesens[4]. Dzieła Lacherta zaliczane są do awangardy architektonicznej II Rzeczypospolitej. Poza architekturą projektował wnętrza, meble, kominki, obwoluty książek, neony, plakaty, fotomontaże oraz założenia pomnikowe[4][5]. W 1937 za pawilon gospodarczy na paryskiej wystawie „Sztuka i technika w życiu współczesnym” otrzymał nagrodę grand prix[4]. Wykładał na Politechnice Warszawskiej, jednak w 1937 stracił etat w związku ze swoim sprzeciwem wobec getta ławkowego[6].

W okresie okupacji niemieckiej uczył architektury na tajnych kompletach, brał udział w przygotowywaniu teoretycznych studiów odbudowy Warszawy w ramach „Piątki konspiracyjnej” (1941)[4]. Prowadził z żoną punkt konspiracyjny, ratował Żydów z warszawskiego getta m.in. sześcioro dzieci[7]. Jednym z nich był syn Maksymiliana Goldberga[8].

W 1944 roku rozpoczął pracę w Biurze Planowania i Odbudowy przy PKWN w Lublinie[8]. Został powołany przez Główną Komisję Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce na stanowisko biegłego do oceny zniszczeń stolicy. W latach 1945–1948 pracował jako kierownik Wydziału Architektury i Inżynierii w Biurze Odbudowy Stolicy, opracował architektoniczno-urbanistyczną koncepcję Muranowa Południowego. Pełnił także rolę konsultanta w Biurze Studiów i Projektów Typowych Budownictwa Miejskiego w Warszawie oraz Biurze Projektów Miastoprojekt Bydgoszcz[4]. W latach 1947–1948 był członkiem Polskiej Partii Robotniczej, od 1948 roku należał do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej[9]. Od 1948 był profesorem Politechniki Warszawskiej. Związany z Wydziałem Architektury PW jako dziekan (1950–1954), kierownik Katedry Projektowania Architektury Przemysłowej (1945–1960) oraz Katedry Projektowania Zespołów Mieszkaniowych (1960–1970). Profesor nadzwyczajny (1948) i zwyczajny (1966). Był promotorem blisko 100 prac dyplomowych[4].

Publikował m.in. w „Architekturze”, „Kamenie” i „Przeglądzie Artystycznym”[4].

Pełnił funkcję prezesa Oddziału Warszawskiego oraz wiceprezesa Zarządu Głównego SARP[4].

Od września 1922 był mężem Ireny z Nowakowskich[2] (1899−1949), z którą miał dwóch synów: Krzysztofa (1923−2012) i Rudolfa Jana (1926−2018).

Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera B23-10-12)[10].

Projekty

[edytuj | edytuj kod]
 Zobacz też kategorię: Budynki projektu Bohdana Lacherta.

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Nagrody

[edytuj | edytuj kod]

Upamiętnienie

[edytuj | edytuj kod]
  • W 2015 nakładem wydawnictwa Czarne ukazała się biografia Bohdana Lacherta (wspólnie z Józefem Szanajcą) autorstwa Beaty Chomątowskiej pt. Lachert i Szanajca. Architekci awangardy[14].
  • W 2016 z inicjatywy Stowarzyszenia ŁADna Kępa ustanowiona została Nagroda im. Bohdana Lacherta i Józefa Szanajcy Najlepsza architektura Saskiej Kępy[15].
  • W 2019 jego imieniem nazwano skwer znajdujący się po północnej stronie al. „Solidarności”, w pobliżu skrzyżowania z ul. Żelazną[16].

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d e f Z Józefem Szanajcą.
  2. ↑ Z Władysławem Niemirskim.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Dr J. Ewa Leśniewska, Lachertowie w Ciechankach, [w:] Historia Rodu Lachertów i Reytanów, Cross-border Cooperation Programme Poland-Belarus-Ukraine 2014–2020, s. 18–21.
  2. ↑ a b Ewa Lachert-Stryjkowska, Okoliczności/Etapy powstania Dworu Lachertów,, [w:] Historia Rodu Lachertów i Reytanów, Cross-border Cooperation Programme Poland-Belarus-Ukraine 2014–2020, s. 13–17.
  3. ↑ Anna Cymer, Bohdan Lachert, Culture.pl.
  4. ↑ a b c d e f g h i j Katarzyna Uchowicz, Bohdan Lachert, życie, twórczość, działalność w grupie architektonicznej Praesens, w latach 1926–1939, [w:] Historia Rodu Lachertów i Reytanów, Cross-border Cooperation Programme Poland-Belarus-Ukraine 2014–2020, s. 3–9.
  5. ↑ Krystyna Łuczak-Surówka, Meble w linii prostej [online], DESIGN BY PL, 14 listopada 2012 [dostęp 2023-04-10] (pol.).
  6. ↑ Monika Sznajderman „Tato, opowiedz o dziadku Izaaku” „Gazeta Świąteczna” 17–18 grudnia 2016 r.
  7. ↑ Olga Szymańska, Lachert, Sądy na Lesznie i Saska Kępa, Żydowski Instytut Historyczny 8 stycznia 2018.
  8. ↑ a b Grzegorz Piątek: Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944−1949. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B, 2020, s. 295. ISBN 978-83-280-3725-0.
  9. ↑ a b Kto jest kim w Polsce 1984. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 510. ISBN 83-223-2073-6.
  10. ↑ Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze [online], www.cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 2024-04-09].
  11. ↑ a b Beata Chomątowska: Lachert i Szanajca. Architekci awangardy. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2014, s. 300. ISBN 978-83-7536-837-6.
  12. ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 – Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/201 – na wniosek Ministra Szkolnictwa Wyższego.
  13. ↑ Przyznanie Państwowych Nagród Naukowych i Artystycznych. „Nowa Kultura”. Rok I, Nr 19, s. 2, 6 sierpnia 1950. Warszawa: Związek Literatów Polskich. [dostęp 2024-08-20]. 
  14. ↑ Lachert i Szanajca [online], czarne.com.pl [dostęp 2022-06-02].
  15. ↑ Tomasz Urzykowski: Saska Kępa. Nagrody dla najlepszych inwestycji [GALERIA]. wyborcza.pl, 2016-06-16. [dostęp 2016-06-17].
  16. ↑ Uchwała nr XXI/595/2019 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 7 listopada 2019 r. w sprawie nadania nazwy obiektowi miejskiemu w Dzielnicy Wola m.st. Warszawy. [w:] Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego poz. 13168 [on-line]. 19 listopada 2019. [dostęp 2020-06-18].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Laureaci Honorowej Nagrody SARP
1966–1970
1971–1980
1981–1990
1991–2000
2001–2010
2011–2020
2021–2030
Dziekani Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bohdan_Lachert&oldid=74577566”