Przejdź do zawartości

Fluorek sodu

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Fluorek sodu
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

NaF

Masa molowa

41,99 g/mol

Wygląd

bezbarwne sześcienne bądź tetragonalne kryształy[1][2] lub biały, bezwonny proszek[3]

Minerały

villiaumit

Identyfikacja
Numer CAS

7681-49-4

PubChem

5235

DrugBank

DB09325

Podobne związki
Inne aniony

NaCl, NaBr, NaI

Inne kationy

LiF, KF, RbF, CsF

Podobne związki

NaHF2

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Klasyfikacja medyczna
ATC

A01AA01, A12CD01

Fluorek sodunieorganiczny związek chemiczny z grupy fluorków, sól kwasu fluorowodorowego i sodu. Występuje w przyrodzie jako minerał villiaumit[2].

Otrzymywanie

[edytuj | edytuj kod]

NaF otrzymuje się w wyniku neutralizacji kwasu fluorowodorowego, będącego produktem ubocznym podczas produkcji superfosfatu. Do neutralizacji stosuje się wodorotlenek lub węglan sodu:

HF + NaOH → NaF + H
2
O
2HF + Na
2
CO
3
→ 2NaF + H
2
O + CO
2

Otrzymany roztwór zatęża się, dodając czasem alkohole w celu wytrącenia produktu. Z roztworów zawierających kwas fluorowodorowy wytrąca się wodorofluorek sodu, który w wyniku ogrzania rozpada się z wytworzeniem NaF i HF:

NaHF2 → NaF + HF↑

Właściwości

[edytuj | edytuj kod]

Jest to bezbarwne, krystaliczne ciało stałe o wysokiej temperaturze topnienia. Fluorek sodu jest powszechnie stosowanym źródłem jonu fluorkowego F
.

Właściwości termochemiczne

[edytuj | edytuj kod]
[1][2] wartość jednostka
ΔHof -576,6 kJ/mol
ΔGof -546,3
So  51,1 J/mol·K
Cp 46,9

Zastosowanie

[edytuj | edytuj kod]

Stosowany w szkłach i emalii, do impregnowania drewna, jako środek bakteriobójczy w przemyśle fermentacyjnym i do odgazowywania stali, powszechnie stosowany jako dodatek do past do zębów zapobiegający próchnicy. Wykorzystywany do produkcji pestycydów oraz jako insektycyd i akarycyd. Również we fluoryzacji wody, dezynfekcji aparatury destylacyjnej i w otrzymywaniu innych soli fluoru[2].

Zagrożenia

[edytuj | edytuj kod]

Fluorek sodu, podobnie jak inne rozpuszczalne związki fluoru, jest substancją toksyczną o wielokierunkowym działaniu na organizm, jednak ilości tego związku zawarte w produktach powszechnych w gospodarstwach domowych są bardzo małe. Zawartość we fluorowanej wodzie oraz środkach stosowanych w profilaktyce przeciwpróchniczej jest na tyle mała, że nie powoduje szkodliwych skutków[3]. Zatrucia fluorkiem sodu zdarzają się zazwyczaj w wyniku przypadkowego spożycia pestycydów zawierających ten związek. W takim przypadku najbardziej narażony na uszkodzenia jest przewód pokarmowy. Po wchłonięciu do organizmu fluorek sodu zaburza równowagę elektrolitów, co może prowadzić do hiperkaliemii, hipomagnezemii i hiperkalcemii, a w rezultacie do napadów padaczkowych. Fluorek sodu hamuje działanie acetylocholinoesterazy, w wyniku czego występuje ślinotok, wymioty i biegunka. W ciężkich zatruciach może wystąpić niewydolność wielonarządowa i śmierć z powodu paraliżu układu oddechowego, arytmii lub niewydolności serca[8]. Fluorek sodu przenika przez łożysko i potencjalnie do mleka matki[3]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f g h David R. Lide (red.): CRC Handbook of Chemistry and Physics. Wyd. 90. Boca Raton: CRC Press, 2010.
  2. a b c d e f g h i j k Pradyot Patnaik: Handbook of Inorganic Chemicals. McGraw-Hill, 2003. ISBN 0-07-049-439-8.
  3. a b c d Sean C. Sweetman (red.): Martindale. The Complete Drug Reference. Wyd. 36. Pharmaceutical Press, 2009. ISBN 978-0-85369-840-1.
  4. a b Fluorek sodu, [w:] Classification and Labelling Inventory, Europejska Agencja Chemikaliów [dostęp 2015-03-28] (ang.).
  5. a b Sodium fluoride, [w:] ChemIDplus [online], United States National Library of Medicine (ang.).
  6. Fluorek sodu (nr 450022) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2012-01-19]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
  7. Department of Chemistry, The University of Akron: Sodium fluoride. [dostęp 2012-01-15]. (ang.).
  8. Geofrey Nochimson: Toxicity, Fluoride. Emedicine, 2008-12-02. [dostęp 2009-02-09]. (ang.).