Lewak
Lewak – duży sztylet trzymany zgodnie z nazwą w lewej dłoni (chyba że szermierz był leworęczny i w lewej ręce trzymał broń główną, wówczas lewak trzymał w prawej), używany zarówno do parowania i blokowania nadchodzących ciosów jak i do wykonywania ataków, gdy nadarzy się ku temu okazja. Wykorzystywano go w parze z rapierem lub szpadą, czasem też wykonywany w parze z bronią główną[1][2].
Wykształcony w Europie Zachodniej w połowie XVI wieku[1], używany do XVIII wieku (w Polsce nieużywany)[2]. Typowy lewak miał duży jelec, którego wąsy były często wygięte w kierunku głowni, co ułatwiało blokowanie ciosów i kontrolowanie klingi przeciwnika. Formy głowicy i zdobienia były zróżnicowane, zazwyczaj dopasowane do broni głównej (bądź identyczne, jeśli obie bronie były wykonane jako zestaw)[1].
Specyficzną formą lewaka był łamacz mieczy, o grubej, mocnej głowni, wyposażonej w zęby służące do uchwycenia głowni broni przeciwnika i wytrącenia jej lub złamania. Inną technologicznie zaawansowaną formą był sztylet sprężynowy, którego boczne części głowni, po rozwarciu, blokowały klingę przeciwnika między głownią a jelcem sztyletu[1].
W latach 30. XVII wieku użycie lewaków w Europie zaczęło zanikać, z wyjątkiem Włoch i Hiszpanii, gdzie w połowie wieku wykształcił się charakterystyczny ich styl, idący w parze z rapierem o rękojeści z koszem dzwonowym[1]. Wykonane z doskonałej stali, mają ochronę dłoni w postaci wygiętej, trójkątnej blaszki, często zdobionej perforowaniem lub grawerowaniem[1][2].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
Typowy wczesny lewak (około 1580)
Klasyczny lewak typu hiszpańskiego z drugiej połowy XVII wieku
Lewaki: hiszpański i sztylet sprężynowy, z głownią otwartą
Replika lewaka hiszpańskiego, typu łamacz mieczy; wąsy zastawy służyły uwięzieniu klingi przeciwnika
Sposób walki rapierem i lewakiem
