Lewak

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Zobacz hasło lewak w Wikisłowniku
Ten artykuł dotyczy rodzaju broni białej. Zobacz też: skrajna lewica.
Zestaw rapieru z koszem dzwonowym i lewaka hiszpańskiego z XVII wieku

Lewak – duży sztylet trzymany zgodnie z nazwą w lewej dłoni (chyba że szermierz był leworęczny i w lewej ręce trzymał broń główną, wówczas lewak trzymał w prawej), używany zarówno do parowania i blokowania nadchodzących ciosów jak i do wykonywania ataków, gdy nadarzy się ku temu okazja. Wykorzystywano go w parze z rapierem lub szpadą, czasem też wykonywany w parze z bronią główną[1][2].

Wykształcony w Europie Zachodniej w połowie XVI w.[1], używany do XVIII w. (w Polsce nieużywany)[2]. Typowy lewak miał duży jelec, którego wąsy były często wygięte w kierunku głowni, co ułatwiało blokowanie ciosów i kontrolowanie klingi przeciwnika. Formy głowicy i zdobienia były zróżnicowane, zazwyczaj dopasowane do broni głównej (bądź identyczne, jeśli obie bronie były wykonane jako zestaw)[1].

Specyficzną formą lewaka był łamacz mieczy, o grubej, mocnej głowni, wyposażonej w zęby służące do uchwycenia głowni broni przeciwnika i wytrącenia jej lub złamania. Inną technologicznie zaawansowaną formą był sztylet sprężynowy, którego boczne części głowni, po rozwarciu, blokowały klingę przeciwnika między głownią a jelcem sztyletu[1].

W latach 30. XVII w. użycie lewaków w Europie zaczęło zanikać, z wyjątkiem Włoch i Hiszpanii, gdzie w połowie wieku wykształcił się charakterystyczny ich styl, idący w parze z rapierem o rękojeści z koszem dzwonowym[1]. Wykonane z doskonałej stali, mają ochronę dłoni w postaci wygiętej, trójkątnej blaszki, często zdobionej perforowaniem lub grawerowaniem[1][2].

  • Typowy wczesny lewak (ok. 1580 r.)

  • Klasyczny lewak typu hiszpańskiego z II poł. XVII w.

  • Lewaki: hiszpański i sztylet sprężynowy, z głownią otwartą

  • Replika lewaka hiszpańskiego, typu łamacz mieczów; wąsy zastawy służyły uwięzieniu klingi przeciwnika

  • Sposób walki rapierem i lewakiem

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f Ewart Oakeshott: European Weapons and Armour. Boydell Press, 2000, s. 229-231. ISBN 0-85115-789-0.
  2. ↑ a b c Włodzimierz Kwaśniewicz: 1000 słów o broni białej i uzbrojeniu ochronnym. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1981, s. 100-101. ISBN 83-11-06559-4.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lewak&oldid=60935563”