Pomnik nachodzki w Poznaniu
 Pomnik na niemieckiej pocztówce, zdjęcie sprzed 1900 roku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Miejsce | |
| Projektant | |
| Data odsłonięcia |
27 czerwca 1870 |
| Data likwidacji |
3/4 kwietnia 1919 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
 52°24′29,4″N 16°55′35,5″E/52,408167 16,926528
| |
Pomnik nachodzki (także: pomnik lwa, niem. Löwendenkmal, Kriegerdenkmal 1866[1]) – monument, który zlokalizowany był w centrum Poznania na ówczesnym placu Wilhelmowskim (obecny plac Wolności), w bezpośrednim sąsiedztwie Arkadii (tyłem do niej). Zburzony w 1919 roku.
Projekt i wymowa
[edytuj | edytuj kod]Projektantem pomnika był radca budowlany Cäsar Stenzel inspirowany figurą Lwa brunszwickiego z 1166[2]. Monument przedstawiał lwa z grzywą, wspartego na lawecie armatniej, stojącego na wysokim cokole. Na narożach cokołu stały cztery postacie dowódców pruskich z bitwy pod Náchodem, które to wydarzenie pomnik upamiętniał, a w której poległo także wielu Polaków, walczących po obu stronach konfliktu. Lew celowo kroczył ku wschodowi, co nadawało pomnikowi określoną, ekspansywną wymowę.
Odsłonięcie
[edytuj | edytuj kod]Odsłonięcie dzieła Stenzla miało miejsce 27 czerwca 1870, w obecności oddziałów walczących w 1866 pod Náchodem, a wchodzących w skład V Korpusu Armii Pruskiej, pod dowództwem generała Karla Friedricha von Steinmetza (pomnik ufundowali oficerowie tej armii[2]). W uroczystości uczestniczyli przedstawiciele władz miejskich, regionalnych, a także abp Mieczysław Halka-Ledóchowski. Mimo zaproszenia nie przybył Wilhelm I Hohenzollern. Z uwagi na fakt, że w trakcie zbiórki funduszy zabrakło około 7000 talarów, to lwa odlano ze stopu brązowanego żeliwa i cynku, a nie z brązu. Odlewy wykonał Johannes Brix według modeli przygotowanych przez rzeźbiarza Pohlego. Na wygląd pomnika wpływ miał m.in. architekt Gustav Schultz i kupiec Bernard Jaffé[2].
Zburzenie
[edytuj | edytuj kod]Pomnik przestał istnieć, zrzucony spontanicznie z cokołu przez młodzież w nocy z 3 na 4 kwietnia 1919, podobnie jak inne niemieckie pomniki w mieście. Był to efekt manifestacji w obronie praw Polski do Gdańska i Pomorza Nadwiślańskiego. Wszystkie pomniki zgromadzono na Placu Wolności, a stąd przewieziono do składnicy złomu przy ul. Masztalarskiej, celem przetopienia na monumenty polskie. W miejscu pomnika wmurowano poziomą płytę upamiętniającą złożenie w tym miejscu przysięgi przez powstańców wielkopolskich.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- Wojna prusko-austriacka
- Pomnik Ottona von Bismarcka w Poznaniu
- Pomnik Wilhelma I w Poznaniu
- Pomnik Fryderyka III w Poznaniu
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Ansichtskarte / Postkarte Poznań Posen, Kriegerdenkmal 1866 auf dem Wilhelmsplatz. [w:] akpool.de [on-line]. [dostęp 2018-03-19]. (niem.).
- ↑ a b c red. Jerzy Topolski, Dzieje Poznania, tom 2, PWN, Warszawa-Poznań, 1994, s.541-542, ISBN 83-01-08194-5
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Witold Molik, Poznańskie pomniki w XIX i początkach XX wieku, w: Kronika Miasta Poznania, nr 2/2001, Wydawnictwo Miejskie, Poznań, 2001, s. 23, 34, ISSN 0137-3552.
- Poznań – atlas aglomeracji 1:15.000, wyd. CartoMedia/Pietruska & Mierkiewicz, Poznań, 2008, ISBN 978-83-7445-018-8.
| Pierzeja zachodnia | |
|---|---|
| Pierzeja północna (od zachodu) |
|
| Pierzeja wschodnia (od północy) | |
| Pierzeja południowa (od zachodu) | |
| Obiekty nieistniejące poza pierzejami | |
| Przyległe ulice |
