Kaliforn: Różnice pomiędzy wersjami

Kaliforn
	berkel ← kaliforn → einstein
	Ogólne informacje
Nazwa, symbol, l.a.	kaliforn, Cf, 98; (łac. californium)
Grupa, okres, blok	–, 7, f
Stopień utlenienia	3
Właściwości metaliczne	aktynowiec
Masa atomowa	251 u
Stan skupienia	stały
Numer CAS	7440-71-3
PubChem	{{{nazwa}}}, [w:] PubChem, United States National Library of Medicine, CID: (ang.).{{PubChem}} Brakujące pola: cid oraz nazwa. Nieznane pola: 1.
Właściwości atomowe
Konfiguracja elektronowa	[Rn]5f107s2
Zapełnienie powłok	2, 8, 18, 32, 28, 8, 2; (wizualizacja powłok)
Elektroujemność; • w skali Paulinga; • w skali Allreda	; 1,3; 1,2
Najbardziej stabilne izotopy
Niebezpieczeństwa
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Wiarygodne źródła oznakowania tej substancji; według kryteriów GHS są niedostępne.
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 22:27, 30 wrz 2011

Kaliforn (Cf, łac. californium) – sztucznie wytworzony pierwiastek chemiczny z grupy aktynowców w układzie okresowym. Nazwa pochodzi od Kalifornii, nazwy jednego ze stanów USA. Otrzymali go Stanley Thompson, Kenneth Street Jr., Albert Ghiorso i Glenn T. Seaborg w 1950 r. w Berkeley w tymże stanie bombardując ²⁴²Cm cząstkami α o energii 35 MeV^[1].

Widmo neutronów emitowanych przez Cf-252

Kaliforn jest silnym emiterem neutronów. ²⁵¹Cf z masą krytyczną 3-krotnie mniejszą od plutonu (<2 kg) jest materiałem rozszczepialnym, który potencjalnie mógłby być użyty do budowy "kieszonkowej" bomby atomowej, jednak wyprodukowanie takiej jego ilości jest obecnie zbyt kosztowne i technicznie niemożliwe.

Kaliforn jest najdroższym znanym pierwiastkiem. W 1998 izotop Cf-249 sprzedawano w cenie 180 USD^[2] za mikro gram, tj. 180 milionów USD za jeden gram. Izotop Cf-252 wyceniano zaś na 56 USD/μg.

Zastosowanie

Pierwiastek używany jest w medycynie do napromieniowania guzów złośliwych. Stosuje się go również do prześwietlania części samolotów i reaktorów w celu wykrycia ich usterek, także do szukania przemycanych narkotyków^[3].

↑ S. G. Thompson, K. Street jr., A. Ghiorso, G. T. Seaborg. The New Element Californium (Atomic Number 98). „Physical Review”. 80. 5. s. 790-796.
↑ Carey Sublette: Nuclear Weapons Frequently Asked Questions. [dostęp 19 grudnia 2008]. (ang.).
↑ Irena Cieślińska: 14 rzeczy, których nie wiesz o... tablicy Mendelejewa. Przekrój (tygodnik), 3 lipca 2009. [dostęp 5 lipca 2009].

Szablon:Link FA Szablon:Link FA

Szablon:Link GA

[1] S. G. Thompson, K. Street jr., A. Ghiorso, G. T. Seaborg. The New Element Californium (Atomic Number 98). „Physical Review”. 80. 5. s. 790-796.

[2] Carey Sublette: Nuclear Weapons Frequently Asked Questions. [dostęp 19 grudnia 2008]. (ang.).

[3] Irena Cieślińska: 14 rzeczy, których nie wiesz o... tablicy Mendelejewa. Przekrój (tygodnik), 3 lipca 2009. [dostęp 5 lipca 2009].

[4] Alternatywnie do skandowców zalicza się często nie lutet i lorens, lecz lantan, aktyn oraz hipotetyczny unbiun.

[5] Budowa 8. okresu jest przedmiotem badań teoretycznych i dokładne umiejscowienie pierwiastków tego okresu w ramach układu okresowego jest niepewne.

[1]

[2]

[3]

[i]

[ii]

@@ Linia 3: / Linia 3: @@
  |symbol                                  = Cf
  |liczba atomowa                          = 98
- |radioaktywność                          =
+ |radioaktywność                          = tak
- |poprzedni w okresie                     = Dy
+ |poprzedni w okresie                     = [[berkel]]
- |następny w okresie                      =
+ |następny w okresie                      = [[einstein (pierwiastek)|einstein]]
- |poprzedni w grupie                      = Bk
+ |poprzedni w grupie                      = [[dysproz]]
- |następny w grupie                       = Es
+ |następny w grupie                       = [[unquadoctium|Uqo]]
  |wygląd                                  =
  |1. grafika                              = Californium.jpg
- |opis 1. grafiki                         = Próbka metalicznego kalifornu
+ |opis 1. grafiki                         =
  |2. grafika                              =
  |opis 2. grafiki                         =
  |3. grafika                              =
  |opis 3. grafiki                         =
- |nazwa łacińska                          =
+ |nazwa łacińska                          = californium
- |grupa                                   = [[Aktynowce|-]]
+ |grupa                                   = –
  |okres                                   = [[Pierwiastki siódmego okresu|7]]
  |blok                                    = [[blok f|f]]
  |stopień utlenienia                      = 3
  |właściwości metaliczne                  = aktynowiec
  |właściwości tlenków                     =
  |masa atomowa                            = 251 [[jednostka masy atomowej|u]]
  |stan skupienia                          = stały
  |gęstość                                 =
  |temperatura topnienia                   =
  |tt źródło                               =
  |tt warunki niestandardowe               =
  |temperatura wrzenia                     =
  |tw źródło                               =
  |tw warunki niestandardowe               =
- |numer CAS                               =
+ |numer CAS                               = {{CAS|7440-71-3}}
- |PubChem                                 =
+ |PubChem                                 = {{PubChem|23997}}
  |promień atomowy                         =
  |promień walencyjny                      =
  |promień van der Waalsa                  =
- |konfiguracja elektronowa                = [Rn]5f<sup>10</sup>7s<sup>2</sup>
+ |konfiguracja elektronowa                = {{Konfiguracja elektronowa|Rn|5f|10|7s|2}}
  |zapełnienie powłok                      = 2, 8, 18, 32, 28, 8, 2
  |elektrony walencyjne                    =
  |elektroujemność w skali Paulinga        = 1,3
  |elektroujemność w skali Allreda         = 1,2
  |I potencjał jonizacyjny                 =
  |II potencjał jonizacyjny                =
  |III potencjał jonizacyjny               =
  |punkt potrójny                          =
  |temperatura krytyczna                   =
  |ciśnienie krytyczne                     =
  |tk i ck źródło                          =
  |ciepło parowania                        =
  |ciepło topnienia                        =
  |ciśnienie pary nasyconej                =
  |prędkość dźwięku                        =
  |rezystywność                            =
  |konduktywność                           =
  |ciepło właściwe                         =
  |przewodność cieplna                     =
  |układ krystalograficzny                 =
  |twardość w skali Mohsa                  =
  |twardość w skali Brinella               =
  |moduł Younga                            =
  |moduł Kirchhoffa                        =
  |współczynnik sprężystości objętościowej =
  |właściwości magnetyczne                 =
  |objętość molowa                         =
- |izotopy                                 = {{Pierwiastek infobox/izotop|Cf|249|syn.|351 [[rok|lat]]|[[rozpad alfa|α]]|6,295|<sup>245</sup>[[Kiur (pierwiastek)|Cm]]}}
+ |izotopy                                 =
+{{Pierwiastek infobox/izotop|Cf|249|syn.|351 [[rok|lat]]|[[rozpad alfa|α]]|6,295|<sup>245</sup>[[Kiur (pierwiastek)|Cm]]}}
 {{Pierwiastek infobox/izotop|Cf|250|syn.|13,08 [[rok]]u|[[rozpad alfa|α]]|6,128|<sup>246</sup>[[Kiur (pierwiastek)|Cm]]}}
 {{Pierwiastek infobox/izotop|Cf|251|syn.|890 [[rok|lat]]|[[rozpad alfa|α]]|6,172|<sup>247</sup>[[Kiur (pierwiastek)|Cm]]}}
 {{Pierwiastek infobox/izotop|Cf|252|syn.|2,645 [[rok]]u|[[rozpad alfa|α]]|6,217|<sup>248</sup>[[Kiur (pierwiastek)|Cm]]}}
-{{Pierwiastek infobox/izotop|Cf|253|syn.|17,81 [[dzień|dnia]]|[[rozpad beta minus|β<sup>-</sup>]]|0,285|<sup>253</sup>[[einstein (pierwiastek)|Es]]}}
+{{Pierwiastek infobox/izotop|Cf|253|syn.|17,81 [[dzień|dnia]]|[[rozpad beta minus|β<sup>−</sup>]]|0,285|<sup>253</sup>[[einstein (pierwiastek)|Es]]}}
 {{Pierwiastek infobox/izotop|Cf|253|syn.|17,81 [[dzień|dnia]]|[[rozpad alfa|α]]|6,124|<sup>245</sup>[[Kiur (pierwiastek)|Cm]]}}
  |zewnętrzne dane MSDS                    =
  |zagrożenia GHS źródło                   =
- |piktogram GHS                           =
+ |piktogram GHS                           = {{Piktogram GHS|?}}
  |hasło GHS                               =
  |zwroty H                                =
  |zwroty EUH                              =
  |zwroty P                                =
  |zagrożenia UE źródło                    =
- |piktogram UE                            =
+ |piktogram UE                            = {{Piktogram ostrzegawczy|?}}
  |zwroty R                                =
  |zwroty S                                =
  |NFPA 704                                =
  |NFPA 704 źródło                         =
  |temperatura zapłonu                     =
  |tz źródło                               =
  |tz warunki niestandardowe               =
  |temperatura samozapłonu                 =
  |ts źródło                               =
  |ts warunki niestandardowe               =
  |numer RTECS                             =
  |dawka śmiertelna                        =
- |commons                                 =
+ |commons                                 = Californium
  |wikisłownik                             = kaliforn
 }}
+'''Kaliforn''' ('''Cf''', [[łacina|łac.]] ''californium'') – sztucznie wytworzony [[pierwiastek chemiczny]] z grupy [[Aktynowce|aktynowców]] w [[układ okresowy pierwiastków|układzie okresowym]]. Nazwa pochodzi od [[Kalifornia|Kalifornii]], nazwy jednego ze stanów [[Stany Zjednoczone|USA]]. Otrzymali go Stanley Thompson, Kenneth Street Jr., [[Albert Ghiorso]] i [[Glenn Theodore Seaborg|Glenn T. Seaborg]] w [[1950]] r. w [[University of California, Berkeley|Berkeley]] w tymże stanie bombardując [[kiur (pierwiastek)|<sup>242</sup>Cm]] cząstkami [[promieniowanie alfa|α]] o energii 35 [[elektronowolt|MeV]]<ref>{{Cytuj pismo |nazwisko=Thompson |imię=S. G.|nazwisko2=Street jr.|imię2=K.  |nazwisko3=Ghiorso|imię3=A. |nazwisko4=Seaborg|imię4=G. T.|tytuł=The New Element Californium (Atomic Number 98) |czasopismo=Physical Review|oznaczenie=80|wolumin=5|strony=790-796|url=http://prola.aps.org/abstract/PR/v80/i5/p790_1}}</ref>.
-'''Kaliforn''' ('''Cf''', [[łacina|łac.]] ''californium'') - sztucznie wytworzony [[pierwiastek chemiczny]] z grupy [[Aktynowce|aktynowców]] w [[układ okresowy pierwiastków|układzie okresowym]]. Nazwa pochodzi od [[Kalifornia|Kalifornii]], nazwy jednego ze stanów [[Stany Zjednoczone|USA]]. Otrzymali go Stanley Thompson, Kenneth Street Jr., [[Albert Ghiorso]] i [[Glenn Theodore Seaborg|Glenn T. Seaborg]] w [[1950]] r. w [[University of California, Berkeley|Berkeley]] w tymże stanie bombardując [[kiur (pierwiastek)|<sup>242</sup>Cm]] cząstkami [[promieniowanie alfa|α]] o energii 35 [[elektronowolt|MeV]].
-<ref>{{Cytuj pismo |nazwisko=Thompson |imię=S. G.|nazwisko2=Street jr.|imię2=K.  |nazwisko3=Ghiorso|imię3=A. |nazwisko4=Seaborg|imię4=G. T.|tytuł=The New Element Californium (Atomic Number 98) |czasopismo=Physical Review|oznaczenie=80|wolumin=5|strony=790-796|url=http://prola.aps.org/abstract/PR/v80/i5/p790_1}}</ref>
 [[Plik:Kaliforn.png|thumb|left|Widmo neutronów emitowanych przez Cf-252]]
@@ Linia 105: / Linia 104: @@
 == Zastosowanie ==
-Pierwiastek używany jest w medycynie do napromieniowania [[Nowotwór złośliwy|guzów złośliwych]]. Stosuje się go również do prześwietlania części samolotów i reaktorów w celu wykrycia ich usterek, także do szukania przemycanych narkotyków<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.przekroj.pl/cywilizacja_nauka_artykul,5010.html | tytuł = 14 rzeczy, których nie wiesz o... tablicy Mendelejewa | data dostępu = 5 lipca 2009| autor = Irena Cieślińska | opublikowany = [[Przekrój (tygodnik)]] | data = 3 lipca 2009| język = }}</ref>.
+Pierwiastek używany jest w medycynie do napromieniowania [[Nowotwór złośliwy|guzów złośliwych]]. Stosuje się go również do prześwietlania części samolotów i reaktorów w celu wykrycia ich usterek, także do szukania przemycanych narkotyków<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.przekroj.pl/cywilizacja_nauka_artykul,5010.html | tytuł = 14 rzeczy, których nie wiesz o... tablicy Mendelejewa | data dostępu = 5 lipca 2009| autor = Irena Cieślińska | opublikowany = [[Przekrój (tygodnik)]] | data = 3 lipca 2009| język =}}</ref>.
-{{przypisy}}
+{{Przypisy}}
 {{Pierwiastki chemiczne}}
 [[Kategoria:Pierwiastki chemiczne]]
-{{Link FA|en}}
+{{link FA|en}}
 {{link FA|de}}
 {{link GA|en}}