Tramwaje w Krakowie
[[{{{typ systemu}}}]] | |
UWAGA: Błąd parametru {{{typ systemu}}}={{{typ systemu}}} Ten parametr może przyjmować jedynie wartości:
| |
[[Plik:{{{logo}}}|150x150px|alt=Logotyp|]] {{{opis logo}}} | |
{{{opis grafiki}}} | |
Państwo | {{{państwo}}} |
---|---|
Lokalizacja | |
Organizator |
{{{organizator}}} |
Operator | |
Liczba linii |
{{{liczba linii}}} |
Lata funkcjonowania |
{{{lata funkcjonowania}}} |
Dzienna liczba pasażerów |
{{{dzienna liczba pasażerów}}} |
Roczna liczba pasażerów |
{{{roczna liczba pasażerów}}} |
Infrastruktura | |
[[Plik:{{{schemat}}}|240x240px|alt=Schemat sieci|]] {{{opis schematu}}} | |
Długość sieci |
{{{długość sieci}}} |
Rozstaw szyn |
{{{rozstaw szyn}}} |
Napięcie zasilania |
{{{napięcie zasilania}}} |
Liczba stacji |
{{{liczba stacji}}} |
Liczba zajezdni |
{{{liczba zajezdni}}} |
Liczba przystanków |
{{{liczba przystanków}}} |
Tabor | |
Liczba pojazdów |
{{{liczba pojazdów}}} |
[{{{www}}} Strona internetowa] |
Tramwaje w Krakowie obsługiwane są obecnie (2006) przez Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne S.A. w Krakowie; kursują na 26 liniach (tylko dziennych; numeracja od 1 do 40, a dla komunikacji zastępczej na czas remontów od 70 do 79) o łącznej długości 286 km. Trasy, po których kursuje 198 zestawów ("pociągów") tramwajowych złożonych z 363 wagonów to 84 km podwójnego toru, przy czym 2/3 tej długości stanowią torowiska wydzielone. MPK SA jest w trakcie budowy "Krakowskiego Szybkiego Tramwaju" – przedsięwzięcia, które ma istotnie poprawić komunikację w mieście.
Historia
Pierwsza linia szynowego tramwaju konnego powstała w Krakowie w 1882 roku, zastępując funkcjonującą od co najmniej kilkunastu lat linię omnibusową. Była to linia wąskotorowa o rozstawie 900 mm wykonana z szyn płaskich, długości 2,8 km, z dworca kolejowego do Mostu Podgórskiego. Linia ta, początkowo jednotorowa, miała cztery mijanki. Podobnie budowano następną (w 1896: Rynek Główny – Park Krakowski o długości 1670 m), w tym samym czasie – wobec wzrostu potrzeb przewozowych – rozpoczęto przebudowę pierwszej linii na dwutorową. Aż do roku 1925 na wszystkich dwutorowych liniach w Krakowie obowiązywał ruch lewostronny.
Elektryfikację krakowskich tramwajów rozpoczęto w roku 1901. Uroczyste uruchomienie pierwszej elektrycznej linii tramwaju nastąpiło 16 marca 1901 roku; pojazdy typu SW1 (Silnikowy Wąskotorowy) pochodziły z Sanockiej Fabryki Wagonów. 25 października 1902 uruchomiono trzy kolejne linie (nr 3:z ul. Dietla przez Starowiślną do Rynku Głównego, nr 5:z ul. Długiej przez Rynek Główny do Zwierzynieckiej i nr 4 z Rynku ul. Szewską przez Podwale do Parku Jordana). W styczniu 1913 na odcinku od ul. Zwierzynieckiej przez ul. Dominikańską, Pocztę Główną, ul. Starowiślną do Trzeciego Mostu na Wiśle uruchomiono pierwszą linię normalnotorową nr 6 (wagony również z Sanoka, typu SN1, później również zakupione w Austrii, w Grazu) o rozstawie szyn 1435 mm. W chwili przejścia z ruchu lewostronnego na prawostronny w 1925 w Krakowie istniały trzy linie wąskotorowe i trzy linie normalnotorowe. Przez następne dziesięciolecia stopniowo zastępowano kolejne linie wąskotorowe normalnotorowymi, aż w roku 1953 zlikwidowano ostatnią z nich (nr 1). W 1950 przeprowadzono linię do Borku Fałęckiego, w 1952(7.11.) połączono stary Kraków z Nową Hutą, a w 1954 oddano odcinek do Płaszowa a potem w 1965 do Prokocimia, w 1955 ukończono obwodnicę wokół Plant i zlikwidowano linie tramwajowe w Rynku Głównym i na ulicach Wiślnej, Sławkowskiej i Siennej. Dalsze lata przyniosły rozbudowę sieci tramwajowej w Nowej Hucie i Podgórzu, doprowadzono też m.in. linię przez Prokocim do Bieżanowa, zbudowano drugi tor przez Łagiewniki do Borku Fałęckiego, itp. Ostatnią w pełni oddaną linią są użytkowane od 2000 tory do Kurdwanowa stanowiące jednocześnie pierwszy ukończony etap budowy "Krakowskiego Szybkiego Tramwaju". W 2006 oddano do użytku nowy odcinek torowiska przy ulicy Pawiej, a we wrześniu 2007 roku połączono go z pętlą przy ulicy Kamiennej . Aktualnie prowadzone są również prace związane z dokończeniem podziemnego tunelu tramwajowego. W najbliższych latach planuje się rozbudowę sieci tramwajowej m.in. w kierunku osiedli: Lipska, Ruczaj oraz przez Olszę do Mistrzejowic.
Nocną komunikację tramwajową zlikwidowano – zastępując ją częściowo komunikacją autobusową – w roku 1986.
Pętle i zajezdnie tramwajowe w Krakowie
Zajezdnie
- Zajezdnia Nowa Huta - w zajezdni stacjonuje 211 wagonów (105Na, GT6, B4, E1, c3, N8S-NF, 111N)
- Zajezdnia Podgórze - w zajezdni stacjonuje 216 wagonów (105N, 105Na, NGT6)
Pętle
Używane w regularnej komunikacji
- Bieżanów Nowy (linie 3, 9, 13, 23)
- Borek Fałęcki (linie 8, 19, 22, 23, 40)
- Bronowice (linia 24)
- Bronowice Małe (linie 4, 8,12, 13)
- Cichy Kącik (linie 15, 18, 0)
- Cmentarz Rakowicki (linia 2, 11)
- Dąbie (linia 7)
- Kopiec Wandy (linia 20)
- Krowodrza Górka (linie 3, 7, 12, 19, 34)
- Kurdwanów (linie 6, 34, 24) - w komunikacji autobusowej pod nazwą Kurdwanów Pętla
- Łagiewniki (linie 10, 11, 18)
- Mistrzejowice (linie 9, 14, 16, 20)
- Osiedle Piastów (linie 10, 17, 21, 40)
- Pleszów (linie 15, 21)
- Salwator (linie 1, 2, 6)
- Walcownia (linie 16, 17, 22)
- Wzgórza Krzesławickie (linie 1, 4, 5)
- Wieczysta (linia 32)
- Dworzec Towarowy (linia 5)
Nieużywane w regularnej komunikacji
- Bieńczyce
- Dajwór
- Dworcowa - nie jest pętlą, tory umożliwiają wekslowanie
- Prokocim
- Zajezdnia Podgórze
Tabor tramwajowy w Krakowie
Tabor aktualny
stan na dzień: 01.11.2007
produkcja polska
- Konstal 105N - 2 wagony
- Konstal 105Na - 266 wagonów
- Konstal 105Nb - 1 wagon
- Konstal 105Nd - 5 wagonów
- Konstal 111N - 2 wagony (wypożyczone z Gliwic na okres ok. 1 roku)
produkcja austriacka
produkcja niemiecka
- MAN - Nürnberg GT6 - 41 wagonów
- MAN - Nürnberg B4 (przyczepa) - 8 wagonów
- MAN - Nürnberg N8S-NF - 3 wagony (środkowy człon tramwaju niskopodłogowy)
produkcja kanadyjsko-niemiecka
- Bombardier NGT6 - 14 wagonów (niskopodłogowe)
- Bombardier NGT6/2 - 12 wagonów (niskopodłogowe)
- Bombardier NGT6/3 - 3 wagony (niskopodłogowe)
kolejnych 21 wagonów NGT6/3 jest składanych w Zaj. Podgórze
Tabor historyczny
- Sanok SN1
- LH Standard
- Sanok SN2
- Konstal N
- Konstal 102N
- Konstal 102Na
- MAN - Nürnberg T4
Linie tramwajowe w Krakowie
Linie główne
- 1 Wzgórza Krzesławickie - Salwator
- 2 Cmentarz Rakowicki - Salwator
- 3 Bieżanów Nowy - Krowodrza Górka
- 4 Wzgórza Krzesławickie - Bronowice Małe
- 5 Wzgórza Krzesławickie - Dworzec Towarowy
- 6 Salwator - Kurdwanów
- 7 Krowodrza Górka - Dąbie (linia zawieszona na czas remontu Ronda Mogilskiego )
- 8 Borek Fałęcki - Bronowice Małe
- 9 Bieżanów Nowy - Mistrzejowice(trasa objazdowa)
- 10 Łagiewniki - Osiedle Piastów
- 11 Łagiewniki - Dąbie (trasa objazdowa)
- 12 Bronowice Małe - Krowodrza Górka
- 13 Bieżanów Nowy - Bronowice Małe
- 14 Mistrzejowice - Bronowice (trasa objazdowa)
- 15 Pleszów - Cichy Kącik
- 16 Mistrzejowice - Walcownia
- 17 Osiedle Piastów - Walcownia
- 18 Łagiewniki - Cichy Kącik
- 19 Borek Fałęcki - Krowodrza Górka (trasa objazdowa)
- 20 Mistrzejowice - Kopiec Wandy
- 21 Osiedle Piastów - Pleszów
- 22 Borek Fałęcki - Walcownia
- 23 Borek Fałęcki - Bieżanów Nowy
- 24 Kurdwanów - Bronowice
- 32 Cmentarz Rakowicki - Kurdwanów (linia zawieszona na czas remontu Ronda Mogilskiego)
- 34 Kurdwanów - Krowodrza Górka
Linie wspomagające
- 40 Osiedle Piastów - Borek Fałęcki (kursuje tylko w niedziele i święta)
Linie świąteczne (kursujące jedynie w okresie święta Wszystkich Świętych)
- 91 Osiedle Piastów - Wzgórza Krzesławickie
- 92 Bronowice Małe - Cmentarz Rakowicki
- 93 Bieżanów Nowy - Cmentarz Rakowicki
- 94 Kurdwanów - Cmentarz Rakowicki
- 95 Wzgórza Krzesławickie - Cmentarz Rakowicki
- 96 Mistrzejowice - Wzgórza Krzesławickie
- 98 Borek Fałęcki - Cmentarz Rakowicki
Zobacz też
- Klub sportowy Tramwaj Kraków
- Autobusy miejskie w Krakowie
Linki zewnętrzne
- Strona internetowa Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego SA w Krakowie
- Encyklopedia Krakowskiej Komunikacji
- Wyszukiwarka połączeń krakowskiego MPK
- trambus.info - Krakowski Portal Komunikacyjny