Warta
![]() Warta niedaleko Wronek | |
Kontynent | |
---|---|
Państwo | |
Rzeka | |
Długość | 808,2 km |
Powierzchnia zlewni |
54 529 km² |
Średni przepływ |
195 m³/s przy ujściu |
Źródło | |
Miejsce | Zawiercie-Kromołów |
Wysokość | |
Współrzędne | |
Ujście | |
Recypient | Odra |
Miejsce | |
Wysokość |
12 m n.p.m.[1] |
Współrzędne | |
Mapa | |
![]() Warta w dorzeczu Odry | |
Położenie na mapie Polski ![]() |
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Zawiercie.SRynek.Warta.jpg/250px-Zawiercie.SRynek.Warta.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Warta_w_Zawierciu.jpg/220px-Warta_w_Zawierciu.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Warta_w_Warcie.jpg/250px-Warta_w_Warcie.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/Jezero_jeziorsko-vestacko_ostrvo.jpg/250px-Jezero_jeziorsko-vestacko_ostrvo.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Warta_spod_mostu_sw_Rocha.jpg/250px-Warta_spod_mostu_sw_Rocha.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/Gorz%C3%B3w_Wielkopolski_most01.jpg/250px-Gorz%C3%B3w_Wielkopolski_most01.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Morss.jpg/250px-Morss.jpg)
Warta – trzecia pod względem długości rzeka Polski, druga w pełni w jej granicach; główny, prawy dopływ Odry.
Przebieg rzeki
Odcinek górny
Źródła Warty znajdują się na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej w Kromołowie (w kaplicy św. Jana Nepomucena), dawnym mieście, obecnie przyłączonym do Zawiercia. Płynie tektonicznym Obniżeniem Górnej Warty wzdłuż krawędzi Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. W Częstochowie rzeka zmienia kierunek biegu na wschodni, by za miastem spotkać się z Wyżyną Wieluńską (miejsce styku z Wyż. Częstochowską), przełamując się przez nią głęboką na 70 m doliną – jest to Mirowski Przełom Warty. Pokonawszy go, łagodnie skręca na północ, a w okolicach Radomska na zachód. Następnie ponownie przełamuje się przez Wyżynę Wieluńską poprzez Działoszyński Przełom Warty, by nieco dalej przełamać się przez nią po raz trzeci, pokonując rozległy Łuk Załęczański i zawracając na krótko bieg o 180 stopni (na wschód). Pomiędzy miastem Warta a Skęczniewem tworzy zbiornik wodny „Jeziorsko”. Opuszczając ostatecznie wyżynę, obiera kierunek północny, niezmienny do wysokości miasta Koło, gdzie skręca na zachód, mija Konin i wpływa w Pradolinę Warciańsko-Odrzańską, tym samym kończąc swój górny bieg[potrzebny przypis].
Odcinek środkowy
W pobliżu Śremu Warta wpływa w Poznański Przełom Warty. Po przepłynięciu przez Poznań, rzeka natrafia w okolicy Obornik na przeszkodę w postaci wyższego obszaru Pojezierza Południowopomorskiego i ponownie zmienia kierunek na zachodni wpływając w Pradolinę Toruńsko-Eberswaldzką.
Odcinek dolny
Na początku dolnego biegu rzeki, w miejscowości Santok do Warty uchodzi jej największy dopływ – Noteć. Po przepłynięciu przez Gorzów Wielkopolski, Warta wpływa w obszar, na którym został utworzony Park Narodowy Ujście Warty, po czym w Kostrzynie nad Odrą uchodzi do Odry.
Zbiorniki na Warcie
Warta w sieci międzynarodowych dróg wodnych
- Osobny artykuł:
Warta Dolna (68,2 km, od Santoka do ujścia do Odry) jest elementem międzynarodowej drogi wodnej E70, ustalonej w 1996 r. w porozumieniu AGN (European Agreement on Main Inland Waterways of International Importance)[2].
Dorzecze Warty
- Zobacz też:
Dopływy w kolejności od źródeł
Urbanizacja
Miasta położone nad Wartą
- Zawiercie
- Myszków
- Częstochowa
- Działoszyn
- Sieradz
- Warta
- Uniejów
- Koło
- Konin
- Zagórów
- Pyzdry
- Śrem
- Mosina
- Puszczykowo
- Luboń
- Poznań
- Murowana Goślina
- Oborniki
- Obrzycko
- Wronki
- Sieraków
- Międzychód
- Skwierzyna
- Gorzów Wielkopolski
- Kostrzyn nad Odrą
Ciekawostki
- odległość od źródeł Warty do spotkania z Odrą jest większa niż Odry od jej źródeł do tego samego miejsca.
- jeśli uwzględnić tylko długość rzeki znajdującej się na terytorium kraju, to Warta jest drugą co do długości rzeką w Polsce zaraz po Wiśle.
- jest drugą rzeką wymienianą w hymnie Polski:
- Przejdziem Wisłę, przejdziem Wartę
- pod Gorzowem Wlkp. z Wartą krzyżuje się rurociąg „Przyjaźń”.
- nazwa miasta, w którym Warta ma swoje źródła – Zawiercie wzięła się właśnie od nazwy rzeki i określenia „za Wartą”.
- „Warta” jest nazwą szeregu klubów sportowych
Zobacz też
- Nadwarciański Park Krajobrazowy
- Żerkowsko-Czeszewski Park Krajobrazowy
- Wielkopolski Park Narodowy
- Park Krajobrazowy Międzyrzecza Warty i Widawki
- Park Krajobrazowy Ujście Warty
- Park Narodowy Ujście Warty
- Załęczański Park Krajobrazowy
- zbiornik Jeziorsko
- Wielka Pętla Wielkopolski
- Sierakowski Park Krajobrazowy
- ↑ a b Informacje o regionie wodnym Warty. [dostęp 8 maja 2009].
- ↑ http://bip.transport.gov.pl/pl/bip/raporty_i_analizy/transport_morski/analiza_potrzeb/px_analiza_potrzeb_inwestycyjnych....pdf Analiza potrzeb inwestycyjnych w zakresie żeglugi śródladowej na rzece Odrze w latach 2007–2013. Akademia Morska w Szczecinie. Instytut Inżynierii Transportu. Zakład Żeglugi Sródladowej i Gospodarki Wodnej. Szczecin 2006, s. 25.
- ↑ Komisja Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych: Hydronimy. Izabella Krauze-Tomczyk, Jerzy Ostrowski (oprac. red). T. 1. Cz. 1: Wody płynące, źródła, wodospady. Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006. ISBN 83-239-9607-5.
Linki zewnętrzne
- Opis drogi wodnej Warty
- Warta, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 102 .
- Film dokumentalny o przyrodzie, zabytkach i atrakcjach nadwarciańskich w województwie łódzkim
- Rzeka Warta na Portalu Turystyki Aktywnej Ziemi Wieluńskiej