Witeliusz
| Aulus Vitellius Germanicus Imperator Augustus | |
| |
| Cesarz rzymski | |
| Okres |
od 19 kwietnia 69 |
|---|---|
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Dane biograficzne | |
| Data urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Moneta | |
| |
Aulus Vitellius Germanicus (ur. 24 września 15, zm. 21 grudnia 69 w Rzymie) – cesarz rzymski w 69 roku (zwanym również rokiem czterech cesarzy).
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Syn Lucjusza Witeliusza, trzykrotnego konsula, i Sekstylii. Witeliusz sprawował urząd konsula w 48 r., a w latach 61-62 prokonsula w Afryce. W grudniu 68 został dowódcą legionów w Germanii.
Został obwołany cesarzem przez swoje oddziały (pod dowództwem Fabiusa Valensa) w dniu 2 stycznia 69 roku. Oddziały Witeliusza ruszyły na Rzym przeciwko cesarzowi Galbie, lecz 15 stycznia Galba został zgładzony i nowym cesarzem został Marek Salwiusz Oton. 14 kwietnia 69 roku nad rzeką Pad niedaleko Cremony (Bedriacum) doszło do bitwy, którą Oton przegrał, a następnie popełnił samobójstwo 16 kwietnia. Po zwycięstwie swoich legionów Witeliusz wyruszył do Rzymu, gdzie został uznany przez senat i obdarzony cesarskimi honorami.
Nie wszyscy jednak podporządkowali się nowemu panującemu. Legiony bliskowschodnie, naddunajskie i stacjonujące w Egipcie postanowiły wybrać własnego cesarza. Ich wybór padł na Wespazjana, który właśnie przebywał w Palestynie, gdzie tłumił powstanie żydowskie i zyskał poparcie legionów w Judei i Syrii.
Dowodzone przez Mucjanusa legiony syryjskie ruszyły na Bałkany, gdzie dołączyły do nich naddunajskie pod wodzą Antoniusza Primusa (dowódcy 6. legionu z Pannonii) i Corneliusa Fuscusa (prokonsula z Illyricum). 24 października 69 roku doszło pod Cremoną do bitwy, którą wojska Witeliusza przegrały, a miasto zostało zajęte i zniszczone. Walki trwały do grudnia, gdy legiony naddunajskie dotarły do Rzymu. W grudniu zwolennicy Wespazjana opanowali też Rzym i obalili Witeliusza. Jak podaje Swetoniusz (a za nim Aureliusz Wiktor), samego cesarza dręczono prowadząc ulicami, następnie z pętlą na szyi w poniżający sposób zawleczono na Schody Gemońskie, w końcu zmasakrowane ciało na haku wrzucono do Tybru[1].
Był dwukrotnie żonaty:
- 1. z Petronią (ślub i rozwód przed wstąpieniem na tron – miał z nią syna),
- 2. z Galerią (ślub przed wstąpieniem na tron – miał z nią syna, Witeliusza Germanika i nieznaną z imienia córkę).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Swetoniusz, Witeliusz 17; Aureliusz Wiktor Księga o cezarach 8, 6. w: Brewiaria dziejów rzymskich, Redakcja naukowa: Przemysław Nehring, WUW, Warszawa 2010.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Max Cary, Howard Hayes Scullard, Dzieje Rzymu. Od czasów najdawniejszych do Konstantyna. t. I, Warszawa 1992.
- Aleksander Krawczuk, Poczet cesarzowych Rzymu, ISKRY, Warszawa 2006.
- Aleksander Krawczuk, Poczet cesarzy rzymskich, ISKRY, Warszawa 2006.
- Swetoniusz, Żywoty cezarów., Ossolineum, Wrocław 1987.
- Tacyt, Dzieła t.I-II, Warszawa,1957, 2004.
- Władcy i wodzowie starożytności. Słownik, pod red. P. Iwaszkiewicz, W. Łoś, M. Stępień, Warszawa 1998.