Nerwa
| Imperator Marcus Cocceius Nerva Germanicus Caesar Augustus | |
| |
| Cesarz rzymski | |
| Okres |
od 18 września 96 |
|---|---|
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Moneta | |
| |
Marek Kokcejusz Nerwa, (łac. Marcus Cocceius Nerva; ur. 8 listopada 30 roku[1][2] lub kilka lat później[3][4] w Narni[4], zm. 27 stycznia 98 roku w Rzymie)[2][4] – cesarz rzymski w latach 96–98, pierwszy z tzw. pięciu dobrych cesarzy[1][5].
Kariera[edytuj | edytuj kod]
Pochodził z prominentnego rodu senatorskiego związanego z rodziną panującą od początku cesarstwa[2][6]. Był synem Marka Kokcejusza Nerwy, konsula w 40 roku, i Sergii Plautilli[3], urodził się w miejscowości Narnia w Umbrii[4]. Nosił przydomek Kreteński[a]. Był przyjacielem cesarza Nerona[5]. W 65 r. piastując urząd pretora wykrył i udaremnił spisek Pizona[2]. W 71 roku był konsulem razem z cesarzem Wespazjanem[2][4]. W 89 roku pełnił ważną rolę w zwalczeniu rebelii Saturninusa, dzięki czemu rok później został konsulem wraz z Domicjanem[2][4].
Panowanie[edytuj | edytuj kod]
Nerwa prawdopodobnie brał udział w spisku, który doprowadził do zabójstwa Domicjana 18 września 96 roku[2][4]. Po śmierci cesarza został obrany przez senat jego następcą, m.in. z powodu niemłodego już wieku i bezdzietności[2][7]. Po wstąpieniu na tron Nerwa starał się zdystansować od swojego poprzednika, nie przeprowadził deifikacji Domicjana, złożył przysięgę, że nie skaże żadnego senatora na śmierć, zaprzestał oskarżeń o zdradę, pozwolił wielu wygnanym wrócić do Rzymu[2][4]. Prowadził mało wystawny tryb życia, podkreślał także, że jego rządy stanowią kontynuację dynastii julijsko-klaudyjskiej[2].
Nerwa nie był popularny wśród armii – w 97 spotkał się z rebelią gwardii pretoriańskiej, która ceniła sobie rządy Domicjana[2]. Żołnierze domagali się ukarania zabójców poprzedniego cesarza, na co Nerwa początkowo zaoferował im swoją głowę, później jednak przystał na żądania gwardii i wydał Petroniusza Secudunsa oraz Parteniusza[2][4]. Wydarzenie to pokazało słabość pozycji cesarza i skłoniło Nerwę do adoptowania i wskazania jako następcy Trajana – dowódcy wojsk na froncie germańskim[2][4]. Cesarz zmarł trzy miesiące później – 27 stycznia 98 roku[2][4]. Został pochowany w Mauzoleum Augusta[2].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ O takim przydomku informuje jedynie Aureliusz Wiktor (Księga o cezarach 12,1). Den Boer (Some Minor Roman Historians, Leiden 1972, s. 29. przypis 37) zaproponował ostrożną hipotezę: Nerwę wiele łączyło z Galbą, którego ród wywodził się od Pazyfae. Stąd Nerwa mógł rościć sobie prawo do podobnego kreteńskiego pochodzenia (Brewiaria dziejów rzymskich, Redakcja naukowa: Przemysław Nehring, WUW, Warszawa 2010, s. 77, przypis 39).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Aleksander Krawczuk: Poczet cesarzy rzymskich. Pryncypat. Warszawa: Iskry, 1986.
- John D. Grainger: Nerva And The Roman Succession Crisis Of AD 96-99. Routledge, 2004. ISBN 978-0-415-34958-1.
- Michael Gagarin, Elaine Fantham: The Oxford Encyclopedia of Ancient Greece and Rome. T. 1. Oxford University Press, 2009. ISBN 978-0-19-517072-6.
- William Smith: New classical dictionary of biography, mythology, and geography. 1850.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Nerva (96-98 A.D.). An Online Encyclopedia of Roman Rulers and their Families. [dostęp 2016-05-14]. (ang.).