Zakat
Zakat (arab. زكاة, zakāt — oczyszczenie, wzrost, czystość[1]) – obowiązkowa forma jałmużny w islamie, naliczana od określonych kategorii majątku zgodnie z zasadami prawa islamskiego (szariatu). Stanowi jeden z pięciu filarów islamu, będąc fundamentalnym obowiązkiem religijnym każdego muzułmanina posiadającego majątek przekraczający próg zwany nisab[2]. Zakat przeznaczany jest na wsparcie ubogich oraz ośmiu grup społecznych wskazanych w Koranie, odgrywając istotną rolę w systemie pomocy społecznej i ekonomicznej w ummie muzułmańskiej. Zakat jest wymieniany jako drugi obowiązek muzułmanina, zaraz po modlitwie (salat)[3]. Innymi formami dobroczynności w Islamie jest ṣadaqa i waqf.
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Zakat od majątku jest obliczany na podstawie wartości wszystkich posiadanych dóbr, wspólnie dla wszystkich pełnoletnich i stabilnych finansowo członków rodziny[4]. Zwyczajowo wynosi 2,5% (czyli 1/40)[5] całkowitych oszczędności i majątku Muzułmanina powyżej minimalnej kwoty znanej jako nisab[6]. Zgodnie z wiarą islamską, zebrana suma powinna zostać przeznaczona na biednych i potrzebujących, sieroty, wdowy, osoby potrzebujące pomocy przy uwolnieniu z niewoli, osoby starsze, które nie są w stanie pracować na swoje utrzymanie, zadłużonych oraz na pomoc dla podróżnych, którzy utknęli w drodze, a także przez wzgląd na Allaha (np. dobrowolne przekazanie dóbr, pieniędzy dla potrzebujących z dobrego serca, wykraczając poza zakat ustanowiony ogólną regułą)[7].
Etymologia
[edytuj | edytuj kod]Słowo zakat wywodzi się z arabskiego słowa ز ك و (czyt. z-k-w), dosłownie oznaczającego "oczyszczenie"[8]. Zakat uznawany jest jako oczyszczenie ziemskiego majątku osoby, który mógł zostać nabyty w nieczysty sposób[9].
"Przyjmij jałmużnę [o, Muhammad] z ich majątku, aby go oczyścić i uświęcić. I módl się za nimi, gdyż twoja modlitwa jest dla nich uspokojeniem. Zaprawdę, Allah jest Wszystko-Słyszący, Wszystko-Wiedzący!"[10].
Odbiór w dzisiejszej kulturze na świecie
[edytuj | edytuj kod]W dzisiejszych czasach w większości krajów muzułmańskich zakat nie podlega zbieraniu przez osobę do tego uprawnioną (Zakat collectors) ani przez rząd. Jest on dobrowolnie odprowadzany i nie podlega sankcjonowaniu. Nikt też nie sprawdza, czy odprowadzona kwota faktycznie wynosi 2,5% majątku[11]. Jednak w Arabii Saudyjskiej, Jemenie, Sudanie, Libanie, Pakistanie i Malezji odprowadzenie zakatu pozostaje nakazane prawnie i jest pobierane przez państwo[12]. Niektóre odłamy Islamu (np. Szyici) traktują zakat jako prywatny podatek i odprowadzają go do swojego Imama (osoba przewodząca modlitwom w Islamie)[13][14].
Zasady i przepisy
[edytuj | edytuj kod]Zakat oblicza się jako 2,5% wartości majątku, który przekracza minimalny próg zwany nisab[15]. Wartość nisabu jest wykorzystywana do ustalenia, kiedy osoba jest zobowiązana do zapłaty jałmużny, a jego wartość współcześnie mierzy się głównie w złocie. Przykładowo w Egipcie wynosi 85 gramów 21-karatowego złota[16]. Istotnym warunkiem uiszczania zakatu jest również hawl, czyli roczny okres posiadania majątku. Zakat staje się obowiązkowy dopiero po upływie tego okresu w przypadku większości kategorii majątku, co pozwala na ocenę jego wzrostu i zapobiega uszczupleniu zasobów podstawowych właściciela.
Koncepcja nama’ (wzrostu) odgrywa kluczową rolę w zrozumieniu podstaw zakatu. Dotyczy ona majątku, który rzeczywiście lub wirtualnie generuje wzrost. Przykładowo, złoto i srebro, jako środki wymiany, są uznawane za wirtualnie związane z wzrostem, podczas gdy plony rolne i minerały wydobyte z ziemi reprezentują wzrost bezpośredni. Te zasady podkreślają, że zakat jest nakładany na nadwyżkę majątku, co pozwala na wspieranie potrzebujących bez naruszania kapitału właściciela[17].
Niepłacenie zakatu, według klasycznych uczonych, było dopuszczalne w obawie przed niesprawiedliwym poborem przez urzędnika oraz w sytuacji ukrywania majątku przed sprawiedliwym poborcą, gdy muzułmanin chciał samodzielnie przekazać zakat osobom potrzebującym[18]. Niektórzy uczeni uważali jednak, że muzułmanin, który świadomie odmawia płacenia zakatu, staje się apostatą, ponieważ jałmużna stanowi obowiązek religijny w islamie.[19][20][21]
Do majątku, który podlega zakatowi zalicza się:
[edytuj | edytuj kod]- złoto,
- oszczędności,
- towary handlowe,
- konie i inne zwierzęta hodowlane,
- produkty rolne,
- minerały pochodzące z górnictwa,
- produkty z morza/oceanu (np. ryby),
- dochody z wynajmu nieruchomości, fabryk, taksówek, autobusów i statków,
- wynagrodzenia z działalności gospodarczej i profesji przekraczające nisab[22].
Kryteria minimalnej wielkości majątku podlegającego podatku według Sunny:
[edytuj | edytuj kod]- 5 wielbłądów (Sunan Abī Dāwud 1558),
- 30 krów (Sunan Ibn Mājah 1803),
- 40 owiec lub kóz (Ṣaḥīḥ al-Buẖarī 1454),
- 5 wasq (ładunków) zboża lub daktyli (Ṣaḥīḥ al-Buẖarī 1459),
- 20 dinarów w złocie (Sunan Ibn Mājah 1791),
- 200 dirhamów w srebrze (Jāmi` at-Tirmidhī 620).
Kategorie osób uprawnionych do zakatu według Koranu (9:60):
[edytuj | edytuj kod]- Ubodzy (fuqarā’) – osoby w skrajnej biedzie,
- Nędzni (masākīn) – osoby potrzebujące wsparcia finansowego, często traktowane razem z ubogimi,
- Urzędnicy zbierający zakat (‘āmilūn alayhā) – osoby odpowiedzialne za zbieranie zakatu, w tym urzędnicy państwowi,
- „Ci, których serca należy przekonać” (al-mu’allafa qulūbuhum) – np. konwertyci na Islam, którzy wymagają wsparcia finansowego w celu umocnienia swojej wiary,
- Niewolnicy (riqāb) – osoby, które wykupują swoją wolność, ale nie są w stanie uregulować należnych opłat,
- Dłużnicy (ḡārimūn) – osoby zadłużone, które nie mają środków na spłatę swoich zobowiązań,
- „Ci, którzy walczą w imię Boga” (fī sabīl Allāh) – najczęściej osoby biorące dobrowolny udział w dżihadzie,
- Podróżni (ibn al-sabīl) – osoby w drodze, które np. nie mają środków na kontynuowanie podróży[23].
Współczesne dostosowania i interpretacje
[edytuj | edytuj kod]Współczesne interpretacje Zakatu uwzględniają zmieniające się realia gospodarcze i społeczne, sugerują, by środki z zakatu mogły być wykorzystywane także na szeroko rozumiane cele społeczne, np. edukację, walkę z ubóstwem czy odbudowę społeczeństw dotkniętych skutkami kolonializmu.
Tradycyjny podział na zahir (majątek jawny) a batin (majątek ukryty), staje się coraz mniej istotny w dobie zaawansowanych systemów bankowych i inwestycyjnych. Współczesne podejście sugeruje, że zakat powinien obejmować wszystkie formy majątku, zarówno jawne, jak i ukryte, takich jak nieruchomości, oszczędności czy inwestycje, dzięki rozwojowi technologii umożliwiającej ich śledzenie[24].
Różnice w interpretacji sunnickiej i szyickiej
[edytuj | edytuj kod]Zasady zakatu, mimo wspólnej podstawy w sunnizmie i szyizmie, różnią się w szczegółowych przepisach interpretacyjnych między tymi dwoma głównymi nurtami islamskimi. Sunnici uważają zakat za obowiązkowy dla osób spełniających warunki nisabu i hawlu, natomiast w szyizmie dwunastoimamowym zakat może być traktowany bardziej jako zalecany w pewnych przypadkach. Różnice dotyczą także obliczeń zakatu na zwierzęta hodowlane, takie jak owce, kozy i wielbłądy, a także specyficznych zasad dotyczących koni, produktów rolnych i minerałów. Dodatkowo, szyici stosują odmienną koncepcję nisabu w odniesieniu do różnych gatunków zwierząt oraz mają inne podejście do okresu posiadania (hawl), który może być dostosowany do lokalnych uwarunkowań. Istnieje również odmienność w zakresie akceptacji odbiorców zakatu, gdzie szyici mogą kierować środki do określonych grup społecznych, jak konwertyci, którzy potrzebują wsparcia finansowego dla umocnienia swojej wiary. Współczesne interpretacje uwzględniają zmiany społeczno-gospodarcze, rozszerzając zastosowanie zakatu na szersze cele społeczne[25].
Koran i Hadisy
[edytuj | edytuj kod]Wersy koraniczne, mówiące o zakacie:
- „Weź z ich majątku jałmużnę, abyś przez nią mógł ich oczyścić i usprawiedliwić, i módl się za nimi! Zaprawdę, twoja modlitwa to uspokojenie dla nich! A Bóg jest słyszący, wszechwiedzący!” (9:103)
- „Jałmużny są tylko dla ubogich i biedaków, i tych którzy przy nich pracują, i dla tych, których serca zostały pozyskane, i na wykup niewolników, i dla dłużników, i dla drogi Boga, i dla podróżnego. To jest obowiązek nałożony przez Boga! Bóg jest wszechwiedzący, mądry!” (9:60)
- „W ich majątku mieli odpowiedni udział żebrak i nędzarz.” (51:19)
- „I wiedzcie, iż cokolwiek weźmiecie w postaci łupów, to piąta część należy do Boga i Jego Posłańca, do jego krewnych i sierót, do ubogich i do podróżnego — jeśli wierzycie w Boga i w to, co zesłaliśmy Naszemu słudze w dniu rozdzielenia, w dniu spotkania dwóch zastępców. A Bóg jest nad każdą rzeczą wszechwiedzący!” (8:41)[26]
Hadisy, mówiące o Koranie:
- “Przekazał Ibn Abbas: Prorok wysłał Mu`ada do Jemenu i powiedział: „Zaproś ludzi, aby złożyli świadectwo, że nikt nie ma prawa być czczonym poza Allahem, a Ja jestem Wysłannikiem Allaha i jeśli będą wam posłuszni, to nauczajcie im, że Allah nakazał im pięć modlitw każdego dnia i nocy (w ciągu dwudziestu czterech godzin), a jeśli będą ci posłuszni, to naucz ich, że Allah nałożył na nich obowiązek płacenia zakatu z ich własność i należy ją odebrać bogatym i rozdać biednym”. (Sunan Abī Dāwud 1558)
- „Opowiadano, że: „Suwa Mu'adh bin Jabal powiedział: „Wysłannik Allaha wysłał mnie do Jemenu i rozkazał mi; na każde czterdzieści krów wziąć Musinnah, a na każde trzydzieści Tabi lub Tabi'ah”.” (Sunan Ibn Mājah1803),
- „Wysłannik Allaha powiedział: „Żadnego zakatu nie nakłada się na mniej niż pięć awsuq daktyli, żadnego zakatu nie nakłada się na mniej niż pięć awaq srebrnych i żadnego zakatu nie nakłada się na mniej niż pięć wielbłądów”.” (Ṣaḥīḥ al-Buẖarī 1459).
Zakat Al-Fitr
[edytuj | edytuj kod]Zakāt al-Fiṭr (znany również jako ṣadaqa) jest szczególnym rodzajem dobrowolnej jałmużny, która zwykle płacona jest rano w dzień święta, związanego z zakończeniem postu w miesiącu ramadan. Głównym celem zakatu al-Fitr jest oczyszczenie osoby płacącej z potencjalnych niedoskonałości i uchybień, które mogły wystąpić podczas postu, a także wyrażenie solidarności z ubogimi. Większość szkół prawnych uznaje zakat al-Fiṭr za obowiązkowy, odnoszący się do wszystkich muzułmanów, niezależnie od wieku, statusu majątkowego czy stanu cywilnego. Odpowiedzialność za zapłatę tej jałmużny w imieniu dzieci spoczywa na ojcu[27].
Wysokość zakatu al-Fiṭr ustalana jest na podstawie minimalnych kosztów utrzymania osoby przez jeden dzień. Zwyczajowo jałmużna ta przekazywana jest w formie podstawowych produktów spożywczych, takich jak pszenica, jęczmień, daktyle, rodzynki czy inne podobne artykuły żywnościowe. W niektórych szkołach prawnych, jak u szafitów, dopuszcza się dodanie produktów mlecznych do listy akceptowanych dóbr[28]. Współczesne podejście, szczególnie w krajach zachodnich, pozwala na zapłatę zakatu al-Fitr w formie gotówki, co ułatwia przekazanie pomocy potrzebującym i dostosowuje tę praktykę do współczesnych realiów gospodarczych.
W niektórych szkołach prawnych, takich jak hanaficka oraz szyizm dwunastoimamowy, zakat al-Fitr może być wymagany również od osób odpowiedzialnych za nie-muzułmańskich członków swojej rodziny, w tym dzieci lub służby domowej, którzy pozostają pod ich opieką. Obowiązek zapłaty tej jałmużny ma na celu zapewnienie wsparcia najuboższym i wypełnienie społecznej roli islamu, jaką jest pomoc osobom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej[29].

Historia
[edytuj | edytuj kod]Czasy Muhammada i kalifatów
[edytuj | edytuj kod]Zakat rozwijał się równolegle z rozwojem islamu i administracji państwowej, począwszy od czasów proroka Muhammada aż do współczesnych form zbierania i dystrybucji tej formy wsparcia. Zakat nie tylko pełnił funkcję religijną, ale również społeczną i ekonomiczną, przyczyniając się do rozwoju systemów zarządzania majątkiem w świecie islamskim.
W czasach proroka Muhammada, zakat był już powszechnie przyjętą praktyką, a poborcy, tacy jak Umar i Ali, zbierali podatek od muzułmanów oraz niektórych grup nie-muzułmańskich, takich jak ḏimmī i ḥarbī (zagranicznych niemuzułmańskich kupców). Muhammad nakazał jego zbieranie, aby ustanowić wspólny skarbiec wszystkich muzułmanów[30],ale nie ustalił jeszcze szczegółowych zasad dotyczących poboru podatku od zwierząt gospodarskich. W hadisach prorok Muhammad jest przedstawiany jako ten, który wysyłał swoich przedstawicieli, aby zbierali zakat, ale dokładne regulacje dotyczące stawek nie zostały ustalone za jego życia[31].
Po śmierci Muhammada, w czasach kalifatu Abu Bakra, system zakatu stał się przedmiotem kontrowersji, zwłaszcza podczas wojen apostazji (Ridda), kiedy część plemion odmówiła płacenia zakatu[32]. Uważały one, że nie mają obowiązku uiszczania tego podatku religijnego, ponieważ nie uznawały już władzy kalifa, który zastępował Proroka[33]. Niemniej jednak system ten utrzymał się, choć jego zasady były wciąż niejednoznaczne. Podczas kalifatu Umara zakat nabrał bardziej sformalizowanego charakteru. Zostały ustalone konkretne stawki na poziomie 2,5% majątku, a poborców wyznaczono do zbierania podatku od bydła i plonów. Umar wprowadził również system edukacyjny dla muzułmanów, ucząc ich o zasadach zakatu[34].
W kalifacie Usmana system zbierania zakatu przeszedł istotną transformację, z naciskiem na zbieranie podatku od majątku „widocznego” — zahir, tj. bydła i plonów, pozostawiając wolność od płacenia zakatu od towarów „niewidocznych” — batin (np. złoto i srebro). Istniały obawy, że poborcy mogli nadużywać swoich uprawnień w celu wzbogacenia się.
Mimo tych trudności, w okresie Umajjadów system zakatu nadal się rozwijał. Mu'awija jako pierwszy rozpoczął odciąganie zakatu od pensji państwowych[35], co przyczyniło się do bardziej zorganizowanego poboru tego podatku. Z biegiem lat pojawiły się problemy związane z korupcją i nieefektywnością administracji. W czasach Abd Al-Malika i Al-Walida I, niemuzułmanie byli zobowiązani do płacenia podatków od posiadanych ziem, a masowe konwersje właścicieli ziemskich wprowadziły zamieszanie w systemie podatkowym. W odpowiedzi na wyczerpanie dochodów państwa, które w dużej mierze bazowały na podatkach oraz nieregularnych zyskach z łupów wojennych, kalifat zakazał zwalniania konwertytów z obowiązku płacenia dawnych podatków i wprowadził nakaz płacenia zakatu konwertytom[36]. Dalsze reformy w zakresie poboru zakatu przeprowadził kalif ‘Umar ibn ‘Abd al-‘Azīz, mające na celu usprawnienie systemu zbierania zakatu[37].
Za czasów Abbasydów, system poboru zakatu stał się bardziej skorumpowany i nieefektywny. Pobór zakatu był w rękach urzędników, którzy nie oddzielali dochodów z zakatu od innych wpływów. Zakat na towary był administrowany osobno, co prowadziło do dalszych problemów. W X-XVI wieku (IV-X wieku hidżry) wprowadzono wspólną administrację zakatu, co sugeruje spadek wpływów z jałmużny[38].
Po okresie Abbasydów zbieranie zakatu przez rządy stało się coraz rzadsze, a w XIX i XX wieku w wielu krajach zakat był przekazywany bezpośrednio ubogim przez osoby prywatne, co zmniejszyło rolę państw w tym procesie. W niektórych krajach, takich jak Kuwejt, zakat był zbierany do lat 20. XX wieku, kiedy to bogactwa związane z ropą naftową zmieniły sytuację ekonomiczną regionu[39].
Współczesność
[edytuj | edytuj kod]Zakat, mimo przemian i wyzwań, nadal odgrywa fundamentalną rolę w społecznościach muzułmańskich. Współczesny okres, szczególnie po II wojnie światowej, przyniósł ponowne zainteresowanie wdrażaniem prawa zakatu zarówno w postaci indywidualnych praktyk, jak i działań podejmowanych przez państwa. Pojawiły się nowe interpretacje tego obowiązku, dostosowujące jego zasady do nowoczesnych warunków ekonomicznych i społecznych. Ruchy reformistyczne oraz uczeni muzułmańscy zaczęli rozszerzać tradycyjne cele zakatu, proponując, by fundusze mogły być przeznaczane na wsparcie społeczności dotkniętych kolonializmem czy na rozwój edukacji oraz działań społecznych zgodnych z interesami islamu.
Znaczenie zakatu jako narzędzia wspierania sprawiedliwości społecznej znalazło również odbicie w działaniach rządowych w niektórych państwach muzułmańskich. W takich krajach jak Arabia Saudyjska, Pakistan, Malezja czy Sudan, państwa wprowadzono przepisy regulujące zbieranie i dystrybucję zakatu. W wielu innych przypadkach organizacje religijne oraz charytatywne przejęły odpowiedzialność za gromadzenie funduszy i ich dystrybucję, odzwierciedlając ewolucję tej instytucji w kierunku bardziej zdecentralizowanych form. Dodatkowo, współczesne interpretacje zakatu uwzględniają nowe formy własności, takie jak papierowe pieniądze, akcje czy dochody z wynajmu, rozszerzając tradycyjny zakres podatku na nowe obszary ekonomiczne. Dzięki temu zakat nie tylko wspiera ubogich, ale także przyczynia się do rozwoju systemu gospodarczego i umacnia zasady solidarności społecznej w świecie muzułmańskim[40].
Arabia Saudyjska
[edytuj | edytuj kod]Tax and Customs Authority (ZATCA) w Arabii Saudyjskiej jest odpowiedzialna za pobór zakatu. ZATCA zajmuje się zbieraniem zakatu za pomocą platform online, umożliwiając obywatelom dokonywanie płatności bezpośrednio ze swoich kont bankowych. Instytucja została powołana w wyniku połączenia General Authority of Zakat and Tax oraz General Customs Authority. Oprócz zakatu, ZATCA odpowiada również za pobór podatków i ceł oraz zarządzanie operacjami celnymi w kraju[41].
Indonezja
[edytuj | edytuj kod]Badan Amil Zakat Nasional (BAZNAS) to rządowa instytucja w Indonezji, która została powołana w celu zbierania, zarządzania i dystrybucji zakatu. BAZNAS działa na poziomie krajowym i regionalnym, zapewniając, że środki z zakatu trafiają do osób potrzebujących, zgodnie z zasadami islamskimi. Organizacja ta jest odpowiedzialna za nadzorowanie działalności osób zbierających zakat (amil) oraz za zarządzanie funduszami przeznaczonymi na pomoc biednym, sierotom, chorym i innym potrzebującym[42].
Kuwejt
[edytuj | edytuj kod]Zakat House to rządowa instytucja Kuwejtu powołana ustawą nr. 5 z 1982 roku, odpowiedzialna za zbieranie zakatu i jego dystrybucję. Działa pod nadzorem Ministra Awqaf i Spraw Islamskich. Instytucja posiada osobowość prawną i niezależny budżet. Zakat House wykorzystuje technologie do efektywnego zbierania i przekazywania zakatu zgodnie z zasadami prawa islamskiego. Instytucja zajmuje się również organizowaniem działań charytatywnych, a jej cele obejmują m.in. dywersyfikację źródeł dochodów oraz wspieranie sektora charytatywnego zarówno w kraju, jak i za granicą[43].
Zjednoczone Emiraty Arabskie
[edytuj | edytuj kod]Zakat Fund w Zjednoczonych Emiratach Arabskich pobiera zakat za pomocą różnych metod, w tym platform internetowych, które umożliwiają darczyńcom przekazywanie środków bezpośrednio z ich kont bankowych. Oprócz płatności online, fundusz współpracuje z bankami i instytucjami, oferując również możliwość dokonywania wpłat w punktach stacjonarnych. Zakat Fund akceptuje różne formy darowizn finansowych, które są następnie rozdzielane w zgodzie z zasadami prawa islamskiego, zapewniając wsparcie dla osób potrzebujących. Proces jest nadzorowany, aby zapewnić zgodność z regulacjami oraz przejrzystość dystrybucji zebranych środków[44].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- Filary islamu
- Islam
- Szkoła hanbalicka
- Szkoła malikicka
- Islamski socjalizm
- charytatywność – odpowiednik chrześcijański
- cedaka – odpowiednik judaistyczny
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zakat Foundation of America: https://www.zakat.org/
- UNRWA Zakat Programme: https://www.unrwa.org/unrwa-zakat
- Islamic Relief Worldwide: https://islamic-relief.org/zakat
- Refugee Zakat Fund - UNHCR: https://zakat.unhcr.org/en
- "Zakat: The Basic Rules for One of the Five Pillars of Islam": https://www.investopedia.com/terms/z/zakat.asp
- "Zakat: changing the framework of giving": https://www.emerald.com/insight/content/doi/10.1108/ies-08-2021-0026/full/html
- "The Impact of Zakat on Social life of Muslim Society": https://zakat.punjab.gov.pk/system/files/Reseach%20Paper%20on%20Zaakt%28II%29.pdf
- Muzułmański Związek Religijny w RP: https://mzr.pl/
- Kolekcja Sunny: https://sunnah.com/
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Gaborieau, M., Geoffroy, E., i Rippin, A. „Zakat”, w Encyclopaedia of Islam, wyd. II, t. 11, Leiden 1998-2004
- Najwyższe Kolegium Muzułmańskie MZR w RP, Religia Filary Islamu, https://mzr.pl/filary-islamu/ (dost. 28.12.2024)
- J. Danecki, Podstawowe wiadomości o islamie, Wydawnictwo Akademickie Dialog, 2014
- N. P. Aghnides, Mohammedan Theories of Finance, tom 70, Columbia university 1916
- A. A. An-Na'im Na, Islam and the Secular State: Negotiating the Future of Shari'a, Harvard University Press, 2010
- M. Koylu, Islam and its Quest for Peace: Jihad, Justice and Education, 2003
- Koran, tłum. J. Bielawskiego, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1986
- Sourdel, J. i D., Cywilizacja islamu, The Cambridge History of Islam, Warszawa 1980
- ZATCA, About ZATCA, https://zatca.gov.sa/en/AboutUs/Pages/AboutZATCA.aspx (dost. 14.01.2025)
- BAZNAS, Oficjalna strona Badan Amil Zakat Nasional, https://baznas.go.id/zakat (dost. 14.01.2025)
- Kuwait Zakat House, Zakat Collection and Distribution, https://www.zakathouse.org.kw/zakateng_page.aspx?id=653 (dost. 14.01.2025)
- Zakat Fund, Terms and Conditions, https://www.zakatfund.gov.ae/zfp/web/page_terms_and_conditions.aspx (dost. 14.01.2025)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Gaborieau, M., Geoffroy, E., i Rippin, A. „Zakat”, w Encyclopaedia of Islam, wyd. II, t. 11, Leiden 1998-2004, s. 407
- ↑ Gaborieau, M., Geoffroy, E., i Rippin, A. „Zakat”, w Encyclopaedia of Islam, wyd. II, t. 11, Leiden 1998-2004, s. 408
- ↑ Najwyższe Kolegium Muzułmańskie MZR w RP, Religia Filary Islamu, https://mzr.pl/filary-islamu/ (dost. 28.12.2024)
- ↑ Medani Ahmed and Sebastian Gianci, Zakat, Encyclopedia of Taxation and Tax Policy, p. 479
- ↑ Sarwar, Muhammad (2015). al-Kafi Volume 1 of 8 (2nd ed.). New York: The Islamic Seminary Inc. p. 345. ISBN 978-0-9914308-6-4.
- ↑ Yusuf al-Qaradawi (1999), Monzer Kahf (transl.) King Abdulaziz University, Saudi Arabia, Fiqh az-Zakat, Volume 1, Dar al -Taqwa, London, ISBN 978-967-5062-766, pp. xxi–xxii.
- ↑ Qur'an 2:215.
- ↑ "The Comprehensive Aramaic Lexicon". cal.huc.edu.
- ↑ Benda-Beckmann, Franz von (2007). Social security between past and future: Ambonese networks of care and support. LIT Verlag, Münster. p. 167. ISBN 978-3-8258-0718-4.
- ↑ Qur'an 9:103.
- ↑ Samiul Hasan (2015). Human Security and Philanthropy: Islamic Perspectives and Muslim Majority Country Practices. Springer. p. 130. ISBN 978-1493925254.
- ↑ Marty, Martin E. & Appleby, R. Scott (1996). Fundamentalisms and the state: remaking polities, economies, and militance. University of Chicago Press. p. 320. ISBN 978-0-226-50884-9.
- ↑ Jones, Owen Bennett (2003). Pakistan: Eye of the Storm (illustrated ed.). Yale University Press. pp. 21–23. ISBN 978-0300101478.
- ↑ John, Wilson (2009). John, Wilson (ed.). Pakistan: The Struggle Within. Pearson Education India. p. 105. ISBN 978-8131725047.
- ↑ Gaborieau, M., Geoffroy, E., i Rippin, A. „Zakat”, w Encyclopaedia of Islam, wyd. II, t. 11, Leiden 1998-2004, s. 407-420
- ↑ J. Danecki, Podstawowe wiadomości o islamie, Wydawnictwo Akademickie Dialog, 2014, s.178
- ↑ Gaborieau, M., Geoffroy, E., i Rippin, A. „Zakat”, w Encyclopaedia of Islam, wyd. II, t. 11, Leiden 1998-2004, s. 410
- ↑ N. P. Aghnides, Mohammedan Theories of Finance, tom 70, Columbia university 1916, s. 302–304
- ↑ A. A. An-Na'im Na, Islam and the Secular State: Negotiating the Future of Shari'a, Harvard University Press, 2010, s. 58–63
- ↑ M. Koylu, Islam and its Quest for Peace: Jihad, Justice and Education, 2003, s. 88–89
- ↑ N. P. Aghnides, Mohammedan Theories of Finance, tom 70. Columbia university ,1916, s. 205.
- ↑ Gaborieau, M., Geoffroy, E., i Rippin, A. „Zakat”, w Encyclopaedia of Islam, wyd. II, t. 11, Leiden 1998-2004, s. 418-419
- ↑ Gaborieau, M., Geoffroy, E., i Rippin, A. „Zakat”, w Encyclopaedia of Islam, wyd. II, t. 11, Leiden 1998-2004, s. 415-416
- ↑ Gaborieau, M., Geoffroy, E., i Rippin, A. „Zakat”, w Encyclopaedia of Islam, wyd. II, t. 11, Leiden 1998-2004, s. 419
- ↑ Gaborieau, M., Geoffroy, E., i Rippin, A. „Zakat”, w Encyclopaedia of Islam, wyd. II, t. 11, Leiden 1998-2004, s. 410-418
- ↑ Koran, tłum. J. Bielawskiego, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1986
- ↑ J. Danecki, Podstawowe wiadomości o islamie, Wydawnictwo Akademickie Dialog, 2014, s. 139-140
- ↑ Gaborieau, M., Geoffroy, E., i Rippin, A. „Zakat”, w Encyclopaedia of Islam, wyd. II, t. 11, Leiden 1998-2004, s. 418
- ↑ Gaborieau, M., Geoffroy, E., i Rippin, A. „Zakat”, w Encyclopaedia of Islam, wyd. II, t. 11, Leiden 1998-2004, s. 418
- ↑ Sourdel, J. i D., Cywilizacja islamu, The Cambridge History of Islam, Warszawa 1980. s.. 41
- ↑ Gaborieau, M., Geoffroy, E., i Rippin, A. „Zakat”, w Encyclopaedia of Islam, wyd. II, t. 11, Leiden 1998-2004, s. 408-409
- ↑ Gaborieau, M., Geoffroy, E., i Rippin, A. „Zakat”, w Encyclopaedia of Islam, wyd. II, t. 11, Leiden 1998-2004, s. 408-409
- ↑ Sourdel, J. i D., Cywilizacja islamu, The Cambridge History of Islam, Warszawa 1980. s. 45
- ↑ Gaborieau, M., Geoffroy, E., i Rippin, A. „Zakat”, w Encyclopaedia of Islam, wyd. II, t. 11, Leiden 1998-2004, s. 409
- ↑ Gaborieau, M., Geoffroy, E., i Rippin, A. „Zakat”, w Encyclopaedia of Islam, wyd. II, t. 11, Leiden 1998-2004, s. 409
- ↑ Sourdel, J. i D., Cywilizacja islamu, The Cambridge History of Islam, Warszawa 1980. s. 61
- ↑ Gaborieau, M., Geoffroy, E., i Rippin, A. „Zakat”, w Encyclopaedia of Islam, wyd. II, t. 11, Leiden 1998-2004, s. 409
- ↑ Gaborieau, M., Geoffroy, E., i Rippin, A. „Zakat”, w Encyclopaedia of Islam, wyd. II, t. 11, Leiden 1998-2004, s. 409
- ↑ Gaborieau, M., Geoffroy, E., i Rippin, A. „Zakat”, w Encyclopaedia of Islam, wyd. II, t. 11, Leiden 1998-2004, s. 410
- ↑ Gaborieau, M., Geoffroy, E., i Rippin, A. „Zakat”, w Encyclopaedia of Islam, wyd. II, t. 11, Leiden 1998-2004, s. 418
- ↑ ZATCA, About ZATCA, https://zatca.gov.sa/en/AboutUs/Pages/AboutZATCA.aspx (dost. 14.01.2025)
- ↑ BAZNAS, Oficjalna strona Badan Amil Zakat Nasional, https://baznas.go.id/zakat (dost. 14.01.2025)
- ↑ Kuwait Zakat House, Zakat Collection and Distribution, https://www.zakathouse.org.kw/zakateng_page.aspx?id=653 (dost. 14.01.2025)
- ↑ Zakat Fund, Terms and Conditions, https://www.zakatfund.gov.ae/zfp/web/page_terms_and_conditions.aspx (dost. 14.01.2025)