Jan Tomaszewski (piłkarz)

{{{imię i nazwisko}}}

[[Plik:{{{grafika}}}|240x240px|alt=Ilustracja|{{{opis grafiki}}}]] {{{opis grafiki}}}
Pełne imię i nazwisko	{{{pełne imię i nazwisko}}}
Data i miejsce urodzenia	{{{data urodzenia}}} {{{miejsce urodzenia}}}
Data i miejsce śmierci	{{{data śmierci}}} {{{miejsce śmierci}}}
Pozycja	bramkarz
Informacje klubowe
Klub	{{{klub}}}
Numer w klubie	{{{numer w klubie}}}
Kariera juniorska
Lata Klub BŁĄD: {{{kariera juniorska}}}
Kariera seniorska
Lata Klub Wyst. Gole BŁĄD: {{{kariera seniorska}}}
Kariera reprezentacyjna
Lata Reprezentacja Wyst. Gole BŁĄD: {{{kariera reprezentacyjna}}}
Kariera trenerska
Lata Drużyna BŁĄD: {{{kariera trenerska}}}
Dorobek medalowy
Igrzyska olimpijskie srebro Montreal 1976 Piłka nożna MŚ III miejsce RFN 1974 piłka nożna Odznaczenia
Odznaczenia
{{{odznaczenia}}}
[{{{www}}} Strona internetowa]

{{Piłkarz infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | grafika = | data urodzenia = | opis grafiki = | pełne imię i nazwisko = | wikicytaty = | kariera trenerska = | kariera juniorska = | kariera reprezentacyjna = | miejsce urodzenia = | www = | imię i nazwisko = | miejsce śmierci = | klub = | kariera seniorska = | numer w klubie = | odznaczenia = | data śmierci = Nieznane pola: "trener-lata", "masa_ciała", "krajurodzenia", "wikiquote", "latawreprezentacji", "kluby", "dataurodzenia", "data1", "zdjęcie", "pełneimięinazwisko", "miastourodzenia", "data2", "pseudonim", "imięinazwisko", "reprezentacja", "opis zdjęcia", "występywreprezentacji(gole)", "trener-kluby", "lata" oraz "występy(gole)".

Jan Tomaszewski (ur. 9 stycznia 1948 we Wrocławiu) – polski piłkarz, występujący na pozycji bramkarza, trener piłkarski, a także polityk i publicysta sportowy.

Wielokrotny reprezentant Polski w piłce nożnej. Uważany za jednego z najlepszych polskich bramkarzy w historii. Dwukrotny uczestnik finałów mistrzostw świata: z 1974 (III miejsce) i 1978. Srebrny medalista olimpijski z Montrealu. Poseł na Sejm VII kadencji.

Kariera piłkarska i trenerska

Karierę piłkarską rozpoczął w Śląsku Wrocław, w barwach tej drużyny zadebiutował w I lidze. W latach 1963–1967 był zawodnikiem Gwardii Wrocław. W 1971 przeszedł do Legii Warszawa. Jednak po kilku słabych występach stracił miejsce w pierwszej jedenastce i w 1972 przeniósł się do ŁKS Łódź, gdzie udało mu się wywalczyć pozycję jednego z najlepszych polskich bramkarzy. 7 grudnia 1975 w przegranym 0:3 meczu 1/8 finału Pucharu Polski ŁKS na wyjeździe ze Stoczniowcem w Gdańsku otrzymał czerwoną kartkę, a następnie został ukarany przez PZPN za niesportowe zachowanie karą dyskwalifikacji na cztery mecze ekstraklasy. Od 1978 występował za granicą – w Beerschot i Herculesie Alicante.

Jako piłkarz największe sukcesy odniósł, grając w reprezentacji Polski. W drużynie narodowej zadebiutował 10 października 1971 w meczu eliminacji mistrzostw Europy z drużyną RFN – wyznaczony wówczas do gry Piotr Czaja tuż przed meczem rozchorował się i musiał zostać zastąpiony przez Jana Tomaszewskiego. Reprezentacja Polski przegrała 1:3, a debiutującego bramkarza krytykowano wówczas za postawę w tym spotkaniu.

Następny mecz w drużynie narodowej rozegrał po półtorarocznej przerwie w marcu 1973. Wówczas wywalczył miejsce w pierwszej jedenastce reprezentacji, z którą jeszcze w tym samym roku uzyskał awans do mistrzostw świata. Przyczyniła się do tego jego postawa w meczu eliminacyjnym z Anglią rozgrywanym 17 października 1973 na stadionie Wembley. Nazwany przed meczem przez angielskiego trenera Briana Clougha clownem Jan Tomaszewski bronił skutecznie, przepuszczając w meczu tylko jeden strzał oddany przez Allana Clarke’a z rzutu karnego. Dzięki swojemu występowi zdobył duży szacunek wśród angielskich kibiców i zyskał przydomek bohatera z Wembley, a także człowieka, który zatrzymał Anglię.

W 1974 brał udział w mistrzostwach świata w RFN, w których reprezentacja Polski zajęła trzecie miejsce. Dwukrotnie w tych mistrzostwach obronił rzuty karne (jako pierwszy bramkarz w historii na imprezie tego poziomu) – Staffana Tappera w meczu ze Szwecją oraz Uliego Hoenessa w meczu z RFN. Po mistrzostwach zdobył wielkie uznanie, a Pelé nazwał go najlepszym bramkarzem świata.

W reprezentacji Polski wystąpił również na Igrzyskach Olimpijskich w Montrealu w 1976 (srebrny medal) oraz na mistrzostwach świata w Argentynie w 1978, w trakcie których stracił miejsce w reprezentacyjnej bramce na rzecz Zygmunta Kukli. W czasie obydwu mistrzostw świata (1974, 1978) rozegrał łącznie 990 minut w 11 spotkaniach. Do drużyny narodowej powrócił w 1981, rozgrywając dwa spotkania. Ostatni występ, a zarazem jedyny jako kapitan reprezentacji, zanotował w towarzyskim spotkaniu z Hiszpanią rozegranym w Łodzi 18 listopada 1981. Ogółem w barwach narodowych wystąpił w 63 meczach oficjalnych.

Jest uważany za jednego z najwybitniejszych bramkarzy w historii polskiej piłki nożnej. Należał również do światowej czołówki bramkarzy lat 70. Wielokrotnie, także po zakończeniu kariery, występował w meczach pokazowych i charytatywnych.

Krótko zajmował się działalnością trenerską. W latach 1989–1990 był trenerem bramkarzy reprezentacji Polski. Prowadził również w kilku meczach drużynę Widzewa Łódź w sezonie 1989/1990. Jako jeden z nielicznych zaliczył swój trenerski debiut w ekstraklasie jeszcze przed oficjalnym zakończeniem kariery – w ostatnim meczu sezonu 1980/1981 kierował zespołem ŁKS Łódź w meczu z Szombierkami Bytom, a w 1982 zagrał jeszcze cztery mecze jako zawodnik. Krótko był asystentem trenera reprezentacji Polski, kiedy to funkcję tę pełnił Andrzej Strejlau.

Z 63 meczami w barwach reprezentacji Polski należał do Klubu Wybitnego Reprezentanta. 28 czerwca 2012 zrzekł się członkostwa w tej organizacji. Decyzję podjął dzień po tym, jak przewodniczący klubu, Władysław Żmuda, złożył wniosek o jego wykluczenie.

Pozostała działalność

Jan Tomaszewski (2012)

Kopia medalu i autograf w Alei Gwiazd Sportu w Dziwnowie

W 1967 zdał egzamin maturalny we Wrocławiu. W 1986 ukończył trzyletnie zaoczne studia trenerskie w Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie.

W 1982 wstąpił do Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego, popierając wprowadzenie stanu wojennego.

Od lat 90. zajmował się działalnością gospodarczą, pracował jako specjalista ds. marketingu. Był także doradcą Jacka Dębskiego, prezesa Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki. Zajął się także działalnością publicystyczną w zakresie problematyki piłkarskiej. Był m.in. felietonistą dziennika „Przegląd Sportowy”, a także komentatorem telewizyjnym w TVP oraz w Wizji Sport. Opublikował dwie książki Kulisy reprezentacyjnej piłki (Promise Publishing Institute, Łódź 1991) oraz PZPN czy przestępcy zrzeszeni przeciw nam (Zysk i S-ka, Poznań 2004).

W swoich nieraz kontrowersyjnych wypowiedziach publicznych wielokrotnie krytykował działalność władz Polskiego Związku Piłki Nożnej – w okresie prezesury Mariana Dziurowicza nazywał PZPN dziurolandem, a po objęciu funkcji prezesa przez Michała Listkiewicza ludzi z nim współpracujących nazywał listkoludkami. Na prośbę Michała Listkiewicza objął w 2005 funkcję szefa specjalnie powołanej komisji etyki PZPN, mającej zajmować się ujawnianiem i karaniem nieprawidłowości oraz nieuczciwości w krajowych rozgrywkach ligowych.

Podczas wyborów prezydenckich w 2010 wspierał kandydaturę Jarosława Kaczyńskiego. W 2011 kandydował w wyborach parlamentarnych z ostatniego miejsca na liście komitetu wyborczego Prawa i Sprawiedliwości w okręgu wyborczym nr 9 w Łodzi i uzyskał mandat poselski, otrzymując 8114 głosów (2,24% głosów oddanych w okręgu). Nie przystąpił do partii. 25 maja 2012 został zawieszony na miesiąc w prawach członka klubu parlamentarnego PiS. 27 lipca 2014 zapowiedział na następny dzień rezygnację z członkostwa w klubie, jednak prezes partii Jarosław Kaczyński poinformował następnego dnia o jego wykluczeniu z klubu. 4 lutego 2015 został przyjęty do klubu parlamentarnego Platformy Obywatelskiej. W wyborach w 2015 z piotrkowskiej listy PO nie uzyskał poselskiej reelekcji.

Sukcesy reprezentacyjne

• Mistrzostwa Świata 1974: III miejsce
• Letnie Igrzyska Olimpijskie 1976: srebrny medal

Życie prywatne

Rodzice Jana Tomaszewskiego przybyli do Wrocławia z Wileńszczyzny.

Trzykrotnie żonaty. Trzecia żona (od 1988), Katarzyna Calińska-Tomaszewska, była mistrzynią Polski w tenisie stołowym; ma dwie córki: Paulinę i Małgorzatę.

Odznaczenia

• Medal „Za Wybitne Osiągnięcia Sportowe” – dwukrotnie złoty i srebrny

Bibliografia

• Orły Górskiego – Jan Tomaszewski. [dostęp 19 października 2011].zły zapis daty dostępu
• Jan Tomaszewski – sylwetka w portalu Polskiego Komitetu Olimpijskiego. [dostęp 21 lutego 2014].

Linki zewnętrzne

• Jan Tomaszewski (piłkarz) w bazie 90minut.pl. [dostęp 28 września 2015].