Ptasia grypa

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ptasia grypa
Ilustracja
Wirus grypy typu A, wywołujący ptasią grypę – obraz z transmisyjnego mikroskopu elektronowego (Źródło: Dr Erskine Palmer, Biblioteka ilustracji dot. zdrowia publicznego przy Centrum Epidemio­logicznym)
Klasyfikacje
ICD-10

J09
Grypa wywołana przez inny określony wirus grypy

Ptasia grypa, influenza ptaków – ostra choroba zakaźna występująca powszechnie u ptaków, wywołana przez typ A wirusa grypy, który należy do rodziny Orthomyxoviridae, rodzaju Influenzavirus A.

Wirus ginie w temperaturze 70 °C. W zbiornikach wodnych, często zakażonych przez ptaki wodne, wirus zachowuje zakaźność przez 4 dni w 22 °C i ponad 30 dni w 0 °C. Najpopularniejszym lekiem dla ludzi przeciw ptasiej grypie jest oseltamivir.

Występowanie i szczepy[edytuj | edytuj kod]

Ptasia grypa występuje na całym świecie i wszystkie gatunki ptaków są podatne na zarażenie się wirusem, choć niektóre gatunki są bardziej odporne od innych. Do tej pory zidentyfikowano ponad 140 szczepów wirusa, klasyfikowanych w czterech typach: A, B, C, D[1]. Większość z nich to odmiany łagodne o niskiej patogenności (Low Pathogenic Avian Influenza, LPAI) (ang.).

Mimo tego, znane są dwa szczepy (H5 i H7), które mogą przyczyniać się do dużej śmiertelności wśród drobiu – szczepy o wysokiej patogeniczności (ang. Highly Pathogenic Avian Influenza, HPAI). Szczepy te zazwyczaj jednak nie występują wśród dziko żyjących ptaków. Pojawiają się one u drobiu, przetrzymywanego w ogromnych, nienaturalnych zagęszczeniach. W tego typu warunkach wirusy mogą poprzez wielokrotne cykle rozwojowe wytworzyć szczepy o nowych genetycznie cechach i bardzo znacznej zjadliwości. Dzikie ptaki mogą zarazić się tymi szczepami przez bezpośredni kontakt z chorym drobiem.

Na ptasią grypę chorują nie tylko ptaki. Odnotowano występowanie wirusa także u łaskunów, tygrysów, świń, kotów, psów i ludzi.

Szczep H5N1[edytuj | edytuj kod]

Przypadki H5N1 na świecie.

     Kraje, w których były padłe dzikie ptaki i drób.

     Kraje, w których były ofiary wśród ludzi i padłe ptactwo.

Najgroźniejszym obecnie szczepem wirusa jest szczep H5N1. Po raz pierwszy stwierdzono go w Hongkongu w 1997 r. Szczep ten wyewoluował najprawdopodobniej ze szczepów LPAI w ogromnych fermach na skutek nienaturalnego zagęszczenia hodowanego drobiu, złych warunków sanitarnych i innych czynników.

Mimo stwierdzenia już w 1997 r., prawdziwa epidemia ptactwa domowego wybuchła dopiero w 2003 r. w Kambodży, Chinach, Indonezji, Japonii, Laosie, Korei Południowej, Tajlandii i Wietnamie. W roku tym zginęło od wirusa i/lub zostało zabitych przez hodowców ok. 100 mln sztuk drobiu. Po względnym opanowaniu choroby nastąpił nawrót w 2004 r. w tych samych krajach oraz w Malezji, Kazachstanie, Rosji (na Syberii), Iraku, Iranie, Gruzji, Azerbejdżanie, Izraelu, Afganistanie, Pakistanie, Indiach, Birmie, Kuwejcie, Jordanii a także w Europie – na Węgrzech, Ukrainie, Słowacji, w Chorwacji, Rumunii, Turcji, Włoszech, Grecji, Bułgarii, Austrii, Bośni, Serbii i Czarnogórze, Francji, Niemczech, Szwajcarii, Słowenii, Danii, Szwecji, Czechach i w Polsce, oraz w AfryceNigerii, Nigrze, Egipcie, Kamerunie, Burkina Faso, w Togo i Ghanie.

Według WHO od 2003 roku do sierpnia 2009 zmarły 262 osoby na 440 zgłoszonych zachorowań (60%)[2]. Charakteryzuje się więc on dość dużą zjadliwością, co jest czynnikiem zmniejszającym ryzyko pandemii. Stosunkowo trudno jest się nim też zarazić.

Szczep H5N8[edytuj | edytuj kod]

Wirusy H5N8 należą do dużej grupy wirusów określanych jak H5Nx i wywodzących się od wirusa H5N1. Wywołuje wysoką zachorowalność i śmiertelność również u drobiu wodnego[3]. Pierwsze przypadki tego wirusa odnotowano w 2010 roku w Azji[4]. Do niedawna uważano, że ten szczep wirusa nie jest chorobotwórczy dla człowieka[5], jednak w lutym 2021 odnotowano pierwsze przypadki zakażenia nim ludzi. Zakażeniu wirusem H5N8 uległo siedmiu pracowników fermy drobiu w Rosji[6].

Szczep H10N3[edytuj | edytuj kod]

28 maja 2021 roku w Chinach potwierdzono pierwszy przypadek zakażenia u człowieka szczepem H10N3[7][8].

Drogi zakażenia[edytuj | edytuj kod]

Łabędzie mogą przenosić wysoce patogenne szczepy H5N1 oraz inne wirusy ptasiej grypy

Mimo ryzyka zakażenia się chorobą przez inne ptaki (szczególnie narażone są ptaki wodne – kaczki, gęsi i łabędzie, czyli blaszkodziobe Anseriformes oraz mewy Laridae), nie ma żadnych dowodów na to, że ogniska choroby mogą powstawać na skutek przenoszenia wirusa przez dzikie i migrujące ptaki. Czas i kierunki migracji dziko żyjących ptaków są odmienne od czasu i kierunków rozprzestrzeniania się obecnej epidemii ptasiej grypy.

Do powstania nowych ognisk choroby w Azji dochodziło zawsze na skutek przemieszczania zakażonego drobiu. Wybuch epidemii w Kazachstanie, Mongolii i Rosji miał miejsce w okresie letnim, kiedy ptaki wodne pierzą się i nie są zdolne do lotu. Ponadto ogniska choroby występują w miejscach połączonych głównymi szlakami komunikacyjnymi, którymi prawdopodobnie transportowano zarażony drób. Dodatkowo wirus H5N1 jest tak zjadliwy, iż zarażony ptak nie byłby w stanie przelecieć znacznej odległości.

Obserwowany w lutym 2006 r. „atak” ptasiej grypy w Europie także nie pokrywa się z migracjami ptaków – ptaki migrujące jeszcze nie zdążyły wrócić, a np. gęsi zbożowe, które zimują w Polsce, przyleciały z północy, gdzie do tej pory nie odnotowano szczepu H5N1.

Zagrożenie pandemią[edytuj | edytuj kod]

Największym niebezpieczeństwem dla ludzi byłoby pojawienie się mutacji w strukturze genetycznej wirusa, która pozwoliłaby mu na przenoszenie się od człowieka do człowieka. W chwili obecnej człowiek może zakazić się jedynie od zwierzęcia, ale zupełnie prawdopodobne jest pojawienie się (na drodze mutacji) zmiany w genetycznej strukturze wirusa umożliwiającej mu przenoszenie się z człowieka na człowieka, choć wymaga to niekorzystnego zbiegu okoliczności: aby doszło do tej mało prawdopodobnej sytuacji człowiek lub zwierzę (np. świnia) musi zarazić się równocześnie wirusem ludzkim i zwierzęcym. W skrócie można powiedzieć, że dzięki podziałowi na segmenty możliwa jest wymiana genów pomiędzy dwoma wirusami pasożytującymi na tej samej komórce. W takiej sytuacji może powstać zupełnie nowy szczep zdolny do wywołania pandemii.

Do 26 czerwca 2006 stwierdzono jeden przypadek przejścia wirusa z człowieka na człowieka bez utraty zjadliwości. 25 czerwca 2006 w Indonezji zmarł na ptasią grypę ojciec, zaraziwszy się uprzednio od swojego 10-letniego syna. Stwierdzono to na podstawie drobnej zmiany w genomie wirusa znalezionego u chłopca, która również była obecna w genomie wirusa ojca. Zmiana ta jednak nie wydaje się dotyczyć ani zjadliwości, ani zaraźliwości.

W 2005 odtworzono strukturę genetyczną wirusa, który wywołał epidemię grypy hiszpanki w latach 1918-1919. Okazało się, że wirus był bardzo podobny do wirusa ptasiej grypy i najprawdopodobniej od niego pochodził. Na razie nie wykryto jeszcze pojawienia się takiej mutacji.

Objawy[edytuj | edytuj kod]

Objawy u ptaków[edytuj | edytuj kod]

Okres inkubacji trwa 3 do 5 dni w zależności od szczepu wirusa (czasami do 7 dni), gatunku drobiu i jego wieku.

Objawy kliniczne ptasiej grypy u drobiu są mało charakterystyczne i zróżnicowane w zależności od zjadliwości szczepu wirusa wywołującego chorobę, gatunku i wieku ptaków, zakażeń towarzyszących oraz warunków środowiskowych.

Główne objawy kliniczne wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu to:

  • depresja,
  • brak apetytu,
  • gwałtowny spadek/utrata produkcji jaj, miękkie skorupy jaj,
  • objawy nerwowe,
  • zasinienie i obrzęk grzebienia i korali,
  • silne łzawienie, obrzęk zatok podoczodołowych, kichanie,
  • trudności z oddychaniem,
  • biegunka.

Padnięcia mogą być nagłe, bez widocznych objawów sygnalizujących zakażenie. Śmiertelność może dochodzić do 100%. Przy zakażeniu wirusem grypy o niskiej zjadliwości mogą wystąpić objawy (raczej łagodne) ze strony układu oddechowego, depresja, biegunka, zmniejszona produkcja jaj u niosek aż do zaniku, osłabienie, stroszenie piór i gorączkę. Zakażone ptaki wydalają duże ilości wirusa z kałem, w wydzielinie z oczu i dróg oddechowych. Przedłużająca się choroba powoduje wzrastające przekrwienie, głównie na gardle, tchawicy, żołądku i tłuszczu w okolicy serca oraz podskórne obrzmienie na głowie i nogach zwierząt.

Gatunkami drobiu, które charakteryzują się dużą wrażliwością na zakażenie wirusem grypy ptaków i występowanie klinicznej postaci choroby są kury i indyki. Podobną, aczkolwiek nieco mniejszą wrażliwością charakteryzują się perliczki, przepiórki, bażanty i kuropatwy. Gatunkami drobiu, które wykazują podatność na zakażenie wszystkimi szczepami wirusa ptasiej grypy są kaczki i gęsi, ale tylko niektóre bardzo zjadliwe wirusy wywołują u nich kliniczną postać choroby. Największą odpornością na grypę ptaków charakteryzują się strusie, gdzie do upadków dochodzi u 20-30% zainfekowanej populacji. W przypadku emu objawy kliniczne i upadki nie występują praktycznie w ogóle[9].

Objawy u ludzi[edytuj | edytuj kod]

Ptasia grypa u ludzi wywołuje objawy podobne do tych spowodowanych zwykłą grypą:

W ciężkich przypadkach może także powodować problemy z oddychaniem oraz prowadzić do zapalenia płuc.

Grupy podwyższonego ryzyka[edytuj | edytuj kod]

  • zdrowe dzieci w wieku od 6. do 23. miesiąca;
  • kobiety w ciąży;
  • dzieci i młodzież (od 6. miesiąca życia do 18 lat), leczone przewlekle kwasem acetylosalicylowym;
  • dorośli i dzieci chorzy na przewlekłe choroby układu sercowo-naczyniowego lub oddechowego, w tym na astmę;
  • dorośli i dzieci, którzy w minionym roku często przebywali w szpitalu z powodu chorób metabolicznych (w tym cukrzycy), niewydolności nerek, hemoglobinopatii lub niedoborów odporności;
  • osoby po przeszczepie organu.

Zakażenia u ludzi[edytuj | edytuj kod]

Ludzie zarażają się H5N1, dotykając chorych ptaków, ich wydzielin lub odchodów. Dotychczas większość przypadków zachorowań u ludzi zdarzyła się w rejonach wiejskich czy podmiejskich, gdzie w wielu gospodarstwach hodowany jest drób[10]. Aby zmniejszyć prawdopodobieństwo zakażenia się, należy:

  • wszystkie przedmioty stykające się z surowym drobiem myć detergentem i dokładnie spłukiwać[10];
  • uważać, by soki z surowego mięsa nie stykały się z innymi produktami spożywczymi[10];
  • unikać kontaktu z ptasimi odchodami (np. podczas mycia samochodu, okien) – używać jednorazowych rękawiczek[10];
  • unikać bezpośredniego kontaktu z ptactwem (zwłaszcza z padłymi sztukami) – nie dotykać; zarazić się można poprzez kontakt z piórami, pierzem lub puchem;
  • powstrzymać się od jedzenia potraw z surowych jaj (np. kogel-mogel);
  • ptasie jajka przechowywać osobno, nie pozwalając by weszły w kontakt z inną żywnością; przed użyciem zaleca się wyparzyć je we wrzątku;
  • myć ręce i narzędzia po każdej obróbce produktów drobiowych.

Przypadki w Polsce[edytuj | edytuj kod]

2 marca 2006 znaleziono dwa martwe i jednego chorego łabędzia w Toruniu. 5 marca 2006 rano podano do wiadomości, że są to pierwsze przypadki wystąpienia wirusa ptasiej grypy w Polsce. Tego samego dnia Państwowy Instytut Weterynarii w Puławach podał, że łabędzie były zarażone wirusem H5N1. Londyński instytut potwierdził ten wynik.

Kolejny potwierdzony w Polsce przypadek znalezienia wirusa ptasiej grypy odkryto 11 marca 2006 w Kostrzynie nad Odrą (woj. lubuskie). Tego samego dnia podano do wiadomości o dwóch następnych ogniskach choroby: w Świnoujściu i Bydgoszczy.

1 grudnia 2007 roku wykryto trzy ogniska ptasiej grypy w miejscowościach Rokicice, Myśliborzyce i Uniejewo pod Płockiem[11]. Na miejscowych fermach drobiu (w tym dwóch indyczych), zlokalizowano szczep H5N1.

8 grudnia 2007 roku odkryto nowe ognisko ptasiej grypy w powiecie żuromińskim w województwie mazowieckim.

10 grudnia 2007 roku minister rolnictwa poinformował o pojawieniu się ogniska ptasiej grypy w miejscowości Sadłowo w gminie Bieżuń. w grudniu 2007 wykryto także ogniska w miejscowościach Łępno, Krzykały gm. Orneta oraz Głodówko i w gminie Miłakowo.

2016[edytuj | edytuj kod]

Potwierdzone ogniska HPAI u drobiu w roku 2016
Lp. Data potwierdzenia Kierunek produkcji Miejscowość Gmina Powiat Województwo
1. 3 grudnia gęsi - Deszczno gorzowski lubuskie[12]
2. 13 grudnia indyki - Deszczno gorzowski lubuskie[13]
3. 15 grudnia gęsi - Deszczno gorzowski lubuskie[14]
4. 18 grudnia indyki - Deszczno gorzowski lubuskie[15]
5. 18 grudnia chów przyzagrodowy - Przemyśl przemyski podkarpackie[16]
6. 20 grudnia indyki - Deszczno gorzowski lubuskie[17]
7. 20 grudnia indyki - Deszczno gorzowski lubuskie[17]
8. 20 grudnia chów przyzagrodowy - Książ Wielki miechowski małopolskie[17]
9. 22 grudnia chów przyzagrodowy - Książ Wielki miechowski małopolskie[18]
10. 23 grudnia kaczki Borek Deszczno gorzowski lubuskie[19]
11. 23 grudnia indyki Maszewo Deszczno gorzowski lubuskie[19]
12. 23 grudnia chów przyzagrodowy Czuszów Pałecznica proszowicki małopolskie[19]
13. 26 grudnia indyki Karnin Deszczno gorzowski lubuskie[19]
14. 27 grudnia indyki Lubiszyn Lubiszyn gorzowski lubuskie[20]
15. 27 grudnia chów przyzagrodowy Zagórzyce Pińczów pińczowski świętokrzyskie[20]
16. 28 grudnia indyki Stare Polichno Santok gorzowski lubuskie[21]
17. 29 grudnia chów przyzagrodowy Dąbrowa Tarnowska Dąbrowa Tarnowska dąbrowski małopolskie[22]
18. 29 grudnia indyki Stare Polichno Santok gorzowski lubuskie[22]
19. 29 grudnia kaczki Płonica Deszczno gorzowski lubuskie[23]
20. 30 grudnia kurczęta wolno rosnące Stare Polichno Santok gorzowski lubuskie[23]
21. 31 grudnia chów przyzagrodowy m. Krosno krosnośnieński podkarpackie[23]
22. 31 grudnia chów przyzagrodowy Koryto Czarnocin kazimierski świętokrzyskie[23]

2017[edytuj | edytuj kod]

Potwierdzone ogniska HPAI u drobiu w roku 2017
Lp. Data potwierdzenia Kierunek produkcji Miejscowość Gmina Powiat Województwo
1. 3 stycznia chów przyzagrodowy Przewóz Cisek kędzierzyńsko-kozielski opolskie[24]
2. 3 stycznia indyki Płonica Deszczno gorzowski lubuskie[25]
3. 3 stycznia indyki Kiełpin Deszczno gorzowski lubuskie[25]
4. 5 stycznia chów przyzagrodowy Krzywaczka Sułkowice myślenicki małopolskie[26]
5. 6 stycznia indyki Przytoczna Przytoczna międzyrzecki lubuskie[26]
6. 7 stycznia chów przyzagrodowy Włochy Domaszowice namysłowski opolskie[26]
7. 11 stycznia chów przyzagrodowy Kudowa-Zdrój Kudowa-Zdrój kłodzki dolnośląskie[27]
8. 11 stycznia chów przyzagrodowy m. Kraków małopolskie[27]
9. 17 stycznia Bierzów Kobyla Góra ostrzeszowski wielkopolskie[28]
10. 18 stycznia chów przyzagrodowy Popielarnia Wiskitki żyrardowski mazowieckie[29]
11. 24 stycznia chów przyzagrodowy Sulechów Sulechów zielonogórski lubuskie[30]
12. 27 stycznia Nowy Tomyśl nowotomyski wielkopolskie[31]
13. 28 stycznia indyki Gietrzwałd olsztyński warmińsko-mazurskie[32]
14. 30 stycznia Poręba Żegoty Alwernia chrzanowski małopolskie[33]
15. 31 stycznia chów przyzagrodowy Siennów Zarzecze przeworski podkarpackie[34]
16. 2 lutego kaczki Kaliszkowice Kaliskie Mikstat ostrzeszowski wielkopolskie[35]
17. 3 lutego kury nioski Oleśnica oleśnicki dolnośląskie[36]
18. 3 lutego chów przyzagrodowy Zarzecze przeworski podkarpackie[36]
19. 3 lutego indyki Mosina poznański wielkopolskie[36]
20. 4 lutego kaczki Grabów nad Prosną ostrzeszowski wielkopolskie[36]
21. 4 lutego indyki Gietrzwałd olsztyński warmińsko-mazurskie[36]
22. 7 lutego gęsi Wisznia Mała trzebnicki dolnośląskie[37]
23. 9 lutego kury nioski Stęszew poznański wielkopolskie[38]
24. 9 lutego kaczki Wisznia Mała trzebnicki dolnośląskie[38]
25. 10 lutego kury nioski Oleśnica oleśnicki dolnośląskie[38]
26. 10 lutego chów przyzagrodowy Łazy zawierciański śląskie[38]
27. 12 lutego kury nioski Stęszew poznański wielkopolskie[38]
28. 14 lutego chów przyzagrodowy Ustroń cieszyński śląskie[39]
29. 14 lutego chów przyzagrodowy Zgorzelec zgorzelecki dolnośląskie[39]
30. 20 lutego indyki, kury Krypno moniecki podlaskie[40]
31. 20 lutego gęsi Sośnie ostrowski wielkopolskie[41]
32. 20 lutego gęsi Sośnie ostrowski wielkopolskie[41]
33. 21 lutego chów przyzagrodowy Promna białobrzeski mazowieckie[42]
34. 22 lutego gęsi Mikstat ostrzeszowski wielkopolskie[43]
35. 23 lutego gęsi Sośnie ostrowski wielkopolskie[44]
36. 23 lutego chów przyzagrodowy Kruszwica inowrocławski kujawsko-pomorskie[44]
37. 24 lutego chów przyzagrodowy Kożuchów nowosolski lubuskie[45]
38. 1 marca kaczki Mikstat ostrzeszowski wielkopolskie[46]
39. 6 marca chów przyzagrodowy Otyń nowosolski lubuskie[47]
40. 7 marca chów przyzagrodowy Mogilany krakowski małopolskie[48]
41. 7 marca chów przyzagrodowy Mikstat ostrzeszowski wielkopolskie[49]
42. 9 marca indyki Sieroszewice ostrowski wielkopolskie[50]
43. 16 marca chów przyzagrodowy Skawina krakowski małopolskie[51]

2019 - 2020[edytuj | edytuj kod]

Potwierdzone ogniska HPAI u drobiu w latach 2019 - 2020
Lp. Data potwierdzenia Kierunek produkcji Miejscowość Gmina Powiat Województwo
1. 31 grudnia 2019 indyki Stary Uścimów Uścimów lubartowski lubelskie[52]
2. 31 grudnia 2019 indyki Stary Uścimów Uścimów lubartowski lubelskie[52]
3. 31 grudnia 2019 indyki Stary Uścimów Uścimów lubartowski lubelskie[52]
4. 2 stycznia 2020 perlice Stary Uścimów Uścimów lubartowski lubelskie[52]
5. 3 stycznia kury nioski Topola Osiedle Przygodzice ostrowski wielkopolskie[52]
6. 3 stycznia chów przyzagrodowy Wólka Orłowska Izbica krasnostawski lubelskie[52]
7. 3 stycznia chów przyzagrodowy Olchowiec Kolonia Żółkiewka krasnostawski lubelskie[52]
8. 4 stycznia indyki Stary Uścimów Uścimów lubartowski lubelskie[53]
9. 6 stycznia indyki Stary Uścimów Uścimów lubartowski lubelskie[53]
10. 10 stycznia indyki Rościn Myślibórz myśliborski zachodniopomorskie[54]
11. 13 stycznia gęsi reprodukcyjne Zalesie Dąbie kolski wielkopolskie[54]
12. 15 stycznia kaczki reprodukcyjne Słaborowice Ostrów Wielkopolski ostrowski wielkopolskie[55]
13. 16 stycznia kaczki rzeźne Ostrów Wielkopolski Ostrów Wielkopolski ostrowski wielkopolskie[55]
14. 18 stycznia chów przyzagrodowy Strupice Chojnów legnicki dolnośląskie[56]
15. 23 stycznia indyki Zapust Ostroróg szamotulski wielkopolskie[57]
16. 23 stycznia chów przyzagrodowy Radłów Raszków ostrowski wielkopolskie[57]
17. 23 stycznia chów przyzagrodowy Słaborowice Ostrów Wielkopolski ostrowski wielkopolskie[57]
18. 26 stycznia indyki Rąbity Zalewo iławski warmińsko-mazurskie[58]
19. 29 stycznia indyki Stary Widzim Wolsztyn wolsztyński wielkopolskie[59]
20. 29 stycznia chów przyzagrodowy Ruda Kozielska Kuźnia Raciborska raciborski śląskie[60]
21. 8 lutego indyki Zybułtowo Grunwald ostródzki warmińsko-mazurskie[61]
22. 21 lutego kaczki rzeźne Kędzierzyn-Koźle Kędzierzyn-Koźle kędzierzyńsko-kozielski opolskie[62]
23. 21 lutego kaczki reprodukcyjne Kociołki Błaszki sieradzki łódzkie[63]
24. 21 lutego kaczki rzeźne Świbie Wielowieś gliwicki śląskie[63]
25. 21 lutego kaczki rzeźne Regny Koluszki łódzki wschodni łódzkie[63]
26. 22 lutego kaczki rzeźne Skaratki Domaniewice łowicki łódzkie[63]
27. 23 lutego kaczki rzeźne Barnowiec Dąbie kolski wielkopolskie[63]
28. 25 lutego kaczki rzeźne Konopnica Wartkowice poddębicki łódzkie[64]
29. 27 lutego kaczki rzeźne Kolonia Brużyca Aleksandrów Łódzki zgierski łódzkie[65]
30. 2 marca kaczki rzeźne Stara Ciświca Grodziec koniński łódzkie[66]
31. 2 marca różne gatunki Radonia Wielowieś gliwicki śląskie[67]
32. 4 marca kaczki rzeźne m. Łódź łódzkie[68]
33. 6 marca chów przyzagrodowy Dąbrowica Długołęka wrocławski dolnośląskie[69]
34. 24 marca indyki Muszkowo Krzeszyce sulęciński lubuskie[70]
35. 31 marca indyki Muszkowo Krzeszyce sulęciński lubuskie[71]
36. 24 listopada kury nioski Wroniawy Wolsztyn wolsztyński wielkopolskie[72]
37. 2 grudnia indyki Nakory Suchożebry siedlecki mazowieckie[73]
38. 4 grudnia kury nioski Komiłowo Kobylnica słupski pomorskie[74]
39. 4 grudnia indyki Tarnowa Rakoniewice grodziski wielkopolskie[74]
40. 5 grudnia kury nioski Kiełpiny Siedlec wolsztyński wielkopolskie[74]
41. 8 grudnia indyki Sieraków Gostynin gostyniński mazowieckie[75]
42. 12 grudnia indyki Świniarc Grodziczno nowomiejski warmińsko-mazurskie[76]
43. 14 grudnia indyki Reklinek Siedlec wolsztyński wielkopolskie[77]
44. 14 grudnia kury nioski Wielichowo-Wieś Wielichowo grodziski wielkopolskie[77]
45. 14 grudnia indyki Tarnowa Rakoniewice grodziski wielkopolskie[77]
46. 15 grudnia chów przyzagrodowy Zaborów Stary Gostynin gostyniński mazowieckie[78]
47. 15 grudnia indyki Chobienice Siedlec wolsztyński wielkopolskie[78]
48. 16 grudnia indyki Lubosina Pniewy szamotulski wielkopolskie[79]
49. 18 grudnia chów przyzagrodowy Mielno Mielno koszaliński zachodniopomorskie[80]
50. 22 grudnia chów przyzagrodowy Szalejów Dolny Kłodzko kłodzki dolnośląskie[81]
51. 22 grudnia indyki Borki Pisz piski warmińsko-mazurskie[81]
52. 23 grudnia gęsi Reklin Siedlec wolsztyński wielkopolskie[82]
53. 28 grudnia kaczki rzeźne Kaniwola Ludwin łęczyński lubelskie[83]
54. 29 grudnia chów przyzagrodowy Stary Wielisław Kłodzko kłodzki dolnośląskie[83]

2021[edytuj | edytuj kod]

Potwierdzone ogniska HPAI u drobiu w roku 2021
Lp. Data potwierdzenia Kierunek produkcji Miejscowość Gmina Powiat Województwo
1. 4 stycznia indyki Lisiowólka Wohyń radzyński lubelskie[84]
2. 7 stycznia indyki Linowo Świecie nad Osą grudziądzki kujawsko-pomorskie[85]
3. 9 stycznia gęsi reprodukcyjne Radostowo Jeziorany olsztyński warmińsko-mazurskie[86]
4. 10 stycznia indyki Staw Lubiszyn gorzowski wielkopolskie[86]
5. 13 stycznia indyki Kaczkowo Gniewkowo inowrocławski kujawsko-pomorskie[87]
6. 16 stycznia indyki Czerników Myślibórz myśliborski zachodniopomorskie[88]
7. 17 stycznia kury reprodukcyjne Dulsk Inowrocław inowrocławski kujawsko-pomorskie[88]
8. 23 - 25 stycznia kury nioski Kiełpiny Siedlec wolsztyński wielkopolskie[89]
9. 23 - 25 stycznia kury reprodukcyjne Lisewo Lisewo chełmiński kujawsko-pomorskie[89]
10. 23 - 25 stycznia kury nioski w okresie odchowu Kwakowo Kobylnica słupski pomorskie[89]
11. 26 stycznia chów przyzagrodowy Warzno Szemud wejherowski pomorskie[90]
12. 29 stycznia kury reprodukcyjne Lisewo Lisewo chełmiński kujawsko-pomorskie[91]
13. 29 stycznia kogutki rzeźne i kaczki Mielno Mieleszyn gnieźnieński wielkopolskie[91]
14. 1 lutego indyki Żodyń Siedlec wolsztyński wielkopolskie[91]
15. 1 lutego indyki Józefów Wróblew sieradzki łódzkie[91]
16. 1 lutego indyki Losy Lubawa iławski warmińsko-mazurskie[91]
17. 4 lutego chów przyzagrodowy Drzenkowice Ćmielów ostrowiecki świętokrzyskie[92]
18. 5 lutego indyki Losy Lubawa iławski warmińsko-mazurskie[93]
19. 5 lutego kury nioski Kiełpiny Siedlec wolsztyński wielkopolskie[93]
20. 10 lutego chów przyzagrodowy Złotnik Żary żarski lubuskie[94]
21. 10 lutego kury nioski Kiełpiny Siedlec wolsztyński wielkopolskie[94]
22. 12 lutego indyki Brynek Tworóg tarnogórski śląskie[95]
23. 12 lutego chów przyzagrodowy Nowe Tłoki Wolsztyn wolsztyński wielkopolskie[95]
24. 16 lutego chów przyzagrodowy Trzebiechów Trzebiechów zielonogórski wielkopolskie[96]
25. 4 marca kaczki rzeźne Gledzianów Witonia łęczycki łódzkie[97]
26. 4 marca kury nioski Nowa Sól Nowa Sól nowosolski lubuskie[97]
27. 5 marca chów przyzagrodowy Równe Głubczyce głubczycki opolskie[98]
28. 5 marca kaczki rzeźne Szkurłaty Żelazków kaliski wielkopolskie[98]
29. 6 marca gęsi reprodukcyjne Ozorowice Wisznia Mała trzebnicki dolnośląskie[98]
30. 6 marca indyki Rejczuchy Barczewo olsztyński warmińsko-mazurskie[98]
31. 6 marca chów przyzagrodowy Głusino Kartuzy kartuski pomorskie[98]
32. 7 marca indyki Ostrów Ostrów ropczycko-sędziszowski podkarpackie[98]
33. 9 marca indyki i brojlery kurze Borów Opatówek kaliski wielkopolskie[99]
34. 11 marca kaczki reprodukcyjne Wisznia Mała Wisznia Mała trzebnicki dolnośląskie[99]
35. 11 marca kaczki Żużela Krapkowice krapkowicki opolskie[100]
36.-48. 11 - 17 marca kaczki, indyki, gęsi Opatówek kaliski wielkopolskie[100]
49. 16 - 17 marca kaczki reprodukcyjne Zawady Opatówek kaliski wielkopolskie[101]
50. 16 - 17 marca kaczki reprodukcyjne Kędzierzyn-Koźle Kędzierzyn-Koźle kędzierzyńsko-kozielski opolskie[101]
51. 16 - 17 marca kaczki rzeźne Grabów-Pustkowie Grabów nad Prosną ostrzeszowski wielkopolskie[101]
52., 53. 18 - 22 marca kury nioski i indyki Bielanka Gorlice gorlicki małopolskie[102]
54.-62. 18 - 22 marca kaczki (8 ferm),

indyki (1 ferma)

Opatówek (3 ogniska),

Koźminek (3 ogniska),

Ceków-Kolonia (2 ogniska),

Szczytniki (1 ognisko)

kaliski wielkopolskie[102]
63. 23 - 25 marca kury nioski Chromakowo Lutocin żuromiński mazowieckie[103]
64. 23 - 25 marca kaczki Wielowieś Międzychód międzychodzki wielkopolskie[103]
67. 23 - 25 marca kury, bażanty, perliczki,

gęsi, kaczki

Wieszowa Zbrosławice tarnogórski śląskie[103]
71. 23 - 25 marca gęsi Kotłów Mikstat ostrzeszowski wielkopolskie[103]
72. 23 - 25 marca kaczki Giżyce Grabów nad Prosną ostrzeszowski wielkopolskie[103]
65., 66.,

68., 69.,

70., 73.

23 - 25 marca kaczki (5 ferm), indyki (1 ferma) Opatówek (3 ogniska),

Szczytniki (2 ogniska),

Koźminek (1 ognisko)

kaliski wielkopolskie[103]
74. 26 marca kury i kaczki Krasne Potockie Chełmiec nowosądecki małopolskie[104]
75. 28 marca kury nioski Swojęcin Lutocin żuromiński mazowieckie[104]
76. 27 marca kaczki Nowy Nakwasin Koźminek kaliski wielkopolskie[104]
77. 27 marca kaczki Sobiesęki Brzeziny kaliski wielkopolskie[104]
78. 29 marca indyki Wilewo Bieżuń żuromiński mazowieckie[105]
79. 30 marca kury nioski Ratowo Radzanów mławski mazowieckie[105]
80. 30 marca kury reprodukcyjne Sadłowo Bieżuń żuromiński mazowieckie[105]
81. 30 marca kaczki Sobiesęki Drugie Szczytniki kaliski wielkopolskie[105]
82. 30 marca kaczki Chełmce Opatówek kaliski wielkopolskie[105]
83. 30 marca kaczki Sobiesęki Pierwsze Szczytniki kaliski wielkopolskie[105]
84. 30 marca chów przyzagrodowy Stronie Łukowice limanowski małopolskie[105]
85. 30 marca kury nioski Zgliczyn Pobodzy Bieżuń żuromiński mazowieckie[105]
86. 30 marca kury Simoradz Dębowiec cieszyński śląskie[105]
87. 31 marca kury nioski Kiełpiny Siedlec wolsztyński wielkopolskie[105]
88. 31 marca indyki Stary Karolew Koźminek kaliski wielkopolskie[106]
89. 31 marca kaczki Gać Kaliska Koźminek kaliski wielkopolskie[106]
90. 31 marca kaczki Gać Kaliska Koźminek kaliski wielkopolskie[106]
91. 31 marca kury nioski Sadłowo Parcele Bieżuń żuromiński mazowieckie[106]
92. 31 marca kury nioski Strzeszyn Biecz gorlicki małopolskie[106]
93. 31 marca chów przyzagrodowy Wilczyska Bobowa gorlicki małopolskie[106]
94. 31 marca kaczki Gać Kaliska Koźminek kaliski wielkopolskie[107]
95. 1 kwietnia kaczki Sobiesęki Brzeziny kaliski wielkopolskie[107]
96. 2 kwietnia kaczki Trojanów Opatówek kaliski wielkopolskie[107]
97. 1 kwietnia kury nioski Sadłowo Bieżuń żuromiński mazowieckie[107]
98. 1 kwietnia kury nioski Karniszyn Bieżuń żuromiński mazowieckie[107]
99. 2 kwietnia kury nioski Stanisławowo Bieżuń żuromiński mazowieckie[107]
100. 1 kwietnia kury reprodukcyjne Sadłowo Parcele Bieżuń żuromiński mazowieckie[107]
101. 3 kwietnia chów przyzagrodowy Mikołajki Mikołajki mrągowski warmińsko-mazurskie[107]
102. 3 kwietnia kury reprodukcyjne Cegielnia Ratowska Radzanów mławski mazowieckie[107]
103. 3 kwietnia kury nioski Zgliczyn Glinki Radzanów mławski mazowieckie[107]
104. 2 kwietnia kaczki Sobiesęki Brzeziny kaliski wielkopolskie[108]
105. 6 kwietnia chów przyzagrodowy Mikołajki Mikołajki mrągowski warmińsko-mazurskie[108]
106. 6 kwietnia kaczki reprodukcyjne Gawłowice Goszczanów sieradzki łódzkie[108]
107. 6 kwietnia indyki Pełki Bieżuń żuromiński mazowieckie[108]
108. 6 kwietnia indyki Żelaźnia Lubowidz żuromiński mazowieckie[108]
109. 6 kwietnia chów przyzagrodowy Owczary Sękowa gorlicki małopolskie[108]
110. 6 kwietnia indyki Żelaźnia Lubowidz żuromiński mazowieckie[108]
111. 6 kwietnia kury nioski Strzeszewo Bieżuń żuromiński mazowieckie[108]
112. 6 kwietnia kury reprodukcyjne Chamsk Bieżuń żuromiński mazowieckie[108]
113. 6 kwietnia kury nioski Swojęcin Lutocin żuromiński mazowieckie[108]
114. 6 kwietnia kury nioski Zgliczyn Glinki Radzanów mławski mazowieckie[108]
115. 29 marca kaczki Nowy Karolew Koźminek kaliski wielkopolskie[108]
116. 6 kwietnia brojlery kurze Boguchwała Boguchwała rzeszowski podkarpackie[108]
117. 7 kwietnia brojlery kurze Gapowo Stężyca kartuski pomorskie[109]
118. 7 kwietnia kury nioski Biczyce Górne Chełmiec nowosądecki małopolskie[109]
119. 7 kwietnia kaczki i kury nioski Sobiesęki Brzeziny kaliski wielkopolskie[109]
120. 7 kwietnia indyki Stawiszyn-Zwalewo Bieżuń żuromiński mazowieckie[109]
121. 7 kwietnia kaczki, kury w okresie odchowu Simoradz Dębowiec cieszyński śląskie[109]
122. 7 kwietnia kury reprodukcyjne Dębsk Żuromin żuromiński mazowieckie[109]
123. 7 kwietnia kury w okresie odchowu Stawiszyn-Zwalewo Bieżuń żuromiński mazowieckie[109]
124. 7 kwietnia kaczki Stok Nowy Błaszki sieradzki łódzkie[109]
125. 7 kwietnia kaczki Kwasków Błaszki sieradzki łódzkie[109]
126. 7 kwietnia kury nioski Sadłowo Parcele Bieżuń żuromiński mazowieckie[109]
127. 7 kwietnia kury reprodukcyjne Ługi Szreńsk mławski mazowieckie[109]
128. 7 kwietnia kury reprodukcyjne Kunki Szreńsk mławski mazowieckie[109]
129. 7 kwietnia brojlery kurze Rzężawy Żuromin żuromiński mazowieckie[109]
130. 7 kwietnia kury w okresie odchowu Markowa Markowa łańcucki podkarpackie[109]
131. 8 kwietnia kury reprodukcyjne Dźwierzno Bieżuń żuromiński mazowieckie[109]
132. 8 kwietnia kaczki Sobiesęki Brzeziny kaliski wielkopolskie[109]
133. 8 kwietnia kury rzeźne Piegonisko-Kolonia Brzeziny kaliski wielkopolskie[109]
134. 8 kwietnia chów przyzagrodowy Kamionka Mała Laskowa limanowski małopolskie[109]
135. 8 kwietnia indyki Gać Kaliska Koźminek kaliski wielkopolskie[109]
136. 8 kwietnia chów przyzagrodowy Mystków Kamionka Wielka nowosądecki małopolskie[109]
137. 8 kwietnia kaczki Biskupczyce Zabaryczne Mikstat ostrzeszowski wielkopolskie[109]
138. 8 kwietnia kaczki Palaty Grabów nad Prosną ostrzeszowski wielkopolskie[109]
139. 8 kwietnia kaczki, gęsi, kury nioski Sobiesęki Brzeziny kaliski wielkopolskie[109]
140. 11 kwietnia kury reprodukcyjne Sochy Iłowo-Osada działdowski warmińsko-mazurskie[109]
141. 9 kwietnia kaczki Kobylarka Szczytniki kaliski wielkopolskie[109]
142. 9 kwietnia kaczki Piegonisko-Kolonia Brzeziny kaliski wielkopolskie[109]
143. 9 kwietnia kaczki, gęsi Strużka Szczytniki kaliski wielkopolskie[109]

24 lutego wysoce zjadliwa grypa ptaków została potwierdzona u Karolinki (Aix sponsa) w ogrodzie zoologicznym w Warszawie[110].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. CDC, Influenza Type A Viruses [online], Centers for Disease Control and Prevention, 28 kwietnia 2023 [dostęp 2023-11-11] (ang.).
  2. Cumulative Number of Confirmed Human Cases of Avian Influenza A/(H5N1) Reported to WHO. [dostęp 2009-09-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-02)].
  3. Państwowy Instytut Weterynaryjny: Wysoce zjadliwa grypa ptaków H5N8 w Polsce i innych krajach Europy – aktualna sytuacja i ocena ryzyka. 2016. [dostęp 2017-01-22].
  4. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA): Wysoce zjadliwa grypa ptaków A podtypu H5N8. 2014. [dostęp 2017-01-22].
  5. swiatrolnika.info: Uwaga! Ptasia grypa w Zachodniopomorskiem. 2016. [dostęp 2017-01-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-02)].
  6. Ptasia grypa H5N8 potwierdzona u ludzi w Rosji. WHO poinformowana o przypadkach [online], radiozet.pl [dostęp 2024-04-25] (pol.).
  7. Wirtualna Polska, Chiny. Zdiagnozowano pierwsze na świecie zakażenie ptasią grypą H10N3 u człowieka [online], wiadomosci.wp.pl [dostęp 2021-06-01] (pol.).
  8. Chiny: Pierwszy przypadek szczepu ptasiej grypy u człowieka [online], www.rp.pl [dostęp 2021-06-01] (pol.).
  9. MojaRola.pl, Ptasia grypa u drobiu – źródło zakażenia, objawy i zapobieganie [online], 7 stycznia 2020 [dostęp 2020-01-10].
  10. a b c d Ptasia Grypa – podstawowe informacje, baza wiedzy firmy LuxMed http://www.luxmed.pl/ (stan z 29.05.2006)
  11. onet.pl: Ogniska ptasiej grypy pod Płockiem; drób mógł trafić do sklepów
  12. Komunikat nr 1 Głównego Lekarza Weterynarii w sprawie wystąpienia w Polsce ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-29].
  13. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii w sprawie wystąpienia w Polsce drugiego ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-29].
  14. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii w sprawie wystąpienia w Polsce trzeciego ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-29].
  15. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-29].
  16. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-29].
  17. a b c Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-29].
  18. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-29].
  19. a b c d Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-29].
  20. a b Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-29].
  21. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-29].
  22. a b Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-29].
  23. a b c d Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-29].
  24. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
  25. a b Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
  26. a b c Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
  27. a b Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
  28. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
  29. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii w sprawie wystąpienia w Polsce 32. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
  30. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
  31. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
  32. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
  33. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
  34. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
  35. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
  36. a b c d e Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
  37. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
  38. a b c d e Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
  39. a b Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
  40. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
  41. a b Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
  42. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
  43. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
  44. a b Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
  45. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
  46. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
  47. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
  48. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
  49. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
  50. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
  51. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
  52. a b c d e f g Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii z dnia 4 stycznia 2020 r. podsumowujący sytuację epizootyczną związaną z wysoce zjadliwą grypą ptaków (HPAI) u drobiu w okresie 31 grudnia 2019 r. - 3 stycznia 2020 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  53. a b Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii podsumowujący sytuację epizootyczną związaną z wysoce zjadliwą grypą ptaków (HPAI) u drobiu w okresie 4-6 stycznia 2020 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  54. a b Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący 7 i 8 ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  55. a b Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący 9 i 10 ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  56. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący 11 ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  57. a b c Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący 12-14 ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  58. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący 15 ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  59. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący 16 ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  60. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący 17 w 2020 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu w 2020 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  61. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący 18 w 2020 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu w 2020 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  62. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący 19 w 2020 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu w 2020 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  63. a b c d e Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący 20, 21, 22, 23 i 24 w 2020 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu w 2020 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  64. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący 25 w 2020 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu w 2020 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  65. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący 26 w 2020 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu w 2020 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  66. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący 27 w 2020 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu w 2020 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  67. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący 28 w 2020 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu w 2020 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  68. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący 29 w 2020 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu w 2020 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  69. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący 30 w 2020 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu w 2020 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  70. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący 31 w 2020 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu w 2020 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  71. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący 32 w 2020 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu w 2020 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  72. Główny Lekarz Weterynarii informuje o wyznaczeniu ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  73. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący wyznaczenia drugiego w drugim półroczu 2020 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  74. a b c Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 3 ognisk wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu w okresie 4-5 grudnia 2020 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  75. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 38. w 2020 r. (szóstego w II półroczu 2020 r.) ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  76. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 39. w 2020 r. (siódmego w II półroczu 2020 r.) ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  77. a b c Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 3 ognisk wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  78. a b Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dot. ognisk wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu w 2020 r | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  79. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 45. w 2020 r. (trzynastego w II półroczu 2020 r.) ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  80. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 46. w 2020 r. (czternastego w II półroczu 2020 r.) ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  81. a b Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 2 ognisk wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu w woj. dolnośląskim i warmińsko-mazurskim | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  82. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 49. w 2020 r. (siedemnastego w II półroczu 2020 r.) ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  83. a b Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 50. i 51. w 2020 r. (18. i 19. w II półroczu 2020 r.) ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  84. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 1. w 2021 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  85. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 2. w 2021 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  86. a b Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 3. i 4. w 2021 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  87. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 5. w 2021 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  88. a b Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 6. i 7. w 2021 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  89. a b c Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 8., 9. i 10. w 2021 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  90. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 11. w 2021 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  91. a b c d e Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 5 ognisk wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu w okresie 29 stycznia - 1 lutego 2021 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  92. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 17. w 2021 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  93. a b Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 18. i 19. w 2021 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  94. a b Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 20. i 21. w 2021 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  95. a b Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 22. i 23. w 2021 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  96. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 24. w 2021 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  97. a b Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 25. i 26. w 2021 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  98. a b c d e f Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu ognisk wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu nr 27-32 w 2021 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  99. a b Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 33. i 34. w 2021 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  100. a b Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu ognisk wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu w okresie od 11 do 17 marca 2021 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  101. a b c Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 49., 50., 51. w 2021 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  102. a b Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 11 ognisk wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu w okresie od 18 do 22 marca 2021 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  103. a b c d e f Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący stwierdzenia 11 ognisk wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu w okresie od 23 do 25 marca 2021 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  104. a b c d Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący stwierdzenia 4 ognisk wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu w dniach 26 - 28 marca 2021 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
  105. a b c d e f g h i j Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący stwierdzenia 10 ognisk wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu w dniach 29 - 31 marca 2021 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-04-11].
  106. a b c d e f Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący stwierdzenia 6 ognisk wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu w dniu 31 marca 2021 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-04-11].
  107. a b c d e f g h i j Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący stwierdzenia ognisk wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu w dniach 31 marca - 3 kwietnia 2021 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-04-11].
  108. a b c d e f g h i j k l m Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący stwierdzenia ognisk wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) nr 104 - 116 w 2021 r. u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-04-11].
  109. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący stwierdzenia ognisk wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) nr 117 - 143 w 2021 r. u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-04-12].
  110. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 1. w 2021 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u zwierząt dzikich/egzotycznych utrzymywanych w niewoli | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].