Janusz Gajos

Janusz Gajos
Janusz Gajos, 2008
Imię i nazwisko	Janusz Jerzy Gajos
Data i miejsce urodzenia	23 września 1939 Dąbrowa Górnicza
Zawód	aktor, pedagog
Współmałżonek	(1) Zoja Gajos; (2) Ewa Miodyńska; (3) Barbara Nabiałczyk; (4) Elżbieta Brożek
Lata aktywności	od 1964
Zespół artystyczny
Teatr Narodowy w Warszawie
Nagrody Orzeł Najlepsza główna rola męska 2007: Jasminum 2016: Body/Ciało Najlepsza drugoplanowa rola męska 2001: To ja, złodziej 2010: Mniejsze zło 2019: Kler Nagroda na FPFF w Gdyni Najlepsza pierwszoplanowa rola męska 1977: Milioner 1981: Wahadełko 1990: Przesłuchanie i Ucieczka z kina „Wolność” 2015: Body/Ciało Najlepsza drugoplanowa rola męska 1992: Kiedy rozum śpi i Szwadron 1999: Fuks
Odznaczenia

Odcisk dłoni i podpis J. Gajosa w Alei Gwiazd w Międzyzdrojach

Gwiazda w łódzkiej Alei Gwiazd

Janusz Gajos z prezydentem Bronisławem Komorowskim, 17 stycznia 2011

Janusz Jerzy Gajos (ur. 23 września 1939 w Dąbrowie Górniczej) – polski aktor teatralny i filmowy, pedagog i fotograf.

Profesor sztuk teatralnych i doktor honoris causa łódzkiej szkoły filmowej, uznawany za jednego z najwybitniejszych polskich aktorów.

Jest laureatem wielu nagród i wyróżnień, w tym nagród publiczności oraz odznaczeń. Jest sześciokrotnym laureatem prestiżowej filmowej nagrody „Orły” oraz nagród przyznawanych przez jury festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Laureat pięciu Wiktorów i jednego Super Wiktora- nagród którymi honorowane są wybitne osobowości małego ekranu.

Na 40-tym Festiwalu Filmów Polskich w Gdyni uhonorowany Diamentowymi Lwami – nagrodą dla najlepszego aktora czterdziestolecia.

Życiorys

W jedenastym roku życia zamieszkał wraz z rodzicami w Będzinie, gdzie ukończył szkołę podstawową, zdał maturę w III Liceum Ogólnokształcącym (1957). Zawodu aktora uczył się w Teatrze Dzieci Zagłębia pod opieką Jana Dormana, kilkakrotnie starając się o przyjęcie do Szkół Teatralnych w Łodzi i Krakowie, ciągle bez powodzenia. Odbył służbę wojskową (1960–1961).

Studiował na Wydziale Aktorskim PWSFTiT w Łodzi (1961–1965), dyplom uzyskał w roku 1971. Debiutował w filmie Marii Kaniewskiej Panienka z okienka (1964) w roli Pietrka. Jako aktor występował w Teatrze im. Stefana Jaracza w Łodzi, od 1970 w teatrach warszawskich (Komedia, Polski, Kwadrat i Dramatyczny), Teatrze Powszechnym w Warszawie (od 1985), Teatrze Narodowym w Warszawie (2003) oraz w spektaklach Teatru Telewizji. W 2003 został wykładowcą PWSFTiT w Łodzi, a w 2006 członkiem rady programowej Fundacji Centrum Twórczości Narodowej. Występował w roli Tureckiego w odcinkach Kabaretu Olgi Lipińskiej oraz w skeczach telewizyjnego programu specjalnego Kabaretu Dudek pt. W telewizyjnej kawiarni.

Zajmuje się również fotografią, pierwszą wystawę swoich zdjęć zorganizował w Katowicach (2002).

W 2008 otrzymał tytuł profesora sztuk teatralnych. 7 października 2016 został uhonorowany tytułem doktora honoris causa Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi.

Został członkiem honorowego komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed przyspieszonymi wyborami prezydenckimi 2010 oraz przed wyborami prezydenckimi w Polsce w 2015 roku.

Życie prywatne

Czterokrotnie żonaty: z Zoją; z aktorką Ewą Miodyńską; z realizatorką telewizyjną Barbarą Nabiałczyk, z którą ma jedyną córkę (Agatę); obecnie z Elżbietą Brożek.

Nagrody i odznaczenia

• Złoty Krzyż Zasługi – 1974 w związku z jubileuszem Polski Ludowej.
• Orzeł 2001 Polskiej Akademii Filmowej, nagroda za drugoplanową rolę męską w filmie To ja, złodziej
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski – 2002
• Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” – 2007
• Orzeł 2007 Polskiej Akademii Filmowej za rolę Brata Zdrówko w filmie Jasminum (2007)
• Wiktor 2007 w kategorii Najpopularniejszy aktor telewizyjny
• Orzeł 2010 Polskiej Akademii Filmowej, nagroda za drugoplanową rolę męską w filmie Mniejsze zło
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski – 2011
• Orzeł 2016 Polskiej Akademii Filmowej, nagroda za osiągnięcie życia.
• Orzeł 2016 Polskiej Akademii Filmowej, nagroda za główną rolę męską w filmie Body/Ciało.
• Orzeł 2019 Polskiej Akademii Filmowej, nagroda za drugoplanową rolę męską w filmie Kler

Filmografia

• 1964: Panienka z okienka – jako Pietrek
• 1964: Obok prawdy – jako Zyga
• 1965: Kapitan Sowa na tropie – jako listonosz, współpracownik Sowy (odc. 3)
• 1966: Bariera – jako tramwajarz niosący bohaterkę na drzwiach z literą „E”
• 1966: Bicz boży – jako Kleń, funkcjonariusz MO
• 1966–1970: Czterej pancerni i pies – jako Janek Kos
• 1966: Powrót na ziemię – jako żołnierz eskortujący rannego mówcę
• 1966: Szyfry – jako zakonnik w klasztorze Cystersów
• 1967: Cyrograf dojrzałości – jako aktor Janek
• 1967: Stajnia na Salvatorze – jako Michał Słowiński
• 1967: Zwariowana noc – partyzant słowacki Stanko
• 1970: Mały – jako Julek „Mały”
• 1970: Wakacje z duchami – jako „Antoniusz”, asystent profesora
• 1971: Kocie ślady – jako porucznik MO Wojciech Góralczyk
• 1972: Dary magów – jako Julek
• 1974: Karino – jako Janczar
• 1974: Zaczarowane podwórko – jako milicjant
• 1975–1977: Czterdziestolatek – jako Antek, brat Magdy Karwowskiej (odc. 9 i 19)
• 1975: Beniamiszek – jako handlarz
• 1976: Bezkresne łąki – jako inspektor
• 1976: Karino – jako Janczar
• 1976: Mgła – jako oficer informacji
• 1977: Milioner – jako Józef Mikuła
• 1977: Niedziela pewnego małżeństwa w mieście przemysłowym średniej wielkości – jako brat Witolda
• 1978: Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz? – jako kierownik delikatesów
• 1979: Dyrygent – jako dygnitarz z Warszawy
• 1979: Kung-fu – jako Maciek, redaktor naczelny
• 1979: Pełnia – jako Janek
• 1980: Kontrakt – jako Bolesław Bartoszuk, ojciec Lilki
• 1981: Człowiek z żelaza – jako zastępca szefa Radiokomitetu
• 1981: Z dalekiego kraju – dyrektor huty
• 1981: Limuzyna Daimler-Benz – jako Kuschmerek
• 1981: Wahadełko – jako Michał Szmańda
• 1981: Wojna światów – następne stulecie – jako robotnik z wodociągów
• 1982: Gwiezdny pył – jako sąsiad Jabłonka
• 1982: Nieciekawa historia – jako Aleksander Gnekker, narzeczony Lizy
• 1982: Przesłuchanie – jako major „Kąpielowy”
• 1983: Alternatywy 4 – jako Jan Winnicki, działacz partyjny
• 1983: Stan wewnętrzny – jako Jakub Jasiński, komandor jachtklubu Stoczni Gdańskiej
• 1983: Wedle wyroków twoich... – jako kierowca
• 1984: Idol – jako Józef Winiecki, redaktor naczelny
• 1984: Przemytnicy – jako Józef Trofida
• 1984: Rok spokojnego słońca – jako szef szabrowników
• 1986: Big bang – jako Janek
• 1988: Dekalog IV – jako Michał
• 1988: Mistrz i Małgorzata – jako Nieznajomy (odc. 3)
• 1988: Piłkarski poker – jako Jan Laguna, sędzia piłkarski
• 1990: Ucieczka z kina „Wolność” – jako cenzor Rabkiewicz
• 1991: Panny i wdowy – jako adwokat Andrzej Obłuka (odc. 3)
• 1992: Kiedy rozum śpi – jako Cinqueda
• 1992: Psy – jako Gross „Siwy”, były major SB z Lublina
• 1992: Szwadron – jako rotmistrz Jan Dobrowolski
• 1993: 40-latek. 20 lat później – jako Antek Sławek, brat Magdy Karwowskiej (odc. 8, 9 i 12)
• 1993: Straszny sen Dzidziusia Górkiewicza – jako radny Niezgoda, ojciec Bartosza
• 1993: Trzy kolory: Biały – jako Mikołaj
• 1994: Śmierć jak kromka chleba – jako Miodek, przewodniczący samorządu pracowniczego
• 1994: Zespół adwokacki – jako były kochanek Elżbiety Siudy (odc. 11)
• 1995: Akwarium – jako pułkownik Nikołaj Krawcow
• 1995: Akwarium, czyli samotność szpiega – jako pułkownik Nikołaj Krawcow
• 1995: Łagodna – jako mąż, właściciel lombardu
• 1996: Ekstradycja 2 – jako Jan Tuwara, szef mafii rosyjskiej (odc. 9)
• 1996: Poznań 56 – jako profesor w wagonie
• 1997: Czas zdrady – jako Niccolo Machiavelli
• 1997: Szczęśliwego Nowego Jorku – jako „Profesor”
• 1998: Ekstradycja 3 – jako Jan Tuwara, szef mafii, formalnie prezes „Geobanku”
• 1999: Egzekutor – jako Kowalik „Zadzior”
• 1999: Fuks – jako śledczy
• 1999: Ostatnia misja – jako komisarz Piotr Sobczak
• 2000: Żółty szalik – jako bohater
• 2000: To ja, złodziej – jako Roman Wyskocz, właściciel warsztatu samochodowego
• 2000: Weiser – jako antykwariusz
• 2001: Przedwiośnie – jako Seweryn Baryka, ojciec Cezarego
• 2001: Tam i z powrotem – jako Andrzej Hoffman
• 2002: Chopin. Pragnienie miłości – jako wielki książę Konstanty Pawłowicz
• 2002: Przedwiośnie – jako Seweryn Baryka, ojciec Cezarego (odc. 1 i 2)
• 2002: Zemsta – jako Cześnik (Maciej) Raptusiewicz
• 2005: Pitbull – jako Zbigniew Chyb „Benek”
• 2005: Solidarność, Solidarność... – jako prezes (cz. 10)
• 2005: Zakochany Anioł – jako Lupin, kloszard warszawski
• 2006: Jasminum – jako brat Zdrówko
• 2007: Ekipa – jako Henryk Nowasz, były premier
• 2009: Mniejsze zło – jako Mieczysław Nowak, ojciec Kamila
• 2011: Wygrany – jako Frank Goretzky
• 2011–2012: Bez tajemnic – jako Gustaw Staroń
• 2013: Układ zamknięty – jako prokurator Andrzej Kostrzewa
• 2015: Body/Ciało – jako prokurator
• 2016: Zaćma jako ksiądz Cieciorka
• 2016: Konwój jako dyrektor Nowacki
• 2017: Najlepszy jako Marek Kotański
• 2018: Kamerdyner jako Bazyli Miotke
• 2018: Kler jako arcybiskup Mordowicz
• 2019: Solid Gold jako Nowicki, wysoki oficer CBŚ

Dubbing

• 1998: Hopkins FBI – jako Hopkins
• 2002: Planeta skarbów – jako John Silver

Spektakle Teatru Telewizji

• 1969: Zamach (reż. Roman Sykała), jako Popinot
• 1969: Kochankowie z Nohant (reż. Abdellah Drissi), jako Chopin
• 1969: Młodość Jasia Kunefała (reż. Janusz Kłosiński), jako Jaś Kunefał
• 1969: Mgła (reż. Maria Kaniewska), jako lekarz
• 1971: Toccata (reż. Ireneusz Kanicki) jako Adam
• 1973: Pierwszy dzień wolności (reż. Jan Bratkowski), jako Karol
• 1977: Oscar (reż. Edward Dziewoński), jako Oskar
• 1978: Las (reż. Edward Dziewoński), jako Sczastliwcew
• 1980: Igraszki z diabłem (reż. Tadeusz Lis), jako diabeł Omnimor
• 1985: Przedstawienie Hamleta we wsi Głucha Dolna (reż. Olga Lipińska) jako Mate Bukara
• 1985: Zapomniany diabeł (reż. Tadeusz Lis), jako diabeł Trepifajksel, później Maciej
• 1987: Opowieści Hollywoodu (reż. Kazimierz Kutz), jako Odon von Horvath
• 1988: Ławeczka (reż. Maciej Wojtyszko), jako On
• 1988: Teatr czasów Nerona i Seneki (reż. Konstanty Ciciszwili), jako Neron
• 1988: Samobójca (rez. Kazimierz Kutz), jako Siemion Siemionowicz Podsiekalnikow
• 1990: Kolacja na cztery ręce (reż. Kazimierz Kutz), jako Johann Sebastian Bach
• 1994: O przemyślności kobiety niewiernej (reż. Maciej Dutkiewicz), jako Giovanni Boccaccio
• 1997: Odbita sława (reż. Janusz Zaorski), jako Alfred
• 1997: Mistrz (reż. Agnieszka Lipiec-Wróblewska), jako Prefekt Herbert
• 1997: Adrianne Lecouvreur (reż. Mariusz Treliński), jako Michonet
• 1998: Ksiądz Marek (reż. Krzysztof Nazar), jako Kreczetnikow
• 1999: Rozmowy przy wycinaniu lasu (reż. Stanisław Tym), jako Bimber
• 1999: Wielka Magia (reż. Maciej Englert), jako Otto Marvuglia
• 1999: Brand (reż. Krzysztof Lang), jako Brand
• 1999: Płaszcz (reż. Andrzej Domalik), jako Gromotrubow
• 1999: Chińska kokaina, czyli sen o Paryżu (reż. Krzysztof Zaleski), jako Ametystow
• 1999: Bigda idzie! (reż. Andrzej Wajda), jako Mateusz Bigda
• 2000: Piękny Widok (reż. Janusz Kijowski), jako Nick
• 2000: Miłość na Madagaskarze (reż. Waldemar Krzystek), jako Ritter
• 2000: Simpatico (reż. Mariusz Grzegorzak), jako Carter
• 2001: Klub kawalerów (reż. Krystyna Janda), jako Sobieniewski, prezes klubu
• 2001: Herbatka u Stalina (reż. Janusz Morgenstern), jako Stalin
• 2001: Skiz (reż. Gustaw Holoubek), jako Tolo
• 2004: Hamlet (reż. Łukasz Barczyk), jako Klaudiusz
• 2006: Norymberga (reż. Waldemar Krzystek), jako pułkownik
• 2007: Narty Ojca Świętego (reż. Piotr Cieplak), jako ksiądz Kubala
• 2010: W roli Boga (reż. Tomasz Wiszniewski), jako dr Jack Klee
• 2011: Boulevard Voltaire (reż. Andrzej Bart), jako pan R.
• 2012: Daily Soup (reż Małgorzata Bogajewska), jako ojciec
• 2013: Udręka życia (reż. Jan Englert), jako Jona,
• 2013: Saksofon (reż. Izabella Cywińska), jako bohater
• 2013: Trzy razy Fredro. Nikt mnie nie zna (reż. Jan Englert), jako Łapka, Lichwiarz

Wystawy fotograficzne

• 2002: Wystawa w Galerii Akwarela w Pałacu Młodzieży – Katowice
• 2004: Wystawa w Galerii Sztuki Katarzyny Napiórkowskiej – Warszawa
• 2008: Wystawa pt. „Trochę teatru” w Galerii Sztuki Krystyny Napiórkowskiej – Warszawa
• 2008: Wystawa na X Festiwalu Nauki i Sztuki – Siedlce
• 2008: Wystawa na X Polkowickich Dniach Teatru

Bibliografia

• Janusz Gajos w bazie filmpolski.pl
• Janusz Gajos w bazie e-teatr.pl
• Elżbieta Baniewicz: Gajos. Warszawa: Wydawnictwo Marginesy, 2013. ISBN 978-83-63656-88-1.

Linki zewnętrzne

• Janusz Gajos w bazie IMDb (ang.)
• Janusz Gajos w bazie Filmweb
• Portrety. Janusz Gajos, teatry.art.pl
• Janusz Gajos na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
• Janusz Gajos w bazie Akademii Polskiego Filmu
• Jacek Sieradzki, Janusz Gajos w serwisie Encyklopedia teatru polskiego. Zawiera galerię zdjęć. Data dostępu: 02-08-2020.