Jerzy Trela
|
|||||||||||||
 |
|||||||||||||
| Data i miejsce urodzenia | 14 marca 1942 Leńcze |
||||||||||||
| Zawód | aktor | ||||||||||||
| Współmałżonek | Georgeta Trela | ||||||||||||
| Lata aktywności | od 1969 | ||||||||||||
| Zespół artystyczny | |||||||||||||
| Stary Teatr w Krakowie | |||||||||||||
|
|||||||||||||
| Odznaczenia | |||||||||||||
     |
|||||||||||||
|
||
 |
||
| Data i miejsce urodzenia | 14 marca 1942 Leńcze |
|
| Poseł IX kadencji Sejmu PRL | ||
| Okres | od 13 października 1985 do 3 czerwca 1989 |
|
| Przynależność polityczna | Polska Zjednoczona Partia Robotnicza | |
Jerzy Józef Trela (ur. 14 marca 1942 w Leńczach) – polski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny, członek Narodowej Rady Kultury i Rady Konsultacyjnej przy Przewodniczącym Rady Państwa PRL (1986–1989), poseł na Sejm PRL IX kadencji (1985–1989).
Spis treści
Życiorys[edytuj]
Jerzy Trela urodził się i wychował we wsi Leńcze w powiecie wadowickim. Ukończył naukę w liceum plastycznym w Krakowie, po czym podjął studia na Wydziale Aktorskim Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie[1] (ukończone w 1969). Był jednym ze współtwórców Krakowskiego Teatru Scena STU. Jest na stałe związany z Krakowem. Występował w tamtejszym Teatrze Rozmaitości, od 1969 do stycznia 2014 w Starym Teatrze[2]. Był członkiem podstawowego zespołu Starego Teatru, aktorem wielu przedstawień wyreżyserowanych przez Konrada Swinarskiego. Stworzył wybitne kreacje aktorskie, m.in. w Dziadach, czy Wyzwoleniu. Zespół teatru opuścił na znak protestu przeciw zmianom, jakie wprowadzał nowy dyrektor sceny − Jan Klata. Trela podkreślał, że bezpośrednią przyczyną były dwa performance'y firmowane przez nową dyrekcję, w których wykpiwany był Swinarski. Wraz z Trelą zespół opuściła Anna Polony[1].
W latach 1984–1990 Trela był rektorem krakowskiej PWST. Obecnie pełni funkcję profesora tejże uczelni[3].
Z ramienia Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej pełnił mandat posła na Sejm PRL IX kadencji (1985–1989). W latach 1986–1989 był członkiem Narodowej Rady Kultury i Rady Konsultacyjnej przy Przewodniczącym Rady Państwa PRL Wojciechu Jaruzelskim.
Dwukrotny laureat Nagrody im. Aleksandra Zelwerowicza – przyznawanej przez redakcję miesięcznika „Teatr” za sezon 1990/1991 i 1998/1999. W 1998 podczas III Festiwalu Gwiazd w Międzyzdrojach odcisnął dłoń na Promenadzie Gwiazd.
Był członkiem honorowego komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed wyborami prezydenckimi w 2015[4].
Odznaczenia i nagrody[edytuj]
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2011)[5]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2000)[6]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1981)
- Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2005)
- Odznaka honorowa „Zasłużony dla Kultury Polskiej” (1989)
- Nagroda główna na XVI Kaliskich Spotkaniach Teatralnych w Kaliszu za rolę Konrada w Wyzwoleniu Stanisława Wyspiańskiego w Starym Teatrze im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie (1976)
- Nagroda Ministra Kultury i Sztuki II stopnia za osiągnięcia aktorskie (1977)
- Nagroda na IV Opolskich Konfrontacjach Teatralnych w Opolu za rolę Jaśka w Weselu Stanisława Wyspiańskiego w reż. Jerzego Grzegorzewskiego w Starym Teatrze w Krakowie (1978)
- Nagroda na XIX Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych we Wrocławiu za rolę Gralaka w spektaklu Życiorys według Krzysztofa Kieślowskiego w Starym Teatrze w Krakowie (1978)
- Wielka Nagroda Publiczności, Nagroda Ministra Kultury i Sztuki na XIV Ogólnopolskim Przeglądzie Teatrów Małych Form w Szczecinie za reżyserię spektaklu Przeszłość to dziś, tylko cokolwiek dalej według Cypriana Kamila Norwida (1979)
- Nagroda miasta Krakowa (1979)
- „Złoty Ekran” za rolę Konrada w Wyzwoleniu Stanisława Wyspiańskiego w Starym Teatrze w Krakowie (1980)
- Nagroda Przewodniczącego Komitetu do Spraw Radia i Telewizji I stopnia za osiągnięcia aktorskie w Teatrze Telewizji (1982)
- Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia za całokształt dorobku artystycznego (1983)
- Nagroda na X Opolskich Konfrontacjach Teatralnych w Opolu za rolę Masynissy w Irydionie Zygmunta Krasińskiego graną gościnnie w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie (1984)
- Odznaka Honorowa Gryfa Pomorskiego oraz List Gratulacyjny od wojewody szczecińskiego (1984)
- Nagroda Ministra Obrony Narodowej I stopnia za wybitne kreacje filmowe, telewizyjne i teatralne (1985)
- Nagroda na XXVII Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych we Wrocławiu za rolę Anatola w spektaklu Portret Sławomira Mrożka w Starym Teatrze w Krakowie (1988)
- Nagroda na XXIX FPSW we Wrocławiu za rolę Ojca w spektaklu Ślub Witolda Gombrowicza w Starym Teatrze w Krakowie (1991)
- Nagroda im. Aleksandra Zelwerowicza za rolę Ojca w Ślubie Witolda Gombrowicza w Starym Teatrze w Krakowie (1991)
- Złoty Wawrzyn Grzymały przyznany w Bydgoszczy (1992)
- Nagroda na I Ogólnopolskim Konkursie na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej (OKNWPSW) w Warszawie za rolę Zachedryńskiego w spektaklu Miłość na Krymie Sławomira Mrożka w Starym Teatrze w Krakowie (1995)
- „Złoty Laur” „Przekroju” (1995)
- Nagroda na XXI Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku w kategorii: drugoplanowa rola męska za rolę ojca Kuby w filmie Autoportret z kochanką w reż. Radosława Piwowarskiego (1996)
- Nagroda wojewody krakowskiego w dziedzinie kultury (1997)
- Krakowska Złota Maska w plebiscycie publiczności teatrów krakowskich za rolę Mefistofelesa w Fauście Johanna Goethego w Starym Teatrze w Krakowie (1998)
- Feliks Warszawski za rolę Samuela w Sędziach Stanisława Wyspiańskiego w Teatrze Narodowym w Warszawie (1999)
- Nagroda im. Aleksandra Zelwerowicza za rolę Samuela w Sędziach Stanisława Wyspiańskiego w Teatrze Narodowym w Warszawie (2000)
- Honorowa Nagroda Ludwik 2000 przyznawana przez krakowskie środowisko teatralne za całokształt twórczości (2001)
- Polska Nagroda Filmowa – Orzeł za najlepszą drugoplanową rolę męską w filmie Quo vadis w reż. Jerzego Kawalerowicza (2002)
- Nagroda Ministra Kultury w dziedzinie teatru (2005)
- Nagroda na V Festiwalu Teatru Polskiego Radia i Teatru Telewizji Polskiej „Dwa Teatry” w Sopocie za rolę Ericha Honeckera w słuchowisku Chrystus z Lobetal Leszka Wołosiuka (2005)
- Wielka Nagroda Aktorska na II Ogólnopolskim Konkursie na teatralną inscenizację dawnych dzieł literatury europejskiej za rolę tytułową w spektaklu Wielkie kazanie księdza Bernarda w Krakowskim Teatrze Scena STU (2007)
- Nagroda Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa w kategorii kultura i sztuka (2008)
- Grand Prix na XLIX Kaliskich Spotkaniach Teatralnych w Kaliszu za rolę Króla w spektaklu Król umiera, czyli ceremonie w reż. Piotra Cieplaka z Narodowego Starego Teatru w Krakowie (2009)
- Honorowa Nagroda „Kowadła” za wielkość sztuki wyznaczającej rangę polskiego aktorstwa (2010)
- Wielka Nagroda Festiwalu Teatru Polskiego Radia i Teatru Telewizji Polskiej „Dwa Teatry – Sopot 2011” za wybitne kreacje aktorskie w Teatrze PR i Teatrze TVP (2011)
- Nagroda Prezesa Rady Ministrów „Za osiągnięcia naukowe lub artystyczne w tym za wybitny dorobek naukowy lub artystyczny” (przyznana w 2013 za rok 2012)
Filmografia (wybór)[edytuj]
|
|
Przypisy
- ↑ a b Donata Subbotko: Jak grzechotnik. Z Jerzym Trelą rozmawia Donata Subbotko. wyborcza.pl, 2014-03-14. [dostęp 2014-03-16].
- ↑ Polony i Trela odeszli ze Starego Teatru. Protest przeciwko dyrekcji?. tvn24.pl, 2014-01-07. [dostęp 2014-01-07].
- ↑ Wykaz pedagogów PWST w Krakowie. [dostęp 2014-01-13].
- ↑ Barbara Sowa: Kto wszedł do komitetu poparcia Komorowskiego, a kto z niego wypadł? Cała Lista. dziennik.pl, 2015-03-16. [dostęp 2015-03-21].
- ↑ M.P. z 2011 r. Nr 32, poz. 384
- ↑ M.P. z 2000 r. Nr 17, poz. 369
Bibliografia[edytuj]
- Jerzy Trela w bazie filmpolski.pl
- Jerzy Trela w bazie Filmweb
- Jerzy Trela w bazie e-teatr.pl
- Jerzy Trela na culture.pl
Linki zewnętrzne[edytuj]
- Jerzy Trela w bazie Internet Movie Database (ang.)
- Jerzy Trela w bazie e-teatr.pl
- Jerzy Trela na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
|
|||||||||||
Kategorie:
- Absolwenci Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie
- Członkowie Polskiej Akademii Filmowej
- Członkowie Rady Konsultacyjnej przy Przewodniczącym Rady Państwa Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
- Działacze PZPR
- Laureaci Nagrody Miasta Krakowa
- Laureaci Nagrody Ministra Kultury i Sztuki (1944–1989)
- Laureaci Polskiej Nagrody Filmowej dla najlepszej drugoplanowej roli męskiej
- Najlepsi aktorzy drugoplanowi na FPFF
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1944–1989)
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Odznaką Honorową Gryfa Pomorskiego
- Odznaczeni odznaką honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej”
- Odznaczeni Złotym Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis
- Polscy aktorzy filmowi
- Polscy aktorzy teatralni
- Posłowie z okręgu Kraków Śródmieście (PRL)
- Urodzeni w 1942
- Wykładowcy Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie
