Stężyca (województwo lubelskie): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
uzupełniono o informację o sądzie ziemskim i grodzkim |
→Zabytki: drobne merytoryczne |
||
| Linia 39: | Linia 39: | ||
== Zabytki == |
== Zabytki == |
||
* We wsi znajduje się najstarszy budynek ziemi stężyckiej – gotycki [[kościół św. Marcina w Stężycy|kościół pw. św. Marcina]] z 1434, przebudowywany w XVI, XVIII i XIX wieku. Kościół jest w stylu gotyckim. Na początku XVI wieku świątynia w wyniku pożaru została znacznie zniszczona. Podczas odbudowy zmieniono pierwotną bryłę budynku, dobudowując m.in. boczne kaplice oraz nowe portale. Pod koniec II Wojny Światowej, 3 września 1944, świątynia została ostrzelana przez artylerię niemieckiego okupanta. Od strzałów spaleniu uległo praktycznie całe wnętrze. Dzięki poświęceniu ówczesnego proboszcza ks. Edwarda Bielińskiego, który narażając swoje życie usiłował ratować wyposażenie świątyni, udało się ocalić zakrystię, jednak z kościoła pozostały tylko ściany. Ponowna odbudowa rozpoczęła się w 1946 roku i trwała przez siedem lat. Na jednej ze ścian można odnaleźć gmerk, czyli autorski znak budowniczego kościoła. Który znajduje się na jednej z cegieł od strony prezbiterium, oraz odciski palców w jednej z cegieł. Obok wyryto także napis „IOHANNES” |
|||
We wsi znajduje się najstarszy budynek ziemi stężyckiej – gotycki [[kościół św. Marcina w Stężycy|kościół pw. św. Marcina]] z 1434, przebudowywany w XVI, XVIII i XIX wieku. Do zabytków należy także [[kościół Przemienienia Pańskiego w Stężycy|kościół filialny pw. Przemienienia Pańskiego]] z przełomu XVIII i XIX wieku. |
|||
* [[kościół Przemienienia Pańskiego w Stężycy|kościół filialny pw. Przemienienia Pańskiego]] z przełomu XVIII i XIX wieku. |
|||
== Sport == |
== Sport == |
||
Wersja z 13:13, 8 wrz 2015
| {{{rodzaj miejscowości}}} | |
 Gotycki kościół pw. Św. Marcina | |
| Państwo | lubelskie |
|---|---|
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności |
1900 |
| Strefa numeracyjna |
(+48) 81 |
| Kod pocztowy |
08-540 |
| Tablice rejestracyjne |
LRY |
| SIMC |
0391638 |
Położenie na mapie brak | |
Położenie na mapie świata  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
| Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:airport} | |
Stężyca – wieś gminna w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie ryckim, w gminie Stężyca. Liczba mieszkańców: ok. 1,9 tys. (1998). O miejscowości Stężyca pierwszy raz wspomniano w wieku XIV. Funkcjonawała wówczas jako ośrodek ziemi stężyckiej i posiadała wówczas prawa miejskie (1330–1869). Była miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego[1].Od 1975 roku miejscowość należy do województwa lubelskiego.
Stężyca zlokalizowana jest przy drodze wojewódzkiej nr 801 (Puławy – Dęblin – Warszawa). Znajduje się w odległości 79 km od Lublina, 99 km od Warszawy oraz 7 km od Dęblina.
Nazwa
Nazwa pojawia się w średniowiecznych i późniejszych zapiskach jako Stanzitia (1325–1327), Stazicza (1365), Stanzicza (1441), Sthęzicza (1569). Zatem pierwotna nazwa brzmiała tak samo jak współczesna. Wszystkie miejscowości o nazwie Stężyca, leżą w pobliżu jezior lub rzek, jest tak ponieważ nazwa ta była pierwotnie związana z wodą[2]. Według źródeł miejscowość ta powstała wokół umocnień grodu warownego, chroniącego przeprawę na Wiśle. Nazwa Stężyca może pochodzić więc od słowa stężyć, czyli wzmocnić, umocnić (patrz stężenie) lub tęgi, czyli duży i mocny.
Historia
Miejscowość wzmiankowana od XIV wieku. Prawa miejskie w latach 1330–1869. Stężyca była niegdyś ośrodkiem ziemi stężyckiej, będącej częścią województwa sandomierskiego. W XV w. w Stężycy odbywały się roki sądów szlacheckich: ziemskiego i grodzkie[3]. W okresie przedłużającego się bezkrólewia po ucieczce z kraju króla Henryka Walezego od 12 maja do 4 czerwca 1575 r. miasto było głównym miejscem obrad Sejmu Stężyckiego (w różnych źródłach wydarzenie to określane jest także jako Zjazd Stężycki). Dnia 24 grudnia 1869 r. miejscowość utraciła prawa miejskie[4].
Zabytki
- We wsi znajduje się najstarszy budynek ziemi stężyckiej – gotycki kościół pw. św. Marcina z 1434, przebudowywany w XVI, XVIII i XIX wieku. Kościół jest w stylu gotyckim. Na początku XVI wieku świątynia w wyniku pożaru została znacznie zniszczona. Podczas odbudowy zmieniono pierwotną bryłę budynku, dobudowując m.in. boczne kaplice oraz nowe portale. Pod koniec II Wojny Światowej, 3 września 1944, świątynia została ostrzelana przez artylerię niemieckiego okupanta. Od strzałów spaleniu uległo praktycznie całe wnętrze. Dzięki poświęceniu ówczesnego proboszcza ks. Edwarda Bielińskiego, który narażając swoje życie usiłował ratować wyposażenie świątyni, udało się ocalić zakrystię, jednak z kościoła pozostały tylko ściany. Ponowna odbudowa rozpoczęła się w 1946 roku i trwała przez siedem lat. Na jednej ze ścian można odnaleźć gmerk, czyli autorski znak budowniczego kościoła. Który znajduje się na jednej z cegieł od strony prezbiterium, oraz odciski palców w jednej z cegieł. Obok wyryto także napis „IOHANNES”
- kościół filialny pw. Przemienienia Pańskiego z przełomu XVIII i XIX wieku.
Sport
W Stężycy funkcjonuje klub piłkarski LKS Mazowsze Stężyca, obecnie występujący w klasie A, w II grupie lubelskiej.
Ludzie związani ze Stężycą
Zobacz Kategoria:Starostowie stężyccy.
Zobacz też
- ↑ Feliks Kiryk, Urbanizacja Małopolski : województwo sandomierskie : XIII-XVI wiek, Kilece 1994, s. 20.
- ↑ Kazimierz Rymut: Nazwy miast Polski. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1987, s. 229. ISBN 83-04-02436-5.
- ↑ M. Pawlikowski, Sądownictwo grodzkie w przedrozbiorowej Rzeczypospolitej, Strzałków 2012, tenże, Sądownictwo ziemskie w przedrozbiorowej Rzeczypospolitej, Strzałków 2012
- ↑ Postanowienie Komitetu Urządzającego w Królestwie Polskim z dnia 12 (24) grudnia 1869 r. o przemianowaniu na osady niektórych miast w gubernji siedleckiej (Dz. pr. t. 69, s. 461)
Linki zewnętrzne
- Stężyca 1, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 339., s. 339-341
- Oficjalna strona gminy
- Oficjalna strona TPS
- Gminny Ośrodek Kultury w Stężycy