Nieśwież: Różnice pomiędzy wersjami
Wygląd
Na mapach:
53°13′N 26°40′E/53,216667 26,666667
![Ziemia](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Geographylogo.svg/20px-Geographylogo.svg.png)
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Anulowanie wersji 58569926 autorstwa 87.205.204.225 (dyskusja), WP:SK+ToS+mSK Znacznik: Anulowanie edycji |
→Zabytki: źródła/przypisy |
||
Linia 110: | Linia 110: | ||
* Dom Gdański z 1721 roku, przy rynku |
* Dom Gdański z 1721 roku, przy rynku |
||
* Kolonia urzędnicza w stylu dworkowym z 1925 roku, proj. Teodor Bursze i Jerzy Beill |
* Kolonia urzędnicza w stylu dworkowym z 1925 roku, proj. Teodor Bursze i Jerzy Beill |
||
* Kościół benedyktynek pw. św. Eufemii z klasztorem w stylu barokowym ufundowane przez księcia Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła „Sierotkę” w latach 1590-1596 prawdopodobnie według projektu jezuickiego architekta Giovanniego Marii Bernardoniego. W 1866 roku władze rosyjskie przekazały kościół cerkwi prawosławnej i wtedy też rozebrano wieżę, a klasztor w 1878 roku zamieniono na koszary. Po 1918 roku w budynkach klasztornych mieściło się seminarium nauczycielskie. Obok kościoła barokowa wieża-brama z 1763 roku. |
* Kościół benedyktynek pw. św. Eufemii z klasztorem w stylu barokowym ufundowane przez księcia Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła „Sierotkę” wybudowane w latach 1590-1596 prawdopodobnie według projektu jezuickiego architekta [[Jan Maria Bernardoni|Giovanniego Marii Bernardoniego]]<ref>[[Tadeusz Bernatowicz]], ''Kościół i klasztor Benedyktynek w Nieświeżu'', [w:] Sztuka kresów wschodnich. Materiały sesji naukowej, vol. 2, ed. J. K. Ostrowski, Kraków 1996, s. 128-137</ref>. W 1866 roku władze rosyjskie przekazały kościół cerkwi prawosławnej i wtedy też rozebrano wieżę, a klasztor w 1878 roku zamieniono na koszary. Po 1918 roku w budynkach klasztornych mieściło się seminarium nauczycielskie. Obok kościoła barokowa wieża-brama z 1763 roku. We wnętrzu kościoła pw. Przemienienia Pańskiego we wsi [[Nowa Mysz]] z 1825 znajduje się bogate wyposażenie przeniesione z kościoła benedyktynek w Nieświeżu, w tym trzy barokowe ołtarze z XVII wieku, rokokowa ambona z 1757 roku i rokokowe organy z 1762 roku. |
||
* Klasztor bernardynów w stylu barokowym, obecnie z zatarciem cech stylowych. Kościół barokowy pw. św. Katarzyny rozebrano po 1950 roku. |
* Klasztor bernardynów w stylu barokowym, obecnie z zatarciem cech stylowych. Kościół barokowy pw. św. Katarzyny rozebrano po 1950 roku. |
||
* Kwatera cmentarna z 1926 roku dla poległych i zmarłych funkcjonariuszy Policji Państwowej. |
* Kwatera cmentarna z 1926 roku dla poległych i zmarłych funkcjonariuszy Policji Państwowej. |
Wersja z 15:21, 21 sty 2020
![]() Nieśwież – zespół zamkowo-pałacowy, dawna rezydencja Radziwiłłów | |||||
| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Obwód | |||||
Prawa miejskie | |||||
Populacja (2018) • liczba ludności |
| ||||
Nr kierunkowy |
+375 1770 | ||||
Kod pocztowy |
222603, 222620 | ||||
Tablice rejestracyjne |
5 | ||||
Położenie na mapie obwodu mińskiego ![]() | |||||
Położenie na mapie Białorusi ![]() | |||||
![]() | |||||
Strona internetowa |
Nieśwież[2] (biał. Нясвіж, ros. Несвиж) – miasto w obwodzie mińskim, siedziba rejonu nieświeskiego Białorusi.
Miasto magnackie Księstwa Nieświeskiego położone było w końcu XVIII wieku w powiecie nowogródzkim województwa nowogródzkiego[3]. Prawo magdeburskie nadał król Stefan Batory w 1586 roku na prośbę Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła (Sierotki)[4].
Położenie
Okoliczne miasta: | ||
Nowogródek | Stołpce | Uzda |
Baranowicze | ![]() |
|
Lachowicze | Kleck | Kopyl |
Historia
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Nesvisium.jpg/280px-Nesvisium.jpg)
- 1223 – wzmiankowany podczas bitwy nad rzeką Kałką, stoczoną między wojskami rusko-połowieckimi a armią mongolską
- 17 września 1445 – król Kazimierz Jagiellończyk przekazał Nieśwież Mikołajowi Niemirowiczowi, bojarowi litewskiemu, który wybitnie przysłużył się wyniesieniu Kazimierza Jagiellończyka na tron[5][6]. Rok ten uważa się za właściwą datę założenia Nieświeża, którą potwierdzają źródła historyczne[7].
- Mikołaj Niemirowicz funduje kościół w Nieświeżu. W dokumencie z 1492 roku król zatwierdza uposażenie kościoła dokonane przez Mikołaja Niemirowicza[8]
- Po śmierci Mikołaja Niemirowicza Nieśwież wraca do hospodara[9]
- 10 listopada 1492 – Aleksander Jagiellończyk nadaje Nieśwież Piotrowi Montygierdowiczowi, wojewodzie trockiemu[10]
- wraz ze ślubem wojewodzianki trockiej Zofii Montygerdowicz i Stanisława Kiszki, hetmana w. lit., Nieśwież przechodzi w posiadanie litewskiego rodu Kiszków
- 1533 – po Annie z Kiszków, żonie Jana Radziwiłła, Nieśwież dziedziczą jej synowie Mikołaj zwany Czarnym i Jan
- Mikołaj Krzysztof Radziwiłł Sierotka (1549–1616) – marszałek wielki litewski ufortyfikował miasto, zbudował zamek i kościół z klasztorem jezuitów
- 1561-1562 – Maciej Kawęczyński założył drukarnie braci polskich, którzy założyli tu swój zbór[11]
- 1571 – Szymon Budny zakończył tłumaczenie Biblii nieświeskiej
- 1580 – prawa miejskie
- 1587 – rozpoczęcie budowy kościoła jezuitów wraz z klasztorem
- 1590 – założony został, z fundacji Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła „Sierotki”, podległy kongregacji chełmińskiej klasztor benedyktynek w Nieświeżu;
- 1623–1624 – św. Andrzej Bobola rektorem kościoła w Nieświeżu
- 1625 – Maciej Kazimierz Sarbiewski, poeta, przebywał w tutejszym klasztorze
- 26 października 1768 – w czasie konfederacji barskiej kapitulacja Nieświeża
- 1793-1918 – wskutek II rozbioru Polski w zaborze rosyjskim
- 21 grudnia 1906 – zarejestrowane zostało Polskie Towarzystwo „Oświata” w Nieświeżu, zajmujące się wpieraniem polskiej edukacji; władze rosyjskie ponownie zdelegalizowały je w 1909 lub 1910 roku[12].
- 1909 – w czasie wyborów samorządowych, do rady miejskiej zostało wybranych 11 Polaków, 3 Rosjan i 1 Żyd[13]
- styczeń 1912 – władze rosyjskie zlikwidowały Rzymskokatolickie Towarzystwo Dobroczynności w Nieświeżu, gdyż nie pozwalały mu na działalność, która, według jego założycieli, miała polegać na organizowaniu szkół rzemieślniczych i ochron[14].
- 1918 – podczas I wojny światowej pod okupacją niemiecką
- grudzień 1918 – po wycofaniu się Niemców miejscowość została zajęta bez walki przez bolszewików[15].
Nieśwież w II Rzeczypospolitej:
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Nia%C5%9Bvi%C5%BE._%D0%9D%D1%8F%D1%81%D1%8C%D0%B2%D1%96%D0%B6_%28A._Abucho%C5%ADski%2C_1927%29.jpg/220px-Nia%C5%9Bvi%C5%BE._%D0%9D%D1%8F%D1%81%D1%8C%D0%B2%D1%96%D0%B6_%28A._Abucho%C5%ADski%2C_1927%29.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/Nia%C5%9Bvi%C5%BE%2C_Radzivi%C5%82._%D0%9D%D1%8F%D1%81%D1%8C%D0%B2%D1%96%D0%B6%2C_%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D1%96%D0%B2%D1%96%D0%BB_%28A._Abucho%C5%ADski%2C_1927%29.jpg/220px-Nia%C5%9Bvi%C5%BE%2C_Radzivi%C5%82._%D0%9D%D1%8F%D1%81%D1%8C%D0%B2%D1%96%D0%B6%2C_%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D1%96%D0%B2%D1%96%D0%BB_%28A._Abucho%C5%ADski%2C_1927%29.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Nia%C5%9Bviskaja_ratu%C5%A1a._%D0%9D%D1%8F%D1%81%D1%8C%D0%B2%D1%96%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%88%D0%B0_%28B._Ta%C5%ADraginski%2C_1930%29.jpg/220px-Nia%C5%9Bviskaja_ratu%C5%A1a._%D0%9D%D1%8F%D1%81%D1%8C%D0%B2%D1%96%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%88%D0%B0_%28B._Ta%C5%ADraginski%2C_1930%29.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Nia%C5%9Bvi%C5%BE%2C_Rynak%2C_Daminikanski._%D0%9D%D1%8F%D1%81%D1%8C%D0%B2%D1%96%D0%B6%2C_%D0%A0%D1%8B%D0%BD%D0%B0%D0%BA%2C_%D0%94%D0%B0%D0%BC%D1%96%D0%BD%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D1%96_%281930%29.jpg/220px-Nia%C5%9Bvi%C5%BE%2C_Rynak%2C_Daminikanski._%D0%9D%D1%8F%D1%81%D1%8C%D0%B2%D1%96%D0%B6%2C_%D0%A0%D1%8B%D0%BD%D0%B0%D0%BA%2C_%D0%94%D0%B0%D0%BC%D1%96%D0%BD%D1%96%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D1%96_%281930%29.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Nia%C5%9Bvi%C5%BE%2C_Fara._%D0%9D%D1%8F%D1%81%D1%8C%D0%B2%D1%96%D0%B6%2C_%D0%A4%D0%B0%D1%80%D0%B0_%28A._Vis%C5%82ocki%2C_1923%29.jpg/220px-Nia%C5%9Bvi%C5%BE%2C_Fara._%D0%9D%D1%8F%D1%81%D1%8C%D0%B2%D1%96%D0%B6%2C_%D0%A4%D0%B0%D1%80%D0%B0_%28A._Vis%C5%82ocki%2C_1923%29.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Nia%C5%9Bvi%C5%BE%2C_Rynak%2C_Gda%C5%84ski._%D0%9D%D1%8F%D1%81%D1%8C%D0%B2%D1%96%D0%B6%2C_%D0%A0%D1%8B%D0%BD%D0%B0%D0%BA%2C_%D0%93%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D1%8C%D1%81%D0%BA%D1%96_%28A._Vis%C5%82ocki%2C_1923%29.jpg/220px-Nia%C5%9Bvi%C5%BE%2C_Rynak%2C_Gda%C5%84ski._%D0%9D%D1%8F%D1%81%D1%8C%D0%B2%D1%96%D0%B6%2C_%D0%A0%D1%8B%D0%BD%D0%B0%D0%BA%2C_%D0%93%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D1%8C%D1%81%D0%BA%D1%96_%28A._Vis%C5%82ocki%2C_1923%29.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/Nia%C5%9Bvi%C5%BE%2C_S%C5%82uckaja_brama._%D0%9D%D1%8F%D1%81%D1%8C%D0%B2%D1%96%D0%B6%2C_%D0%A1%D0%BB%D1%83%D1%86%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B0_%281925%29.jpg/220px-Nia%C5%9Bvi%C5%BE%2C_S%C5%82uckaja_brama._%D0%9D%D1%8F%D1%81%D1%8C%D0%B2%D1%96%D0%B6%2C_%D0%A1%D0%BB%D1%83%D1%86%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B0_%281925%29.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Nia%C5%9Bvi%C5%BE%2C_Zamkavaja%2C_Jan_Niepamuk._%D0%9D%D1%8F%D1%81%D1%8C%D0%B2%D1%96%D0%B6%2C_%D0%97%D0%B0%D0%BC%D0%BA%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%8F%2C_%D0%AF%D0%BD_%D0%9D%D0%B5%D0%BF%D0%B0%D0%BC%D1%83%D0%BA_%28R._Biske%2C_1929%29.jpg/220px-Nia%C5%9Bvi%C5%BE%2C_Zamkavaja%2C_Jan_Niepamuk._%D0%9D%D1%8F%D1%81%D1%8C%D0%B2%D1%96%D0%B6%2C_%D0%97%D0%B0%D0%BC%D0%BA%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%8F%2C_%D0%AF%D0%BD_%D0%9D%D0%B5%D0%BF%D0%B0%D0%BC%D1%83%D0%BA_%28R._Biske%2C_1929%29.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Nia%C5%9Bvi%C5%BE%2C_Novaje_Miesta%2C_S%C5%82uckaja._%D0%9D%D1%8F%D1%81%D1%8C%D0%B2%D1%96%D0%B6%2C_%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5_%D0%9C%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B0%2C_%D0%A1%D0%BB%D1%83%D1%86%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%281930%29.jpg/220px-Nia%C5%9Bvi%C5%BE%2C_Novaje_Miesta%2C_S%C5%82uckaja._%D0%9D%D1%8F%D1%81%D1%8C%D0%B2%D1%96%D0%B6%2C_%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%B5_%D0%9C%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B0%2C_%D0%A1%D0%BB%D1%83%D1%86%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%281930%29.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Nia%C5%9Bvi%C5%BE%2C_%C5%A0koli%C5%A1%C4%8Da._%D0%9D%D1%8F%D1%81%D1%8C%D0%B2%D1%96%D0%B6%2C_%D0%A8%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D1%96%D1%88%D1%87%D0%B0_%281919-39%29_%282%29.jpg/220px-Nia%C5%9Bvi%C5%BE%2C_%C5%A0koli%C5%A1%C4%8Da._%D0%9D%D1%8F%D1%81%D1%8C%D0%B2%D1%96%D0%B6%2C_%D0%A8%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D1%96%D1%88%D1%87%D0%B0_%281919-39%29_%282%29.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Wizyta_marsza%C5%82ka_J%C3%B3zefa_Pi%C5%82sudskiego_w_Nie%C5%9Bwie%C5%BCu_%2822-327-2%29.jpg/220px-Wizyta_marsza%C5%82ka_J%C3%B3zefa_Pi%C5%82sudskiego_w_Nie%C5%9Bwie%C5%BCu_%2822-327-2%29.jpg)
- 14 marca 1919 – wybuchło powstanie nieświeskie, mieszkańcy wyzwolili miasto od bolszewików; 5 dni później zostało stłumione, a 24 marca organizatorzy rozstrzelani[16].
- 1919–1945[17] – w Polsce (w latach 1919–1921 pod polską administracją), województwo nowogródzkie, siedziba powiatu nieświeskiego
- 1939–1941 – okupacja sowiecka
- 1941–1944 – okupacja niemiecka
- 1941 – zniszczenie synagogi pod okupacją niemiecką
- 1944–1945 – okupacja sowiecka
- 1945–1991 – w Białoruskiej SRR
Zabytki
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/%D0%97%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BA-%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%86_%D1%83_%D0%9D%D1%8F%D1%81%D1%8C%D0%B2%D1%96%D0%B6%D1%8B_%D0%B7%D0%BD%D1%83%D1%82%D1%80%D1%8B.jpg/220px-%D0%97%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BA-%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%86_%D1%83_%D0%9D%D1%8F%D1%81%D1%8C%D0%B2%D1%96%D0%B6%D1%8B_%D0%B7%D0%BD%D1%83%D1%82%D1%80%D1%8B.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/%D0%A1%D0%BB%D1%83%D1%86%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B0_%D1%9E%D0%BB%D0%B5%D1%82%D0%BA%D1%83.jpg/220px-%D0%A1%D0%BB%D1%83%D1%86%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B0_%D1%9E%D0%BB%D0%B5%D1%82%D0%BA%D1%83.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/%D0%9D%D1%8F%D1%81%D0%B2%D1%96%D0%B6._%D0%A0%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%88%D0%B0_%D1%96_%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%BB%D1%91%D0%B2%D1%8B%D1%8F_%D1%80%D0%B0%D0%B4%D1%8B.jpg/220px-%D0%9D%D1%8F%D1%81%D0%B2%D1%96%D0%B6._%D0%A0%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%88%D0%B0_%D1%96_%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%BB%D1%91%D0%B2%D1%8B%D1%8F_%D1%80%D0%B0%D0%B4%D1%8B.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/%D0%9D%D1%8F%D1%81%D0%B2%D1%96%D0%B6._%D0%9A%D0%B0%D1%81%D1%86%D1%91%D0%BB_%D0%91%D0%BE%D0%B6%D0%B0%D0%B3%D0%B0_%D0%A6%D0%B5%D0%BB%D0%B0_%D1%96_%D0%B2%D0%B5%D0%B6%D0%B0.jpg/220px-%D0%9D%D1%8F%D1%81%D0%B2%D1%96%D0%B6._%D0%9A%D0%B0%D1%81%D1%86%D1%91%D0%BB_%D0%91%D0%BE%D0%B6%D0%B0%D0%B3%D0%B0_%D0%A6%D0%B5%D0%BB%D0%B0_%D1%96_%D0%B2%D0%B5%D0%B6%D0%B0.jpg)
- zamek w Nieświeżu, wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO w 2005, do 1939 gniazdo rodowe Radziwiłłów
- kościół Bożego Ciała w Nieświeżu, jeden z pierwszych jezuickich i barokowych kościołów w Rzeczypospolitej, wzniesiony w latach 1587–1593 według projektu Jana Marii Bernardoniego na wzór rzymskiego kościoła Il Gesù. W podziemiach fary spoczywają zwłoki 102 Radziwiłłów, najczęściej w trumnach brzozowych zamknięte plombami z radziwiłłowskim herbem. Fundator kościoła Mikołaj Krzysztof Radziwiłł, znany także z licznych podróży po świecie, przebywając w Egipcie miał poznać tajemnicę balsamowania zwłok. Dlatego zapewne po śmierci Włodzimierza Lenina kilka trumien w Nieświeżu uległo dewastacji podczas prób odkrycia tajemnic mumifikacji przez sowieckich naukowców[18]. Obok kościoła znajdują się przebudowane budynki kolegium jezuitów oraz przed fasadą kościelną kaplica z 1747 roku
- plebania kościelna z przełomie XVI i XVII wieku, przebudowana w XVIII z efektowną elewacją ogrodową
- Wieża ceglana z połowy XVI wieku stanowiąca dawniej wzmocnienie bramy prowadzącej z zamku do miasta. W późniejszym okresie przebudowana na kościelną dzwonnicę.
- Brama Słucka z 1690 r. Po rozebraniu umocnień miejskich przebudowana w 1760 roku w stylu barokowym. We wnętrzu ołtarz i tablica w języku polskim z 1760 roku ku czci Maryi Panny.
- Ratusz z 1752 w stylu barokowym, przebudowany w 1836 r. Wieża ratuszowa została obniżona o dwie kondygnacje w XIX w. i odbudowana po 1930 roku.
- Hale targowe (sukiennice) rozbudowane w 1752 roku poprzez dodanie trzeciego rzędu kramów od strony ratusza
- Dom Gdański z 1721 roku, przy rynku
- Kolonia urzędnicza w stylu dworkowym z 1925 roku, proj. Teodor Bursze i Jerzy Beill
- Kościół benedyktynek pw. św. Eufemii z klasztorem w stylu barokowym ufundowane przez księcia Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła „Sierotkę” wybudowane w latach 1590-1596 prawdopodobnie według projektu jezuickiego architekta Giovanniego Marii Bernardoniego[19]. W 1866 roku władze rosyjskie przekazały kościół cerkwi prawosławnej i wtedy też rozebrano wieżę, a klasztor w 1878 roku zamieniono na koszary. Po 1918 roku w budynkach klasztornych mieściło się seminarium nauczycielskie. Obok kościoła barokowa wieża-brama z 1763 roku. We wnętrzu kościoła pw. Przemienienia Pańskiego we wsi Nowa Mysz z 1825 znajduje się bogate wyposażenie przeniesione z kościoła benedyktynek w Nieświeżu, w tym trzy barokowe ołtarze z XVII wieku, rokokowa ambona z 1757 roku i rokokowe organy z 1762 roku.
- Klasztor bernardynów w stylu barokowym, obecnie z zatarciem cech stylowych. Kościół barokowy pw. św. Katarzyny rozebrano po 1950 roku.
- Kwatera cmentarna z 1926 roku dla poległych i zmarłych funkcjonariuszy Policji Państwowej.
- Kwatera cmentarna poległych żołnierzy polskich z 1920 roku
- Zajazd z XIX w.
- Domy z XIX w.
- Budynek z XIX w., mieszczący ob. muzeum lokalne
Demografia
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/pl/timeline/ju0icf5wf1dkaq9rcrtc0nz91dsjk6d.png)
Ludzie związani z Nieświeżem
- Adam Abramowicz – polski jezuita, po podziale prowincji litewskiej jezuitów działał w Nieświeżu jako rektor kolegium
- Jolanta Bohdal – polska aktorka
- Szymon Budny – działacz reformacji, pastor kalwiński, a następnie ariański, hebraista, biblista, tłumacz Biblii, pisał w języku białoruskim
- Waleria Fegler – polska nauczycielka, w latach 1937-1939 pracownik naukowy gimnazjum i liceum w Nieświeżu
- Alfred Henrici – polski ziemianin, carski wojskowy, samorządowiec II Rzeczypospolitej, w dwudziestoleciu międzywojennym burmistrz Nieświeża (do 1939)
- Henryk Jankowski – polski filozof i etyk, profesor
- Adolf Januszkiewicz – polski poeta, powstaniec listopadowy
- Olgierd Jeleński – polski działacz społeczny, polityk i samorządowiec, w latach 1922–1932 działał w samorządzie miasta i powiatu Nieśwież
- Dźmitryj Kasmowicz – białoruski emigracyjny publicysta, pisarz i działacz narodowy oraz antykomunistyczny, w okresie II wojny światowej inspektor kolaboracyjnej z Niemcami BOK
- Maciej Kawęczyński – polski i białoruski wydawca i drukarz, działacz reformacji na Litwie, uznawany za założyciela pierwszej drukarni na obszarze północno-wschodnich terenów Rzeczypospolitej, wydawca dzieł kalwińskich w językach: polskim i starobiałoruskim
- Marcin Kurzeniecki – polski jezuita, zarządzał m.in. kolegium w Nieświeżu
- Marian Massonius – polski filozof i pedagog, działacz oświatowy i dziennikarz, wieloletni wykładowca Uniwersytetu Stefana Batorego
- Wital Mikuła – białoruski wojskowy
- Mikołaj Niemirowicz herbu Jastrzębiec – właściciel Nieświeża w XV wieku, namiestnik witebski, smoleński, lubecki, mceński, marszałek królewski
- Hieronim Wincenty Radziwiłł – polski poseł, podkomorzy wielki litewski, ordynat na Klecku, starosta miński
- Mikołaj Radziwiłł Czarny – litewski książę, marszałek wielki litewski, kanclerz wielki litewski, wojewoda wileński.
- Wojciech Slaski – polski ksiądz pochodzący z Mazowsza, rektor kolegiów w Nieświeżu i Połocku, spowiednik i kapelan króla Jana Kazimierza
- Władysław Syrokomla – polski poeta i tłumacz epoki romantyzmu, w latach 1833-1837 kształcił się w prowadzonej przez dominikanów szkole w Nieświeżu, zawarł tu też związek małżeński
- Michał Wituszka – białoruski narodowy i emigracyjny działacz polityczny i wojskowy, generał Białoruskiej Republiki Ludowej, urodzony w Nieświeżu, w latach 1939–1940 pełnił tu funkcję komendanta milicji
- Piotr Jaroszewicz – polski polityk komunistyczny, generał dywizji Wojska Polskiego, premier PRL w latach 1970–1980
Miasta partnerskie
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Численность населения на 1 января 2018 г. и среднегодовая численность населения за 2017 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского т... [online], belstat.gov.by [dostęp 2019-03-09] .
- ↑ Zarządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 28 lutego 1937 r. o ustaleniu urzędowych nazw miast (M.P. z 1937 r. nr 69, poz. 104).
- ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 100.
- ↑ Wanda Rewieńska, Miasta i miasteczka magdeburskie w woj. wileńskim i nowogródzkim, Lida 1938, s. 12.
- ↑ T. Jaszczołt, Ród Niemiry z Wsielubia – Niemirowiczowie i Szczytowie herbu Jastrzębiec do połowy XVI wieku, [w:] Unia w Horodle na tle stosunków polsko-litewskich, S.Górzynski (red.), Wydawnictwo DiG, Warszawa 2015, s. 195
- ↑ W. Semkowicz, O litewskich rodach bojarskich zbratanych ze szlachtą polską w Horodle roku 1413, w: Lithuano-Slavica Posnaniensia. Studia Historia, t. III, Poznań 1989, s. 51
- ↑ W gnieździe rodowym Radziwiłłów, Tygodnik Wileńszczyzny http://www.tygodnik.lt/200734/bliska4.html
- ↑ T. Jaszczołt, Ród Niemiry z Wsielubia – Niemirowiczowie i Szczytowie herbu Jastrzębiec do połowy XVI wieku, [w:] Unia w Horodle na tle stosunków polsko-litewskich, S.Górzynski (red.), Wydawnictwo DiG, Warszawa 2015, s. 195-196
- ↑ T. Jaszczołt, Ród Niemiry z Wsielubia – Niemirowiczowie i Szczytowie herbu Jastrzębiec do połowy XVI wieku, [w:] Unia w Horodle na tle stosunków polsko-litewskich, S.Górzynski (red.), Wydawnictwo DiG, Warszawa 2015, s. 198
- ↑ T. Jaszczołt, Ród Niemiry z Wsielubia – Niemirowiczowie i Szczytowie herbu Jastrzębiec do połowy XVI wieku, [w:] Unia w Horodle na tle stosunków polsko-litewskich, S.Górzynski (red.), Wydawnictwo DiG, Warszawa 2015, s. 196
- ↑ Józef Łukaszewicz Dzieje kościołów wyznania helweckiego w Litwie, Poznań 1822, t. 2, s. 180, 181.
- ↑ Życie społeczno-kulturalne. Oświata. W: Między nadzieją…. s. 37–38.
- ↑ W walce o prymat w kraju. Samorząd lokalny. W: Między nadzieją…. s. 169.
- ↑ Życie społeczno-kulturalne. Oświata. W: Między nadzieją…. s. 39.
- ↑ Wstępna faza walk. W: Wojna polsko-rosyjska 1919–1920. s. 44.
- ↑ Ronny Heidenreich: Centralnaja Biełaruś. Minskaja wobłasć. W: Miescy pamiaci achwiarau kamunizmu u Biełarusi. s. 211–213.
- ↑ Ustawa z dnia 31 grudnia 1945 r. o ratyfikacji podpisanej w Moskwie dnia 16 sierpnia 1945 r. umowy między Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich o polsko-radzieckiej granicy państwowej (Dz.U. z 1946 r. nr 2, poz. 5).
- ↑ W Nieświeżu. kolumber.pl. [dostęp 2013-05-28].
- ↑ Tadeusz Bernatowicz, Kościół i klasztor Benedyktynek w Nieświeżu, [w:] Sztuka kresów wschodnich. Materiały sesji naukowej, vol. 2, ed. J. K. Ostrowski, Kraków 1996, s. 128-137
Bibliografia
- Dariusz Tarasiuk: Między nadzieją a niepokojem. Działalność społeczno-kulturalna i polityczna Polaków na wschodniej Białorusi w latach 1905–1918. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007, s. 211. ISBN 978-83-227-2629-7.
- Pod red. Anny Kaminsky: Miescy pamiaci achwiarau kamunizmu u Biełarusi. Lipsk: Fundacja Badań nad Dyktaturą SED, 2011, s. 278. [dostęp 2011-07-27]. (biał.).
- Lech Wyszczelski: Wojna polsko-rosyjska 1919–1920. Wyd. 1. T. 1. Warszawa: Bellona, 2010, s. 696. ISBN 978-83-11-11934-5.
Linki zewnętrzne
- Jurkau kutoczak – Юркаў куточак – Yury’s Corner. Старажытнае дойлідства Нясьвіжа
- Otwarty Przewodnik Krajoznawczy
- Zabytki na Radzima.org
- zapala.pl
- Święty Krzyż k. Nieświeża, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 699 .
- Nieśwież, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 118 .
- Oficyjna strona parafii pw. Bożego Ciała w Nieświeżu
Kontrola autorytatywna (city of raion subordinance):