Lubsko

Lubsko
	miasto w gminie miejsko-wiejskiej
	; Renesansowy ratusz i gotycki kościół par. pw. Nawiedzenia NMP
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	lubuskie
Powiat	żarski
Gmina	Lubsko
Prawa miejskie	1283 (potwierdzenie praw miejskich)
Burmistrz	Janusz Dudojć
Powierzchnia	12,56 km²
Wysokość	65,7–122,5 m n.p.m.
Populacja (31.12.2019); • liczba ludności; • gęstość	; 13 548; 1083os./km² os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 68
Kod pocztowy	68-300
Tablice rejestracyjne	FZA
	Położenie na mapie gminy Lubsko Lubsko
	Położenie na mapie Polski Lubsko
	Położenie na mapie województwa lubuskiego Lubsko
	Położenie na mapie powiatu żarskiego Lubsko
	51°47′08″N 14°58′03″E/51,785556 14,967500
TERC (TERYT)	0811064
SIMC	0988490
	Urząd miejskipl. Wolności 1; 68-300 Lubsko
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Strona internetowa

Lubsko (daw. Zemsz, niem. Sommerfeld, jęz. łużyckie: Žemŕ^[2]^[3]) – miasto w województwie lubuskim, w powiecie żarskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Lubsko.

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. zielonogórskiego.

Według danych GUS z 31 grudnia 2021 r. Lubsko liczyło 13 548 mieszkańców^[1].

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Lubsko położone jest na Obniżeniu Dolnołużyckim nad rzeką Lubszą, w południowo-zachodniej części województwa lubuskiego na skrzyżowaniu dróg Zielona Góra – Zasieki – Forst i Żary – Gubin, blisko granicy z Niemcami.

Lubsko leży na wschodnim krańcu Kotliny Zasieckiej^[4].

Położone na wysokości od 65,7 do 122,5 m n.p.m.^{[potrzebny przypis]}

Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosiła 12,51 km²^[5].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Osobny artykuł: Historia miasta Lubsko.

Pierwsza historyczna wzmianka o mieście (jako Sommerfeld) pochodzi z 1258 roku. Historycznie przynależy do Dolnych Łużyc, choć w średniowieczu sięgały tu także granice Dolnego Śląska, tj. powstałych w okresie rozbicia dzielnicowego w Polsce księstw śląskiego w XIII w., świdnicko-jaworskiego w XIV w. i głogowskiego w XV w., w międzyczasie sięgały tu także wpływy Korony Czeskiej. Ostatnim księciem z dynastii Piastów władającym Lubskiem był Jan II Szalony, któremu miasto złożyło przysięgę wierności w 1476^[6]. Książę ten ostatecznie utracił miasto po wojnie o sukcesję głogowską w 1482 na rzecz Brandenburgii, z którą znalazło się ono później w granicach Prus w 1701 i Niemiec w 1871. W lutym 1813 r. w mieście kwaterowali ułani polscy^[7]. W 1846 roku oddano do użytku linię kolejową Berlin – Wrocław, a w 1913 połączenie z Krosnem Odrzańskim.

W 1945 roku Lubsko znalazło się na terytorium Polski, początkowo pod nazwą Zemsz. W latach 1954–1975 Lubsko było miastem powiatowym (powiat lubski).

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Według danych z 31 marca 2013 r. miasto miało 14 550 mieszkańców^[8].

Piramida wieku mieszkańców Lubska w 2014 roku^[9].

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[10]:

miasto
kościół parafialny pod wezwaniem Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny, gotycki z połowy XIII wieku, XIV–XV w., pl. Wolności 2
kaplica cmentarna
zamek, ul. Zamkowa 10, z 1570 roku, XVIII wieku, XIX wieku, obecnie dom pomocy społecznej
baszta – wieża Bramy Żarskiej, ul. Popławskiego, gotycka z XIV/XV wieku, 1935 roku
ratusz, renesansowy z 1580 roku
dom, ul. Kopernika 1, z połowy XIX wieku
dom z oficynami, ul. Kopernika 20a, z 1690 roku, 1859 roku
zajazd, ul. Mickiewicza 4 (d.24), z XVIII wieku/XIX wieku
dom, ul. E. Plater 2-4 / Krakowskie Przedmieście, z lat 1904–1905
zajazdy, ul. Popławskiego 6, 18, z XVIII wieku
dom, ul. Poznańska 8, z początku XIX wieku
kamienice:
- domy, ul. Krakowskie Przedmieście 3, 6 (nie istnieje), 7, 19/Mickiewicza 1; 21, 29, 30, 65, 65 a–b, z XVIII wieku/XIX wieku
- siedem domów, ul. Sienkiewicza 1, 2, 3, 6, 7, 12, 14, z XVIII wieku/XIX wieku
- zabudowa pl. Wolności, nr: 3/4, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 14, 15, 19, 20, 22, 23, 25, 29, 30, 31, 32, 33, 34, z XVIII wieku, XIX wieku, XX wieku
remiza, pl. Wolności

inne zabytki:

cmentarz żydowski
kościół ewangelicki, ob. rzymskokatolicki pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, neogotycki.

Oświata[edytuj | edytuj kod]

Placówki dydaktyczne

Szkoły podstawowe:
- Szkoła Podstawowa nr 1 im. Janusza Korczaka
- Szkoła Podstawowa nr 2 im. Bolesława Chrobrego
- Szkoła Podstawowa nr 3 im. Adama Mickiewicza
- Niepubliczna Szkoła Podstawowa im. Noblistów Polskich
- Szkoła Podstawowa im. Edmunda Bojanowskiego
- Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Jana Pawła II
Szkoły ponadpodstawowe:
- Zespół Szkół Ogólnokształcących i Ekonomicznych
  - Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego
  - Technikum im. Ludwika Krzywickiego
- Zespół Szkół Technicznych (dawniej Zespół Szkół Rolniczych) im. Władysława Reymonta

Wspólnoty wyznaniowe[edytuj | edytuj kod]

Chrześcijańska Wspólnota Zielonoświątkowa
- zbór
Kościół rzymskokatolicki:
- parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa
- parafia Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny.
Świadkowie Jehowy:
- zbór Lubsko (Sala Królestwa ul. Gdańska 11A)^[11].

Sport[edytuj | edytuj kod]

Od 1946 roku w Lubsku funkcjonuje klub piłkarski Miejski Ludowy Klub Sportowy „Budowlani” Lubsko, który występuje w rozgrywkach III ligi dolnośląsko-lubuskiej. Zespół swoje domowe mecze rozgrywa na Stadionie OSiR w Lubsku^[12].

Istnieje również Stowarzyszenie Piłki Siatkowej EUROTAX Lubsko.

Transport[edytuj | edytuj kod]

Przez miasto prowadzą dwie drogi wojewódzkie:

droga wojewódzka nr 287 Kosierz – Żary
droga wojewódzka nr 289 Zasieki (Granica państwowa) – Nowogród Bobrzański (obwodnica)

W mieście znajduje się dworzec autobusowy PKS, z którego można dojechać głównie do pobliskich miast.

Przez miasto prowadzą linie kolejowe:


Numer linii	Relacja	Uwagi
Linia kolejowa nr 275	Wrocław Muchobór – Gubinek	Na odcinku Żagań – Lubsko odbywa się jedynie ruch towarowy. Odcinek Lubsko – Gubinek w znacznej części jest rozebrany.
Linia kolejowa nr 365	Stary Raduszec – Łęknica	Linia kolejowa nieczynna (tory rozebrane).

Znajdują się tu również budynki dawnej stacji kolejowej.

Sławne osoby związane z Lubskiem[edytuj | edytuj kod]

Carl Warnstorf (1837–1921), botanik, urodzony w Lubsku
Gerhard Domagk (1895–1964), laureat nagrody Nobla z medycyny w 1939, uczęszczał do szkoły podstawowej w Lubsku
Heinrich Bär (1913–1957), as myśliwski, podpułkownik Luftwaffe
Jerzy Kaczmarek (1948–), szermierz, florecista, złoty medalista olimpijski i czterokrotny medalista mistrzostw świata
Kazimierz Łatak (1955–), historyk, teolog i archiwista, profesor nauk humanistycznych
Wiesław Bober (1957–), reżyser, scenarzysta, grafik, malarz
Robert Dowhan (1968–), przedsiębiorca, działacz sportowy, polityk – senator i poseł
Michał Rozmys (1995–), lekkoatleta, złoty medalista mistrzostw Polski

Współpraca międzynarodowa[edytuj | edytuj kod]

Miasta partnerskie:^[13]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

powiat lubski

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-07-19] .
↑ JurijJ. Kral JurijJ., Serbsko-němski słownik hornjołužiskeje rěče. Maćica Serbska, 1927 .
↑ Křesćan BohuwěrK.B. Pful Křesćan BohuwěrK.B., Łužiski serbski słownik. Maćica Serbska, Budyšin 1866 .
↑ Jerzy Kondracki, Andrzej Richling: Atlas Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Centralny Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej, 1994.
↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2013-07-26. ISSN 1505-5507.
↑ Krystyna Pieradzka, Historyczny rozwój zachodniej granicy Dolnego Śląska do początku czasów nowożytnych, w: Przegląd Zachodni, nr 7-8/1948, s. 64
↑ LUBSKIE KALENDARIUM do roku 1981 | Lubsko [online], lubsko.pl [dostęp 2019-12-15] (pol.).
↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2010 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2011-06-10. ISSN 1734-6118.
↑ Lubsko w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-09] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego – stan na 31.12.2012 r.. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 132–133. [dostęp 2013-03-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-22)].
↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-08] .
↑ 90minut.pl: Miejski Ludowy Klub Sportowy Budowlani Lubsko. [dostęp 2011-12-06]. (pol.).
↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2014-07-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-09)].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Oficjalna strona miasta

[populacja2019-1] Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-07-19] .

[2] JurijJ. Kral JurijJ., Serbsko-němski słownik hornjołužiskeje rěče. Maćica Serbska, 1927 .

[3] Křesćan BohuwěrK.B. Pful Křesćan BohuwěrK.B., Łužiski serbski słownik. Maćica Serbska, Budyšin 1866 .

[4] Jerzy Kondracki, Andrzej Richling: Atlas Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Centralny Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej, 1994.

[5] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2013-07-26. ISSN 1505-5507.

[6] Krystyna Pieradzka, Historyczny rozwój zachodniej granicy Dolnego Śląska do początku czasów nowożytnych, w: Przegląd Zachodni, nr 7-8/1948, s. 64

[7] LUBSKIE KALENDARIUM do roku 1981 | Lubsko [online], lubsko.pl [dostęp 2019-12-15] (pol.).

[Ludność2010-12-8] Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2010 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2011-06-10. ISSN 1734-6118.

[populacja2016-9] Lubsko w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-09] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[10] Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego – stan na 31.12.2012 r.. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 132–133. [dostęp 2013-03-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-22)].

[11] Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-08] .

[MINUT-12] 90minut.pl: Miejski Ludowy Klub Sportowy Budowlani Lubsko. [dostęp 2011-12-06]. (pol.).

[13] Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2014-07-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-09)].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

Miasta na prawach powiatu	Gorzów Wielkopolski Zielona Góra
Miasta powiatowe	Krosno Odrzańskie Międzyrzecz Nowa Sól Słubice Strzelce Krajeńskie Sulęcin Świebodzin Wschowa Żagań Żary
Miasta gminne	Babimost Brody Bytom Odrzański Cybinka Czerwieńsk Dobiegniew Drezdenko Gozdnica Gubin Iłowa Jasień Kargowa Kostrzyn nad Odrą Kożuchów Lubniewice Lubsko Łęknica Małomice Nowe Miasteczko Nowogród Bobrzański Ośno Lubuskie Otyń Rzepin Skwierzyna Sława Sulechów Szlichtyngowa Szprotawa Torzym Trzciel Witnica Zbąszynek

Wsie	Białków Chełm Żarski Chocicz Chocimek Dąbrowa Dłużek Górzyn Grabków Kałek Lutol Mierków Mokra Osiek Raszyn Stara Woda Tarnów Tuchola Żarska Tymienice Ziębikowo
Kolonia	Gareja
Osada	Glinka Górna
Integralne części wsi	Gozdno Janowice Małowice Nowiniec
Nieofic. cz. wsi	Kolonia Dłużek Tuchola Duża Tuchola Mała

Miasta	Brody Jasień Lubsko Łęknica Żary
Gminy miejskie	Łęknica Żary
Gminy miejsko-wiejskie	Brody Jasień Lubsko
Gminy wiejskie	Lipinki Łużyckie Przewóz Trzebiel Tuplice Żary

Przynależność wojewódzka	woj. poznańskie (1946–50) woj. zielonogórskie (1950–75)
Miasta	Bobrowice (1945) Gubin (← 1961–75) Krosno (Odrzańskie) (1945–75) Lubsko (Żemsz) (1945–54 →)
Gminy wiejskie (1945–54 i 1973–75)	Bobrowice (1945–54, 1973–75) Bytnica (1945–54, 1973–75) Dąbie (1945–54, 1973–75) Górzyn (1945–54) Korczyców (1945–54) Kosierz (1945–54) Krosno (Odrzańskie) (1945–54, 1973–75) Maszewo (1973–75) Nietkowice (1945–54) Toporów (1945–54) Wałowice (1973–75) Wężyska (1945–54)
Gromady (1954–72)	Bobrowice (1954–72) Brody (1954 →) Budachów (1954–68) Bytnica (1954–72) Chlebowo (← 1961–68) Chyże (1954–58) Dąbie (1954–72) Dychów (1954–58) Gęstowiec (1954–72) Górzyn (1954 →) Janiszewice (1954–72) Kosierz (1954–72) Krosno Odrzańskie (1959–72) Maszewo (1954–72) Nietkowice (1954 →) Osiecznica (1954–72) Pław (1954–58) Radnica (1954–72) Radomicko (1954–58) Strumienno (1954–58) Toporów (1954 →) Wałowice (← 1961–72) Wężyska (1954–72)

Przynależność wojewódzka	woj. zielonogórskie
Miasta (1954–75)	Jasień (← 1954–75) Lubsko (← 1954–75)
Gromady (1954–72)	Biecz (← 1954–72) Czarnowice (← 1961–??) Brody (← 1954–72) Drzeniów (← 1954–72) Golin (← 1954–61) Górzyn (← 1954–72) Grabice (← 1961–72) Jasień (← 1954–72) Krzystkowice (← 1954–72) Mierków (← 1954–72) Pole (← 1961–72) Stara Woda (← 1954–72) Stargard Gubiński (← 1961–72) Tuplice (← 1954–72) Zabłocie (← 1954–57)
Gminy wiejskie (1973–75)	Brody (1973–75) Grabice (1973–75) Jasień (1973–75) Krzystkowice (1973–75) Lubsko (1973–75) Stargard Gubiński (1973–75) Tuplice (1973–75)