51°06′51″N 17°02′19″E/51,114167 17,038611Śluza Piaskowa
| ||
 Śluza Piaskowa, obecnie pełniąca funkcję kanału żeglugowego | ||
| Państwo |  Polska
| |
| Województwo |  dolnośląskie
| |
| Miejscowość | Wrocław | |
| Lokalizacja | Odra południowa Wrocławski Szlak Śródmiejski (Mieszczański) | |
| Dane techniczne | ||
| Długość | 39,1 m | |
| Szerokość | 5,3 m | |
| Różnica poziomów | 0,2 m | |
Położenie na mapie Wrocławia  | ||
Położenie na mapie Polski  | ||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | ||
| 51°06′51″N 17°02′19″E/51,114167 17,038611
| ||
Śluza Piaskowa – śluza wodna, komorowa, zlokalizowana na rzece Odra, położona w przekopie wykonanym przy jej odnodze nazywanej Odrą Południową. Śluza położona jest we Wrocławiu, pomiędzy Starym Miastem i Nadodrzem.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Śluza została wybudowana w 1792 roku jako śluza drewniana, następnie została przebudowana, w 1820 roku jako murowana, a w 1872 i później do 1882 – śluzę poddano modernizacjom. Modernizacje śluzy polegały między innymi na zastąpieniu drewnianych wrót, stalowymi, nitowanymi, a także uszczelnieniu śluzy przy którym zastosowano po raz pierwszy cement portlandzki[a][1][2]. Śluza Piaskowa stanowi jeden z elementów stopnia wodnego, w odniesieniu do którego stosuje się nazwę: Piaskowy Stopnień Wodny, położony w obrębie Śródmiejskiego Węzła Wodnego – Górnego[1]. Ze względu na niewielkie wymiary tej śluzy i następnej na szlaku (Śluzy Mieszczańskiej), ta droga wodna nie ma większego znaczenia transportowego, towarowego. Obecnie jednak następuje aktywizacja turystyki i rekreacji wodnej także w obszarze otwartego dla żeglugi Śródmiejskiego Węzła Wodnego[1][3][4], szczególnie po oddaniu do użytkowania przystani śródmiejskich – Mariny Topacz, kilku przystani pasażerskich białej floty, Zatoki Gondoli. Przez Śluzę Piaskową prowadzi droga wodna w górę rzeki, tzn. wolno przepływać jednostkami pływającymi w jednym kierunku wschodnim. Ruch jednostek w dół rzeki, w kierunku zachodnim odbywa się Upustem powodziowym Klary. Ponieważ piętrzenie na stopniu jest znikome, obecnie śluza pozostaje otwarta, jednostki nie podlegają śluzowaniu, lecz przechodzą przez śluzę jak przez kanał wodny[5].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Śluza ma wymiary: długość – 39,1; szerokość – 5,3; piętrzenie wynosi 0,2 m[b][2][3]. Do 1959 roku, poziom piętrzenia na stopniu był większy wynosił 2,11 m, a jego tak znaczące zmniejszenie jest wynikiem większego piętrzenia, wprowadzonego w 1959 roku, na stopniu Śródmiejski Węzeł Wodny Dolny, dla potrzeb zlokalizowanych tam elektrowni wodnych[2]. Śluza posiada wrota środkowe, dzielące śluzę na dwie części, umożliwiające oszczędnościowe śluzowanie mniejszych jednostek. Od strony wody dolnej wrota mają wymiary 3,0 na 4,4 m, a od strony wody górnej 3,2 na 5,0 m. Obie głowy śluzy – górna i dolna – posiadają zamki do montażu zamknięć remontowych[2]. Odległość na drodze wodnej do następnego stopnia – Śluzy Mieszczańskiej, wynosi 0,6 km, do poprzedniej na szlaku – Śluzy Opatowice wynosi 9,2 km[3]. Prawy brzeg stanowi Wyspa Piasek[c], natomiast lewy brzeg to niewielka Wyspa Daliowa, powstała w wyniku wykonania przekopu na potrzeby budowy śluzy i szlaku wodnego[d]. Poziom wody górnej kształtuje kilka elementów Śródmiejskiego Węzła Wodnego Górnego, takie jak Jaz św. Macieja, rynny robocze Młynów Świętej Klary, młynów między Wyspą Młyńską, a Wyspą Piasek, Upust powodziowy Klary, Kanał Jazu Macieja, jaz na Odrze Północnej. Natomiast poziom wody dolnej kształtowany jest przez Mieszczański Stopień Wodny.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Wrocławski węzeł wodny
- Odrzańska Droga Wodna
- Drogi wodne we Wrocławiu
- Stopnie wodne we Wrocławiu
- Śluzy wodne we Wrocławiu
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ mieszany z piaskiem w stosunku 2:3
- ↑ nieco inne dane podaje strona Wratislaviae Amici (link w sekcji Zobacz też), mianowicie: komora o długości 47,15 m; wysokość progu wodnego 1,1 m
- ↑ na północny wschód od śluzy, na wyspie przy śluzie przebiega Bulwar S. Kulczyńskiego
- ↑ na południowy zachód od śluzy, za nią przepływa właściwy nurt Odry Południowej, za którą leży Stare Miasto
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c wrosystem.um.wroc.pl: Fundacja Otwartego Muzeum Techniki, Wrocław 2007, Budowle hydrotechniczne Wrocławskiego Węzła Wodnego, (dostęp 2009-12-08)
- ↑ a b c d Śluza Piaskowa, Wratislaviae Amici (dostęp 2009-12-08)
- ↑ a b c Zespół autorski: dr inż. kpt. ż.s. Jacek Trojanowski - kierownik pracy, dr kpt. ż.s. Krzysztof Wos, dr inż. Anna Galor, dr inż. Bogusz Wisnicki, mgr inż. Marcin Breitsprecher, Analiza potrzeb inwestycyjnych w zakresie żeglugi śródlądowej na rzece Odrze w latach 2007-2013, AKADEMIA MORSKA W SZCZECINIE, INSTYTUT INŻYNIERII TRANSPORTU, Zakład Żeglugi Śródlądowej i Gospodarki Wodnej, SZCZECIN 2006 (dostęp 2009-12-08)
- ↑ Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu – Komunikat ... w sprawie udostępnienia szlaków wodnych Śródmiejskiego Węzła Wodnego Wrocławia dla ruchu Ŝeglugowego jednostek turystycznych i sportowych (dostęp 2009-11-30)
- ↑ Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu – mapa Śródmiejskiego Węzła Wodnego (dostęp 2009-12-01)
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Śluza Piaskowa w Wikimapii (dostęp 2009-12-09)
- Śluza Piaskowa na stronie Wratislaviae Amici (dostęp 2009-12-09)
