Stopień Wodny Marszowice
Stopień Wodny Marszowice (Elektrownia Wodna Marszowice, Jaz Elektrowni Wodnej Marszowice, Jaz Marszowice) – stopień wodny, w skład którego wchodzi między innymi elektrownia wodna, położony na rzece Bystrzyca, w rejonie osiedla Marszowice we Wrocławiu. Powstał on w miejscu istniejących tu młynów wodnych[a] w latach dwudziestych XX wieku[1], a dokładniej w latach 1920-1921[2][3]. Inwestorem był między innymi właściciel przędzalni zlokalizowanej przy obecnej ulicy Stabłowickiej, niejaki Scholler, oraz kilka innych firm. Inwestycja obejmowała oprócz tego stopnia wodnego, także Elektrownię Wodną Stabłowice[3].
Jednym z elementów stopnia wodnego jest przepływowa elektrownia wodna. Była ona wykorzystywana lokalnie do zasilania pobliskich zakładów włókienniczych na Stabłowicach. Po drugiej wojnie światowej, przez około 15 lat, korzystało z niej wojsko armii radzieckiej. Następnie elektrownię przejął wrocławski zakład energetyczny w 1959 r. Obecnie elektrownia znajduje się w użytkowaniu przez Spółkę z o.o. Jeleniogórskie Elektrownie Wodne i wchodzi w skład Zespołu Elektrowni Wodnych Wrocław[b]. Elektrownia wyposażona jest w dwie turbiny Francisa produkcji firmy J.M. Voith wraz z dwoma generatorami produkcji Siemens – Schuckert, na napięcie 3 kV; w związku z brakiem sieci 3 kV konieczne było zainstalowanie transformatora[1][3][4][5][6]. Ich moce to odpowiednio 120 i 265 kW[3], moc instalowana 385 kW[7], moc 140 kW[8][9], moc osiągalna: 200 kW[10]. Elektrownia zlokalizowana jest na lewym brzegu rzeki, po stronie osiedla Marszowice.
Elementem stopnia wodnego zapewniającym piętrzenie dla potrzeb elektrowni jest jaz zlokalizowany na ramieniu bocznym rzeki opływającym od południa i wschodu niedużą, zalesioną wyspę – Jaz Marszowice. Jest to jaz stały. Wybudowano tu jaz konstrukcji palowo-kamiennej. Jego długość to 28,5 m[3][11]. Drugim jazem współpracującym z Jazem Marszowice jest Jaz Elektrowni Wodnej Marszowice położony w korycie głównym rzeki przy elektrowni. Jest to jaz wyposażony w zamknięcia zasuwowe i most jazowy[12].
W latach 2006–2007 przeprowadzono remont i modernizację na stopniu[13]. Jaz i elektrownia wpisane są na listę zabytków architektury i budownictwa miasta Wrocławia[12].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Istnieją dokumenty z 1795 roku w których wymieniony jest młyn wodny w z 4 kołami młyńskimi i tartak, należące do wsi Marszowice (patrz: Elektrownia Marszowice, Wratislaviae Amici).
- ↑ Jeleniogórskie Elektrownie Wodne od 2010 roku występuje pod nazwą Tauron Ekoenergia i wchodzą w skład holdingu Energetyka Południe SA.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Elektrownia wodna Marszowcie Jeleniogórskie Elektrownie Wodne sp. z o.o. (dostęp 2010-01-14)
- ↑ Wratislaviae Amici – Elektrownia Wodna Marszowice (dostęp 2010-01-14)
- ↑ a b c d e Elektrownia Marszowice, Wratislaviae Amici, 2004-11-21 (dostęp 2010-01-14)
- ↑ Bogusław Karolewski, Piotr Ligocki, Układy automatyki małej elektrowni wodnej. imne.pwr.wroc.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-03-03)]., Prace Naukowe Instytutu Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Politechniki Wrocławskiej, Nr 56/2006, Nr 24 (dostęp 2010-01-14)
- ↑ Historia – Oddział we Wrocławiu EnergiaPro S.A. (dostęp 2010-01-14)
- ↑ Tauron Ekoenergia – Jeleniogórskie Elektrownie Wodne Spółka z o.o. Wratislaviae Amici (dostęp 2010-01-14)
- ↑ Wszystkie miejsca w MEW w Polsce. mew.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-19)]., Małe Elektrownie Wodne (dostęp 2010-01-14)
- ↑ Zakład Energetyczny Wrocław S.A., Towarzystwo elektrowni wodnych (dostęp 2010-01-14)
- ↑ Lokalizacja elektrowni wodnych w Polsce (dostęp 2010-01-14)
- ↑ Prezentacja, Jeleniogórskie Elektrownie Wodne (dostęp 2010-01-14)
- ↑ Jaz Marszowice, Wratislaviae Amici (dostęp 2010-01-25)
- ↑ a b Wykaz zabytków architektury i budownictwa miasta Wrocławia (ewidencja gminna), lp 415 (dostęp 2010-01-14)
- ↑ 2006 - 2007 Remont i modernizacja elektrowni Marszowice, Wratislaviae Amici (dostęp 2010-01-14)
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Stopień Wodny Marszowice w Wikimapii (dostęp 2010-01-14)
- Elektrownia Wodna Marszowice, Wratislaviae Amici, 2004-11-21 (dostęp 2010-01-14)
- Elektrownia Marszowice, Wratislaviae Amici, 2004-11-21 (dostęp 2010-01-14)
- Jaz Marszowice, Wratislaviae Amici (dostęp 2010-01-25)
