Radykalnym sposobem polepszającym stan ochrony granicy celnej Wolnego Miasta byłoby wprowadzenie tam polskiej Straży Granicznej. Ponieważ władze Gdańska nie wyraziły na to zgody, władze polskie cześć stanowisk w polskim inspektoracie celnym w Wolnym Mieście zarezerwowały dla oficerów Straży Granicznej. Oficerowie ci obsadzili utworzoną w 1929 roku Ekspozyturę Inspektoratu Ceł w Gdańsku[2]. Była ona zakamuflowaną placówką polskiej Straży Granicznej i jednocześnie jednostką wywiadowczą[3]. Ekspozytura podlegała Komendzie Straży Granicznej w Warszawie, a jedynie formalnie polskiemu Inspektoratowi Ceł w Gdańsku[2]. Wykonując zadania wywiadowcze i kontrwywiadowcze była powiązana z oddziałem II Sztabu Generalnego WP. Do jej zadań należała także obserwacja pracowników działających na obszarze Gdańska polskich instytucji, nie wyłączając Inspektoratu Ceł i Komisariatu Generalnego RP. Do jednych z ważniejszych zadań Ekspozytury Straży Granicznej w Gdańsku należała walka z tzw. kontyngentowym przemytem[3]. Swoją siedzibę miała w willi przy ulicy Opitza 2[2].
↑Występuje niezgodność faktów. Według Kozłowskiego kierownikiem delegatury w 1929 był Wiktor Zakliński[4], a według Dominiczaka Muszkiet Królikowski[3]. Dominiczak jednak w swojej wcześniejszej książce wymienia Wiktora Zaklińskiego jako kierownika inspektoratu w 1930[5]
Henryk Dominiczak: Granica polsko–niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
Henryk Dominiczak: Granica polsko–niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4. OCLC37244743. (pol.)
Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
Piotr Kozłowski: Zapomniani obrońcy granic południowo-wschodnich II Rzeczypospolitej 1922-1939: słownik biograficzny oficerów, strażników oraz pracowników kontraktowych straży celnej i straży granicznej. Przemyśl: Wydawnictwo Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2015. ISBN 978-83-61329-14-5.
II Rzeczpospolita