Komisariat Straży Granicznej „Strzepcz”
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Rozformowanie | |
| Tradycje | |
| Rodowód | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość | |
Komisariat Straży Granicznej „Strzepcz” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy państwowej w latach 1928–1939.
Geneza[edytuj | edytuj kod]
W 1921 w Linii stacjonował sztab 2 kompanii 3 batalionu celnego[4]. Od połowy 1921 jednostki Straży Celnej rozpoczęły przejmowanie odcinków granicy od pododdziałów Batalionów Celnych[5]. Zorganizowano komisariat Straży Celnej „Linja”, który wraz ze swoimi placówkami granicznymi, wszedł w podporządkowanie Inspektoratu Straży Celnej „Kościerzyna”[1].
W drugiej połowie 1927 przystąpiono do gruntownej reorganizacji Straży Celnej[6]. W praktyce skutkowało to rozwiązaniem tej formacji granicznej. Rozkazem nr 2 z 19 kwietnia 1928 w sprawach organizacji Pomorskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski powołał komisariat Straży Granicznej „Linja”, który przejął ochronę granicy od rozwiązywanego komisariatu Straży Celnej[3].
Formowanie i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]
Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 Straż Graniczną[7]. Rozkazem nr 2 z 19 kwietnia 1928 w sprawie organizacji Pomorskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski przydzielił komisariat „Linja” do Inspektoratu Granicznego nr 6 „Kościerzyna” i określił jego strukturę organizacyjną[3]. Rozkazem nr 12 z 10 stycznia 1930 w sprawie reorganizacji Pomorskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski potwierdził organizację komisariatu[8]. Rozkazem nr 13 z 31 lipca 1939 w sprawach [...] przeniesienia siedzib i zmiany przydziałów jednostek organizacyjnych, komendant Straży Granicznej gen. bryg. Walerian Czuma przeniósł komisariat „Linja” i placówkę II linii do m. Strzepcz[9].
Służba graniczna[edytuj | edytuj kod]
Kierownik Pomorskiego Inspektoratu Okręgowego Straży Granicznej mjr Józef Zończyk w rozkazie organizacyjnym nr 2 z 8 czerwca 1928 udokładnił linie rozgraniczenia inspektoratu. Granica północna: kamień graniczny nr 186; granica południowa: kamień graniczny nr 360[10].
- Sąsiednie komisariaty
Funkcjonariusze komisariatu[edytuj | edytuj kod]
| Kierownicy/komendanci komisariatu | |||
|---|---|---|---|
| stopień | imię i nazwisko | okres pełnienia służby | kolejne stanowisko |
| podkomisarz | Franciszek Kulig | V 1928[11] - | |
| podkomisarz | Franciszek Przybylski[12] | był IX 1930 | |
| podkomisarz | Stefan Leśniak[13] | 15 X 1930 – | |
| aspirant | Jerzy Wojciechowski | 1 XII 1937[14] - | |
| Zastępcy komendanta komisariatu | |||
| starszy strażnik | Jan Babiarz | 1 V 1939[15] – | |
Struktura organizacyjna[edytuj | edytuj kod]
Organizacja komisariatu w kwietniu 1928, w styczniu 1930[16] i w 1936:
- komenda – Linja
- placówka Straży Granicznej I linii „Tępcz”[b]
- placówka Straży Granicznej I linii „Tłuczewo”
- placówka Straży Granicznej I linii „Kętszyno”
- placówka Straży Granicznej I linii „Niepoczołowice”
- placówka Straży Granicznej II linii „Linia”[c]
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Zarówno w tytule artykułu, jak i w jego treści, kierując się współczesnym „źródłem”, zastosowano pisownię nazwy komisariatu zgodną z ówczesną ortografią[1][2][3]
- ↑ Jabłonowski i Polak używają nazwy „Temper”[3].
- ↑ W 1931 placówka Straży Granicznej II linii „Linia” wydzieliła posterunek detaszowany SG „Pobłocie” → Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 78.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Kozłowski 2012 ↓, s. 29.
- ↑ Szematyzm Straży Celnej 1927 ↓, s. 217.
- ↑ a b c d Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 19.
- ↑ OdeB batalionów celnych ↓, s. 3bc.
- ↑ Piekarz 2017 ↓, s. 28.
- ↑ Kula 1994 ↓, s. 40.
- ↑ Goryński 2012 ↓, s. 226.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 75.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 182.
- ↑ Kopie rozkazów PIOSG ↓, s. 45.
- ↑ Rozkazy KG SG ↓, s. 1928/53.
- ↑ Kopie rozkazów PIOSG ↓, s. 51.
- ↑ Historia IG „Częstochowa” ↓, s. 17.
- ↑ Rozkazy KG SG ↓, s. 1938/4.
- ↑ Rozkazy KG SG ↓, s. 27/1939.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 19, 74.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928–1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
- Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. T. II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
- Kalendarz z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927, Nakładem Zarządu Internatu imienia dra Władysława Rasińskiego dla Dzieci Funkcjonariuszy Straży Celnej, 1927.
- Piotr Kozłowski. Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku. „Problemy Ochrony Granic”. 50, 2012. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757.
- Henryk Mieczysław Kula: Polska Straż Graniczna w latach 1928–1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 8311082671.
- Karolina Piekarz. Polskie formacje graniczne 1918–1924. „Mówią Wieki”. 2s, 2017. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. ISSN 1897-8088.
- Szkic historyczny z działalności Inspektoratu Straży Granicznej „Częstochowa” z lat 1928–1935 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Rozkazy, materiały dotyczące dyslokacji, organizacji służby, wywiadu wojskowego i przeciwprzemytniczego, budżetu PIOSG → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Rozkazy Komendy Straży Granicznej 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Ordre de bataille batalionów celnych od numeru 1 do 19 i od numeru 20 do 44 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.