Komisariat Straży Granicznej „Krynica”
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Rozformowanie | |
| Tradycje | |
| Rodowód | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość | |
Komisariat Straży Granicznej „Krynica” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-czechosłowackiej w latach 1928–1939.
Geneza[edytuj | edytuj kod]
Na wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920, powołano do życia Straż Celną[1]. Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922[2]. Komisariat Straży Celnej „Muszyna”, wraz ze swoimi placówkami granicznymi, wszedł w podporządkowanie Inspektoratu Straży Celnej „Sącz”[3].
W drugiej połowie 1927 przystąpiono do gruntownej reorganizacji Straży Celnej[4]. W praktyce skutkowało to rozwiązaniem tej formacji granicznej. Rozkazem nr 5 z 16 maja 1928 w sprawie organizacji Małopolskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski powołał komisariat Straży Granicznej „Krynica”, który przejął ochronę granicy od rozwiązywanego komisariatu Straży Celnej[5].
Formowanie i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]
Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 Straż Graniczną[6]. Rozkazem nr 5 z 16 maja 1928 w sprawie organizacji Małopolskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski przydzielił komisariat „Muszyna” do Inspektoratu Granicznego nr 18 „Nowy Targ” i określił jego strukturę organizacyjną[5]. Już 8 września 1828 dowódca Straży Granicznej rozkazem nr 6 w sprawie organizacji Małopolskiego Inspektoratu Okręgowego podpisanym w zastępstwie przez mjr. Wacława Szpilczyńskiego zmieniał organizację komisariatu i ustalał zasięg placówek[7]. Rozkazem nr 7 z 25 września 1929 w sprawie reorganizacji i zmian dyslokacji Małopolskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski określił numer i nową strukturę komisariatu[8]. Rozkazem nr 3/31 zastępcy komendanta Straży Granicznej płk. Emila Czaplińskiego z 5 sierpnia 1931 przeniesiono placówkę SG Krosno do Jasła[9]. Rozkazem nr 2 z 8 września 1938 w sprawie terminologii odnośnie władz i jednostek organizacyjnych formacji, komendant Straży Granicznej płk Jan Gorzechowski przeniósł siedzibę komisariatu i placówki II linii „Muszyna” do Krynicy ul. Słoneczna 554[10]. Tym samym rozkazem przeniesiono siedzibę placówki (posterunku?) I linii „Milik” do Muszyny[11]. Rozkazem nr 3 z 31 grudnia 1938 w sprawach reorganizacji jednostek na terenach Śląskiego, Zachodniomałopolskiego i Wschodniomałopolskiego okręgów Straży Granicznej, a także utworzenia nowych komisariatów i placówek, komendant Straży Granicznej płk Jan Gorzechowski zniósł posterunek SG „Krynica”[12].
Służba graniczna[edytuj | edytuj kod]
Sąsiednie komisariaty:
- komisariat Straży Granicznej „Krościenko” ⇔ komisariat Straży Granicznej „Gładyszów” − 1928
- komisariat Straży Granicznej „Piwniczna” ⇔ komisariat Straży Granicznej „Gładyszów” − 1935[13]
Funkcjonariusze komisariatu[edytuj | edytuj kod]
| Kierownicy/komendanci komisariatu | |||
|---|---|---|---|
| stopień | imię i nazwisko | okres pełnienia służby | kolejne stanowisko |
| podkomisarz | Kazimierz Kostecki[14][15] | 20 V 1934 – 1936 | do komisariatu Zebrzydowice |
| nadkomisarz | Kazimierz Ickowicz[14] | 1936 − 15 IX 1937 | p.o. kierownika IG Nowy Targ |
| komisarz | Witalis Wołosiewicz[14] | 1 XII 1937[16] – | |
| Zastępcy komendanta komisariatu | |||
| starszy strażnik | Adam Lukesch | 1 V 1939[17] – | |
Struktura organizacyjna[edytuj | edytuj kod]
Organizacja komisariatu w kwietniu 1928[5]:
- komenda − Muszyna
- placówka Straży Granicznej I linii „Piwniczna”
- placówka Straży Granicznej I linii „Żegiestów”
- placówka Straży Granicznej I linii „Powroźnik”
- placówka Straży Granicznej I linii „Tylicz”
- placówka Straży Granicznej I linii „Izby”
- placówka Straży Granicznej II linii „Krynica”
- placówka Straży Granicznej II linii „Muszyna”
Organizacja komisariatu we wrześniu 1928[7]:
- komenda − Muszyna
- podkomisariat Straży Granicznej „Piwniczna”
- placówka Straży Granicznej I linii „Piwniczna”
- placówka Straży Granicznej I linii „Żegiestów”
- placówka Straży Granicznej I linii „Milik”
- placówka Straży Granicznej I linii „Lelechów”
- placówka Straży Granicznej I linii „Wojkowa”
- placówka Straży Granicznej I linii „Tylicz”
- placówka Straży Granicznej II linii „Muszyna”
Organizacja komisariatu we wrześniu 1929[8], w 1931, w 1935[13]:
- 2/19 komenda − Muszyna (36 km)
- placówka Straży Granicznej I linii „Milik”
- placówka Straży Granicznej I linii „Dechułów”[a]
- placówka Straży Granicznej I linii „Wojkowa”
- placówka Straży Granicznej I linii „Tylicz”
- placówka Straży Granicznej II linii „Muszyna”
- placówka Straży Granicznej II linii „Krosno” → w 1931 przeniesiona do Jasła
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 130.
- ↑ Dominiczak 1997 ↓, s. 250.
- ↑ Kozłowski 2012 ↓, s. 34.
- ↑ Kula 1994 ↓, s. 40.
- ↑ a b c Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 28.
- ↑ Goryński 2012 ↓, s. 226.
- ↑ a b Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 30.
- ↑ a b Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 51.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 78.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 128 i 136.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 128.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 136.
- ↑ a b Promińska 2011 ↓, s. 5.
- ↑ a b c Bocheński 2009 ↓, s. 44.
- ↑ Muzeum Polskich Formacji Granicznych ↓.
- ↑ Rozkazy KG SG ↓, s. 1938/4.
- ↑ Rozkazy KG SG ↓, s. 28/39.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Henryk Dominiczak: Granica polsko-niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
- Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4. OCLC 37244743.
- Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
- Waldemar Bocheński: Almanach Muszyny 2009. Formacje graniczne II RP. 2009. [dostęp 2016-12-28].
- Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
- Piotr Kozłowski. Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku. „Problemy Ochrony Granic”. 50, 2012. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757.
- Henryk Mieczysław Kula: Polska Straż Graniczna w latach 1928–1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 8311082671.
- Katarzyna Promińska, Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Zachodniomałopolski Inspektorat Okręgowy Straży Granicznej”, Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2011.
- Muzeum Polskich Formacji Granicznych – Kazimierz Kostecki. [dostęp 2017-08-24].
- Rozkazy Komendy Straży Granicznej 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.