Placówka Straży Granicznej I linii „Jelonki”
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Tradycje | |
| Rodowód | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość | |
Placówka Straży Granicznej I linii „Jelonki” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w okresie międzywojennym.
Geneza[edytuj | edytuj kod]
Na wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920 roku, powołano do życia Straż Celną[1]. Od połowy 1921 roku jednostki Straży Celnej rozpoczęły przejmowanie odcinków granicy od pododdziałów Batalionów Celnych[2]. W 1921 roku w Praszce stacjonował sztab 4 kompanii 4 batalionu celnego. 4 kompania celna jedną ze swoich placówek wystawiła w Jelonkach[3]. Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922 roku[4]. Placówka Straży Celnej „Jelonki” weszła w podporządkowanie komisariatu Straży Celnej „Jelonki” z Inspektoratu SC „Praszka”[5].
Formowanie i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]
Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną[6].
Rozkazem nr 3 z 25 kwietnia 1928 roku w sprawie organizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski określił strukturę organizacyjną komisariatu SG „Jaworzno”. Placówka Straży Granicznej I linii „Jelonki” znalazła się w jego strukturze[7]. Rozkazem nr 11 z 9 stycznia 1930 roku reorganizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski ustalił nową organizację komisariatu i przeniósł jego siedzibę do Rudnik. Placówka SG I linii „Jelonki” pozostała w jego strukturze[8].
Służba graniczna[edytuj | edytuj kod]
Placówka „Jelonki” mieściła się w budynku skarbowym (w „kordonce”)[9]. Długość ochranianej przez placówkę linii granicznej w 1936 roku wynosiła 4 kilometry i 553 metrów. Rozpoczynała się od kamienia granicznego nr 052, a kończyła na kamieniu granicznym nr 057[10]. Placówka posiadała telefon (nr 10)[10].
- Sąsiednie placówki
- placówka Straży Granicznej I linii „Wygiełdów” ⇔ placówka Straży Granicznej I linii „Borek” − 1928[7]
- placówka Straży Granicznej I linii „Prosna” ⇔ placówka Straży Granicznej I linii „Pieńki” − styczeń 1930[8]
Kierownicy/dowódcy placówki[edytuj | edytuj kod]
| stopień | imię i nazwisko | okres pełnienia służby | kolejne stanowisko |
|---|---|---|---|
| przodownik | Stefan Karpiński[a] | 1 X 1928 – 22 VII 1936[11] | kierownik placówki „Worochta” |
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Stefan Karpiński – od 1916 był żołnierzem 2 pułku piechoty II Brygady Legionów Polskich. W sierpniu 1917 służył w Polskim Korpusie Posiłkowym, a po jego likwidacji wcielony do armii austriackiej. Od 1918 w Wojsku Polskim. W składzie 26 pułku piechoty walczył na Ukrainie z bolszewikami. W 1919 został ranny, a w 1921 zdemobilizowany. W 1922 wstąpił do Straży Celnej. Otrzymał przydział do placówki SC „Szyszków”. W styczniu 1923 przeniesiony do placówki SC „Przedmoście”. Z dniem 16 maja 1925 został kierownikiem placówki SC „Gola”, a w 1926 przeniesiony na stanowisko kierownika placówki SC „Chróścin”. W 1928 wstąpił do Straży Granicznej i do 1 lipca pracował w placówce SG „Gola”. 1 października został mianowany kierownikiem placówki SG I linii „Jelonki”. Funkcję tę pełnił do 1936. Po ukończeniu kursu CS SG w Rawie Ruskiej został wyznaczony na stanowisko kierownika placówki II linii „Worochta”, ale już we wrześniu 1936 został kierownikiem placówki SG I linii „Chaszczowanie”. W 1937 powrócił do służby wywiadowczej w placówce II linii „Ławoczne”. W 1938 przeniesiony w stan spoczynku[11].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 130.
- ↑ Piekarz 2017 ↓, s. 28.
- ↑ OdeB batalionów celnych ↓, s. 4bc.
- ↑ Dominiczak 1997 ↓, s. 250.
- ↑ Kozłowski 2012 ↓, s. 25.
- ↑ Goryński 2012 ↓, s. 226.
- ↑ a b Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 23.
- ↑ a b Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 71.
- ↑ Kronika komisariatu „Rudniki” ↓, s. 3.
- ↑ a b Charakterystyka komisariatu „Rudniki” ↓, s. 1.
- ↑ a b Kozłowski 2015 ↓, s. 145.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Henryk Dominiczak: Granica polsko-niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
- Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4. OCLC 37244743.
- Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928–1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
- Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. T. II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
- Piotr Kozłowski. Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku. „Problemy Ochrony Granic”. 50, 2012. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej w Kętrzynie. ISSN 1505-1757.
- Piotr Kozłowski: Zapomniani obrońcy granic południowo-wschodnich II Rzeczypospolitej 1922-1939: słownik biograficzny oficerów, strażników oraz pracowników kontraktowych straży celnej i straży granicznej. Przemyśl: Wydawnictwo Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2015. ISBN 978-83-61329-14-5.
- Karolina Piekarz. Polskie formacje graniczne 1918 – 1924. „Mówią Wieki”. 2s, 2017. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. ISSN 1897-8088.
- Charakterystyka terenu komisariatu Straży Granicznej „Rudniki” i podległych placówek z lat 1936–1937 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Kronika komisariatu Straży Granicznej „Rudniki” z 1933 roku → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Ordre de bataille batalionów celnych od numeru 1 do 19 i od numeru 20 do 44 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin