Kalendarium historii Wrocławia (1945–1988)

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Kalendarium historii Wrocławia – uporządkowane chronologicznie wydarzenia we Wrocławiu od zakończenia II wojny światowej do końca roku 1988.

Lata 1945-1950[edytuj | edytuj kod]

1945

Ostrów Tumski zniszczony wskutek działań wojennych
Szaberplac przy pl. Grunwaldzkim
Czyn społeczny w r. 1947 z udziałem prezydenta B. Kupczyńskiego
  • 14 marca Bolesław Drobner został mianowany prezydentem Wrocławia[1].
  • 10 maja odbyło się pierwsze zebranie Zarządu miasta[2].
  • 12 maja uruchomiono pierwszy prowizoryczny wodociąg[3].
  • 10 czerwca ukazał się pierwszy numer tygodnika „Nasz Wrocław”[4].
  • 16 czerwca otwarto kino „Warszawa”. Premierowym filmem był „Majdanek”[5].
  • 16 czerwca założono Pierwszy Klub Sportowy Ślęza Wrocław[6].
  • 26 czerwca ukazał się pierwszy numer tygodnika „Naprzód Dolnośląski” sygnowany jako organ WKR Polskiej Partii Socjalistycznej Dolnego Śląska[4].
  • 29 czerwca odbyła się pierwsza polska uroczystość w Teatrze Miejskim, Akademia Morska. Koncert Miejskiej Orkiestry Symfonicznej pod batutą Stanisława Syryłły[7].
  • 19 lipca otwarto regularne połączenie kolejowe z Warszawą[8].
  • 27 lipca wydano zarządzenie dotyczące zmian nazw ulic we Wrocławiu. Przemianowano wówczas m.in. ulice Adolf Hitlerstraße na Adama Mickiewicza, Bismarckstraße na Bolesława Chrobrego, Matthiasstraße na Generalissimusa Józefa Stalina[9].
  • 2 sierpnia na konferencji poczdamskiej zapadła decyzja o przyznaniu Wrocławia Polsce. Rozpoczęło się przejmowanie miasta przez administrację polską[10].
  • 13 sierpnia ukazał się pierwszy numer „Trybuny Dolnoślą­skiej”, tygodnika Polskiej Partii Robotniczej[4].
  • 22 sierpnia na ulice Wrocławia wyruszył pierwszy tramwaj, kursujący z ul. Spółdzielczej na plac Grunwaldzki[11].
  • 1 września w szkołach przy ul. Nowowiejskiej (dawna Szkoła Ludowa im. Johanna Pestalozziego obecnie SP 1), przy ul. J. Ka­sprowicza na Karłowicach oraz przy ul. Rafała Krajeńskie­go na Sępolnie (obecnie SP 45) oraz w liceum ogólnokształcącym przy ul. Poniatowskiego (obecne I Liceum Ogólnokształcące) rozpoczęto rok szkolny[12].
  • 8 września przedstawieniem „Halki” Stanisława Moniuszki rozpoczęła działalność Opera Wrocławska[12].
  • 12 października na terenie miasta wprowadzono godzinę policyjną[13].
  • 17 października wyszedł pierwszy wrocławski numer dziennika „Pionier”, późniejszego „Słowa Polskiego”. Poprzednie 44 numery były redagowane i drukowane w Legnicy[4].
  • 1 listopada otwarty został Miejski Teatr Dramatyczny[12].
  • 15 listopada otworzono Uniwersytet Wrocławski[14]. Na inaugurację pierwszy wykład w powojennej historii Wrocławia wygłosił prof. Kazimierz Idaszewski[15].
  • Pod koniec roku we Wrocławiu mieszkało około 35 tys. Polaków, przybyłych głównie ze Lwowa, Krakowa, Warszawy i Wielkopolski[8].

1946

Otwarcie Wystawy Ziem Odzyskanych, punktu kulminacyjnego wstępnego zagospodarowywania ziem zachodnich; od lewej Stanisław Szwalbe, Bolesław Bierut, Konstanty Rokossowski i Hilary Minc
Kongres Intelektualistów we Wrocławiu
  • Otworzono hutę, należącą przed wojną do spółki Schaefer-Schael, zniszczoną w 73%. W roku 1947 zatrudniała 500 pracowników i wytwarzała 7200 ton metali kolorowych rocznie[16].
  • W styczniu utworzono Wrocławską Dyrekcję Odbudowy, aby skoordynować i przyśpieszyć działania w budownictwie[11].
  • W lutym liczba mieszkańców Wrocławia wynosiła 171 tys.[17].
  • 18 marca przy Oficerskiej Szkole Saperów założono klub sportowy Pionier, poprzednik Śląska Wrocław[18].
  • 4 maja odbyło się pierwsze posiedzenie Miejskiej Rady Narodowej[19].
  • W czerwcu zapadła decyzja o likwidacji targowiska na placu Grunwaldzkim, tzw. szaberplacu[20].
  • 13 lipca zgodnie z uchwałą zarządu miasta przemianowano 150 wrocławskich ulic[9].
  • 21 lipca sprowadzono ze Lwowa do Wrocławia część zbiorów Ossolineum i płótna Panoramy Racławickiej[10].
  • W sierpniu Antoni Zięba założył III Liceum Ogólnokształcące, jako drugą szkołę średnią w mieście[21].
  • 29 września została otwarta rozgłośnia Lokalna Polskiego Radia – Radio Wrocław. Stacja nadawała na falach średnich z mocą 0,5 kW[22].
  • 1 listopada gazeta codzienna „Pionier” na życzenie czytelników zmieniła tytuł na „Słowo Polskie”[23][4].

1947

  • Zakończono zasadniczą fazę wysiedlania Niemców – do roku 1946 przesiedlono 160 tys. niemieckich mieszkańców Wrocławia[8], a w roku 1947 – 63 tysiące[24].
  • Państwowa Fabryka Maszyn Carl Waiden przyjęła nazwę „Fabryka Urządzeń Mechanicznych” (FUM); tego samego roku uruchomiono produkcję pił ramowych do metali, wiertarek kolumnowych i strugarek poprzecznych[25].
  • Z połączenia dwóch klubów sportowych „Pionier” i „Podchorążak” powstał Wojskowy Klub Sportowy Śląsk Wrocław[18].
  • 24 czerwca przyznano gminie Wrocław kredyt 119 mln zł na prace remontowo-porządkowe w celu przygotowania miasta do Wystaw Ziem Odzyskanych[26].
  • 6 listopada zorganizowano ogólnowrocławski pokazowy czyn społeczny z udziałem prezydenta Bronisława Kupczyńskiego[26].
  • 1 grudnia zapadła decyzja rady miejskiej o utworzeniu targowiska na placu Nankiera[20].
  • W grudniu odbył się zjazd Polskiej Partii Socjalistycznej, na którym krytykowano ideę połączenia się z PPR[27].

1948

  • 20 lipca odbył się we Wrocławiu demonstracyjny Kongres Jedności Młodzieży Polskiej, w którym wzięli udział przedstawiciele wszystkich organizacji młodzieżowych w Polsce[27].
  • 25 lipca została otwarta Wystawa Ziem Odzyskanych, która trwała do października. Odwiedziło ją 1,5 miliona ludzi[28].
  • W dniach 25-28 lipca w auli Politechniki Wrocławskiej odbył się Światowy Kongres Intelektualistów w Obronie Pokoju, w którym udział wzięło 400 osób z całego świata, związanych z nauką i sztuką[29].
  • podczas Kongresu Intelektualistów przebywający w hotelu Monopol Pablo Picasso stworzył symbol gołąbka pokoju, używanego następnie przez organizacje pokojowe[30].
  • 19 września miał miejsce ogólnopolski zjazd historyków, na którym minister oświaty Stanisław Skrzeszewski w swym programowym przemówieniu nakreślił konieczność rewizji dziejów zgodnie z duchem marksizmu[27].
  • 12 października odbyło się we Wrocławiu rozszerzone plenum Zarządu Głównego Związku Nauczycielstwa Polskiego, podczas którego zadecydowano o czystkach w zawodzie nauczycielskim[27].
  • 8 grudnia uruchomiono wrocławskie pogotowie ratunkowe, z siedzibą przy Szpitalu Polskiego Czerwonego Krzyża przy ul. Poniatowskiego 2. W czerwcu 1949 roku przeniesiono je do nowej siedziby przy ul. Mikołaja Reja 13[31].
  • 16 grudnia ukazał się pierwszy numer drugiego wrocławskiego dziennika, Gazety Robotniczej, będącego organem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej[32]. Dziennik powstał z połączenia „Wrocławskiego Kuriera Ilustrowanego” (do 1947 „Naprzód Dolnośląski”) i „Trybuny Dolnośląskiej”[4].
  • Z końcem 1948 roku Wrocław przekroczył liczbę 300 tys. mieszkańców[8].

1949

  • 2 kwietnia otwarto Teatr Żydowski[33].
  • 11 września odbyły się na Psim Polu Ogólnopolskie Uroczystości Dożynkowe[34].

1950

  • Wrocław liczył 315 tys. mieszkańców; blisko połowa z nich urodziła się na wsi[24].

Lata 1951-1960[edytuj | edytuj kod]

Katedra wrocławska – widok obecny
Pomnik Aleksandra Fredry

1951

1952

1953

  • Wrocław uzyskał I miejsce w kraju pod względem średniej szybkości tramwajów, która wynosiła 14,5 km/h[39].

1954

  • Rozpoczęła się budowa Kościuszkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej położonej w okolicach ulic Świdnickiej i Tadeusza Kościuszki. Budowę zakończono w 1956 roku[40].
  • Żużlowcy Sparty Wrocław zdobyli po raz pierwszy w historii klubu wicemistrzostwo Polski; w następnym sezonie obronili tytuł[41].
  • Zakończono akcję wysiedlania ludności niemieckiej z Wrocławia[24].

1956

  • W mieście odbywały się demonstracje i wiece, na których wzywano do demokratyzacji życia w kraju[11].
  • Bolesław Kominek został biskupem administratorem archidiecezji wrocławskiej[42].
  • Zmieniono nazwę OWKS Wrocław na CWKS. Rok później klub wrócił do nazwy „Śląsk”[37].
  • Zainaugurowała działalność grupa satyryczna tworząca radiowy magazyn rozrywkowy pod nazwą Studio 202, nadawany na antenie Radia Wrocław. Nazwa audycji pochodzi od numeru studia, gdzie po raz pierwszy zebrała się grupa inicjatywna: Izabela Sobkowicz, Włodzimierz Rosiński, Andrzej Waligórski, Hanna Jarosz i Stanisław Bockenheim[43].
  • 15 lipca na wrocławskim rynku postawiono przywieziony ze Lwowa pomnik Aleksandra Fredry[11].
  • W lipcu rozpoczął działalność Komitet Odbudowy Panoramy Racławickiej[11].
  • We wrześniu rozpoczęło działalność Towarzystwo Miłośników Wrocławia[11].
  • 4 października na pl. Grunwaldzkim doszło do 600-osobowej demonstracji studenckiej pod hasłem „My chcemy światła”, której pretekstem było wyłączenie światła w domach studenckich. Demonstracja udała się pod Urząd Wojewódzki, a następnie na rynek[44].
  • 26 listopada znaleziono zwłoki Chaima J., ofiary śmiertelnego postrzału. Była to pierwsza wrocławska ofiara seryjnego mordercy Władysława Baczyńskiego[45].

1957

  • przy ul. Pereca otwarto VII Liceum Ogólnokształcące, w 1984 roku przeniesiono je na ul. Kruczą[46].
  • W styczniu i w kwietniu seryjny morderca Władysław Baczyński dokonał kolejnych zbrodni we Wrocławiu. Jego ofiarami byli Józef S. i Józef W. Józef S. został zastrzelony w obecności swego 5-letniego syna[45].
  • W sierpniu zespół, CWKS Wrocław wrócił do nazwy WKS „Śląsk” Wrocław[37].

1958

  • Rozpoczęto prace budowlane poza ścisłym centrum miasta, dając początek kilku osiedlom, m.in. „Południe”[47].
  • Do grupy satyrycznej Studio 202 dołączyła Ewa Szumańska[43].

1959

1960

  • Liczba ludności Wrocławia wynosiła 432 tys.[49]

Lata 1961-1970[edytuj | edytuj kod]

Ubiór ochronny służby zdrowia w okresie epidemii ospy we Wrocławiu
Dworzec Wrocławskiej Kolei Dojazdowej na pl. Staszica
Wrocławski trzonolinowiec

1961

1962

  • Zakłady Elwro rozpoczęły produkcję komputera Odra 1002, dając początek serii komputerów tranzystorowych[25].
  • 14 grudnia wyemitowano pierwszą audycję regionalną telewizji wrocławskiej pt. „Miłe złego początki”. Autorami byli Ewa Szumańska i Andrzej Waligórski[52].

1963

  • 1 lipca zdiagnozowano pierwszy przypadek ospy prawdziwej we Wrocławiu. W wyniku epidemii ospy prawdziwej we Wrocławiu zachorowało 99 osób, a zmarło 7[53].
  • 8 lipca zmarła pierwsza ofiara epidemii ospy prawdziwej we Wrocławiu, Leokadia Kowalow, pielęgniarka szpitala przy ul. Rydygiera[54].
  • 17 lipca w dzienniku „Słowo Polskie” po raz pierwszy poinformowano mieszkańców Wrocławia o przypadkach ospy prawdziwej w mieście[54].
  • 22 lipca, pomimo epidemii ospy prawdziwej we Wrocławiu, władze nie odwołały w mieście obchodów rocznicy Manifestu Lipcowego i Święta Kwiatów[55].
  • 26 lipca liczba zachorowań na ospę prawdziwą w mieście wyniosła 31, w tym cztery ofiary śmiertelne[54].
  • 5 sierpnia zmarła ostatnia ofiara epidemii ospy we Wrocławiu, lekarz Stanisław Zawada[56].
  • 10 sierpnia w mieście zanotowano ostatni przypadek zachorowania na ospę prawdziwą[57].
  • 19 września Wrocław uznano za miasto wolne od epidemii ospy prawdziwej[58].
  • Wrocław był gospodarzem Mistrzostw Europy w koszykówce mężczyzn[59].

1964

  • 27 czerwca, po meczu z GKS Katowice na wrocławskim Stadionie Olimpijskim, zakończonym remisem 1:1, drużyna Śląska Wrocław po raz pierwszy awansowała do I ligi piłki nożnej[60].

1965

1966

  • Pierwszy Festiwal Muzyki Oratoryjno-Kantatowej Wratislavia Cantans we Wrocławiu, powołany do życia przez Andrzeja Markowskiego[14].

1967

1968

  • Oddano do użytku budynek filharmonii wrocławskiej przy ul. Świerczewskiego[71].
  • 12 marca miał miejsce pierwszy wiec studencki, który po dwóch dniach przekształcił się w dwudniowy strajk okupacyjny. Dzięki wstawiennictwu rektora Uniwersytetu Wrocławskiego Alfreda Jahna u władz strajk uznany został za legalny[72].
  • 14 marca miał miejsce wiec na placu Grunwaldzkim, w którym wzięli udział studenci z Uniwersytetu Wrocławskiego i Politechniki. Wiec miał charakter spontaniczny, wzięło w nim udział około 500 osób. Manifestujący przeszli pod dworzec główny, gdzie doszło do starć z milicją[73].
  • 1 maja podczas pochodu z okazji Święta Pracy studenci Politechniki nieśli hasła protestacyjne, m.in. „Aresztowani to jedni z nas” i wznosili okrzyki skierowane przeciw władzy[74].
  • W kwietniu nastąpiła fala aresztowań na wrocławskich uczelniach, związana z wydarzeniami marcowymi[75].

1969

  • Na ulice Wrocławia wyjechały dwa pierwsze tramwaje typu Konstal 102N, osiągające prędkość do 60 km/h[39].

1970

  • Do miasta przyłączono osiedle Pawłowice[76].
  • Liczba ludności Wrocławia wynosiła 526 tys.[77]
  • Śląsk Wrocław został po raz drugi mistrzem Polski w koszykówce pod wodzą trenera Ryszarda Stasika[78].
  • Na ulice miasta wyjechał odrestaurowany tramwaj „Jaś”, wyprodukowany w roku 1905. Po dwóch latach dołączono do niego drugi wagon, który nazwano „Małgosia”. Nazwy wagonów nawiązywały do nazw kamieniczek na wrocławskim rynku[79][80].
  • 27 kwietnia oddano do użytku hotel Orbisu „Panorama” przy placu Dzierżyńskiego na 220 miejsc, drugi po Monopolu luksusowy hotel w mieście[81].

Lata 1971-1980[edytuj | edytuj kod]

Trasa W-Z na wysokości pl. Dominikańskiego
Ulica Drukarska, zespół osiedli Anna – Barbara – Celina – Dorota
Hotel Wrocław

1971

  • 22 kwietnia miała miejsce premiera filmu „Złote koło”, do którego zdjęcia w całości zrealizowano w plenerach Wrocławia[82].

1972

1973

1974

  • Zreorganizowano doraźną pomoc medyczną w mieście. Po połączeniu Miejskiej i Wojewódzkiej Stacji Pogotowia Ratunkowego powstał Dolnośląski Zespół Stacji Pogotowia Ratunkowego z siedzibą przy ul. Traugutta 112[31].
  • Rozpoczęła się budowa nowego dworca autobusowego na południe od dworca głównego, w miejscu parku zwanego nieoficjalnie Małpim Gajem[86].
  • Otwarto ozonownię wody przy ul. Ślężnej[87].
  • Obraz Matki Boskiej Pocieszenia został przewieziony do Wrocławia, intronizowany w 1977 roku. Obraz znajduje się w kościele św. Klemensa Dworzaka[88].
  • Zakończono budowę zespołu osiedli Południe, zwanych Anna, Barbara, Celina i Dorota, usytuowanych po obu stronach ul. Powstańców Śląskich. Zamieszkało w nich około 30 tys. wrocławian[89].
  • 10 marca zmarł arcybiskup wrocławski, kardynał Bolesław Kominek[90].
  • 2 czerwca oddano do użytku wrocławski hotel Novotel przy ulicy Wyścigowej[91].
  • 22 lipca otwarto zachodni, półtorakilometrowy odcinek trasy W-Z, łączący wschód miasta z zachodem[92].
  • We wrześniu zostało otwarte XIV Liceum Ogólnokształcące im. Polonii Belgijskiej przy ul. Szczytnickiej, które w krótkim czasie osiągnęło pozycję jednej z najlepszych szkół średnich w Polsce[93]. W roku 2002 zostało przeniesione do budynku dawnego Technikum Żeglugi Śródlądowej przy alei Aleksandra Brücknera[94].
  • 1 grudnia we wrocławskich tramwajach zlikwidowano obsługę konduktorską w liniach 7, 11, 23. W następnym roku komunikacja miejska przeszła w całości na system samoobsługowy[95].

1975

  • Zmiana kompetencji Miejskiej Rady Narodowej. Powołano wspólną radę narodową dla województwa wrocławskiego i miasta Wrocławia, a funkcję przewodniczącego oddano pierwszemu sekretarzowi PZPR[96].
  • Decyzją prezydenta miasta Wrocławia Mariana Czulińskiego wysadzono w powietrze średniowieczne Młyny Świętej Klary, znajdujące się pomiędzy Wyspą Słodową a Wyspą Bielarską. Za tę decyzję prezydent miasta został odwołany ze stanowiska[97].
  • Pierwszy pożar kościoła garnizonowego pw. św. Elżbiety, położonego przy północno-zachodnim narożniku wrocławskiego rynku. Następny pożar kościoła garnizonowego miał miejsce rok później. Odbudowę, powoli ciągnącą się przez lata 80., częściowo zakończono dopiero w roku 1997[98].
  • Otworzono pieszy szlak wokół Wrocławia (znaki żółte). W roku 1986 otrzymał on imię Bronisława Turonia[99].
  • 30 kwietnia na ul. Świdnickiej otwarto podziemne przejście pod ul. Kazimierza Wielkiego zwane Przejściem świdnickim. Przebudowano je w roku 2015[100].
  • 28 maja, wskutek reformy administracyjnej, Wrocław wraz z Poznaniem utraciły status miasta wydzielonego[101].
  • 22 lipca na placu Wolności równolegle ze Świętem Kwiatów odbyła się publiczna impreza „Pafawag miastu”. Fabryka Pafawag zatrudniała wtedy 7.800 osób[102].
  • 8 grudnia z Wrocławia do Warszawy wyruszył specjalnie przygotowany pociąg „Odra 2”, którym do Warszawy przyjechali wrocławscy uczestnicy VII Zjazdu PZPR. Pociąg następnie obsługiwał trasę Wrocław – Warszawa[102].

1976

1977

1978

  • W maju rozpoczęto eliminowanie tramwajów z wrocławskiego rynku[39].
  • 7 maja otwarto część trasy W-Z prowadzoną przez plac Dzierżyńskiego, łącznie z bezkolizyjnym skrzyżowaniem[108].

1979

  • Wyjątkowo sroga zima na kilka dni sparaliżowała miasto, a temperatury spadły poniżej 20 stopni. Stanowisko wojewody stracił Zbigniew Nadratowski, którego obciążono odpowiedzialnością za wyłączenie z eksploatacji wrocławskiej elektrociepłowni, na co spowodowało brak dopływu prądu do wrocławskich szpitali, w tym położniczych[109].
  • Śląsk Wrocław został po raz czwarty mistrzem Polski w koszykówce pod wodzą trenera Mieczysława Łopatki[110].

1980

  • Oddano do użytku Hotel Wrocław przy ul. Powstańców Śląskich, z 300 pokojami, basenem i sauną. Hotel został zaprojektowany i wybudowany przez przedsiębiorstwo fińskie[111].
  • Śląsk Wrocław został po raz piąty mistrzem Polski w koszykówce pod wodzą trenera Mieczysława Łopatki[112].
  • 26 sierpnia wrocławskie zakłady pracy przyłączyły się do strajków robotników trwających w innych miastach Polski[10]. W zajezdni autobusowej przy ul. Grabiszyńskiej powstała wrocławska „Solidarność”[10].
  • 21 października rozpoczął się strajk głodowy kolejarzy, domagających się podwyżek uposażenia. Strajk trwał 144 godziny[113].
  • Liczba ludności Wrocławia wynosiła 618 tys.[77]

Lata 1981-1988[edytuj | edytuj kod]

Poltegor w perspektywie ul. Powstańców Śląskich
Wizyta papieska na Partynicach w 1983
Rotunda Panoramy Racławickiej
Plakat „Pomarańczowej Alternatywy” zapowiadający happening ku czci „Dnia Wojska” z 12.10.1987 przedstawiający uzbrojone krasnoludki.

1981

  • Oddano do użytku biurowiec Poltegor Centre przy ul. Powstańców Śląskich, najwyższy wieżowiec we Wrocławiu, o wysokości 90 m., liczący 25 kondygnacji[114].
  • Od września do października zanotowano serie zamieszek w mieście, m.in. w okolicy Powszechnego Domu Towarowego wywrócono radiowóz[115].
  • Śląsk Wrocław został po raz szósty mistrzem Polski w koszykówce pod wodzą trenera Mieczysława Łopatki[116].
  • Na początku grudnia działacze Solidarności, m.in. Józef Pinior, podjęli z konta Solidarności 80 mln zł[117].
  • 14 grudnia, dzień po wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce, we Wrocławiu rozpoczęły się strajki okupacyjne w zakładach pracy. Władze komunistyczne spacyfikowały strajki w kilku wrocławskich zakładach pracy, m.in. FAT, Polar i Fadromę[118], które ogłosiły strajk generalny[119][117].
  • 14 grudnia podczas akcji pacyfikacyjnej na Politechnice Wrocławskiej zmarł Tadeusz Kostecki, uznawany za pierwszą ofiarę stanu wojennego[117].
  • 14 grudnia w miejsce trzech wrocławskich dzienników, „Słowa Polskiego”, „Gazety Robotniczej” i „Wieczoru Wrocławia”, ukazał się „Monitor Dolnośląski” o nakładzie 300 tys. egzemplarzy. Redaktorem naczelnym został Julian Bartosz[120].
  • Od 18 grudnia na ulicach miasta wojsko prowadziło akcję propagandową: rozdawano ulotki wzywające do zachowania spokoju oraz przekazywano komunikaty przy pomocy 63 ruchomych rozgłośni. Akcja trwała przez kilkanaście dni[121].
  • 31 grudnia ukazał się ostatni numer „Monitora Dolnośląskiego”; od nowego roku powrócono do wydawania oddzielnych wrocławskich dzienników. Wydano w sumie 13 numerów „Monitora Dolnośląskiego”[120].

1982

  • 2 stycznia przywrócono wydawanie trzech wrocławskich dzienników. W redakcjach gazet dokonano czystek, w „Wieczorze Wrocławia” zwolniono 30% redakcji, w „Słowie Polskim” zwolniono 3 osoby, a w „Gazecie Robotniczej” 7 dziennikarzy[121].
  • W styczniu w 8 zakładach pracy odbyły się kilkugodzinne strajki związane z podwyżkami cen[117].
  • 9 maja WKS Śląsk Wrocław przegrał na własnym stadionie z Wisłą Kraków 0:1 w obecności ok. 30 tys. widzów. Mecz miał zadecydować o mistrzostwie Polski. Przebieg spotkania oceniono jako najbardziej podejrzany w polskiej piłce nożnej. Mistrzem został Widzew Łódź[122].
  • 13 czerwca, pół roku od wprowadzenia stanu wojennego, doszło do pierwszej dużej demonstracji, głównie w okolicach ul. Grabiszyńskiej, trwającej do późnych godzin nocnych. Zatrzymano 150 osób[123].
  • 30 sierpnia w nocy na transformatorze w dzielnicy Sępolno oraz na bloku na Biskupinie zostały namalowane pierwsze krasnale. Ich autorem był lider Pomarańczowej Alternatywy Waldemar „Major” Fydrych[124].
  • 31 sierpnia 1982 we Wrocławiu odbyła się największa i najbardziej burzliwa manifestacja w kraju od wprowadzenia stanu wojennego: atakowano oddziały ZOMO, zmuszając je kilka razy do odwrotu. W demonstracji udział wzięło około 50 tys. uczestników[125]. W trakcie demonstracji zginął postrzelony śmiertelnie Kazimierz Michalczyk. Milicja zatrzymała 645 osób[123].

1983

1984

  • W czerwcu przywrócono funkcję prezydenta miasta Wrocławia. Prezydentem miasta został Stanisław Apoznański[97].
  • Oddano do użytku nowy szpital specjalistyczny przy ul. Kamieńskiego[47].
  • 24 marca otwarto przejście podziemne na placu 1 Maja[129].

1985

  • Zakończył działalność teatr „Laboratorium”[130].
  • Oddano do użytku hotel pielęgniarek przy ul. Ślężnej, zespół trzech budynków o różnych wysokościach i atrakcyjnej architekturze[131].
  • W czerwcu oddano do użytku Wzgórze Gomułki, dawne wysypisko gruzów z okresu oblężenia miasta na obszarze między ulicami Borowską, Ślężną, Dyrekcyjną i Kamienną. Po roku 1990 wzgórze przemianowano na im. gen. Andersa[132].
  • Odsłonięto kopię pręgierza w rynku, zniszczonego w lutym 1945 roku[133].
  • 14 czerwca udostępniono do zwiedzania Panoramę Racławicką. Panoramę sprowadzono do Wrocławia w roku 1946, a następnie wywieziono poza Wrocław. Sam gmach rotundy, w którym Panorama została zaprezentowana, wzniesiono już w latach 60. i 70[134].
  • 16 – 18 sierpnia na Stadionie Olimpijskim odbył się kongres międzynarodowy Świadków Jehowy pod hasłem „Lud zachowujący prawość”[135][136].

1986

1987

  • Zawarto umowę partnerską pomiędzy miastem Wrocław i niemieckim miastem Wiesbaden, obejmującą współpracę kulturalną, sportową i szkolną, w tym również wymianę uczniów[97].
  • Ślęza Wrocław po raz pierwszy zdobyła tytuł mistrza Polski w koszykówce kobiet[139].
  • Śląsk Wrocław został po raz siódmy mistrzem Polski w koszykówce pod wodzą trenera Arkadiusza Konieckiego[140].
  • 24 czerwca na stadionie Odry Opole WKS Śląsk pokonał po konkursie rzutów karnych GKS Katowice 4:3 i zdobył po raz drugi puchar Polski w piłce nożnej[141].
  • 6 grudnia odbył się happening Pomarańczowej Alternatywy. Na ulicę Świdnicką wyszło 30 Świętych Mikołajów, których aresztowała milicja[142].

1988

  • 1 maja miała miejsce ostatnia nielegalna manifestacja okresu komunizmu – starcie sympatyków i członków NSZZ Solidarność z milicją[143].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Kulak 1997 ↓, s. 272.
  2. ↑ Okólska 2005 ↓, s. 9.
  3. ↑ Okólska 2005 ↓, s. 13.
  4. ↑ a b c d e f Wanda Szajkiewicz, Prasa wrocławska w roku 1945, „Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego 12/1,”, s. 57-84.
  5. ↑ Wojciech Prastowski, Odkrywamy Wrocław: Powojenne kina, tuwroclaw.pl, 16 stycznia 2011 [dostęp 2017-11-21].
  6. ↑ Historia – początki, [w:] I KS Ślęza Wrocław [online] [dostęp 2017-11-30].
  7. ↑ Mieczysław Markowski, Diariusz faktów kultury śląskiej 1945—1940, „XVII.Przegląd Zachodni, n r 3-4,”, 1950, s. 273.
  8. ↑ a b c d Czerwiński 1993 ↓, s. 36.
  9. ↑ a b Okólska 2005 ↓, s. 36.
  10. ↑ a b c d e Historia Wrocławia – kalendarium, wrocław.pl, 17 września 2013 [dostęp 2017-11-16].
  11. ↑ a b c d e f Przemysław Dudek, Koncepcje odbudowy powojennego Wrocławia 1 945- 1956 – między miastem prowincjonalnym a drugą metropolią kraju [dostęp 2017-11-16].
  12. ↑ a b c Okólska 2005 ↓, s. 40.
  13. ↑ Okólska 2005 ↓, s. 22.
  14. ↑ a b Historia Wrocławia, visitwroclaw.eu [dostęp 2017-11-16].
  15. ↑ Dziś rocznica pierwszego wykładu w dziejach polskich uczelni powojennego Wrocławia, tuwroclaw.com, 15 listopada 2017 [dostęp 2017-11-24].
  16. ↑ Czerwiński 1993 ↓, s. 164.
  17. ↑ Kubiczek 1994 ↓, s. 171.
  18. ↑ a b Śląsk Wrocław – historia, wroclaw.pl [dostęp 2017-11-30].
  19. ↑ Okólska 2005 ↓, s. 16.
  20. ↑ a b Okólska 2005 ↓, s. 32.
  21. ↑ Trójka obchodzi 70 lat – okrągły jubileusz słynnego ogólniaka, [w:] wroclaw.pl [online], 6 października 2016 [dostęp 2017-11-26].
  22. ↑ Polskie Radio Wrocław nadaje od 1946 roku, polskieradio.pl [dostęp 2017-11-24].
  23. ↑ a b Kulak 1997 ↓, s. 277.
  24. ↑ a b c Kulak 1997 ↓, s. 278.
  25. ↑ a b c d Czerwiński 1993 ↓, s. 166.
  26. ↑ a b Okólska 2005 ↓, s. 34.
  27. ↑ a b c d Instytut Pamięci Narodowej, Polska pod reżimem komunistycznym – sprawozdanie z sytuacji w kraju, Warszawa 2015, ISBN 978-83-7629-991-4.
  28. ↑ Wystawa Ziem Odzyskanych – Wrocław 1948, dzieje.pl, 16 czerwca 2009 [dostęp 2017-11-13].
  29. ↑ Zygmunt Woźniczka, Wrocławski Kongres Intelektualistów w Obronie Pokoju, „Kwartalnik Historyczny”, 2, 1987, s. 130–155.
  30. ↑ Monopol we Wrocławiu, bryla.pl, 10 grudnia 2009 [dostęp 2017-11-30].
  31. ↑ a b NFZ, Historia Pogotowia Ratunkowego we Wrocławiu, pogotowie-ratunkowe.pl [dostęp 2017-11-16].
  32. ↑ Ligarski 2016 ↓, s. 130.
  33. ↑ Powojenny Teatr Żydowski we Wrocławiu. Za wsparcie budowy dawali sardynki i kalesony (www.tvn24.pl). [w:] tvn24 [on-line]. 2014-02-08. [dostęp 2017-11-19].
  34. ↑ Beata Maciejewska: Plon niesiemy, plon. [w:] Gazeta Wyborcza [on-line]. 2003-03-06. [dostęp 2017-11-26].
  35. ↑ a b c Edward Czapiewski. Wokół podziałów administracyjnych Wrocławia i dyskusji nad reformą rad osiedlowy. „Pamięć i Przyszłość (kwartalnik)”, s. 33–52, 2016. 
  36. ↑ Kulak 1997 ↓, s. 289.
  37. ↑ a b c 70 lat Śląska – Trudne początki. [w:] Gazeta Wyborcza [on-line]. [dostęp 2017-12-02].
  38. ↑ a b Uchwała NR XXX/179/91 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 5 października 1991 roku. [w:] Rada Miejska Wrocławia [on-line]. 1991-10-05. [dostęp 2017-11-20].
  39. ↑ a b c Mkną po szynach.... [w:] Spacer po Wrocławiu [on-line]. 2013-08-29. [dostęp 2017-11-24].
  40. ↑ Kościuszkowska Dzielnica Mieszkaniowa. 2015-05-09. s. Skarby kultury. [dostęp 2018-01-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-20)].
  41. ↑ Historia Sparty Wrocław. [w:] WTS Sparta Wrocław [on-line]. [dostęp 2017-11-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-01)].
  42. ↑ Bolesław Kominek – biografia. [dostęp 2017-11-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-27)].
  43. ↑ a b STUDIO 202. [w:] Radio Wrocław [on-line]. 016-07-11. [dostęp 2017-11-28].
  44. ↑ Wydarzenia Października 1956 we Wrocławiu. [dostęp 2017-11-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-28)].
  45. ↑ a b c Cena śmierci. Zemsta na byłym szefie. [w:] Onet.pl [on-line]. 2012-02-08. [dostęp 2017-11-28].
  46. ↑ Jubileusz 50-lecia LO nr VII. [dostęp 2017-11-26].
  47. ↑ a b Czerwiński 1993 ↓, s. 37.
  48. ↑ 1959 – Wrocławski Salon Lotniczy. [w:] Wratislaviae Amici [on-line]. [dostęp 2017-11-28].
  49. ↑ Kubiczek 1994 ↓, s. 156.
  50. ↑ Hotel Monopol. [w:] Gazeta Wyborcza [on-line]. 2015-09-18. [dostęp 2017-11-30].
  51. ↑ Hanna Wieczorek: 22 lipca: jak dawniej świętowano w Polsce i co zostało do dziś?. [w:] Nasze Miasto Wrocław [on-line]. 2013-07-22. [dostęp 2017-11-14].
  52. ↑ Historia ośrodka. [w:] Telewizja Wrocław [on-line]. 2010-04-06. [dostęp 2017-11-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-01)].
  53. ↑ Julita Kamionkowska: Ostatnia wizyta Czarnej Pani – epidemia ospy prawdziwej we Wrocławiu. [w:] Histmag [on-line]. 2013-07-15. [dostęp 2017-09-17].
  54. ↑ a b c Trzaskowska 2008 ↓, s. 43.
  55. ↑ Trzaskowska 2008 ↓, s. 45.
  56. ↑ Trzaskowska 2008 ↓, s. 46.
  57. ↑ Trzaskowska 2008 ↓, s. 47.
  58. ↑ Trzaskowska 2008 ↓, s. 48.
  59. ↑ Wrocław – strefa zamknięta, strefa otwarta. W: Łukasz Cegliński, Marek Cegliński: Srebrni chłopcy Zagórskiego. Warszawa: Studio AWP, 2013, s. 12. ISBN 978-83-85740-25-4.
  60. ↑ Historia: Awans do ekstraklasy w 1964 roku. [w:] Śląsk Wrocław [on-line]. 2016-11-01. [dostęp 2017-11-25].
  61. ↑ Kulak 1997 ↓, s. 294.
  62. ↑ Historia polskiej ligi. [w:] Polska Liga Koszykówki [on-line]. [dostęp 2017-11-26].
  63. ↑ Trzonolinowiec, zwany wisielcem. Jedyny taki budynek w Polsce. [w:] Bryła.pl [on-line]. 2015-05-20. [dostęp 2018-01-18].
  64. ↑ Czerwiński 1993 ↓, s. 41.
  65. ↑ Tomasz Sikora: Mrówkowiec – wrocławska Superjednostka!. [w:] Radio Wrocław [on-line]. 2016-03-10. [dostęp 2017-11-15].
  66. ↑ Czerwiński 1993 ↓, s. 169-169.
  67. ↑ Historia Dworca Głównego we Wrocławiu. [w:] PKP Wrocław [on-line]. [dostęp 2018-01-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-11-27)].
  68. ↑ Magda Podsiadły, Małgorzata Matuszewska: Jak we Wrocławiu kręcono „Stawkę większą niż życie”. [w:] Gazeta Wyborcza [on-line]. 2014-11-27. [dostęp 2017-11-25].
  69. ↑ Akta W. Tragedia podczas Żakinady na Wzgórzu Partyzantów. [w:] 2015-01-25 [on-line]. Gazeta Wyborcza. [dostęp 2017-10-04].
  70. ↑ Roland lecący do Trzebnicy. Historia wrocławskiej wąskotorówki (www.tvn24.pl). [w:] tvn24 [on-line]. 2013-04-27. [dostęp 2017-11-19].
  71. ↑ Czerwiński 1993 ↓, s. 171.
  72. ↑ Kulak 1997 ↓, s. 296.
  73. ↑ Suleja 2008 ↓, s. 70-85.
  74. ↑ Suleja 2008 ↓, s. 275.
  75. ↑ Suleja 2008 ↓, s. 271.
  76. ↑ Marcin Torz: Mój Reporter: Czy Wrocław będzie większy?. [w:] Gazeta Wrocławska [on-line]. 2013-04-09. [dostęp 2018-01-18].
  77. ↑ a b Kubiczek 1984 ↓, s. 156.
  78. ↑ Historia polskiej ligi. [w:] Polska Liga Koszykówki [on-line]. [dostęp 2017-11-26].
  79. ↑ Tramwaj turystyczny Jaś i Małgosia. [w:] Wratislaviaw Amici [on-line]. [dostęp 2017-11-28].
  80. ↑ Turystyczny tramwaj zabytkowy „Jaś i Malgosia”. [dostęp 2017-11-28].
  81. ↑ Hotel Panorama (dawny). [w:] Wratislaviae Amici [on-line]. [dostęp 2017-11-30].
  82. ↑ Sylwia Kucharska: Wrocław i film.
  83. ↑ Kulak 1997 ↓, s. 300.
  84. ↑ Mariusz Urbanek: Pero, pero-o-o..., bilans musi wyjść na zero. Historia kabaretu Elita. [w:] Gazeta Wyborcza [on-line]. 2014-12-08. [dostęp 2017-11-28].
  85. ↑ Magda Nogaj: Autostrada przez centrum. [w:] Gazeta Wyborcza [on-line]. 2017-11-29. [dostęp 2017-11-30].
  86. ↑ Wrocław: Hotel na miejscu starego dworca PKS. [w:] Nasze Miasto Wrocław [on-line]. 2012-05-14. [dostęp 2017-11-06].
  87. ↑ Czerwiński 1993 ↓, s. 38.
  88. ↑ Czerwiński 1993 ↓, s. 165.
  89. ↑ Czerwiński 1993 ↓, s. 169-170.
  90. ↑ Kardynał Bolesław Kominek, Arcybiskup Metropolita Wrocławski.. [w:] Centrum Historii Zajezdnia [on-line]. [dostęp 2017-11-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-01)].
  91. ↑ Hotel Novotel Wrocław City. [w:] Wratislaviae Amici [on-line]. [dostęp 2017-11-30].
  92. ↑ Najważniejsze państwowe święto w PRL-u. 2017-11-06. s. wrocław.pl. [dostęp 2017-11-15].
  93. ↑ Czternastka: kartki z życia szkoły. [w:] Portal edukacyjny Perspektywy [on-line]. [dostęp 2017-11-12].
  94. ↑ Miejsce 4. LO nr XIV im. Polonii Belgijskiej we Wrocławiu. [w:] Gazeta Wyborcza [on-line]. [dostęp 2017-11-21].
  95. ↑ Wrocławska komunikacja miejska w PRL-u. [w:] wrocław.pl [on-line]. 2016-07-01. [dostęp 2017-11-23].
  96. ↑ a b Kulak 1997 ↓, s. 300-301.
  97. ↑ a b c Hanna Wieczorek: Od Drobnera do Dutkiewicza, czyli poczet prezydentów Wrocławia. [w:] Polska Times [on-line]. 2010-11-19. [dostęp 2017-11-15].
  98. ↑ Nieznany Wrocław – dwieście schodów w górę. [w:] wrocław.pl [on-line]. 2015-02-23. [dostęp 2017-11-16].
  99. ↑ Jerzy Maciejewski: Na spacerowym szlaku dookoła Wrocławia. Wrocław: Wydawnictwo Agencji Turystycznej „Akros”, 1991, s. 4.
  100. ↑ Przejście Świdnickie. Pamiątka po kultowym miejscu. [w:] wrocław.pl [on-line]. 2015-08-12. [dostęp 2017-11-28].
  101. ↑ 28 maja 1975 r. Nowy podział administracyjny. [w:] Interia.pl [on-line]. 2016-05-28. [dostęp 2017-11-16].
  102. ↑ a b Pafawag – przemysłowa wizytówka Wrocławia w czasach PRL-u. [w:] wrocław.pl [on-line]. 2016-11-28. [dostęp 2017-11-26].
  103. ↑ Historia polskiej ligi. [w:] Polska Liga Koszykówki [on-line]. [dostęp 2017-11-26].
  104. ↑ 70 lat Śląska – Puchar jest nasz!. [w:] Gazeta Wyborcza [on-line]. [dostęp 2017-12-02].
  105. ↑ Beata Maciejewska: Dekady mojego Wrocławia. Lata 70.. [w:] Gazeta Wyborcza [on-line]. 2005-05-24. [dostęp 2017-12-01].
  106. ↑ Gierek i komputery. Technologiczny „ewenement bloku wschodniego” (www.tvn24.pl). [w:] tvn [on-line]. 2014-03-29. [dostęp 2017-11-19].
  107. ↑ Jarosław Maliniak: 35 lat temu Śląsk Wrocław też był mistrzem. 2012-05-17. [dostęp 2017-11-17].
  108. ↑ Magda Nogaj: Opóźniona inwestycja. [w:] Gazeta Wyborcza [on-line]. 2017-11-29. [dostęp 2017-11-30].
  109. ↑ Cezary Kaszewski: Życie zamarło w mieście i na wsi. 2009-01-09. [dostęp 2017-11-16].
  110. ↑ Historia polskiej ligi. [w:] Polska Liga Koszykówki [on-line]. [dostęp 2017-11-26].
  111. ↑ Czerwiński 1993 ↓, s. 170.
  112. ↑ Historia polskiej ligi. [w:] Polska Liga Koszykówki [on-line]. [dostęp 2017-11-26].
  113. ↑ Głodówka wrocławskich kolejarzy. [w:] Radio Wrocław [on-line]. [dostęp 2017-11-24].
  114. ↑ Czerwiński 1993 ↓, s. 169.
  115. ↑ Jesień 1981: Zamieszki we Wrocławiu, [w:] Radio Wrocław [online] [dostęp 2017-11-24].
  116. ↑ Historia polskiej ligi, [w:] Polska Liga Koszykówki [online] [dostęp 2017-11-26].
  117. ↑ a b c d Historia dolnośląskiej “Solidarności”, [w:] Solidarność Wrocław [online] [dostęp 2017-11-26].
  118. ↑ Ligarski 2016 ↓, s. 143.
  119. ↑ Kulak 1997 ↓, s. 302.
  120. ↑ a b Ligarski 2016 ↓, s. 131.
  121. ↑ a b Ligarski 2016 ↓, s. 156.
  122. ↑ Artur Brzozowski, Zobacz, jak Wisła Kraków kiedyś Śląsk Wrocław przekręciła, wroclaw.sport.pl, 5 maja 2012 [dostęp 2017-11-21].
  123. ↑ a b Beata Maciejewska, Dekady mojego Wrocławia. Lata 80., [w:] Gazeta Wyborcza [online], 12 czerwca 2005 [dostęp 2017-12-01].
  124. ↑ Skąd we Wrocławiu wzięły się krasnale?, podroze.onet.pl [dostęp 2017-11-26].
  125. ↑ 35 lat temu wprowadzono stan wojenny. Tak wyglądał Wrocław, [w:] Gazeta Wrocławska [online], 13 grudnia 2016 [dostęp 2017-11-15].
  126. ↑ „Tu trawa była zawsze zielona”. Dawniej centrum sportowych zmagań, dziś ruina, tvn24.pl, 21 czerwca 2014 [dostęp 2017-11-19].
  127. ↑ Czerwiński 1993 ↓, s. 85.
  128. ↑ Halina Wieczorek, Wrocław odżył po wizycie papieża, [w:] Gazeta Wrocławska [online], 23 czerwca 2008 [dostęp 2017-11-15].
  129. ↑ Plac Jana Pawła II, [w:] Wratislaviae Amici [online] [dostęp 2017-11-29].
  130. ↑ Czerwiński 1993 ↓, s. 40.
  131. ↑ Nietypowe budynki we Wrocławiu – hotel pielęgniarek, [w:] Nasze Miasto Wrocław [online] [dostęp 2017-11-28].
  132. ↑ Wrocław w szczegółach: Wzgórze Andersa, [w:] Gazeta Wrocławska [online], 29 stycznia 2010 [dostęp 2017-11-16] [zarchiwizowane z adresu 2017-11-17].
  133. ↑ Miejsce spotkań w cieniu egzekucji. tvn24.pl, 2012-11-24. [dostęp 2017-11-19].
  134. ↑ Panorama Racławicka – co zwiedzamy?, panoramaraclawicka.pl [dostęp 2017-11-25].
  135. ↑ Rocznik Świadków Jehowy 1994, Watchtower, s. 172, 243, 244.
  136. ↑ Zgromadzenie Świadków Jehowy, „Dziennik Polski”, 19 sierpnia 1985, s. 4.
  137. ↑ Rafał Zieliński, Panasewicz o obnażaniu się we Wrocławiu. Ktoś to pamięta?, [w:] Gazeta Wyborcza [online], 27 lutego 2015 [dostęp 2017-11-26].
  138. ↑ Iron Maiden Setlist, setlist.fm [dostęp 2017-11-26].
  139. ↑ Czekały 30 lat. Ślęza Wrocław mistrzem Polski, sport.tvp.pl, 3 maja 2017 [dostęp 2017-11-23].
  140. ↑ Historia polskiej ligi, plkhidtory.ugu.pl [dostęp 2017-11-26].
  141. ↑ 70 lat Śląska – Puchar Polski plus Superpuchar, [w:] Gazeta Wyborcza [online] [dostęp 2017-12-02].
  142. ↑ Kulak 1997 ↓, s. 305.
  143. ↑ Kulak 1997 ↓, s. 307-308.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Halina Okólska: Władze miejskie Wrocławia w latach 1945–1948. Wrocław: Rada Miejska Wrocławia, 2005. ISBN 83-919528-4-3.
  • Grażyna Trzaskowska: Epidemia czarnej ospy we Wrocławiu w 1963 roku. Wrocław: Stowarzyszenie na rzecz Promocji Dolnego Śląska, 2008. ISBN 978-83-923255-9-8.
  • Janusz Czerwiński: Wrocław – przewodnik. Wrocław: Leopoldinum, 1993. ISBN 83-85220-14-3.
  • Teresa Kulak: Wrocław Przewodnik historyczny. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 1997.
  • Sebastian Ligarski: Środki masowego zaklamania – Gadzinówki w okresie stanu wojennego. Szczecin: Instytut Pamięci Narodowej, 2016.
  • Franciszek Kubiczek: Historia Polski w Liczbach – ludność, terytorium. Warszawa: GUS, 1994.
  • Włodzimierz Suleja: Dolnośląski marzec – anatomia protestu. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2008.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kalendarium_historii_Wrocławia_(1945–1988)&oldid=70265329”