Bolesław Kominek
| |||
Kardynał prezbiter | |||
![]() | |||
| |||
Kraj działania | Polska | ||
Data i miejsce urodzenia | 23 grudnia 1903 Radlin | ||
Data i miejsce śmierci | 10 marca 1974 Wrocław | ||
Miejsce pochówku | Archikatedra św. Jana Chrzciciela we Wrocławiu | ||
Arcybiskup metropolita wrocławski | |||
Okres sprawowania | 1972–1974 | ||
Wyznanie | katolicyzm | ||
Kościół | rzymskokatolicki | ||
Prezbiterat | 11 września 1927 | ||
Nominacja biskupia | 26 kwietnia 1951 | ||
Sakra biskupia | 10 października 1954 | ||
Kreacja kardynalska | 5 marca 1973 Paweł VI | ||
Kościół tytularny | bazylika Świętego Krzyża na Via Flaminia |
| |||||||||||||||||
Data konsekracji | 10 października 1954 | ||||||||||||||||
Konsekrator | Franciszek Barda | ||||||||||||||||
Współkonsekratorzy | Franciszek Jop Wojciech Tomaka | ||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
|
Bolesław Kominek (ur. 23 grudnia 1903 w Radlinie, zm. 10 marca 1974 we Wrocławiu) – polski duchowny rzymskokatolicki, arcybiskup metropolita wrocławski w latach 1972–1974, kardynał od 1973.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się 23 grudnia 1903 w Radlinie (obecnie dzielnica Radlin II w Wodzisławiu Śląskim)[1]. Syn Franciszka i Katarzyny z domu Kozielskiej. Pochodził z górnośląskiej rodziny wielodzietnej i był najstarszym spośród dziewięciorga dzieci[2]. Posługiwał się zarówno językiem polskim, jak i niemieckim, którego uczył się w niemieckiej szkole[3].
Ukończył Państwowe Gimnazjum w Rybniku. Następnie studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie i w Instytucie Katolickim w Paryżu (1927–1930). Święcenia kapłańskie przyjął 11 września 1927 w Katowicach. W okresie studiów paryskich działał jako duszpasterz wśród emigrantów polskich. Od 1930 pracował w diecezji katowickiej, gdzie był m.in. sekretarzem Akcji Katolickiej. Podczas II wojny światowej przebywał w Lublinie i na Górnym Śląsku, prowadził działalność charytatywną i duszpasterską na rzecz jeńców wojennych i więźniów obozów koncentracyjnych. Jego brat wcielony został do Wehrmachtu, a on został wpisany do III grupy Volkslisty, jednocześnie będąc kapelanem Armii Krajowej na Górnym Śląsku i pełnomocnikiem rządu na emigracji ds. kościelno-społecznych[3].
15 sierpnia 1945 został prekonizowany administratorem apostolskim Opola. Stworzył podstawy do powołania w 1972 diecezji opolskiej. Nie zgadzał się na osobne, nowe parafie dla repatriantów z Kresów, podobnie jak zakazywał nabożeństw tylko dla Górnoślązaków. Z nagrobków na cmentarzach w ramach odniemczania nakazywał skuwać niemieckie napisy, kapłanów mówiących w gwarze górnośląskiej zachęcał do nauki polskiego. W Niemczech traktowano go jako polskiego nacjonalistę, a w Polsce jego działalność spotkała się z niechętnym przyjęciem władz komunistycznych, które oskarżały go o antypolonizm[3]. Często odwiedzali go Niemcy, zarówno ci, którzy zostali na Górnym Śląsku jak i z RFNu, a także Górnoślązacy, którzy po wojnie zostali na zachodzie Europy. 26 stycznia 1951 został zmuszony do opuszczenia Opola. Przebywał w Krakowie i w Sierszy.
26 kwietnia 1951 otrzymał papieską nominację na biskupa tytularnego Sophene z zadaniami rządcy polskiej części archidiecezji wrocławskiej i rezydencją we Wrocławiu. Tej nominacji ponownie sprzeciwiły się władze państwowe. Biskup nie mógł rezydować we Wrocławiu, a sakrę przyjął potajemnie 10 października 1954 w Przemyślu.
W październiku 1956 został ostatecznie dopuszczony do objęcia urzędu. 1 grudnia 1956 mianowany biskupem tytularnym Vagi i specjalnym delegatem Prymasa Polski z uprawnieniami biskupa rezydencjalnego we Wrocławiu. 19 marca 1962 został podniesiony do godności arcybiskupa tytularnego Eucaity, a od 15 maja 1967 był administratorem apostolskim ad nutum Sanctae Sedis archidiecezji wrocławskiej. 28 czerwca 1972 został pełnoprawnym arcybiskupem metropolitą wrocławskim, pierwszym od śmierci Adolfa Bertrama w 1945.
W latach 1962–1965 uczestniczył w obradach soboru watykańskiego II, później także w II sesji zwykłej Światowego Synodu Biskupów w Watykanie w 1971. W latach 1971–1974 pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Rady Konferencji Episkopatów Europy. 5 marca 1973 papież Paweł VI kreował go kardynałem, z tytułem prezbitera bazyliki Świętego Krzyża na Via Flaminia.
Był inicjatorem i autorem listu biskupów polskich do niemieckich z 1965, przez wiele lat działał na rzecz uznania przez Niemcy Zachodnie granicy na Odrze i Nysie.
Został pochowany w kaplicy św. Kazimierza w południowej nawie archikatedry wrocławskiej.
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
Jedną z ulic, ciągnącą się od Wodzisławia Śląskiego (niedaleko miejsca urodzenia kardynała Kominka) do miasta Radlin, nazwano jego imieniem. Ulice jego imienia znajdują się również w: Opolu[4], Katowicach[5], Legnicy[6], Polkowicach[7], Wrocławiu[8] i Rybniku[9]. W 2005 roku z okazji 40-lecia wymiany listów między episkopatami polskim i niemieckim we Wrocławiu na Bulwarze Wyszyńskiego postawiono poświęcony mu pomnik[10].
Kardynał Kominek jest ponadto patronem Szkoły Podstawowej nr 1[11] w Kątach Wrocławskich i Zespołu Szkolno-Przedszkolnego nr 3[12] w Wodzisławiu Śląskim. W należącej do niego szkole znajduje się izba pamięci poświęcona życiu kardynała.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Biografia. kardynalkominek.pl. [dostęp 2012-12-08].
- ↑ Patron szkoły. zsp3.wodzislaw.pl. [dostęp 2013-07-24].
- ↑ a b c B. Maciejewska, Udzielamy wybaczenia i prosimy o nie, w: Ale Historia, Nr 46 (200), 16 listopada 2015, s. 7–9.
- ↑ Opole, ul. Kominka Bolesława, kard. – Töpfer Strasse. na str. polska-org.pl
- ↑ Katowice – Śródmieście, ulica Kominka Bolesława, kard.. na str. fotopolska.eu
- ↑ Legnica, ulica Kominka Bolesława, kard. – Kaiser Strasse, 8-go Lutego.na str. polska-org.pl
- ↑ Polkowice, ulica Kominka Bolesława, kard..na str. polska-org.pl
- ↑ Wrocław, ul. Kominka Bolesława, kard. – Scheitniger Strasse.na str. polska-org.pl
- ↑ Rybnik – Maroko. Ulica Kominka Bolesława, kard..na str. fotopolska.eu
- ↑ Encyklopedia Wrocławia. Jan Harasimowicz (red.). Wyd. III. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006, s. 389. ISBN 83-7384-561-5.
- ↑ Uroczyste nadanie szkole imienia w osobie KARDYNAŁA BOLESŁAWA KOMINKA w Kątach Wrocławskich.
- ↑ Nasz patron
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Piotr Nitecki, Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965–1999, Henryk Gulbinowicz, Warszawa: „Pax”, 2000, ISBN 83-211-1311-7, OCLC 189782455 .
- Urszula Rzewiczok, Dzieje Dębu (1299–1999): monografia historyczna dzielnicy Katowic, Katowice: Muzeum Historii Katowic, 1999, s. 87–88, ISBN 83-87727-30-X, OCLC 189698957 .
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Strona poświęcona Bolesławowi Kominkowi [dostęp 2010-11-24]
- Nota biograficzna Bolesława Kominka na stronie Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu [dostęp 2012-11-25]
- Bolesław Kominek w bazie catholic-hierarchy.org (ang.) [dostęp 2010-11-24]
- Wspomnienie o Bolesławie Kominku na oficjalnym portalu internetowym Wrocławia [dostęp 2020-05-03]
|