Bolesław Kominek
| |||
| Kardynał prezbiter | |||
| |||
| |||
| Kraj działania | Polska | ||
| Data i miejsce urodzenia | 23 grudnia 1903 Radlin | ||
| Data i miejsce śmierci | 10 marca 1974 Wrocław | ||
| Arcybiskup metropolita wrocławski | |||
| Okres sprawowania | 1972–1974 | ||
| Wyznanie | katolicyzm | ||
| Kościół | rzymskokatolicki | ||
| Prezbiterat | 11 września 1927 | ||
| Nominacja biskupia | 26 kwietnia 1951 | ||
| Sakra biskupia | 10 października 1954 | ||
| Kreacja kardynalska | 5 marca 1973 Paweł VI | ||
| Kościół tytularny | S. Croce in via Flaminia | ||
| |||||||||||||||
| Data konsekracji | 10 października 1954 | ||||||||||||||
| Konsekrator | Franciszek Barda | ||||||||||||||
| Współkonsekratorzy | Franciszek Jop Wojciech Tomaka | ||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Bolesław Kominek (ur. 23 grudnia 1903 w Radlinie, zm. 10 marca 1974 we Wrocławiu) – polski duchowny rzymskokatolicki, arcybiskup metropolita wrocławski w latach 1972–1974, kardynał od 1973.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się 23 grudnia 1903 w Radlinie (obecnie dzielnica Radlin II w Wodzisławiu Śląskim)[1]. Syn Franciszka i Katarzyny z domu Kozielskiej. Pochodził z górnośląskiej rodziny wielodzietnej i był najstarszym spośród dziewięciorga dzieci[2]. Posługiwał się zarówno językiem polskim, jak i niemieckim, którego uczył się w niemieckiej szkole[3].
Ukończył Państwowe Gimnazjum w Rybniku. Następnie studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie i w Instytucie Katolickim w Paryżu (1927–1930). Święcenia kapłańskie przyjął 11 września 1927 w Katowicach. W okresie studiów paryskich działał jako duszpasterz wśród emigrantów polskich. Od 1930 pracował w diecezji katowickiej, gdzie był m.in. sekretarzem Akcji Katolickiej. Podczas II wojny światowej przebywał w Lublinie i na Górnym Śląsku, prowadził działalność charytatywną i duszpasterską na rzecz jeńców wojennych i więźniów obozów koncentracyjnych. Jego brat wcielony został do Wehrmachtu, a on został wpisany do III grupy Volkslisty, jednocześnie będąc kapelanem Armii Krajowej na Górnym Śląsku i pełnomocnikiem rządu na emigracji ds. kościelno-społecznych[3].
15 sierpnia 1945 został mianowany administratorem apostolskim Opola. Stworzył podstawy do powołania w 1972 diecezji opolskiej. Nie zgadzał się na osobne, nowe parafie dla repatriantów z Kresów, podobnie jak zakazywał nabożeństw tylko dla Górnoślązaków. Z nagrobków na cmentarzach w ramach odniemczania nakazywał skuwać niemieckie napisy, kapłanów mówiących w gwarze górnośląskiej zachęcał do nauki polskiego. W Niemczech traktowano go jako polskiego nacjonalistę, a w Polsce jego działalność spotkała się z niechętnym przyjęciem władz komunistycznych, które oskarżały go o antypolonizm[3]. Często odwiedzali go Niemcy, zarówno ci, którzy zostali na Górnym Śląsku jak i z RFNu, a także Górnoślązacy, którzy po wojnie zostali na zachodzie Europy. 26 stycznia 1951 został zmuszony do opuszczenia Opola. Przebywał w Krakowie i w Sierszy.
26 kwietnia 1951 otrzymał papieską nominację na biskupa tytularnego Sophene z zadaniami rządcy polskiej części archidiecezji wrocławskiej i rezydencją we Wrocławiu. Tej nominacji ponownie sprzeciwiły się władze państwowe. Biskup nie mógł rezydować we Wrocławiu, a sakrę przyjął potajemnie 10 października 1954 w Przemyślu.
W październiku 1956 został ostatecznie dopuszczony do objęcia urzędu. 1 grudnia 1956 mianowany biskupem tytularnym Vagi i specjalnym delegatem Prymasa Polski z uprawnieniami biskupa rezydencjalnego we Wrocławiu. 19 marca 1962 został podniesiony do godności arcybiskupa tytularnego Eucaity, a od 15 maja 1967 był administratorem apostolskim ad nutum Sanctae Sedis archidiecezji wrocławskiej. 28 czerwca 1972 został pełnoprawnym arcybiskupem metropolitą wrocławskim, pierwszym od śmierci Adolfa Bertrama w 1945.
W latach 1962–1965 uczestniczył w obradach soboru watykańskiego II, później także w II sesji zwykłej Światowego Synodu Biskupów w Watykanie w 1971. W latach 1971–1974 pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Rady Konferencji Episkopatów Europy. 5 marca 1973 papież Paweł VI kreował go kardynałem, z tytułem prezbitera S. Croce in via Flaminia.
Był inicjatorem i autorem listu biskupów polskich do niemieckich z 1965, przez wiele lat działał na rzecz uznania przez Niemcy Zachodnie granicy na Odrze i Nysie.
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
Jedną z ulic, ciągnącą się od Wodzisławia Śląskiego (niedaleko miejsca urodzenia kardynała Kominka) do Radlina, nazwano jego imieniem. Ulice jego imienia znajdują się również w: Opolu, Katowicach, Polkowicach i Rybniku. We Wrocławiu na Bulwarze Wyszyńskiego w 2005 postawiono poświęcony mu pomnik. Kardynał Kominek jest ponadto patronem Szkoły Podstawowej nr 1 w Kątach Wrocławskich i Zespołu Szkolno-Przedszkolnego nr 3 w Wodzisławiu Śląskim. W należącej do niego szkole znajduje się izba pamięci poświęcona życiu kardynała.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Piotr Nitecki, Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965–1999, Henryk Gulbinowicz, Warszawa: „Pax”, 2000, ISBN 83-211-1311-7, OCLC 189782455.
- Urszula Rzewiczok, Dzieje Dębu (1299–1999): monografia historyczna dzielnicy Katowic, Katowice: Muzeum Historii Katowic, 1999, s. 87–88, ISBN 83-87727-30-X, OCLC 189698957.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Strona poświęcona Bolesławowi Kominkowi [dostęp 2010-11-24]
- Nota biograficzna Bolesława Kominka na stronie Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu [dostęp 2012-11-25]
- Bolesław Kominek w bazie catholic-hierarchy.org (ang.) [dostęp 2010-11-24]
| ||||||||
| |||||||||||||||||
