Komisariat Straży Granicznej „Łęka Opatowska”
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Rozformowanie | |
| Tradycje | |
| Kontynuacja | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość | |
Komisariat Straży Granicznej „Łęka Opatowska” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1928–1939.
Geneza
[edytuj | edytuj kod]W 1922 roku na terenie powiatu kępińskiego ochronę granicy objęła Straż Celna. Siedzibę komisariatu urządzono w Laskach. podlegały mu placówki SC: Rychtal, Skoroszów, Krzyżowniki, Proszów, Stogniewice, Buczek, Szarlota, Aniołka Pierwsza, Teklin, Wodziczno, Ignacówka Trzecia, Kuźnica Trzcińska, Janówka, Marianka Siemieńska, Siemianice[1]. Strażnicy celni pełnili służbę stosując wywiad gospodarczy, patrolowanie i czaty. Stosowano regulamin niemiecki, który to Dyrekcja Ceł w Poznaniu przetłumaczyła na język polski i nakazała stosować[1]. Z uwagi na brak możliwości znalezienia mieszkania dla kierownika, komisariat przeniesiono z Lasek do Pomian. Funkcjonował tam do października 1928 roku[1]. Z dniem 1 stycznia 1923 zreorganizowano komisariat SC „Pomiany”. Utworzony został komisariat SC „Rychtal” z placówkami: Rychtal, Skoroszów, Krzyżowniki, Proszów i Stogniewice[2]. W lipcu 1922 roku komisja mieszana uregułowała w terenie linię graniczną. Została ona oznaczona kopcami i kamieniami granicznymi. Komisariat ochraniał granice od kamienia nr 430 do nr 567[1].
Formowanie i zmiany organizacyjne komisariatu
[edytuj | edytuj kod]Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną[3]. Rozkazem nr 3 z 25 kwietnia 1928 roku w sprawie organizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski przydzielił komisariat „Laski” do Inspektoratu Granicznego nr 13 „Wieluń” i określił jego strukturę organizacyjną[4]. Już 15 września 1928 dowódca Straży Granicznej rozkazem nr 7 w sprawie zmian dyslokacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego podpisanym w zastępstwie przez mjr. Wacława Szpilczyńskiego zmieniał organizację komisariatu i ustalał zasięg placówek[5]. Z dniem 1 października 1928 komisariat Straży Celnej „Pomiany” został przeniesiony do Lasek i utworzona została placówka II linii „Laski”[2]. Biura komisariatu mieściły się w budynku gospodarczym majątku „Laski”[6].
Rozkazem nr 11 z 9 stycznia 1930 roku reorganizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski ustalił numer, nową organizację i podporządkowanie komisariatu. Komisariat z dniem 12 stycznia 1930[6] wszedł w podporządkowanie Inspektoratu Granicznego nr 12 „Ostrów”[7]. Rozkazem nr 4 z 17 grudnia 1934 roku w sprawach [...] zarządzeń organizacyjnych i zmian budżetowych, komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski wyłączył komisariat „Laski” z Inspektoratu Granicznego „Ostrów” i przydzielił do Inspektoratu Granicznego „Wieluń”[8]. Rozkazem nr 1 z 27 marca 1936 roku w sprawach [...] zmian w niektórych inspektoratach okręgowych, komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski zniósł posterunek Straży Granicznej „Łęka”[9].
1 września 1937 siedziba komisariatu Laski została przeniesiona do m. Łęka Opatowska[10].
Służba graniczna
[edytuj | edytuj kod]Sąsiednie komisariaty:
- komisariat Straży Granicznej „Słupia” ⇔ komisariat Straży Granicznej „Dzietrzkowice” − kwiecień 1928
- komisariat Straży Granicznej „Rychtal” ⇔ komisariat Straży Granicznej „Dzietrzkowice” − wrzesień 1928
Funkcjonariusze komisariatu
[edytuj | edytuj kod]| Kierownicy/komendanci komisariatu | |||
|---|---|---|---|
| stopień | imię i nazwisko | okres pełnienia służby | kolejne stanowisko |
| podkomisarz | Franciszek Szymański[6] | 1928 – 10 XII 1928 | komisariat „Wola Michowa” |
| aspirant | Tadeusz Flammer[6] | 20 XII 1928– 1 VIII 1929 | |
| komisarz | Franciszek Nowakowski[11] | 1 VIII 1929[6] – był 4 IX 1934[12] | |
| aspirant | Lucjan Klimontowicz | 1 XII 1937[13] - był w 1938[14] | |
| Zastępcy komendanta komisariatu | |||
| starszy strażnik | Stanisław Sypień | 1 V 1939[15] – | |
Struktura organizacyjna
[edytuj | edytuj kod]Organizacja komisariatu w kwietniu 1928[4]:
- komenda − Laski
- placówka Straży Granicznej I linii „Teklin”
- placówka Straży Granicznej I linii „Ignacówka” III
- placówka Straży Granicznej I linii „Siemianice”
- placówka Straży Granicznej II linii „Laski”
Organizacja komisariatu we wrześniu 1928[16]:
- komenda − Laski
- placówka Straży Granicznej I linii „Buczek”
- placówka Straży Granicznej I linii „Ignacówka” III
- placówka Straży Granicznej I linii „Siemianice”
- placówka Straży Granicznej II linii „Laski”
Organizacja komisariatu w styczniu 1930[17]:
- 6/12 komenda − Laski
- placówka Straży Granicznej I linii „Buczek”
- placówka Straży Granicznej I linii „Wodziczna”
- placówka Straży Granicznej I linii „Janówka”
- placówka Straży Granicznej I linii „Siemianice”
- placówka Straży Granicznej II linii „Laski”
- posterunek Straży Granicznej „Łęka” (był 4 IX 1934)[18]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Kronika komisariatu „Laski” ↓, s. 2.
- ↑ a b Kronika komisariatu „Laski” ↓, s. 3.
- ↑ Goryński 2012 ↓, s. 226.
- ↑ a b Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 23.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 33.
- ↑ a b c d e Kronika komisariatu „Laski” ↓, s. 4.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 71.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 98.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 107.
- ↑ Kozicka 2011 ↓, wstęp.
- ↑ Wykaz imienny Wlkp. IO ↓, s. 7.
- ↑ Ewidencja personalna komisariatu „Laski” ↓, s. 3/34.
- ↑ Rozkazy KG SG ↓, s. 1938/4.
- ↑ Meldunki sytuacyjne komisariatu „Łęka Opatowska” ↓, s. 3.
- ↑ Rozkazy KG SG ↓, s. 27/1939.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 35.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 70.
- ↑ Ewidencja personalna komisariatu „Laski” ↓, s. 4/34.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
- Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
- Iwona Kozicka, Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Wielkopolski Inspektorat Okręgowy Straży Granicznej”, Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2011.
- Wykaz imienny oficerów i szeregowych Straży Granicznej Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego pracujących w Przysposobieniu Wojskowym → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Kronika komisariatu Straży Granicznej „Laski” z 1931 roku → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.190/659.)
- Ewidencja oficerów i szeregowych komisariatu Straży Granicznej „Laski” w latach 1934–1937 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.190/661.)
- Meldunki sytuacyjne komisariatu „Łęka Opatowska” w latach 1938–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.190/660.)
- Rozkazy Komendy Głównej Straży Granicznej 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.187/30 do 187/41.)