Zamek Lubomirskich w Równem: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Braniewiak (dyskusja | edycje) drobne |
drobne merytoryczne, źródła/przypisy |
||
Linia 30: | Linia 30: | ||
|www = |
|www = |
||
}} |
}} |
||
'''Zamek Lubomirskich w Równem''' – zbudowany w [[XV wiek|XV w.]] przez księżnę Marię Nieświecką<ref name=Geo>{{cytuj książkę|nazwisko=Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski|tytuł=Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. IX|miejsce=Warszawa| data=1880-1902| strony=818-22}}</ref>. |
'''Zamek Lubomirskich w Równem''' – zbudowany w [[XV wiek|XV w.]] przez księżnę Marię Nieświecką<ref name=Geo>{{cytuj książkę|nazwisko=Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski|tytuł=Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. IX|miejsce=Warszawa| data=1880-1902| strony=818-22}}</ref>. W XVIII wieku przebudowany na pałac przez ród Lubomirskich. |
||
== Historia == |
== Historia == |
||
Księżna [[Maria Nieświecka]], żona ks. Semena Wasilewicza Nieświeckiego, rozpoczęła w [[Równe|Równem]] budowę |
Księżna [[Maria Nieświecka]], żona ks. Semena Wasilewicza Nieświeckiego, rozpoczęła w [[Równe|Równem]] budowę zamku. Po 1507 r. zamek się spalił i ks. Maria postanowiła postawić nowy. W lustracji zamków wołyńskich z 1545 r. Równe występuje jako własność królewska, którą dzierżawili ks. Kurcewicz i ks. Bułycha. Na początku [[XVIII wiek|XVIII w.]] po pożarach i najazdach Szwedów i Rosjan tylko zamek, dawnej fundacji ks. Nieświeckiej, utrzymywany przez [[Ostrogscy herbu własnego|ks. Ostrogskich]] był w dobrym stanie<ref name=Geo/>. |
||
[[Plik:Двір Любомирських на Гірці.jpg|mały|lewo| |
[[Plik:Двір Любомирських на Гірці.jpg|mały|lewo|205x205px|Dwór na Górce]] |
||
==Pałac== |
==Pałac== |
||
[[Jerzy Aleksander Lubomirski]], hrabia na [[Wiśnicz]]u i [[Jarosław (województwo podkarpackie)|Jarosławiu]] przebudował dawny zamek, spalony w 1694 r., na pałac. Budowla wykończona została dopiero przez syna wojewody, ks. [[Stanisław Lubomirski (wojewoda kijowski)|Stanisława]], który dzieląc się majątkiem po ojcu z bratem [[Józef Lubomirski (1704–1755)|Józefem]], otrzymał w 1738 r. m.in. Równe. Ks. [[Józef Lubomirski (1751-1817)|Józef]], syn Stanisława, przerobił i ozdobił dawny zamek ostatecznie przekształcony na pałac |
[[Jerzy Aleksander Lubomirski]], hrabia na [[Wiśnicz]]u i [[Jarosław (województwo podkarpackie)|Jarosławiu]] przebudował dawny zamek w Równem, spalony w 1694 r., na pałac. Budowla wykończona została dopiero przez syna wojewody, ks. [[Stanisław Lubomirski (wojewoda kijowski)|Stanisława]], który dzieląc się majątkiem po ojcu z bratem [[Józef Lubomirski (1704–1755)|Józefem]], otrzymał w 1738 r. m.in. Równe. Ks. [[Józef Lubomirski (1751-1817)|Józef]], syn Stanisława, przerobił i ozdobił dawny zamek ostatecznie przekształcony na pałac i urządził wspaniałe ogrody. Pałac wznosił się na wyspie i flankowały go dwie boczne drewniane oficyny. Na wyspę prowadziły dwa mosty (w tym zwodzony). W przylegającym parku wznosiła się tzw. Świątynia Wspomnień, Świątynia Gotycka, Grota, Wzgórze Wezuwiusza, Strażnica Angielska, a także m.in. oranżeria, stajnie, maneż<ref>{{Cytuj |tytuł = Państwowy Instytut Sztuki [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (72.2010) |data dostępu = 2020-01-02 |opublikowany = digi.ub.uni-heidelberg.de |url = https://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/bhs2010/0351/image |język = de}}</ref>. Pod koniec 1792 r. przez parę dni w pałacu gościł [[Tadeusz Kościuszko]]. Za czasów [[Fryderyk Lubomirski|Fryderyka Lubomirskiego]] – syna Józefa pałac podupadł, ponieważ książę w 1817 roku przeprowadził się do nieodległego pałacyku "Na Górce" i otoczył go ogrodem<ref name=Geo/>. |
||
Po 1835 roku na terenie dawnego ogrodu pałacowego wzniesiono budynek Gimnazjum Łuckiego, które przeniesiono do Równego z [[Klewań|Klewania]] z inicjatywy Fryderyka Lubomirskiego. W 1844 roku [[Kazimierz Lubomirski (kompozytor)|Kazimierz Lubomirski]] przekazał pałac na potrzeby szkolnictwa<ref>{{Cytuj |tytuł = Państwowy Instytut Sztuki [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (72.2010) |data dostępu = 2020-01-02 |opublikowany = digi.ub.uni-heidelberg.de |url = https://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/bhs2010/0356/image |język = de}}</ref>. Wykonany w 1845 opis pałacu wskazywał, że obiekt był w złym stanie, np. nie było szyb w oknach i odpadał tynk ze ścian. Władze oświatowe nie mając pieniędzy na remont, w 1859 roku przekazały gmach z powrotem Kazimierzowi Lubomirskiemu. W latach 80. XIX wieku pałac był opisywany jako nadal zrujnowany<ref>{{Cytuj |tytuł = Państwowy Instytut Sztuki [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (72.2010) |data dostępu = 2020-01-02 |opublikowany = digi.ub.uni-heidelberg.de |url = https://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/bhs2010/0356/image |język = de}}</ref>. |
|||
Pałac spłonął w roku 1927. Opisał go [[Roman Aftanazy]] w swoich [[Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej|Dziejach rezydencji]], w tomie V oraz XI. |
|||
<gallery widths="170" heights="120" perrow="5" caption="Galeria"> |
<gallery widths="170" heights="120" perrow="5" caption="Galeria"> |
Wersja z 12:16, 2 sty 2020
Pałac przed 1945 rokiem | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Typ budynku |
zamek |
Inwestor |
Maria Nieświecka |
Ukończenie budowy | |
Zniszczono |
1507 |
Pierwszy właściciel |
Maria Nieświecka |
Kolejni właściciele |
Ostrogscy, Jerzy Aleksander Lubomirski, Stanisława Lubomirski, Józef Lubomirski |
Położenie na mapie obwodu rówieńskiego | |
Położenie na mapie Ukrainy | |
50°37′N 26°15′E/50,616667 26,250000 |
Zamek Lubomirskich w Równem – zbudowany w XV w. przez księżnę Marię Nieświecką[1]. W XVIII wieku przebudowany na pałac przez ród Lubomirskich.
Historia
Księżna Maria Nieświecka, żona ks. Semena Wasilewicza Nieświeckiego, rozpoczęła w Równem budowę zamku. Po 1507 r. zamek się spalił i ks. Maria postanowiła postawić nowy. W lustracji zamków wołyńskich z 1545 r. Równe występuje jako własność królewska, którą dzierżawili ks. Kurcewicz i ks. Bułycha. Na początku XVIII w. po pożarach i najazdach Szwedów i Rosjan tylko zamek, dawnej fundacji ks. Nieświeckiej, utrzymywany przez ks. Ostrogskich był w dobrym stanie[1].
Pałac
Jerzy Aleksander Lubomirski, hrabia na Wiśniczu i Jarosławiu przebudował dawny zamek w Równem, spalony w 1694 r., na pałac. Budowla wykończona została dopiero przez syna wojewody, ks. Stanisława, który dzieląc się majątkiem po ojcu z bratem Józefem, otrzymał w 1738 r. m.in. Równe. Ks. Józef, syn Stanisława, przerobił i ozdobił dawny zamek ostatecznie przekształcony na pałac i urządził wspaniałe ogrody. Pałac wznosił się na wyspie i flankowały go dwie boczne drewniane oficyny. Na wyspę prowadziły dwa mosty (w tym zwodzony). W przylegającym parku wznosiła się tzw. Świątynia Wspomnień, Świątynia Gotycka, Grota, Wzgórze Wezuwiusza, Strażnica Angielska, a także m.in. oranżeria, stajnie, maneż[2]. Pod koniec 1792 r. przez parę dni w pałacu gościł Tadeusz Kościuszko. Za czasów Fryderyka Lubomirskiego – syna Józefa pałac podupadł, ponieważ książę w 1817 roku przeprowadził się do nieodległego pałacyku "Na Górce" i otoczył go ogrodem[1].
Po 1835 roku na terenie dawnego ogrodu pałacowego wzniesiono budynek Gimnazjum Łuckiego, które przeniesiono do Równego z Klewania z inicjatywy Fryderyka Lubomirskiego. W 1844 roku Kazimierz Lubomirski przekazał pałac na potrzeby szkolnictwa[3]. Wykonany w 1845 opis pałacu wskazywał, że obiekt był w złym stanie, np. nie było szyb w oknach i odpadał tynk ze ścian. Władze oświatowe nie mając pieniędzy na remont, w 1859 roku przekazały gmach z powrotem Kazimierzowi Lubomirskiemu. W latach 80. XIX wieku pałac był opisywany jako nadal zrujnowany[4].
Pałac spłonął w roku 1927. Opisał go Roman Aftanazy w swoich Dziejach rezydencji, w tomie V oraz XI.
-
Pałac na rysunku Napoleona Ordy
-
Pałac na początku XX wieku
-
Pałac pomiędzy 1900 a 1919 rokiem
-
Zdjęcie pałacu z boku w 1927 roku
-
Makieta pałacu
Przypisy
- ↑ a b c Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. IX. Warszawa: 1880-1902, s. 818-22.
- ↑ Państwowy Instytut Sztuki [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (72.2010) [online], digi.ub.uni-heidelberg.de [dostęp 2020-01-02] (niem.).
- ↑ Państwowy Instytut Sztuki [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (72.2010) [online], digi.ub.uni-heidelberg.de [dostęp 2020-01-02] (niem.).
- ↑ Państwowy Instytut Sztuki [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (72.2010) [online], digi.ub.uni-heidelberg.de [dostęp 2020-01-02] (niem.).
Linki zewnętrzne
- Równe, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 818 .