7 Dywizjon Rakiet Taktycznych

7 Dywizjon Artylerii
7 Dywizjon Rakiet Taktycznych
	Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1963
Rozformowanie	30 września 2005
	Tradycje
Rodowód	7 dywizjon artylerii rakietowej
	Organizacja
Numer	JW 2419
Dyslokacja	Budowo, Choszczno
Rodzaj sił zbrojnych	Wojska Lądowe
Rodzaj wojsk	wojska rakietowe
Podległość	20 Warszawska Dywizja Pancerna.
	Multimedia w Wikimedia Commons

7 Dywizjon Rakiet Taktycznych (7 drt) – samodzielny pododdział wojsk rakietowych i artylerii ludowego Wojska Polskiego. Wchodził w skład 20 Warszawskiej Dywizji Pancernej. Stacjonował w Budowie.

Historia[edytuj | edytuj kod]

7 dywizjon rakiet taktycznych rodowód swój wywodzi od sformowanego w styczniu 1957 roku w Choszcznie 7 dywizjonu artylerii rakietowej^[4]. W lipcu 1962 roku jednostkę podporządkowano 20 Dywizji Pancernej i przeniesiono do garnizonu Budowo.

Jeszcze wiosną 1963 uruchomiono proces formowania dywizjonów rakiet taktycznych, które postanowiono włączyć w skład dywizji ogólnowojskowych. Zarządzeniem szefa SG WP nr 0060/Org. z 8 kwietnia 1963 7 drt został przeformowany w 7 dywizjon artylerii (etat 4/243)^[1]. W jego skład początkowo wchodziły: dowództwo i sztab, bateria dowodzenia, dwie baterie startowe (w każdej jedna wyrzutnia), pluton obsługi technicznej i pluton zaopatrzenia^[1].

W lutym 1964 roku dywizjon został uzbrojony w taktyczny zestaw rakietowy 2K6 Łuna^[4]. 19 września 1964 roku odbył się pierwszy start. 20 listopada 1967 roku otrzymał zestaw 9K52 Łuna-M. jednostka posiadała etat nr 30/004 i uzbrojona była w trzy wyrzutnie 9P113^[5]. Sprzęt starszej generacji trafił do innych nowo powstających dywizjonów rakiet taktycznych^[6].

Zarządzeniem szefa SG WP nr 054/Org. z 19 sierpnia 1976, w terminie do 31 stycznia 1977, dywizjon został przeformowany wg etatu nr 30/202. Nowy etat przewidywał w dywizjonie dwie baterie startowe, każda z dwiema wyrzutniami 9P113^[7].

Pod koniec 1988 7 dywizjon rakiet taktyczny posiadał etat nr 30/271, a jego podstawowe wyposażenie stanowiły cztery wyrzutnie 9P129^[8].

W grudniu 1987 r. dywizjon uzbrojono w najnowocześniejsze wówczas w Wojsku Polskim rakietowy system balistyczny – zestaw 9K79 Toczka^[4]. Dywizjon osiągnął gotowość bojową w listopadzie 1988 r., co potwierdzone zostało pierwszym startem bojowym z poligonu Broczyno k. Czaplinka^[9]. 22 lutego 1990 roku^[4], w dwóch rzutach – kołowym: wyrzutnie i zabezpieczenie techniczne oraz kolejowym: logistyka i zabezpieczenie kwaterunkowe, dywizjon przedyslokowany został do Choszczna. Jako samodzielna jednostka 7 drt pozostawał do października 1992 roku, kiedy został podporządkowany nowo tworzonemu 2 Pomorskiemu Pułkowi Rakiet Taktycznych im. Hetmana Jana Zamoyskiego jako 2 dywizjon ogniowy^[4]. Jesienią 1992 roku sztandar 7 drt przekazano do Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie.

2 Pomorski pułk rakiet taktycznych rozformowano w 2002 roku. Z dniem 1 stycznia 2002 roku, nie zmieniając miejsca dyslokacji, dywizjon jako dywizjon ogniowy wszedł w skład węgorzewskiej 1 Mazurskiej Brygady Artylerii^[4].

W latach 1988–1999 dywizjon odbył cztery strzelania bojowe zakończone pozytywnymi wynikami. Mimo braku wsparcia producenta, do końca istnienia pododdziału wszystkie cztery wyrzutnie 9P129 zestawu Toczka, rakiety i pojazdy pomocnicze posiadały pełną sprawność bojową, a polscy artylerzyści opracowali kompletną dokumentację techniczną. W związku z brakiem części zamiennych i wyczerpaniem rezerw rakiet oraz brakiem odpowiedniej bazy remontowej podjęto decyzję o likwidacji dywizjonu. Dywizjon rozformowano 30 września 2005 roku.

Starty bojowe[edytuj | edytuj kod]

Zestaw 2K6

19.09.1964 (por. R. Kłos; ppor. Zakrzewski)^[a]
30.01.1966 (kpt. S. Jancewicz; ppor. A. Kunski)

Zestaw 9K52

25.09.1968 (kpt. Wołosowicz; ppor. Nicpon)
20.09.1970 (por. Zakrzewski; ppor. Jerzy Olech)
17.03.1971 (por. Romuald Beyger; ppor. Nawrocki)
8.06.1972 (por. Romuald Beyger; ppor. Nawrocki)
25.09.1972 (por. Marian Sapała; ppor. Skoczylas)
30.06.1973 (por. Jerzy Olech; ppor. Leszek Trawczyński)
11.05.1974 (por. Romuald Beyger; ppor. Ratajczyk)
2.02.1975 (por. Romuald Beyger; ogn. Kucharski)
3.03.1976 (por. Leszek Trawczyński; ppor. Stanisław Jakubaszek)
4.08.1977 (kpt. Jerzy Olech; ppor. Janusz Trzewikowski)
15.05.1978 (kpt. Jerzy Olech; ppor. Zenon Fedorowicz)
23.03.1979 (por. Andrzej Duljasz; ppor. Maciej Zieliński)
25.02.1980 (por. Andrzej Duljasz; ppor. Krawczuk)
3.08.1981 (por. Maciej Zieliński; ppor. Roman Dłutek)
28.05.1982 (por. Zenon Fedorowicz; ppor. Andrzej Prokopek)
14.09.1982 (por. Zenon Fedorowicz; ppor. Ryszard Bożek)
3.09.1984 (por. Zenon Fedorowicz; ppor. Włodzimierz Bubiłek)
2.09.1986 (por. Andrzej Prokopek; ppor. Piotr Adamski)^[b]

Zestaw 9K79

10.11.1988 (kpt. Zenon Fedeorowicz; ppor. Włodzimierz Bubiłek)^[c]
27.07.1989 (por. Marek Dróżdż; ppor. Piotr Krzoska)
09.1992 (kpt. Włodzimierz Bubiłek; por. Andrzej Mordaka)^[d]
19.05.1999 (kpt. Piotr Krzoska, ppor. Jan Jankowski)^[e]

Struktura organizacyjna[edytuj | edytuj kod]

dowództwo i sztab

bateria dowodzenia
2 baterie startowe
- dwa plutony
bateria techniczna
pluton remontowy
pluton zaopatrzenia
pluton medyczny

Razem w drt:

4 wyrzutnie rakiet taktycznych 9P129
4 samochody transportowo-załadowcze
wozy transportowe
stacja sprawdzeń AKIM
stacja sprawdzeń MTO

Dowódcy dywizjonu[edytuj | edytuj kod]

Pierwszy start Toczki

Dywizjon ogniowy

mjr Lech Karpiński od 5.04.1957 (dowódca 7 dar)
mjr Ryszard Gałecki od 10.1960
mjr Jan Gajda od 11.1961
mjr dypl. Wiesław Kucharczyk od 11.1961
mjr Jan Gajda od 11.1963 (dowódca 7 drt)
mjr dypl. Juliusz Murawski od 11.1965
mjr dypl. Janusz Copiński od 1.09.1966
mjr dypl. Marian Skup od 1.04.1967
mjr dypl. Eugeniusz Hołod od 10.10.1972
mjr Stanisław Bazior od 2.11.1978
mjr dypl. Edward Kabala od 04.1979
mjr Jerzy Olech od 4.02.1982
kpt. dypl. Marek Ojrzanowski od 5.08.1983 do 30.11.1989
mjr dypl. Andrzej Kolasa od 1.12.1989 do 15.10.1993
mjr dypl. Andrzej Prokopek od 16.10.1993 do 13.04.1998
kpt. mgr Andrzej Mordaka od 14.04.1998 do 22.04.2002
ppłk dypl. Henryk Łomnicki od 23.04.2002 do 30.09.2005

Przekształcenia[edytuj | edytuj kod]

7 dywizjon artylerii rakietowej → 2 dywizjon ogniowy 2 pułku rakiet taktycznych → dywizjon ogniowy 1 Mazurskiej Brygady Artylerii
dywizjon ogniowy 1 Mazurskiej Brygady Artylerii ↘ rozformowany w 2005

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Pierwszy oficer to dowódca baterii startowej, drugi – dowódca obsługi wyrzutni.
↑ Rakieta 9M21K.
↑ Głowica F.
↑ ostatni start 7 drt
↑ start 2/2 prt

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c Rochowicz 2018 ↓, s. 57.
↑ Spis zespołów archiwalnych Archiwum Wojskowego w Toruniu
↑ Michał Trubas. Wojska „jednorazowego użytku”. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 2/2011. s. 157.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Trubas 2006 ↓, s. 13-17.
↑ Rochowicz 2018 ↓, s. 63.
↑ Rochowicz 2018 ↓, s. 62.
↑ Rochowicz 2018 ↓, s. 64.
↑ Rochowicz 2018 ↓, s. 68.
↑ Ojrzanowski 2013 ↓, s. 285.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska pancerne i zmechanizowane w latach 1955–1990. „Poligon” nr 3/2010
Marek Ojrzanowski: Baczność! ... Spocznij! Meandry i wyzwania. Wspomnienia i refleksje ze służby wojskowej 1969–2011. Warszawa: Warszawska Firma Wydawnicza SG, 2013. ISBN 978-83-7805-861-8.
Michał Trubas. Ostatni pododdział rakietowy w polskich Wojskach Lądowych. „Militaria i fakty”. 1, 2006. Warszawa. ISSN 1509-8524.
Przegląd Historyczno-Wojskowy nr 2. 2011. [dostęp 2012-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-06-21)]. (pol.).
Mariusz Cielma (mac76): Brygada Rakiet LWP. 2009-08-06. [dostęp 2012-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-08-17)]. (pol.).
Robert Rochowicz. Rakiety operacyjne i taktyczne w Siłach Zbrojnych PRL. „Poligon”. Nr 1(62), s. 56-68, styczeń-marzec 2018. Warszawa: Magnum-X. ISSN 1895-3344.

[10] Pierwszy oficer to dowódca baterii startowej, drugi – dowódca obsługi wyrzutni.

[11] Rakieta 9M21K.

[12] Głowica F.

[13] statni start 7 drt

[14] start 2/2 prt

[CITEREFRochowicz201857-1] Rochowicz 2018 ↓, s. 57.

[2] Spis zespołów archiwalnych Archiwum Wojskowego w Toruniu

[tryb-3] Michał Trubas. Wojska „jednorazowego użytku”. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 2/2011. s. 157.

[CITEREFTrubas200613-17-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Trubas 2006 ↓, s. 13-17.

[CITEREFRochowicz201863-5] Rochowicz 2018 ↓, s. 63.

[CITEREFRochowicz201862-6] Rochowicz 2018 ↓, s. 62.

[CITEREFRochowicz201864-7] Rochowicz 2018 ↓, s. 64.

[CITEREFRochowicz201868-8] Rochowicz 2018 ↓, s. 68.

[CITEREFOjrzanowski2013285-9] Ojrzanowski 2013 ↓, s. 285.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[a]

[b]

[c]

[d]

[e]

Dywizje artylerii	2 DA 5 DA 5 DAA 6 DAP 8 DAP 10 DAA
Brygady artylerii	1 BAC 1 SBM 2 BAH 3 BAH 4 BAPpanc 5 BAC 6 BAL 6 BAP (6 BAA) 7 BAH 8 BAC 9 BAPpanc 10 BAC 11 BAPpanc 12 BAC 13 BAC 14 BAC (14 BAA) 14 BAPpanc 15 BAC 16 BAA 17 BAH 18 BROT 19 BAH 20 BROT (2 BROT) 21 BAC (21 BAA) 22 BAPpanc 23 BAPpanc 24 BMC 25 BAH 26 BAH 27 BM 28 BAPpanc 29 BAH 30 BAHC 31 BAA 32 BROT 33 BAC (33 BAA) 34 BAHC 35 BAA 36 BROT (3 BROT)
Pułki moździerzy	1 pm 2 pm 3 pm 5 pm 6 szkol. pm 8 pm 10 pm 11 pm 12 pm 14 pm 15 pm 17 pm 18 pm 19 pm 21 pm 23 pm
Pułki artylerii lekkiej	1 pal 2 pal 3 pal 5 pal 6 pal 22 pal 23 pal 33 pal 34 pal 35 pal 36 pal 37 pal 38 pal 39 pal 40 pal 41 pal 42 pal 43 pal 45 pal 48 pal 54 pal 55 pal 114 pal 117 pal 119 pal 121 pal 122 pal 132 pal 134 pal 138 pal
Pułki artylerii ciężkiej	67 pac 71 pac 80 pac 82 pac 85 pac 112 pac 118 pac 120 pac 135 pac 139 pac 148 pac 159 pac
Pułki artylerii przeciwpancernej	4 pappanc 19 pappanc 14 pappanc 20 pappanc 29 pappanc 30 pappanc 31 pappanc 53 pappanc 56 pappanc 58 pappanc 63 pappanc 72 pappanc 78 pappanc 91 pappanc 92 pappanc 101 pappanc 105 pappanc 106 pappanc 110 pappanc 144 pappanc 156 pappanc
Pułki artylerii haubic	7 pah 8 pah 9 pah 10 pah 11 pah 12 pah 33 pah 34 pah 39 pah 41 pah 44 pah 47 pah 50 pah 68 pah 70 pah 73 pah 74 pah 87 pah 90 pah 103 pah 105 pah 108 pah 109 pah 113 pah 114 pah 116 pah 123 pah 127 pah 131 pah 140 pah
Pułki artylerii	1 pa 2 pa 3 pa 4 pa 5 pa 9 pa 16 pa 21 zpa 22 pa 33 pa 36 pa 37 pa 39 pa 40 pa 41 pa 59 zpa 76 mpa 113 pa
Polowe Techniczne Bazy Rakietowe	11 PTBR 15 PTBR 18 PTBR 21 PTBR
Dywizjony rakiet taktycznych	1 drt 10 drt 18 drt 19 drt 2 drt 22 drt 24 drt 4 drt 41 drt 42 drt 44 drt 5 drt 7 drt 8 drt
Dywizjony dowozu rakiet	25 ddr 28 ddr
Dywizjony artylerii BROT	27 da 28 da 16 da 17 da 9 da 13 da 3 da 6 da

Rodowód	Związek Patriotów Polskich PSZ w ZSRR (1943–1944) Armia Ludowa
Instytucje centralne	Naczelne Dowództwo (1944) Sztab Główny ND Główny Sztab Formowania Szefostwo Mobilizacji i Uzupełnień Główny Zarząd Polityczno-Wychowawczy Główne Kwatermistrzostwo
Formacje	1 AWP 2 AWP piechota na froncie wsch. broń pancerna na froncie wsch. artyleria na froncie wsch. Wojska Ochrony Pogranicza Wojskowa Służba Wewnętrzna
Struktura organizacyjna	OdB 1 Korpusu PSZ w ZSRR OdB WP w 1949 OdB WP w okresie stalinizmu OdB WP na przełomie lat 50/60 XX w. WP w latach 80.
Działania wojsk	bitwa pod Lenino przyczółki pod Dęblinem i Puławami przyczółek warecko-magnuszewski przyczółki warszawskie Praga Warszawa przełamanie Wału Pomorskiego operacja pomorska bitwa o Kołobrzeg forsowanie Nysy operacja łużycka forsowanie Odry operacja berlińska GO Rzeszów akcja „Wisła” GO Wisła Poznański Czerwiec Operacja „Dunaj” Grudzień 1970 wzgórza Golan stan wojenny w Polsce
Stalinizm w wojsku	Główny Zarząd Informacji obława augustowska walka z partyzantką niepodległościową i antykomunistyczną proces Tatar-Utnik-Nowicki proces generałów Uroczysko Baran Wojskowy Korpus Górniczy Kwatera na Łączce
Szkolnictwo wojskowe	ASG WAP WAT WAM WSOWOP WSOWZ SOR TOSWLot COS WSW