Alessandro Farnese (1520–1589)

Alessandro Farnese
Kardynał biskup
Kraj działania	Państwo Kościelne
Data i miejsce urodzenia	5 października 1520 Valentano
Data i miejsce śmierci	2 marca 1589 Rzym
Dziekan Kolegium Kardynalskiego
Okres sprawowania	5 grudnia 1580 – 2 marca 1589
Protodiakon
Okres sprawowania	29 maja 1555 – 14 kwietnia 1564
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Kreacja kardynalska	18 grudnia 1534 Paweł III

Sukcesja apostolska
Data konsekracji	nieznana
Konsekrator	nieznany
Konsekrowani biskupi Giulio Feltre della Rovere 1566

Aleksander Farnese, Alessandro Farnese (ur. 5 października 1520 w Valentano, zm. 2 marca 1589 w Rzymie) – kardynał protektor Królestwa Polskiego przy Stolicy Apostolskiej.

Życie i działalność

Pierworodny syn Pierluigiego Farnese (księcia Parmy), wnuk papieża Pawła III, nosił to samo imię co dziadek. Jego braćmi byli Ottavio, Orazio i Ranuccio Farnese. Studiował w Bolonii prawo i teologię pod kierunkiem Filippo Manzolego. Mianowany kardynałem w wieku 14 lat tuż po wybraniu dziadka na tron papieski; w 1535 został wicekanclerzem Kurii. Na przełomie lat trzydziestych i czterdziestych kilkakrotnie wysyłany z misjami dyplomatycznymi na dwór francuski i habsburski. Współuczestniczył w przygotowaniach do soboru trydenckiego. W 1544 po śmierci kardynała Antonia Pucciego, dotychczasowego protektora Królestwa Polskiego w Rzymie, Zygmunt I Stary zaproponował na tę funkcję Farnesego, który, skwapliwie zaakceptowany przez Pawła III, pełnił ją aż do swojej śmierci reprezentując interesy polskie przy Kurii Papieskiej. Farnese nawiązał i utrzymywał liczne kontakty z Polakami, m.in. ze Stanisławem Orzechowskim, Marcinem Kromerem, Stanisławem Hozjuszem oraz Stanisławem Reszką. Dużo wysiłku włożył w promowanie w Polsce działalności kontrreformacyjnej oraz zakonu jezuitów, przyczynił się również wydatnie do ustanowienia nad Wisłą stałej nuncjatury (ambasady) apostolskiej.

W początku lat pięćdziesiątych odsunięty od wpływów Farnese mało przebywał w Rzymie, jednak już wkrótce jego pozycja wzmocniła się na tyle, że od następnej dekady regularnie podczas kolejnych konklawe była wysuwana – bezskutecznie – jego kandydatura na papieża. W 1580 został dziekanem Kolegium Kardynalskiego (biskupem Ostii i Velletri).

Dysponujący pokaźnym majątkiem Aleksander Farnese był znanym kolekcjonerem i mecenasem sztuki – to on sprowadził do Rzymu w latach czterdziestych Tycjana, któremu zlecił wykonanie serii obrazów, m.in. portretów członków rodziny oraz Danae. Dla Farnesego pracowali również Giorgio Vasari oraz Vignola, który zaprojektował z polecenia kardynała wspaniałą rezydencję w Capraroli, na północ od Rzymu. Również Vignola sporządził projekt kościoła Il Gesu, który Farnese ufundował dla nowo powstałego zakonu jezuitów i w którym został pochowany.

Pełnione funkcje

• Administrator diecezji Parma 1534-35
• Kardynał diakon S. Angelo in Pesceria (1534-35)
• Gubernator Tivoli 1535-38
• Administrator diecezji Jaén 1535-37
• Wicekanclerz Świętego Kościoła Rzymskiego, kardynał tytułu S. Lorenzo in Damaso od 1535 aż do śmierci
• Administrator archidiecezji Awinion 1535-51
• Administrator archidiecezji Monreale 1536-73
• Administrator diecezji Bitonto 1537-38 i 1544
• Administrator diecezji Massa Marittima 1538-47
• Tytularny patriarcha Jerozolimy 1539-50
• Administrator diecezji Cavaillon 1540-41
• Legat perpetuus w Awinionie 1541-65
• Administrator diecezji Viseu 1547-52
• Komendatariusz opactwa św. Pawła Za Murami w Rzymie od 1548
• Administrator diecezji Tours 1553-54
• Administrator diecezji Viviers 1554
• Administrator diecezji Cahors 1554-57
• Administrator diecezji Spoleto 1555-62
• Administrator archidiecezji Benewent 1556-58
• Komendatariusz opactwa Farfa od 1563
• Protodiakon Świętego Kolegium Kardynałów 29 maja 1555 – 14 kwietnia 1564
• Protoprezbiter Świętego Kolegium Kardynałów od 14 kwietnia do 12 maja 1564 roku
• Kardynał biskup Sabiny 1564-65
• Kardynał biskup Frascati 1565-78
• Legat w prowincji Patrymonium 1565-66
• Kardynał biskup Porto e Santa Rufina i subdziekan Świętego Kolegium Kardynałów 1578-80
• Kardynał biskup Ostia e Velletri i dziekan Świętego Kolegium Kardynałów od 1580
• Kardynał protektor królestw Aragonii (1542–1589), Polski (1544–1589) i Portugalii (1573–1589), oraz Republik Genui i Raguzy
• Kardynał protektor zakonów benedyktynów i serwitów
• Archiprezbiter bazyliki liberiańskiej (1537–1543)
• Archiprezbiter bazyliki watykańskiej (1543–1589)

Zobacz też

• Farnese (ród)

Bibliografia

• Farnese, iuniore, Alessandro (ang.). The Cardinals of the Holy Roman Church. [dostęp 2013-05-16].

Poprzednik Ippolito de' Medici

Wicekanclerz św. Kościoła Rzymskiego (1535–1589)

Następca Alessandro Peretti de Montalto