Lars von Trier
| ||
 Reżyser w maju 2011 | ||
| Prawdziwe imię i nazwisko | Lars Trier | |
| Data i miejsce urodzenia | 30 kwietnia 1956 Kopenhaga | |
| Zawód | reżyser, scenarzysta filmowy | |
| Współmałżonek | Cæcilia Holbek (1987–1995; rozwód) Bente Frøge (1997–2015; rozwód) | |
| Lata aktywności | od 1983 | |
| Odznaczenia | ||
| ||
Lars von Trier (ur. 30 kwietnia 1956 w Kopenhadze jako Lars Trier) – duński reżyser oraz scenarzysta filmowy. Jego filmy często konfrontują się z tematyką ludzkiej egzystencji, problemów społecznych oraz różnych kwestii politycznych[1]. Jego dzieła nigdy nie uzyskały jednoznacznego uznania krytyków, a sam von Trier znany jest ze swojego kontrowersyjnego i ekscentrycznego zachowania[2][3]. Razem z Thomasem Vinterbergiem zapoczątkował artystyczny manifest Dogma 95, który wzywał do powrotu do realizmu w kinie.
Von Trier jest laureatem Złotej Palmy na Festiwalu Filmowym w Cannes za film Tańcząc w ciemnościach (2000). Na tym samym festiwalu podczas trwania 64. edycji w 2011 roku został z niego wyrzucony oraz otrzymał status osoby niepożądanej za pronazistowskie komentarze podczas premiery swojego filmu Melancholia[4].
Spis treści
Twórczość[edytuj | edytuj kod]
Pierwszym filmem Larsa von Triera była produkcja Element zbrodni. Obraz został nakręcony w 1983 roku.
Dwukrotnie otrzymał prestiżową europejską nagrodę Feliksa: w 1996 za film fabularny Przełamując fale i w 2000 za Tańcząc w ciemnościach.
Poza filmami pełnometrażowymi von Trier jest także autorem dwóch miniseriali o nawiedzonym szpitalu, które powstały dla duńskiej telewizji, Królestwo i Królestwo II.
Jego nazwisko brzmi Trier, zaś "von Trier" to przezwisko ze szkoły filmowej. Podobno miał sobie dodać "von" na cześć Ericha von Stroheima.
Von Trier znany jest ze swojego trudnego charakteru. Wielu aktorów z trudem wytrzymywało z nim na planie zdjęciowym. Reżyser boi się też latać samolotem, więc nigdy nie był w USA, chociaż kręci tzw. "trylogię amerykańską". Cykl ten zapoczątkowany został przez Dogville; opowiada o losach Grace, która jest elementem łączącym filmy. Dogville traktował o poświęceniu dla bliźnich, zemście i karze oraz o wpływie władzy na społeczeństwo i każdego człowieka. Druga część za temat główny ma niewolnictwo. Całej trylogii przyporządkowano litery U, S i A, gdzie U to Dogville, Manderlay to S, a Washington to A.
Von Trier jest współwłaścicielem i współtwórcą wytwórni Zentropa, która jest obecnie jednym z kluczowych graczy na rynku filmowym w Skandynawii. Od 1997 Zentropa poprzez swoją filię pod nazwą Puzzy Power produkuje filmy pornograficzne dla kobiet.
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
W latach 1987–1995 był żonaty z Cecilią Holbek[5].
Von Trier w jednym z wywiadów stwierdził, że "w życiu boi się wszystkiego oprócz tworzenia filmów"[6]. Reżyser przejściowo zmagał się z depresją, która była główną inspiracją przy powstawaniu filmu Melancholia[7], oraz bardzo zaawansowaną aerofobią.
W wywiadzie dla „Politiken”, z 2014, von Trier przyznał, że przez długi czas był uzależniony od alkoholu i narkotyków, oraz że niemal wszystkie scenariusze filmów były tworzone pod wpływem odurzenia, a ten do filmu Dogville powstał w czasie dwunastodniowego ciągu alkoholowego. Pierwszym scenariuszem stworzonym całkowicie w trzeźwości był ten Nimfomanki[8].
Filmografia[edytuj | edytuj kod]
- Orchidégartneren (etiuda, 1977)
- Menthe la bienheureuse (1979)
- Nocturne (etiuda, 1980)
- Befrielsesbilleder (1982)
- Element zbrodni (Forbrydelsens element, 1984)
- Medea (1987)
- Epidemia (Epidemic, 1988)
- Europa (Zentropa, 1991)
- Królestwo (Riget, miniserial TV, 1994) – film nakręcony dla duńskiej telewizji
- Przełamując fale (Breaking the Waves, (1996) (pierwsza część Trylogii Złote Serce)
- Królestwo II (Riget II, miniserial TV, 1997) – film nakręcony dla duńskiej telewizji
- Idioci (Idioterne, 1998) (druga część Trylogii Złote Serce)
- Tańcząc w ciemnościach (Dancer in the Dark, 2000) (trzecia część Trylogii Złote Serce)
- Dogville (2003, część pierwsza „trylogii amerykańskiej”)
- Pięć nieczystych zagrań (De Fem benspænd/The Five Obstructions, 2003; współreżyserowany przez Jørgena Letha)
- Moja droga Wendy (Dear Wendy, 2005, scenariusz)
- Manderlay (2005, część druga "trylogii amerykańskiej")
- Szef wszystkich szefów (Direktøren for det hele (2006)
- Washington (nienakręcona, planowana jako ostatnia część „trylogii amerykańskiej” – projekt porzucony[9])
- Antychryst (2009)
- Melancholia (2011)
- Nimfomanka (2013)
- Dom, który zbudował Jack (2018)
Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- 1997 – Kawaler Orderu Danebroga[10]. borger.dk
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Politics and Open-ended Dialectics in Lars von Trier's Dogville: a Post-Brechtian Critique, in New Review of Film and Television Studies 11:3 (2013), pp.334–353 (ang.). [dostęp 2017-03-02].
- ↑ Lars von Trier (ang.). s. Rotten Tomatoes. [dostęp 2017-03-02].
- ↑ A joke or the most brilliant film-maker in Europe? (ang.). s. The Guardian. [dostęp 2017-03-02].
- ↑ Charlotte Higgins: Lars von Trier provokes Cannes with 'I'm a Nazi' comments (ang.). s. The Guardian. [dostęp 2017-03-02].
- ↑ Lumholdt, Jan (2003). Lars von Trier: interviews. Univ. Press of Mississippi. pp. 22–23. ISBN 978-1-57806-532-5. http://books.google.com/books?id=voTOt3GaRJAC&pg=PR22. Retrieved 14 October 2010.
- ↑ Jason Burke: Dark days for film-making world as depression lays Von Trier low (ang.). s. „The Guardian”. [dostęp 2017-03-02].
- ↑ Jakub Socha: Depresja filmowca (pol.). s. Filmweb. [dostęp 2017-03-02].
- ↑ Łukasz Muszyński: Lars Von Trier nie wie, czy potrafi jeszcze kręcić filmy (pol.). s. Filmweb. [dostęp 2017-03-02].
- ↑ Sesión discontinua: Adiós a Washington, sesiondiscontinua.blogspot.com [dostęp 2017-11-24].
- ↑ Lars von Trier
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Lars von Trier. Spowiedź DOGMAtyka, wywiad przeprowadzony przez S. Björkmana.
- T. Szczepański, Dreyer i von Trier: perwersyjne dziedzictwo [w:] Sacrum w kinie, red. M. Przylipiak i K. Kornacki, Gdańsk 2002.
- R. Lasagna, Lars von Trier, Rzym 2003.
- G. Tiefenbach, Drama und Regie (Writing and Directing) Lars von Trier's Breaking the Waves, Dancer in the Dark, Dogville. Würzburg: Königshausen & Neumann 2010.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Lars von Trier w bazie Notable Names Database (ang.)
- Lars von Trier w bazie Filmweb
| ||||||||||||
| ||||||||||
