Lady Pank: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m WP:REFDUPL: wstawiam informacje o powtórzonym przypisie ":108" |
|||
Linia 43: | Linia 43: | ||
1 kwietnia 1984 wystąpili w [[Sala Kongresowa|Sali Kongresowej]] z okazji 100. wydania ''[[Lista przebojów Programu Trzeciego|Listy przebojów Programu Trzeciego]]''{{r|Gwiazdy polskiej muzyki lat 80. vol 1.}}. W tym samym roku wystąpili na ''Rock Arenie'' w Poznaniu i na festiwalu ''Rock nad Bałtykiem''{{odn|Grzesiek|2013|s=101}}, a na [[XXI Krajowy Festiwal Piosenki Polskiej w Opolu|21. KFPP]] w [[Opole|Opolu]] zaprezentowali m.in. premierowy utwór „To jest tylko rock and roll”{{odn|Grzesiek|2013|z=95}}. W tym czasie znane stały się liczne zabawy w hotelach organizowane przez Borysewicza{{r|Gwiazdy polskiej muzyki lat 80. vol 1.}}<ref name=":16"/>. Latem nakładem [[Savitor]]u wydali album pt. ''[[Ohyda]]''<ref name=":18">{{odn|ref=nie|Grzesiek|2013|s=102}}</ref>, który nagrywali jeszcze w 1983<ref name=":17">{{odn|ref=nie|Grzesiek|2013|s=92}}</ref>. Na listach przebojów znalazły się utwory, m.in.: „Zabij to”, „A to ohyda” czy „Tango stulecia”<ref name=":20"/>. W ramach promocji płyty nakręcili z reżyserem Jerzym Fedakiem telewizyjny program fabularyzowany pt. ''Blady pank to ohyda'', podczas którego zaprezentowali swoje piosenki<ref name=":21">{{odn|ref=nie|Grzesiek|2013|s=113}}</ref>. Program został wyemitowany premierowo przez [[TVP3 Katowice|katowicki oddział TVP]]<ref name=":23">{{odn|ref=nie|Grzesiek|2013|s=116}}</ref>. Oprócz tego, na prośbę [[Maria Koterbska|Marii Kotersbkiej]], która wówczas obchodziła swoje 60. urodziny, nagrali swoją interpretację jej „Augustowskich nocy”, którą następnie wydali na singlu<ref name=":21"/>; piosenka dotarła do szóstego miejsca ''Listy przebojów Programu Trzeciego''<ref name=":20"/>. Poza tym dla żartu wykonali [[cover]] „Białej flagi” [[Republika (zespół muzyczny)|Republiki]]{{r|Gwiazdy polskiej muzyki lat 80. vol 1.}}. Wówczas zaczęła tworzyć się rywalizacja Lady Pank z Republiką, zorganizowana przez fanów obu grup<ref name=":17"/>. Sami muzycy znali się prywatnie i nie wywoływali konfliktów<ref name=":22">{{odn|ref=nie|Grzesiek|2013|s=120–121}}</ref>, co później przypieczętowano tekstami [[Grzegorz Ciechowski|Grzegorza Ciechowskiego]] do albumu pt. ''[[Tacy sami (album Lady Pank)|Tacy sami]]''{{r|Gwiazdy polskiej muzyki lat 80. vol 1.}}. Ponadto w 1984 dużo koncertowali po Polsce<ref name=":26">{{odn|ref=nie|Grzesiek|2013|s=118}}</ref>. 23 listopada na koncercie w Katowicach odebrali [[Certyfikat sprzedaży w przemyśle muzycznym|złote płyty]] za albumy ''Lady Pank'' i ''Ohydę''<ref name=":26"/>; pierwszy sprzedał się w nakładzie 220 tys. oficjalnych sztuk, a drugi – 150 tys. egzemplarzy<ref name=":25">{{odn|ref=nie|Grzesiek|2013|s=122}}</ref>. W tym czasie trójmiejska firma Karolina we współpracy z Polskim Stowarzyszeniem Jazzowym wydała kasetę pt. ''Live'', zawierającą zapis filmowy koncertu Lady Pank w Hali Gwardii w 1983<ref name=":25"/>. Poza tym drugi rok z rzędu triumfowali w plebiscycie magazynu „[[Non Stop]]”, wygrywając w kategorii „zespół wokalno-instrumentalny”{{odn|Grzesiek|2013|s=128}}. Również w 1984 premierę miał pierwszy odcinek serialu TVP ''[[O dwóch takich, co ukradli księżyc (serial animowany)|O dwóch takich, co ukradli księżyc]]'', do którego Borysewicz, wspomagany wokalnie przez Panasewicza, nagrał muzykę<ref name=":23"/>. |
1 kwietnia 1984 wystąpili w [[Sala Kongresowa|Sali Kongresowej]] z okazji 100. wydania ''[[Lista przebojów Programu Trzeciego|Listy przebojów Programu Trzeciego]]''{{r|Gwiazdy polskiej muzyki lat 80. vol 1.}}. W tym samym roku wystąpili na ''Rock Arenie'' w Poznaniu i na festiwalu ''Rock nad Bałtykiem''{{odn|Grzesiek|2013|s=101}}, a na [[XXI Krajowy Festiwal Piosenki Polskiej w Opolu|21. KFPP]] w [[Opole|Opolu]] zaprezentowali m.in. premierowy utwór „To jest tylko rock and roll”{{odn|Grzesiek|2013|z=95}}. W tym czasie znane stały się liczne zabawy w hotelach organizowane przez Borysewicza{{r|Gwiazdy polskiej muzyki lat 80. vol 1.}}<ref name=":16"/>. Latem nakładem [[Savitor]]u wydali album pt. ''[[Ohyda]]''<ref name=":18">{{odn|ref=nie|Grzesiek|2013|s=102}}</ref>, który nagrywali jeszcze w 1983<ref name=":17">{{odn|ref=nie|Grzesiek|2013|s=92}}</ref>. Na listach przebojów znalazły się utwory, m.in.: „Zabij to”, „A to ohyda” czy „Tango stulecia”<ref name=":20"/>. W ramach promocji płyty nakręcili z reżyserem Jerzym Fedakiem telewizyjny program fabularyzowany pt. ''Blady pank to ohyda'', podczas którego zaprezentowali swoje piosenki<ref name=":21">{{odn|ref=nie|Grzesiek|2013|s=113}}</ref>. Program został wyemitowany premierowo przez [[TVP3 Katowice|katowicki oddział TVP]]<ref name=":23">{{odn|ref=nie|Grzesiek|2013|s=116}}</ref>. Oprócz tego, na prośbę [[Maria Koterbska|Marii Kotersbkiej]], która wówczas obchodziła swoje 60. urodziny, nagrali swoją interpretację jej „Augustowskich nocy”, którą następnie wydali na singlu<ref name=":21"/>; piosenka dotarła do szóstego miejsca ''Listy przebojów Programu Trzeciego''<ref name=":20"/>. Poza tym dla żartu wykonali [[cover]] „Białej flagi” [[Republika (zespół muzyczny)|Republiki]]{{r|Gwiazdy polskiej muzyki lat 80. vol 1.}}. Wówczas zaczęła tworzyć się rywalizacja Lady Pank z Republiką, zorganizowana przez fanów obu grup<ref name=":17"/>. Sami muzycy znali się prywatnie i nie wywoływali konfliktów<ref name=":22">{{odn|ref=nie|Grzesiek|2013|s=120–121}}</ref>, co później przypieczętowano tekstami [[Grzegorz Ciechowski|Grzegorza Ciechowskiego]] do albumu pt. ''[[Tacy sami (album Lady Pank)|Tacy sami]]''{{r|Gwiazdy polskiej muzyki lat 80. vol 1.}}. Ponadto w 1984 dużo koncertowali po Polsce<ref name=":26">{{odn|ref=nie|Grzesiek|2013|s=118}}</ref>. 23 listopada na koncercie w Katowicach odebrali [[Certyfikat sprzedaży w przemyśle muzycznym|złote płyty]] za albumy ''Lady Pank'' i ''Ohydę''<ref name=":26"/>; pierwszy sprzedał się w nakładzie 220 tys. oficjalnych sztuk, a drugi – 150 tys. egzemplarzy<ref name=":25">{{odn|ref=nie|Grzesiek|2013|s=122}}</ref>. W tym czasie trójmiejska firma Karolina we współpracy z Polskim Stowarzyszeniem Jazzowym wydała kasetę pt. ''Live'', zawierającą zapis filmowy koncertu Lady Pank w Hali Gwardii w 1983<ref name=":25"/>. Poza tym drugi rok z rzędu triumfowali w plebiscycie magazynu „[[Non Stop]]”, wygrywając w kategorii „zespół wokalno-instrumentalny”{{odn|Grzesiek|2013|s=128}}. Również w 1984 premierę miał pierwszy odcinek serialu TVP ''[[O dwóch takich, co ukradli księżyc (serial animowany)|O dwóch takich, co ukradli księżyc]]'', do którego Borysewicz, wspomagany wokalnie przez Panasewicza, nagrał muzykę<ref name=":23"/>. |
||
Na początku [[1985 w muzyce|1985]] nagrali piosenkę „[[Sztuka latania (utwór)|Sztuka latania]]”{{odn|Grzesiek|2013|s=131}}, z którą dotarli do pierwszego miejsca na ''[[Lista przebojów Programu Trzeciego|Listy przebojów Programu Trzeciego]]''<ref name=":27">{{odn|Grzesiek|2013|s=132–133}}</ref> i która – obok piosenki „Banalna rzecz – C’est la vie" – ukazała się na składance utworów różnych wykonawców, także zatytułowanej [[Sztuka latania (album)|''Sztuka latania'']]<ref>{{Cytuj |tytuł = Składanka: Sztuka Latania – EPKA. Studio Czarnej Płyty |data dostępu = 2019-08-06 |opublikowany = epka.sklep.pl |url = https://epka.sklep.pl/produkt/5890/Sztuka-Latania.htmlx}}</ref>. W tym czasie nagrali także utwór „Raport z N.”<ref name=":27"/>, poza tym pracowali nad anglojęzycznymi wersjami swoich przebojów, które przygotowali z myślą o koncertach za granicą<ref name=":29">{{odn|ref=nie|Grzesiek|2013|s=134–135}}</ref>. Efektem sesji nagraniowej był album pt. ''[[Drop Everything]]'', będący anglojęzycznym wydaniem ich debiutu z 1983, nad którym pracowali z tłumaczem, Tomem Wachtelem<ref name=":29"/>. Po zaprezentowaniu płyty przez promotora Grzegorza Kuczyńskiego na targach muzycznych „[[Midem]]” w [[Cannes]] zespołowi zaproponowano wydanie płyty w [[Stany Zjednoczone|Stanach Zjednoczonych]]{{odn|Grzesiek|2013|s=138–140}}. W marcu muzycy wyjechali do USA, gdzie odbyli trzytygodniową trasę promocyjną{{odn|Grzesiek|2013|s=152}}, obejmującą kilka koncertów (m.in. dwa w [[Los Angeles]]) oraz serię wywiadów<ref name=":30">{{odn|ref=nie|Grzesiek|2013|s=141–143}}</ref>, a także występ w programie ''American Bandstand''{{odn|Grzesiek|2013|s=147}}. Wydaną na amerykańskim rynku płytę promowali singlem „[[Minus Zero]]”, do którego zrealizowali teledysk w reż. [[Zbigniew Rybczyński|Zbigniewa Rybczyńskiego]]<ref name=":30"/>. O ich pobycie w USA pisała amerykańska prasa{{odn|Grzesiek|2013|s=148}}, m.in. „[[Newsweek]]” i „[[The Washington Post]]”{{odn|Grzesiek|2013|s=158}}. Po powrocie do Polski wylansowali kolejny przebój: „Someone’s Round the Corner”, z którym dotarli do pierwszego miejsca na ''Liście przebojów Programu Trzeciego''<ref name=":20"/>. Jeszcze w pierwszej połowie 1985 wystąpili jeszcze na ''Rock Arenie'' w Poznaniu oraz podczas koncertu „Mikrofon i Ekran” w ramach [[XXII Krajowy Festiwal Piosenki Polskiej w Opolu|22. KFPP w Opolu]], gdzie zagrali numery „Raport z N.” i „Czas na mały blues”<ref name=":31">{{odn|ref=nie|Grzesiek|2013|s=160–161}}</ref>. W drugiej połowie roku, w promocji za granicą, zagrali koncert w ''Camden Palace'' w [[Londyn]]ie<ref name=":31"/>, a także wystąpili na festiwalu ''[[Ruisrock]]'' w Finlandii oraz na 7. Festiwalu Młodzieży i Studentów w [[Moskwa|Moskwie]]{{odn|Grzesiek|0213|s=162–163}}. Po powrocie do Polski z zespołu odszedł Jarosław |
Na początku [[1985 w muzyce|1985]] nagrali piosenkę „[[Sztuka latania (utwór)|Sztuka latania]]”{{odn|Grzesiek|2013|s=131}}, z którą dotarli do pierwszego miejsca na ''[[Lista przebojów Programu Trzeciego|Listy przebojów Programu Trzeciego]]''<ref name=":27">{{odn|Grzesiek|2013|s=132–133}}</ref> i która – obok piosenki „Banalna rzecz – C’est la vie" – ukazała się na składance utworów różnych wykonawców, także zatytułowanej [[Sztuka latania (album)|''Sztuka latania'']]<ref>{{Cytuj |tytuł = Składanka: Sztuka Latania – EPKA. Studio Czarnej Płyty |data dostępu = 2019-08-06 |opublikowany = epka.sklep.pl |url = https://epka.sklep.pl/produkt/5890/Sztuka-Latania.htmlx}}</ref>. W tym czasie nagrali także utwór „Raport z N.”<ref name=":27"/>, poza tym pracowali nad anglojęzycznymi wersjami swoich przebojów, które przygotowali z myślą o koncertach za granicą<ref name=":29">{{odn|ref=nie|Grzesiek|2013|s=134–135}}</ref>. Efektem sesji nagraniowej był album pt. ''[[Drop Everything]]'', będący anglojęzycznym wydaniem ich debiutu z 1983, nad którym pracowali z tłumaczem, Tomem Wachtelem<ref name=":29"/>. Po zaprezentowaniu płyty przez promotora Grzegorza Kuczyńskiego na targach muzycznych „[[Midem]]” w [[Cannes]] zespołowi zaproponowano wydanie płyty w [[Stany Zjednoczone|Stanach Zjednoczonych]]{{odn|Grzesiek|2013|s=138–140}}. W marcu muzycy wyjechali do USA, gdzie odbyli trzytygodniową trasę promocyjną{{odn|Grzesiek|2013|s=152}}, obejmującą kilka koncertów (m.in. dwa w [[Los Angeles]]) oraz serię wywiadów<ref name=":30">{{odn|ref=nie|Grzesiek|2013|s=141–143}}</ref>, a także występ w programie ''American Bandstand''{{odn|Grzesiek|2013|s=147}}. Wydaną na amerykańskim rynku płytę promowali singlem „[[Minus Zero]]”, do którego zrealizowali teledysk w reż. [[Zbigniew Rybczyński|Zbigniewa Rybczyńskiego]]<ref name=":30"/>. O ich pobycie w USA pisała amerykańska prasa{{odn|Grzesiek|2013|s=148}}, m.in. „[[Newsweek]]” i „[[The Washington Post]]”{{odn|Grzesiek|2013|s=158}}. Po powrocie do Polski wylansowali kolejny przebój: „Someone’s Round the Corner”, z którym dotarli do pierwszego miejsca na ''Liście przebojów Programu Trzeciego''<ref name=":20"/>. Jeszcze w pierwszej połowie 1985 wystąpili jeszcze na ''Rock Arenie'' w Poznaniu oraz podczas koncertu „Mikrofon i Ekran” w ramach [[XXII Krajowy Festiwal Piosenki Polskiej w Opolu|22. KFPP w Opolu]], gdzie zagrali numery „Raport z N.” i „Czas na mały blues”<ref name=":31">{{odn|ref=nie|Grzesiek|2013|s=160–161}}</ref>. W drugiej połowie roku, w promocji za granicą, zagrali koncert w ''Camden Palace'' w [[Londyn]]ie<ref name=":31"/>, a także wystąpili na festiwalu ''[[Ruisrock]]'' w Finlandii oraz na 7. Festiwalu Młodzieży i Studentów w [[Moskwa|Moskwie]]{{odn|Grzesiek|0213|s=162–163}}. Po powrocie do Polski z zespołu odszedł Jarosław Szlagowski, który przeszedł do [[Maanam]]u{{odn|Grzesiek|2013|s=166}}. W sierpniu wystąpili gościnnie na [[Sopot Festival 1985|festiwalu w Sopocie]]<ref>{{cytuj stronę |url = http://pl.youtube.com/watch?v=OB7tu4_k6YA |tytuł = Lady Pank – Tańcz głupia tańcz, Sopot 1985 |opublikowany = pl.youtube.com |język = pl |data dostępu = 2013-02-02}}</ref>, gdzie po raz pierwszy zagrali z nowym perkusistą, [[Andrzej Dylewski|Andrzejem Dylewskim]], który wcześniej wziął udział w nagraniu debiutanckiego utworu zespołu – „Mała Lady Punk”{{odn|Grzesiek|2013|s=168}}. Na festiwalu wykonali 15 piosenek, w tym premierowy utwór „On Top”; występ był nagrywany przez telewizję, a film traktowany był przez muzyków jako wizytówka ich zespołu za granicą{{odn|Grzesiek|2013|s=170–171}}. Latem wydali singel z piosenkami „[[Raport z N.]]” / „Rysunkowa postać”<ref name=":27"/>; druga piosenka została ich kolejnym przebojem z pierwszego miejsca na liście ''Listy przebojów Programu Trzeciego''<ref name=":20"/>. We wrześniu zagrali na festiwalu ''Pożegnanie lata z Jarmarkiem'' na Stadionie Dziesięciolecia w Warszawie{{odn|Grzesiek|2013|s=174–175}}. W październiku 1985 występami w Sali Kongresowej w Warszawie zinaugurowali serię spektakli muzycznych pt. „Jacek i Placek, czyli Lady Pank w poszukiwaniu krainy leniuchów”, inspirowanych materiałem napisanym przez Borysewicza i Panasewicza do serialu ''O dwóch takich, co ukradli księżyc''{{odn|Grzesiek|2013|s=176–177}}. |
||
W grudniu 1985 rozpoczęli nagrania nowego albumu{{odn|Grzesiek|2013|s=182}}. Pod koniec roku wydali świąteczny utwór „Gwiazdkowe dzieci”<ref name=":35">{{odn|ref=nie|Grzesiek|2013|s=184}}</ref>. W 1986 wydali singel „[[Sly]]” / „This Is Only Rock’n’Roll”, którym zamknęli rozdział anglojęzycznych nagrań Lady Pank<ref name=":33">{{odn|ref=nie|Grzesiek|2013|s=180–181}}</ref>. Poza tym planowali nagranie drugiej anglojęzycznej płyty z myślą o kontynuowaniu kariery za granicą, jednak nagrania nigdzie nie ujrzały światła dziennego<ref name=":33"/>. W tym czasie muzycy ostatecznie zrezygnowali z dalszych prób robienia kariery w USA, głównie z powodu nieznajomości języka angielskiego{{r|Gwiazdy polskiej muzyki lat 80. vol 1.}}. 30 marca 1986 wystąpili z utworem „Minus Zero” na ''Tokio Music Festival'', na którym odebrali dwa wyróżnienia – za wykonanie oraz kompozycję{{odn|Grzesiek|2013|s=192}}{{r|Gwiazdy polskiej muzyki lat 80. vol 1.}}. Wiosną zagrali kolejną serię koncertów po Polsce{{odn|Grzesiek|2013|s=194}}, w tym czasie zaczęli odczuwać mniejszy popyt na swoje występy ze strony publiczności, co objawiało się m.in. wolniejszą sprzedażą puli biletów<ref name=":37">{{odn|ref=nie|Grzesiek|2013|s=196–197}}</ref>. Jednocześnie w zespole narastał konflikt między Kwapiszem a Mogielnickim, który nasilił się w maju podczas pobytu Lady Pank w [[Cottbus]], gdzie wystąpili na Spotkaniach Przyjaźni Młodzieży NRD i Polski<ref name=":37"/>. Również w 1986 wydali [[O dwóch takich, co ukradli księżyc (album)|pierwszy album z serii ''O dwóch takich, co ukradli księżyc'']]. |
W grudniu 1985 rozpoczęli nagrania nowego albumu{{odn|Grzesiek|2013|s=182}}. Pod koniec roku wydali świąteczny utwór „Gwiazdkowe dzieci”<ref name=":35">{{odn|ref=nie|Grzesiek|2013|s=184}}</ref>. W 1986 wydali singel „[[Sly]]” / „This Is Only Rock’n’Roll”, którym zamknęli rozdział anglojęzycznych nagrań Lady Pank<ref name=":33">{{odn|ref=nie|Grzesiek|2013|s=180–181}}</ref>. Poza tym planowali nagranie drugiej anglojęzycznej płyty z myślą o kontynuowaniu kariery za granicą, jednak nagrania nigdzie nie ujrzały światła dziennego<ref name=":33"/>. W tym czasie muzycy ostatecznie zrezygnowali z dalszych prób robienia kariery w USA, głównie z powodu nieznajomości języka angielskiego{{r|Gwiazdy polskiej muzyki lat 80. vol 1.}}. 30 marca 1986 wystąpili z utworem „Minus Zero” na ''Tokio Music Festival'', na którym odebrali dwa wyróżnienia – za wykonanie oraz kompozycję{{odn|Grzesiek|2013|s=192}}{{r|Gwiazdy polskiej muzyki lat 80. vol 1.}}. Wiosną zagrali kolejną serię koncertów po Polsce{{odn|Grzesiek|2013|s=194}}, w tym czasie zaczęli odczuwać mniejszy popyt na swoje występy ze strony publiczności, co objawiało się m.in. wolniejszą sprzedażą puli biletów<ref name=":37">{{odn|ref=nie|Grzesiek|2013|s=196–197}}</ref>. Jednocześnie w zespole narastał konflikt między Kwapiszem a Mogielnickim, który nasilił się w maju podczas pobytu Lady Pank w [[Cottbus]], gdzie wystąpili na Spotkaniach Przyjaźni Młodzieży NRD i Polski<ref name=":37"/>. Również w 1986 wydali [[O dwóch takich, co ukradli księżyc (album)|pierwszy album z serii ''O dwóch takich, co ukradli księżyc'']]. |
Wersja z 08:24, 23 wrz 2021
Zespół otrzymuje swoją gwiazdę w Alei Gwiazd Polskiej Piosenki w Opolu (2007) | |
Rok założenia | |
---|---|
Pochodzenie | |
Gatunek |
rock, pop-rock, rock alternatywny, pop[2], soft rock[3], początkowo nowa fala[4] |
Aktywność |
1981-1986, 1987-1991, od 1994 |
Powiązania |
Budka Suflera, Izabela Trojanowska, Mech, Oddział Zamknięty, Obywatel G.C., Republika, Jan Bo, Emigranci, Papa Dance, Human, Borysewicz & Kukiz, Freedom |
Skład | |
Jan Borysewicz (1981-1986, 1987-1991, od 1994) Janusz Panasewicz (1982-1986, 1987-1991, od 1994) Kuba Jabłoński (od 1994) Krzysztof Kieliszkiewicz (od 1994) | |
Byli członkowie | |
Andrzej Dylewski (1981, 1985–1987) Wojciech Bruślik (1981) Andrzej Polak (1981–1982) Paweł Mielczarek (1981–1982) Edmund Stasiak (1981–1986, 1987–1988) Paweł Mścisławski (1982–1986, 1987–1988) Jarosław Szlagowski (1982–1985, 1989-1991) Wiesław Gola (1987–1989) Robert Jaszewski (1989) Bogdan Kowalewski (1989-1990) Piotr Urbanek (1990-1991) Kostek Joriadis (1990–1991) Andrzej Łabędzki (1994–2001) | |
Strona internetowa |
Lady Pank – polski zespół muzyczny założony w 1981 we Wrocławiu przez Jana Borysewicza i Andrzeja Mogielnickiego. Nazwa grupy pochodzi od tytułu jej pierwszego nagrania – „Mała Lady Punk”.
Pierwszy oficjalny koncert pod szyldem Lady Pank zagrali 14 sierpnia 1982 w Warszawie z okazji otwarcia studenckiego klubu Park[a], wystąpili w składzie: Jan Borysewicz – wokal i gitara; Edmund Stasiak – gitara; Paweł Mielczarek – gitara basowa; Andrzej Polak – perkusja. Od tamtej pory skład zespołu wielokrotnie ulegał zmianie, a grupa wydała ponad 20 płyt studyjnych i wylansowała liczne przeboje, m.in. „Tańcz, głupia, tańcz”, „Kryzysowa narzeczona”, „Mniej niż zero”, „Fabryka małp”, „Wciąż bardziej obcy”, „Zostawcie Titanica” i „Zawsze tam, gdzie ty”. Za sprzedaż albumów uzyskali dwie platynowe płyty i sześć złotych.
Lady Pank pozostaje jednym z najpopularniejszych zespołów muzycznych w historii polskiego rocka.
Historia
Początki (1981–1982)
Zespół Lady Pank został założony pod koniec 1981, tuż po odejściu z Budki Suflera Jana Borysewicza i Andrzeja Mogielnickiego[5]. Pierwszy utwór – „Mała Lady Punk” – Borysewicz nagrał z basistą Wojciechem Bruślikiem i perkusistą Andrzejem Dylewskim w grudniu 1981 w krakowskim studio Teatru STU podczas sesji nagraniowej do płyty Układy Izabeli Trojanowskiej[5]. W tym czasie zespół nie miał jeszcze ustalonego stałego składu, rozmyślał także nad swoją nazwą – wśród propozycji padł „Żuzel”, ostatecznie zdecydowali się na „Lady Pank”, która została zaczerpnięta z tytułu ich pierwszej piosenki[5].
W marcu 1982 Borysewicz, Bruślik i Dylewski odbyli pierwsze wspólne próby[6]. Pod koniec kwietnia wystąpili z Tadeuszem Nalepą na Rawa Blues Festival w Katowicach, w tym czasie współpracowali też z Izabelą Trojanowską, towarzysząc jej na koncertach w charakterze akompaniatorów[6]. Borysewicz po jednym z koncertów we Wrocławiu zaproponował współpracę Andrzejowi Polakowi i Pawłowi Mielczarkowi, poza tym do zespołu dołączył Edmund Stasiak[6]. Kolejne nagrania zrealizowali w krakowskim studio Teatru STU, finansowo pomógł im Stanisław Cejrowski z Polskiego Stowarzyszenia Jazzowego[7]. Nagrali wtedy instrumentalne wersje utworów: „Minus 10 w Rio”, „Tańcz, głupia, tańcz”, „Vademecum skauta” i „Mniej niż zero”[7], do których wkrótce ścieżki wokalne dograł, zaproszony do zespołu przez Borysewicza, Janusz Panasewicz[8]. Z czasem został głównym wokalistą grupy[9].
W sierpniu 1982 w warszawskim klubie Park zaliczyli pierwszy oficjalny występ jako zespół, zagrali w składzie – Borysewicz, Stasiak, Mielczarek i Polak[10][11]. W tej konfiguracji zagrali łącznie pięć koncertów[10]; jeszcze przed występem w Parku zagrali na Rock Arenie w Poznaniu[12], później dali koncert w Świnoujściu i w warszawskim klubie Akcent, a ostatni koncert w tym składzie zagrali w Jaśle[11]. W tym czasie do grupy dołączył Wojciech Kwapisz w charakterze menedżera[7]. Wkrótce w stolicy założono pierwszy fanklub zespołu pod nazwą „Kilimandżaro”, inspirowaną kolejną piosenką z repertuaru zespołu – „Moje Kilimandżaro”[11]. W tym czasie muzycy wydali pierwszy singel – „Mała Lady Punk” / „Minus 10 w Rio”, a obie piosenki dotarły do pierwszego miejsca na Radiowej liście przebojów Programu I[13]. Po odejściu Polaka i Milczarka z zespołu Borysewicz zaproponował współpracę kolejnym muzykom, wśród nich byli basista Mieczysław Jurecki i perkusista Wojciech Morawski. Ostatecznie do Borysewicza, Panasewicza i Stasiaka dołączyli basista Paweł Mścisławski i perkusista Jarosław Szlagowski, który odeszli z Oddziału Zamkniętego[11][14].
Jesienią 1982 występem w Kaliszu rozpoczęli koncerty w nowym składzie[12]. W grudniu wystąpili na festiwalu Zderzenia rockowe w Katowicach[12]. W tym okresie ich muzyka jednoznacznie oscylowała wokół rozwijającego się wówczas stylu New Wave (Nowa fala)[4].
Największa popularność (1983–1986)
Szczyt popularności Lady Pank przypadł na rok 1983[12]. Zespół zagrał wtedy mnóstwo koncertów – ich liczbę szacuje się między 200 a 400[15]. Muzycy wystąpili także m.in.: na Rock Arenie w Poznaniu, w koncercie Rock w Opolu podczas 20. Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu oraz na festiwalu Rock na Wyspie we Wrocławiu[16]. Ponadto wystąpili w filmie Pawła Karpińskiego To tylko rock (1984)[17]. W marcu rozpoczęli nagrania debiutanckiej płyty, poprzedzone dwutygodniowymi próbami[18]. Album, zatytułowany po prostu Lady Pank, ukazał się w czerwcu 1983 nakładem Tonpressu. Płyta była zbliżona brzmieniowo do popularnej wówczas grupy The Police[19], a piosenki z albumu stały się radiowymi przebojami; sześć z nich – „Kryzysowa narzeczona”, „Mniej niż zero”, „Moje Kilimandżaro”, „Wciąż bardziej obcy”, „Zamki na piasku” i „Fabryka małp” – dotarło do pierwszego miejsca na Liście przebojów Programu Trzeciego[20][21]. W listopadzie muzycy zagrali galowy koncert w Hali Gwardii w Warszawie, który to spektakl zarejestrowała Telewizja Polska[15]. Wówczas konkurowali głównie z Republiką, ale też z innymi grupami rockowymi, m.in. Perfectem, Oddziałem Zamkniętym, Lombardem, Bajmem czy Maanamem[22]. Zdobyli uznanie także w ogólnopolskich plebiscytach podsumowujących rok 1983 w muzyce – w konkursie magazynu „Non Stop” zwyciężyli w kategoriach: „zespół wokalno-instrumentalny” i „przebój roku” (za „Mniej niż zero”), a Borysewicz został uznany najlepszym autorem tekstów, kompozytorem, wokalistą i instrumentalistą, poza tym wygrali głosowanie na zespół roku, organizowane przez tygodnik „Razem”, a muzycy Lady Pank triumfowali w kategoriach: gitarzysta, basista i perkusista[23].
1 kwietnia 1984 wystąpili w Sali Kongresowej z okazji 100. wydania Listy przebojów Programu Trzeciego[14]. W tym samym roku wystąpili na Rock Arenie w Poznaniu i na festiwalu Rock nad Bałtykiem[24], a na 21. KFPP w Opolu zaprezentowali m.in. premierowy utwór „To jest tylko rock and roll”[25] . W tym czasie znane stały się liczne zabawy w hotelach organizowane przez Borysewicza[14][15]. Latem nakładem Savitoru wydali album pt. Ohyda[26], który nagrywali jeszcze w 1983[27]. Na listach przebojów znalazły się utwory, m.in.: „Zabij to”, „A to ohyda” czy „Tango stulecia”[21]. W ramach promocji płyty nakręcili z reżyserem Jerzym Fedakiem telewizyjny program fabularyzowany pt. Blady pank to ohyda, podczas którego zaprezentowali swoje piosenki[28]. Program został wyemitowany premierowo przez katowicki oddział TVP[29]. Oprócz tego, na prośbę Marii Kotersbkiej, która wówczas obchodziła swoje 60. urodziny, nagrali swoją interpretację jej „Augustowskich nocy”, którą następnie wydali na singlu[28]; piosenka dotarła do szóstego miejsca Listy przebojów Programu Trzeciego[21]. Poza tym dla żartu wykonali cover „Białej flagi” Republiki[14]. Wówczas zaczęła tworzyć się rywalizacja Lady Pank z Republiką, zorganizowana przez fanów obu grup[27]. Sami muzycy znali się prywatnie i nie wywoływali konfliktów[30], co później przypieczętowano tekstami Grzegorza Ciechowskiego do albumu pt. Tacy sami[14]. Ponadto w 1984 dużo koncertowali po Polsce[31]. 23 listopada na koncercie w Katowicach odebrali złote płyty za albumy Lady Pank i Ohydę[31]; pierwszy sprzedał się w nakładzie 220 tys. oficjalnych sztuk, a drugi – 150 tys. egzemplarzy[32]. W tym czasie trójmiejska firma Karolina we współpracy z Polskim Stowarzyszeniem Jazzowym wydała kasetę pt. Live, zawierającą zapis filmowy koncertu Lady Pank w Hali Gwardii w 1983[32]. Poza tym drugi rok z rzędu triumfowali w plebiscycie magazynu „Non Stop”, wygrywając w kategorii „zespół wokalno-instrumentalny”[33]. Również w 1984 premierę miał pierwszy odcinek serialu TVP O dwóch takich, co ukradli księżyc, do którego Borysewicz, wspomagany wokalnie przez Panasewicza, nagrał muzykę[29].
Na początku 1985 nagrali piosenkę „Sztuka latania”[34], z którą dotarli do pierwszego miejsca na Listy przebojów Programu Trzeciego[35] i która – obok piosenki „Banalna rzecz – C’est la vie" – ukazała się na składance utworów różnych wykonawców, także zatytułowanej Sztuka latania[36]. W tym czasie nagrali także utwór „Raport z N.”[35], poza tym pracowali nad anglojęzycznymi wersjami swoich przebojów, które przygotowali z myślą o koncertach za granicą[37]. Efektem sesji nagraniowej był album pt. Drop Everything, będący anglojęzycznym wydaniem ich debiutu z 1983, nad którym pracowali z tłumaczem, Tomem Wachtelem[37]. Po zaprezentowaniu płyty przez promotora Grzegorza Kuczyńskiego na targach muzycznych „Midem” w Cannes zespołowi zaproponowano wydanie płyty w Stanach Zjednoczonych[38]. W marcu muzycy wyjechali do USA, gdzie odbyli trzytygodniową trasę promocyjną[39], obejmującą kilka koncertów (m.in. dwa w Los Angeles) oraz serię wywiadów[40], a także występ w programie American Bandstand[41]. Wydaną na amerykańskim rynku płytę promowali singlem „Minus Zero”, do którego zrealizowali teledysk w reż. Zbigniewa Rybczyńskiego[40]. O ich pobycie w USA pisała amerykańska prasa[42], m.in. „Newsweek” i „The Washington Post”[43]. Po powrocie do Polski wylansowali kolejny przebój: „Someone’s Round the Corner”, z którym dotarli do pierwszego miejsca na Liście przebojów Programu Trzeciego[21]. Jeszcze w pierwszej połowie 1985 wystąpili jeszcze na Rock Arenie w Poznaniu oraz podczas koncertu „Mikrofon i Ekran” w ramach 22. KFPP w Opolu, gdzie zagrali numery „Raport z N.” i „Czas na mały blues”[44]. W drugiej połowie roku, w promocji za granicą, zagrali koncert w Camden Palace w Londynie[44], a także wystąpili na festiwalu Ruisrock w Finlandii oraz na 7. Festiwalu Młodzieży i Studentów w Moskwie[45]. Po powrocie do Polski z zespołu odszedł Jarosław Szlagowski, który przeszedł do Maanamu[46]. W sierpniu wystąpili gościnnie na festiwalu w Sopocie[47], gdzie po raz pierwszy zagrali z nowym perkusistą, Andrzejem Dylewskim, który wcześniej wziął udział w nagraniu debiutanckiego utworu zespołu – „Mała Lady Punk”[48]. Na festiwalu wykonali 15 piosenek, w tym premierowy utwór „On Top”; występ był nagrywany przez telewizję, a film traktowany był przez muzyków jako wizytówka ich zespołu za granicą[49]. Latem wydali singel z piosenkami „Raport z N.” / „Rysunkowa postać”[35]; druga piosenka została ich kolejnym przebojem z pierwszego miejsca na liście Listy przebojów Programu Trzeciego[21]. We wrześniu zagrali na festiwalu Pożegnanie lata z Jarmarkiem na Stadionie Dziesięciolecia w Warszawie[50]. W październiku 1985 występami w Sali Kongresowej w Warszawie zinaugurowali serię spektakli muzycznych pt. „Jacek i Placek, czyli Lady Pank w poszukiwaniu krainy leniuchów”, inspirowanych materiałem napisanym przez Borysewicza i Panasewicza do serialu O dwóch takich, co ukradli księżyc[51].
W grudniu 1985 rozpoczęli nagrania nowego albumu[52]. Pod koniec roku wydali świąteczny utwór „Gwiazdkowe dzieci”[53]. W 1986 wydali singel „Sly” / „This Is Only Rock’n’Roll”, którym zamknęli rozdział anglojęzycznych nagrań Lady Pank[54]. Poza tym planowali nagranie drugiej anglojęzycznej płyty z myślą o kontynuowaniu kariery za granicą, jednak nagrania nigdzie nie ujrzały światła dziennego[54]. W tym czasie muzycy ostatecznie zrezygnowali z dalszych prób robienia kariery w USA, głównie z powodu nieznajomości języka angielskiego[14]. 30 marca 1986 wystąpili z utworem „Minus Zero” na Tokio Music Festival, na którym odebrali dwa wyróżnienia – za wykonanie oraz kompozycję[55][14]. Wiosną zagrali kolejną serię koncertów po Polsce[56], w tym czasie zaczęli odczuwać mniejszy popyt na swoje występy ze strony publiczności, co objawiało się m.in. wolniejszą sprzedażą puli biletów[57]. Jednocześnie w zespole narastał konflikt między Kwapiszem a Mogielnickim, który nasilił się w maju podczas pobytu Lady Pank w Cottbus, gdzie wystąpili na Spotkaniach Przyjaźni Młodzieży NRD i Polski[57]. Również w 1986 wydali pierwszy album z serii O dwóch takich, co ukradli księżyc.
1 czerwca 1986 podczas koncertu z okazji Dnia Dziecka na Stadionie Olimpijskim we Wrocławiu pijany Borysewicz obnażył przyrodzenie przed publicznością oraz zwyzywał ze sceny zaczepiających go widzów[58]. Wydarzenie wywołało ogólnopolski skandal, a działalność Lady Pank na mocy decyzji Ministerstwa Kultury i Sztuki została zawieszona[59]. Jednocześnie współpracę z zespołem zakończył Andrzej Mogielnicki, który nieprzychylnie wypowiedział się w mediach o wybryku Borysewicza[59]. Zupełnie przypadkowo okładka albumu LP3 – nigdy za wiele rokendrola! (autorstwa Mścisławskiego), którego promocja przypadła na czerwiec 1986, przedstawiała ludzika ze zsuniętymi spodniami[60]. Płytę promowali singlem „Osobno”, który dotarł do piątego miejsca Listy przebojów Programu Trzeciego[21]. Sam album spotkał się z chłodnym odbiorem ze strony dziennikarzy[61]. W corocznym plebiscycie magazynu „Non Stop” triumfowali w niechlubnej kategorii „rozczarowanie muzyczne”, ponadto zajęli drugie miejsce w kategorii „grupa roku”[62].
Kryzys grupy (1987–1992)
Z początkiem 1987 zespół powrócił do działalności scenicznej, ale już bez Dylewskiego, który wyemigrował do USA; rolę perkusisty Lady Pank przejął Wiesław Gola[63]. Skład poszerzył się również o grającego na instrumentach klawiszowych Jerzego Suchockiego[64]. Zespół pierwsze koncerty po powrocie zagrał 21 stycznia w Ursusie, a następny – cztery dni później w Zabrzu[62], następnie wyruszył w trasę po całej Polsce[65]. Po odejściu Mogielnickiego teksty piosenek dla zespołu zaczęli pisać Zbigniew Hołdys, Grzegorz Ciechowski, Marek Dutkiewicz i Jacek Skubikowski[66]. Poza tym w tym czasie Wojciech Kwapisz zakończył współpracę menedżerską z zespołem[67], a nowym agentem Lady Pank został Andrzej Staszak[68]. Za jego namową Borysewicz latem 1987 napisał utwór „Stanie się cud” z myślą o wykonywaniu go podczas koncertów charytatywnych[68]. W nagraniu piosenki brali udział także muzycy z zespołów: TSA, Kombi i Lombard, a gotowy utwór wykonywali na koncertach dobroczynnych pod hasłem „Nasz Wspólny Świat”, z których dochód przekazali na rzecz fundacji „Fundusz Solidarności”, wspierającej mieszkańców krajów Trzeciego Świata[68][14]. Piosenka dotarła do pierwszego miejsca na Liście przebojów Programu Trzeciego[21]. Jeszcze w 1987 wylansowali kolejne przeboje – „To, co mam”[69] i „Tacy sami”[70], ktore dotarły do kolejno: pierwszego i drugiego miejsca na Liście przebojów Programu Trzeciego[21]. Pod koniec roku zostali okrzyknięci zespołem roku w corocznych plebiscytach tygodników „Zarzewie” i „Non Stop”[71].
Na początku 1988 odbyli kolejną trasę koncertową po Polsce[72]. Wiosną zaprezentowali kilka nowych piosenek, w tym „Zostawcie Titanica”, która stała się kolejnym hitem w ich repertuarze i dotarła do pierwszego miejsca na Liście przebojów Programu Trzeciego[21], a także „John Belushi” i „Ratuj tylko mnie”, które spotkały się już z mniejszym zainteresowaniem ze strony słuchaczy[73]. W tym czasie zakończyli współpracę z Andrzejem Staszakiem, a ich nowym agentem został Krzysztof Zakreta[74]. Latem wyruszyli do USA, gdzie zagrali serię koncertów[73], wystąpili m.in. na festiwalu Chicago’s Lakefront Polish Festival[74]. W trakcie pobytu w Stanach doszło do podziału grupy – Borysewicz i Panasewicz występowali razem, a reszta muzyków jako The Mix[14]. Po zakończeniu trasy z zespołu odeszli Paweł Mścisławski i Wiesław Gola, którzy przy okazji zakończyli ostatecznie swoje kariery muzyczne[75]. Jesienią 1988 nakładem amerykańskiej firmy KZ Electronic wydali czwarty album studyjny Lady Pank pt. Tacy sami[76], który był ich pierwszym wydawnictwem wydanym na CD[77]. Na płycie umieścili m.in. singiel „Oglądamy film”, który dotarł do czwartego miejsca na Liście przebojów Programu Trzeciego[21]. W corocznym podsumowaniu magazynu „Non Stop” zajęli pierwsze miejsce w kategorii zespół roku[78].
W marcu 1989 Borysewicz i Panasewicz powrócili z amerykańskiej trasy do Polski[79]. Wiosną wydali drugi album z serii O dwóch takich, co ukradli księżyc, nad którym pracowali z Jackiem Cyganem[79]. Wkrótce do ich zespołu ponownie dołączył Jarosław Szlagowski[80], zajmując miejsce Edmunda Stasiaka, który po powrocie z USA rozstał się z Lady Pank[81]. Do grupy dołączył też Kostek Joriadis[80]. Podczas koncertów w Czechosłowacji zespół wspomagał basista Bogdan Kowalewski, a tuż przed wyjazdem Lady Pank na koncerty w ZSRR jego miejsce zajął Robert Jaszewski[80]. W tym samym roku Borysewicz – pod kryptonimem Jan Bo – wydał swój pierwszy, solowy album pt. Królowa ciszy, na którym umieścił autorskie kolędy i pastorałki[78]. W 1990 do Borysewicza, Panasewicza i Szlagowskiego ponownie dołączył Bogdan Kowalewski, z którym zagrali kilka koncertów w Ukrainie[80]. Kilka miesięcy później jego miejsce w Lady Pank zajął Piotr Urbanek[80]. Niedługo potem zespół wypromował kolejny przebój – balladę „Zawsze tam, gdzie ty”, która dała tytuł kolejnemu albumowi i zadecydowała o jego popularności[82]. Album Zawsze tam gdzie ty, nagrywany wiosną 1990[80], brzmiał zdecydowanie ciężej niż poprzednie płyty zespołu[83]. Koncertowy program zespołu uzupełniał pierwszy przebój Borysewicza napisany jeszcze dla Budki Suflera, „Nie wierz nigdy kobiecie”[84]. Również w 1990 wystąpili z recitalem w ramach koncertu Rock Opole na 27. KFPP w Opolu[84], odbyli kolejną trasę koncertową dla amerykańskiej Polonii[83] oraz wydali maxi-singel „Gwiazdkowe dzieci” / „Gwiazda na wietrze”[53], który razem z Królową ciszy złożył się na Pastorałki Jana Bo.
W lipcu 1991 wystąpili z wiązanką swoich przebojów podczas Trzech Dekad Rocka w Polsce w Sopocie[85], po czym znów wylecieli do USA, gdzie wkrótce ponownie zawiesili działalność[86]. W tym czasie media lansowały kolejne przeboje z albumu Zawsze tam, gdzie ty, m.in. „Co mnie to obchodzi” i „Niedokończoną ulicę”. W telewizji często emitowany był teledysk do utworu „Zawsze tam, gdzie ty”. Mimo że zespół nie funkcjonował, nadal cieszył się ogromną popularnością w mediach. Tego samego roku ukazała się pierwsza składanka grupy pt. The Best of Lady Pank. W 1992 Borysewicz powrócił do projektu Jan Bo, do którego rekrutował basistę Wojtka Pilichowskiego i perkusistę Wojciecha Morawskiego, a efektem ich współpracy była płyta pt. Wojna w mieście[87].
Wznowienie działalności (1994–1997)
W 1993 Borysewicz pozostawał w USA, gdzie na jednym z koncertów gościnnie wystąpił z nim Panasewicz[88]. Entuzjastyczna reakcja publiczności zachęciła obu do reaktywacji Lady Pank[88]. W 1994 zespół wznowił działalność w nowym składzie: Jan Borysewicz, Janusz Panasewicz, Krzysztof Kieliszkiewicz, Kuba Jabłoński i Andrzej Łabędzki[89]. W marcu i kwietniu nagrali materiał na pierwszy album w nowym składzie[90]. W maju zagrali w warszawskim klubie Van Beethoven swój pierwszy koncert w nowym składzie[91], następnie wystąpili w Muzycznym Studiu Polskiego Radia, jednak zarejestrowany materiał z koncertu ukazał się dopiero w 2008 na albumie pt. Trójka Live![92]. Na przełomie wiosny i lata 1994 rozpoczęli trasę koncertową po Polsce[92], zagrali również m.in. na festiwalu „Rock Opole”. We wrześniu wydali album pt. Na Na[93], na którym Panasewicz zadebiutował w roli autora tekstów, pisząc słowa do piosenek „Młode orły” i „Rozbitkowie”[94]. Największymi przebojami z albumu stały się utwory: „Na na” i „Na co komu dziś”, który dotarł do trzeciego miejsca na Liście przebojów Programu Trzeciego[21]. W grudniu 1994, wspomagani przez Wojciecha Olszaka i Piotra Wolskiego, dali akustyczny koncert w studio Radia Łódź[95], który rok później udokumentował album pt. Mała wojna – akustycznie[96]. Materiał ten został też zarejestrowany na potrzeby telewizji, jednak został premierowo wydany dopiero 22 lata później na płycie DVD z kolekcji Bez prądu. W 1995 dali cykl koncertów nadmorskich, poza tym wystąpili na festiwalach: Rockstock we Wrocławiu i Seven Festival w Węgorzewie[96], oraz wydali album kompilacyjny pt. Gold, na którym umieścili swoje największe przeboje oraz premierowy utwór „Zakrętka”, nagrany w trakcie sesji do płyty pt. Na na[94]. Oprócz tego wsparli działania Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy, grając podczas finałowego koncertu w katowickim Spodku, a także włączyli się w serię koncertów pod hasłem „Wojna z Trzema Schodami”[96], którymi zwrócili uwagę na architektoniczne i budowlane bariery, jakie w codziennym życiu napotykają osoby z niepełnosprawnością ruchową. W tym samym roku Borysewicz wydał kolejny album solowy pt. Moja wolność[97].
W 1996 wystąpili z piosenką „Spotkanie z diabłem” w koncercie poświęconym Krzysztofowi Klenczonowi na 33. KFPP w Opolu[98]. Niedługo później odbyli krótkie wyjazdy do USA i Niemiec[98]. W lipcu wydali album pt. Międzyzdroje, na którym znalazły się piosenki napisane wyłącznie przez duet Panasewicz-Borysewicz[98]. Pierwszy z singli – „Czy czujesz jak”, nawiązywał do klimatów bluesowych[98], a drugim singlem z płyty był „Nie chcę litości”, przy którego nagraniu po raz pierwszy w dorobku Lady Pank brał udział kwartet smyczkowy[99]. 20 października 1996 TVP2 wyemitowała odcinek programu Szansa na sukces, którego jurorami byli członkowie Lady Pank[100]. Pod koniec roku przedstawili album z piosenkami gwiazdkowymi – Zimowe graffiti[101]. W 1997 premierę miał solowy album Borysewicza – Być wolnym, na który nagrali utwór „Byś imię miał[102]. W tym samym roku wystąpili na festiwalu w Węgorzewie oraz na prośbę autora tekstu, Jacka Skubikowskiego, nagrali piosenkę „Niedawno” (znaną też jako „Jest taki kraj” lub „Moje sny”), która podczas wyborów parlamentarnych 1997 stała się hymnem Unii Wolności[103]. W nagraniu innego wersji tego utworu wziął udział Dariusz Michalczewski[103]. W tym okresie grupa zaczęła w na koncertach grać utwory w wersjach transowo-dance’owych[102], które wkrótce umieścili także na albumie pt. W transie, dość chłodno przyjętym przez wielu słuchaczy[104].
Dalsza działalność (1998–2006)
22 czerwca 1998 wydali album pt. Łowcy głów, nad którym pracowali od marca[105]. Płytę promowali singlami: „Znowu pada deszcz” i „Prawda i serce”, do którego nakręcili teledysk na Manhattanie[106]. W marcu 1999 w klubie „Wolność” w Krakowie zarejestrowali koncert w celu wydania go na nowej płycie[107]. Koncertowa Lady Pank ukazała się 7 czerwca nakładem wytwórni Zic Zac[108]. Płytę zdominowały starsze utwory, w tym m.in. rozbudowana wersja „Marchewkowego pola” i „Zawsze tam, gdzie ty”[108], a także dwie nowe, studyjne piosenki: „Rozmowa z...” i „Do Moniki L.”, która wykorzystana została w filmie Marka Koterskiego Ajlawju[109]. Latem i jesienią dali kolejną serię koncertów[110].
W kwietniu 2000 w studiu radiowej Trójki zagrali koncert wraz z grupą Perfect z okazji 18–lecia Listy przebojów Programu Trzeciego[111]. W tym czasie pracowali też nad materiałem na kolejny album[111]. W czerwcu z utworem „Na granicy” zajęli trzecie miejsce w konkursie „Premier” na 37. KFPP w Opolu[111]. Latem odbyli kolejną serię koncertów, a 11 września wydali album pt. Nasza reputacja[111]. Płytę promowali m.in. utworem „Słońcem opętani”, do którego stworzyli pierwszy w swojej karierze animowany teledysk, zawierający rysunkowe podobizny muzyków[111]. W tym samym roku odbyli trasę koncertową po Polsce z okazji 18. rocznicy narodzin zespołu; galowy koncert trasy zagrali 30 listopada w Hali Filmów Fabularnych we Wrocławiu, a wraz z nimi gościnnie zagrali i zaśpiewali: Jarosław Szlagowski, Edmund Stasiak („Du du”), Zbigniew Hołdys („Mała wojna”), Urszula („Zawsze tam gdzie ty”), Lech Janerka („Kryzysowa narzeczona”), Paweł Kukiz („A to ohyda”), Katarzyna Nosowska („Zamki na piasku”) i Olaf Lubaszenko („Nie wierz nigdy kobiecie”)[112]. Część materiału z tego trzygodzinnego koncertu zarejestrowała i wyemitowała Telewizja Polska[112].
W pierwszej połowie 2001 muzycy zagrali serię koncertów[113]. Latem z zespołu odszedł Andrzej Łabędzki[113]. Od tej chwili zespół zaczął koncertować jako kwartet, w składzie: Jan Borysewicz, Janusz Panasewicz, Krzysztof Kieliszkiewicz i Kuba Jabłoński, wspomagany na koncertach przez gitarzystę, Michała Sitarskiego, który został stałym sidemanem grupy[113]. Wiosną 2002 Borysewicz nagrał z Pawłem Kukizem ścieżkę dźwiękową do filmu E=mc²[114]. W czerwcu tego samego roku z okazji dwóch dekad istnienia zespół wydał płytę pt. Besta besta, na której znalazły się największe hity Lady Pank wybrane przez internautów i dwa premierowe nagrania – „7-me niebo nienawiści” i „Konie w mojej głowie”, do których słowa napisał Andrzej Mogielnicki[115]. 29 czerwca wystąpili w sopockiej Operze Leśnej podczas koncertu związanego z otwarciem stacji muzycznej MTV Classic[116].
W styczniu 2003 zagrali dwa koncerty – w Bydgoszczy i Warszawie – w ramach Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy[117]. 24 lutego premierę miał album pt. Borysewicz & Kukiz, który Borysewicz nagrał z Pawłem Kukizem[118]. Wydawnictwo rozeszło się w prawie 100 tys. egzemplarzy, zdobywając status platynowej płyty w Polsce, a pochodzący z niego przebój „Bo tutaj jest, jak jest” okrzyknięto utworem najczęściej granym w stacjach radiowych w 2003[119]. W ramach promocji albumu występowali wraz z pozostałymi muzykami Lady Pank na koncertach w Polsce i USA, gdzie zagrali dla amerykańskiej Polonii[117]. Pomimo dużej popularności projektu, Borysewicz i Kukiz wspólnie zdecydowali o zawieszeniu działalności, by móc skupić się na swoich rodzimych zespołach. W lipcu 2003 w Olecku odbył się I Międzynarodowy Zlot Fanów Lady Pank, na którym zespół zagrał kilka swoich przebojów[120]. Jesienią zagrali kilka kameralnych, akustycznych koncertów oraz ponownie odbyli krótką trasę koncertową dla Polonii w Niemczech i USA[120].
W marcu 2004 muzycy rozpoczęli nagrywanie repertuaru na nowy album[120]. Premierę płyty poprzedzili serią koncertów[121]. 1 maja wystąpili w Sulęcinie na koncercie z okazji przystąpienia Polski do Unii Europejskiej; w trakcie wydarzenia pijany Borysewicz pokłócił się z burmistrzem miasta, co odnotowały ogólnopolskie media, a sprawa opisana została m.in. w programie Polsatu Interwencja[121]. Dzień po incydencie w Sulęcinie wystąpili na koncercie Dwa kolory transmitowanym i organizowanym przez Polsat[122]. 23 czerwca zagrali w klubie Park koncert promujący ich nowy album pt. Teraz Lady Pank[123], który wydali pięć dni później[121]. Płytę promowali singlami: „Sexy-plexi”, „Pani moich snów” i „Stacja Warszawa”, który okazał się jednym z największych przebojów radiowych w 2004[124].
Rok 2005 powitali koncertem na Targu Węglowym w Gdańsku[125]. W styczniu wystąpili w Krakowie w ramach WOŚP[125]. W lutym zostali nominowani do Fryderyków w kategoriach: kompozytor roku (Borysewicz), autor roku (Mogielnicki) i piosenka roku („Stacja Warszawa”). W marcu zostali nominowany do Eska Music Awards 2005 w kategorii „zespół roku – Polska”[126]. W tym czasie zagrali także akustyczne, kameralne koncerty m.in. w Bydgoszczy, Toruniu i Katowicach[125]. Wiosną odbyli kolejną minitrasę koncertową po Kanadzie i USA, następnie zagrali także w Czechach, a także wystąpili na kilku polskich juwenaliach[127]. W czerwcu wystąpili w Sopocie podczas koncertu „Top” na festiwalu TOPtrendy jako jedni z artystów, którzy sprzedali najwięcej albumów w roku 2004[128], w sierpniu zagrali w Sopocie na Festiwalu Jedynki[129], a w listopadzie ponownie wylecieli na koncerty do USA, natomiast ostatni występ w roku dali w Mysłowicach[127]. W grudniu Borysewicz przeszedł zawał serca, co wymusiło na nim kilkumiesięczną przerwę od występowania z Lady Pank[127]. Sezon koncertowy w 2006 muzycy (bez głównego gitarzysty) rozpoczęli występem w Kołobrzegu podczas finału WOŚP[127]. Borysewicz wrócił do koncertowania pod koniec lutego, grając z zespołem na Dolnym Śląsku[130]. Pod koniec marca wystąpili w Kaprunie na imprezie pod hasłem Polski Tydzień, a w maju zagrali na festiwalu Gitarowy Rekord Guinnessa we Wrocławiu oraz dali serię koncertów juwenaliowych[130]. Do końca roku zagrali jeszcze kilkanaście koncertów – wystąpili jeszcze m.in. we Wrocławiu (na koncercie poświęconym pamięci Jimiego Hendrixa), w Tychach (na imprezie Dekarock Antyradia[131]), Łodzi (na festiwalu Łódź Stok Harnaś Festiwal[132]), Gdańsku (połączony koncert z duetem Borysewicz & Kukiz), Oberhausen (koncert dla niemieckiej Polonii wraz z Marylą Rodowicz)[133] i Warszawie (koncert dla radia RMF FM, transmitowany także na WP)[134].
25-lecie działalności scenicznej (2007–2011)
W 2007 muzycy obchodzili 25-lecie Lady Pank[135]. Rok rozpoczęli koncertem na finale WOŚP w Kaliszu[135], a w maju odbyli ogólnopolską trasę koncertową, obejmującą m.in. serię zamkniętych występów organizowanych przez straż pożarną[136]. 28 maja wydali album pt. Strach się bać z premierowymi utworami[136]. Płytę promowali singlami: tytułowym[136], „Wenus, Mars”[137] i „Dobra konstelacja”, który dotarł do pierwszego miejsca na Liście przebojów Programu Trzeciego[21]. 9 czerwca 2007 na koncerfie w Pruszczu Gdańskim pijany Panasewicz rzucił butelką w 24-letnią fotoreporterkę[138], co odbiło się szerokim echem w ogólnopolskich mediach i było komentowane m.in. w programie Polsatu Interwencja; we wrześniu 2008 Sąd Rejonowy w Gdańsku ukarał wokalistę grzywną w wysokości 13 tys. zł na rzecz poszkodowanej i zobowiązał do pokrycia kosztów sądowych[139]. W czerwcu odsłonili także swoją gwiazdę na Alei Gwiazd[139] oraz zagrali recital na 44. KFPP w Opolu, który obejrzało ok. 3,5 mln telewidzów[140]. Do końca roku regularnie koncertowali, m.in. wystąpili w Szczecinie z projektem Borysewicz & Kukiz[141], byli częścią letniej trasy koncertowej RMF FM[142] i serii Koncertów na Molo przed Sopot Festival 2007[143] oraz uczestniczyli w koncercie dobroczynnym Podziel się posiłkiem, który obejrzało ponad 2 mln widzów telewizji Polsat[144]. W październiku byli nominowany do nagrody Złotego Dzioba za przebój roku („Strach się bać”)[145], a w listopadzie zagrali kolejne koncerty polonijne w USA i Niemczech oraz wydali jubileuszowy zestaw płyt pt. Lady Pank – Box 13 CD, zawierający wszystkie albumy Lady Pank wydane w latach 1983–1998[146]. 31 grudnia wystąpili na sylwestrowym widowisku organizowanym przez TVN pod Pałacem Kultury i Nauki w Warszawie[147].
Sezon koncertowy w 2008 rozpoczęli 13 stycznia występami podczas finałów WOŚP w Niepołomicach i Tarnobrzegu[148]. W kolejnych miesiącach pracowali nad materiałem na swój pierwszy album symfoniczny, a także skupili się na projektach solowych, co wpłynęło na mniejszą liczbę koncertów Lady Pank w pierwszym kwartale 2008[148]. W kwietniu zagrali dwa koncerty polonijne w Irlandii, a następnie odbyli trasę koncertową po Polsce[149]. Również w kwietniu byli nominowany do zdobycia Superjedynki w kategoriach: płyta roku (Strach się bać), przebój roku („Dobra konstelacja”) i zespół roku[150]. 23 czerwca na Targu Węglowym w Gdańsku zagrali pierwszy koncert symfoniczny z Orkiestrą Gdańskich Symfoników, który miał ukazać się na pierwszym oficjalnym DVD zespołu[149]; wydawnictwo jednak nigdy się nie ukazało. W okresie wakacyjnym ponownie włączyli się w letnią trasę koncertową RMF FM[151]. We wrześniu zagrali polonijny koncert w ramach festiwalu PKO BP Live na Wembley Arena[152], poza tym Borysewicz wydał album pt. W hołdzie Tadeuszowi Nalepie, a Panasewicz – pierwszą solową płytę, zatytułowaną po prostu Panasewicz[153]. W listopadzie muzycy Lady Pank zagrali polonijny koncert w Oberhausen, a rok 2008 zakończyli występem na widowisku sylwestrowym we Wrocławiu[154]. W tym samym roku muzycy Lady Pank – Jabłoński, Sitarski i Winnicki – wraz z basistą Michałem Grottem założyli zespół Freedom[155].
W pierwszym kwartale 2009 ograniczyli występy m.in. ze względu na solowe koncerty Panasewicza[156]. 17 kwietnia zagrali w warszawskiej Stodole, a występ odbił się szerokim echem w ogólnopolskich mediach ze względu na serię padających ze sceny lekceważych komentarzy Panasewicza w stosunku do Borysewicza, który nie stawił się na koncercie[156]. 1 maja muzycy w komplecie wystąpili z Orkiestrą Gdańskich Symfoników w kieleckiej Kadzielni[156], a 4 czerwca byli jednymi z artystów koncertu 20 lat wolności na Placu Teatralnym w Warszawie[157]. W okresie wakacyjnym koncertowali w ramach cyklu imprez Przebojowe lato z Radiem Zet[158], po czym jesienią znów mieli przerwę od występów, a Borysewicz w tym czasie nagrywał materiał na swój kolejny album solowy[159]. Rok zakończyli kilkoma koncertami oraz występem w noc sylwestrową na warszawskim Placu Konstytucji[160].
W lutym 2010 Borysewicz wydał album pt. Miya[161]. Resztę roku muzycy Lady Pank spędzili na niezbyt licznych koncertach w kraju i za granicą[162], wystąpili m.in. na Festiwalu Cooltury w Londynie, na kilku majowych juwenaliach (m.in. we Wrocławiu i Chorzowie)[155]. Koncertowy sezon w 2011 rozpoczęli występem podczas finału WOŚP w Lublinie[163]. 10 lutego zaprezentowali singiel „Dziewczyny dzisiaj z byle kim nie tańczą”, którym zwiastowali nowy album z premierowymi nagraniami[163]. Jeszcze przed wydaniem płyty zagrali m.in. dwa koncerty z Orkiestrą Symfoników Gdańskich[163] oraz gościli w charakterze jurorów w jednym z odcinków programu Szansa na sukces[164]. 20 czerwca wydali album pt. Maraton, zawierający głównie piosenki autorstwa Borysewicza i Panasewicza[164]. Dzień po premierze zagrali pierwszy koncert z nowym materiałem w klubie Park[165], w kolejnych miesiącach zagrali jeszcze kilkanaście koncertów, m.in. na darmowej imprezie charytatywnej w Bytomiu i na widowisku organizowanym przez TVP2 i Radio Zet w Łodzi, wystąpili też w Sztokholmie dla szwedzkiej Polonii[166]. Pozostałymi singlami promującymi płytę były utwory „Z dachu”[165] i „Mój świat bez ciebie”. Za sprzedaż Maratonu otrzymali złotą płytę, sam album dotarł do pierwszego miejsca Oficjalnej Listy Sprzedaży w Polsce[165]. Rok 2011 zakończyli koncertem z Orkiestrą Symfoników Gdańskich w Hali Stulecia we Wrocławiu[167].
Trzecia dekada (2012–2015)
8 stycznia 2012 rozpoczęli sezon koncertowy występem podczas finału WOŚP we Wrocławiu[167]. 30 marca w katowickim Spodku zagrali urodzinowy koncert z okazji 30-lecia zespołu[168], który został zarejestrowany i wydany 2 października 2012 na albumie pt. Lady Pank symfonicznie, nagranym z Orkiestrą Symfoników Gdańskich i zawierającym 20 przebojów Lady Pank w rockowo-klasycznych aranżacjach oraz premierową piosenkę „Chłopak z mokrą głową” autorstwa Borysewicza i Panasewicza[169]. Jeszcze przed premierą płyty, 17 kwietnia 2012 basista Krzysztof Kieliszkiewicz wydał swój solowy album pt. Dziecko szczęścia, nad którym współpracował m.in. z Anią Dąbrowską, Marcinem Rozynkiem i Anią Rusowicz[170]. Z okazji 30-lecia Lady Pank muzycy odbyli trasę koncertową po całej Polsce, w której towarzyszyli im Symfonicy Gdańscy[171]; tylko w maju zagrali 22 koncerty w Polsce, w tym m.in. recital podczas festiwalu TOPtrendy 2012[172]. Za sprzedaż albumu Lady Pank symfonicznie odebrali w 2013 certyfikat platynowej płyty[173], płyta dotarła także do pierwszego miejsca notowania OLiS[174]. 31 grudnia wystąpili podczas koncertu sylwestrowego we Wrocławiu[174].
W styczniu 2013 wystąpili w Kole podczas finału WOŚP[174]. W 2014 wspólnie z raperem Peją wystąpili gościnnie w utworze „To nie koniec świata”, umieszczonym na albumie Bal maturalny Rozbójnika Alibaby[175]. Poza tym Panasewicz wydał solową płytę pt. Fotografie z kompozycjami Johna Portera. Album promowali trzema singlami: „Między nami nie ma już”, „Nie zamykaj okien” i „Autostradą...”, do którego nagrali teledysk w Krakowie z udziałem sobowtóra Panasewicza. Od 15 marca do 13 kwietnia 2014 odbywali ogólnopolską trasę akustyczną. 20 lutego 2015 Krzysztof Kieliszkiewicz wydał kolejny solowy album pt. Drapacz chmur[176]. 16 czerwca 2015 ukazał się kolejny album koncertowy Lady Pank pt. Akustycznie, który zrealizowali podczas kolejnej trasy koncertowej, odbywającej się od października 2014 do kwietnia 2015.
Obchody 35-lecia (2016–2019)
W 2016 zespół wyruszył w trasę z okazji 35-lecia. 15 kwietnia muzyc wydali album Miłość i władza, do którego teksty napisali Bogdan Olewicz i Wojciech Byrski. Płytę promowali singlem „Miłość”, do którego nakręcono teledysk z udziałem Olgi Bołądź. Utwór szybko zdobył popularność w sieci oraz na antenach radia RMF FM. Kolejnym singlem z płyty została „Władza”. W listopadzie ukazała się reedycja płyty Miłość i władza, wzbogacona o utwór „Sterowany”. Jeszcze tego samego roku muzycy wystąpili w ramach piątej edycji LuxFest w Poznaniu, gdzie zarejestrowali materiał na kolejną zapowiedzianą płytę DVD[177]. W 2017 rozpoczęli trasę akustyczną pod szyldem 35 lat – Akustycznie. Na Listę przebojów Programu Trzeciego trafił również kolejny singiel z albumu Miłość i władza – „Trochę niepamięci”. 10 listopada wydali świąteczny album pt. Zimowe Graffiti 2, który promowali singlami: „Otuleni”[178], „Rodzice”[179] oraz „Hej Hosanna”[180].
W 2018 zaprezentowali projekt pod hasłem LP1, a z racji jubileuszu 35-lecia debiutanckiej płyty wydali jej remake, na którym przeboje „Mniej niż zero”, „Kryzysowa narzeczona”, „Fabryka małp”, „Vademecum skauta” czy „Zamki na piasku” zaśpiewali zaproszeni przez Lady Pank goście: Grzegorz Markowski, Tomasz Organek, Krzysztof Zalewski, Kasia Kowalska, Piotr Rogucki, Maciej Maleńczuk oraz Katarzyna Nosowska. Materiał został wzbogacony o trzy piosenki: „Mała Lady Punk”, „Tańcz, głupia, tańcz” i „Minus 10 w Rio”. Premiera albumu odbyła się 15 czerwca 2018[181]. 14 sierpnia 2018 zespół wystąpił w ramach festiwalu Top of the Top Sopot Festival, wykonując krótki recital oparty o materiał z płyty LP1. Gościnnie z grupą wystąpili Tomasz Organek, Maciej Maleńczuk, Kasia Kowalska oraz Małgorzata Ostrowska, która wykonała z nimi utwór „Krakowski spleen” w hołdzie zmarłej kilka tygodni wcześniej Korze[182]. 9 października 2018 muzycy wyruszyli w trasę promocyjną projektu LP1, którą rozpoczęli koncertem w Zielonej Górze. Z zespołem na jednej scenie gościnnie wystąpili: Wojtek Olszak (instrumenty klawiszowe), Marcin Nowakowski (saksofon) oraz Krzysztof Zalewski (wokal w utworze „Fabryka Małp”)[183]. 16 listopada podczas koncertu w Warszawskim klubie Stodoła odebrali złotą płytę za album LP1[184].
W drugiej połowie marca 2019 wyruszyli w tournée po USA[185]. 21 marca podczas pobytu w Chicago byli gośćmi dnia w Telewizji Polvision, a w trakcie trwania konferencji z zespołem Borysewicz zapowiedział nową płytę studyjną Lady Pank[186]. 22 marca wydali singiel „Niepoprawni”, którym promowali album kompilacyjny pt. Ballady[187]. 27 października wystąpili podczas 11. edycji Festiwalu Soundedit[188]. Przed występem Borysewicz został uhonorowany statuetką „Człowieka ze Złotym Uchem”[189]. Po udziale na festiwalu muzycy zapowiedzieli cykl koncertów z piosenkami do filmu rysunkowego O dwóch takich, co ukradli księżyc, do którego Borysewicz i Panasewicz stworzyli ścieżkę dźwiękową. Koncerty połączone były z projekcją bajki autorstwa Kornela Makuszyńskiego.
Zespół w czasach pandemii i 40-lecie działalności (od 2020)
W marcu 2020 wyruszyli w kolejną trasę koncertową The best of, która została przerwana z powodu pandemii COVID-19, a znaczną część koncertów przełożono na inny termin. W drugiej połowie 2020 wrócili do koncertowania, dając cykl występów w ramach trasy wakacyjnej o nazwie „Strach się bać”[190]. Zaraz potem wypuścili singla „Ameryka”, którym zwiastowali premierowy album pt. LP40, powiązany z 40-leciem pracy artystycznej Lady Pank[191].
7 stycznia 2021 grupa wydała „Pokolenia”, drugi singiel zwiastujący album LP40[192]. Trzeci z nich, „Drzewa”, ukazał się 19 lutego, do utworu powstał również teledysk poruszający problem depresji w czasach pandemii COVID-19[193][194]. Premiera albumu miała miejsce 12 marca 2021[195]. Dzień później w Klubie Stodoła odbył się koncert zespołu oparty o materiał z płyty LP40[196]. 4 czerwca zespół zaprezentował teledysk do utworu „Karton”[197], a następnie wypuścił kolejny singiel z albumu – „Zostań ze mną”[198].
Charakterystyka muzyczna
W początkowych latach działalności Lady Pank muzycy często poruszali w tekstach swoich piosenek temat realiów życia w PRL[199][200], czasem posuwali się też do ironii[12] i aluzji do PRL-owskiej codzienności[201]. W ich późniejszych piosenkach nawiązywali do realiów minionych lat[202]. Poza tym w utworach Lady Pank często przewija się temat miłości[83][94][98] i bieżącej polityki[83][203][165]. W tekstach Mogielnickiego często pojawiają się nawiązania do światowych ikon muzyki popularnej i rockowej (m.in. do Boney M. w „Tańcz, głupia, tańcz”, Bruce’a Springsteena w „Made in Homo” czy Simply Red w „Dobrej konstelacji”)[204].
Na początku lat 80. muzyka zespołu oscylowała wokół rozwijającego się wówczas stylu nowej fali[4]. Na debiutanckim albumie słychać wyraźne inspiracje zespołu twórczością zespołów The Police i The Rolling Stones[19]. Na Ohydzie umieścili utwory bogato zaaranżowane i bardziej urozmaicone instrumentalnie od tych z debiutanckiego albumu[26], a krażek zawierał m.in. sekcję dętą[201]. W tym czasie zaczęli ostrzej grać na koncertach, a w ich brzmieniu można było usłyszeć elementy hard rocka[30]. Po powrocie na scenę w 1986 na dobre wprowadzili do swoich utworów instrumenty klawiszowe[68][199]. Pod koniec lat 80. zaczęli grać muzykę stylizowaną na amerykańskiego rocka[199], co zapoczątkowali albumem pt. Tacy sami, na którym odeszli od stylu inspirowanego twórczością grupy The Police, a partie perkusji zastąpili syntezatorami, którymi wzmocniono także brzmienia gitary basowej[66]. Na płycie umieścili także elementy rapu[66]. Album Zawsze tak – gdzie ty (1990) uchodzi za zwrot zespołu ku cięższym brzmieniom[83]. Na wydanej w 1994 płycie pt. Na Na zrezygnowali z syntetycznych brzmień na rzecz silniejszych partii gitarowych i bogatej sekcji rytmicznej[93]. W 1997 zaczęli grać na koncertach swoje piosenki w odświeżonej, transowo-dance’owej wersji, które następnie umieścili też na albumie pt. W transie[104]. Albumem Teraz Lady Pank (2004) powrócili brzmieniami do początków swojej działalności[205]. Na albumie Strach się bać pojawił się m.in. utwór „Leprechaun” zawierający elementy muzyki irlandzkiej[204]. W latach 2008 zaczęli grać koncerty z Orkiestrą Gdańskich Symfoników, na których zaprezentowali swoje przeboje w symfonicznych aranżacjach[149]. Na płycie Maraton (2011) powrócili do brzmień znanym słuchaczom m.in. z albumu Tacy sami[164], a także zawarli m.in. utwór „Freedom Time”, kojarzący się z twórczością Pink Floyd i U2[165], oraz piosenkę „Życie jak maraton” w stylu reggae[167].
Przez prasę i fanów często bywają określani mianem „polskich Rolling Stonesów” ze względu m.in. na styl muzyczny i wizerunek sceniczny, oprawy koncertów, ale też imprezowy tryb życia[17][206].
Muzycy
Obecny skład zespołu
- Jan Borysewicz – gitara solowa, śpiew (1981-1986, 1987-1991, od 1994)
- Janusz Panasewicz – śpiew (1982-1986, 1987-1991, od 1994)
- Kuba Jabłoński – perkusja (od 1994)
- Krzysztof Kieliszkiewicz – gitara basowa (od 1994)
Muzycy towarzyszący
- Michał Sitarski – gitara elektryczna, stały sideman (od 2001)
- Wojtek Olszak – instrumenty klawiszowe (1994, od 2007 roku z przerwami)
- Marcin Nowakowski – saksofon (od 2016)
Byli członkowie zespołu
- Andrzej Dylewski – perkusja (1981, 1985–1987)
- Wojciech Bruślik – gitara basowa (1981)
- Andrzej Polak – perkusja (1981–1982)
- Paweł Mielczarek – gitara basowa (1981–1982)
- Edmund Stasiak – gitara (1981–1986, 1987–1988)
- Paweł Mścisławski – gitara basowa (1982–1986, 1987–1988)
- Jarosław Szlagowski – perkusja (1982–1985, 1989-1991)
- Wiesław Gola – perkusja (1987–1989)
- Robert Jaszewski – gitara basowa (1989)
- Bogdan Kowalewski – gitara basowa (1989-1990)
- Piotr Urbanek – gitara basowa (1990-1991)
- Kostek Joriadis – instrumenty klawiszowe (1990–1991)
- Andrzej Łabędzki – gitara (1994–2001)
Dawni muzycy towarzyszący
- Jerzy Suchocki – instrumenty klawiszowe (1986–1989)[207]
- Mariusz „Georgia” Pieczara – śpiew, gitara akustyczna (2003–2008, 2011)[208]
- Piotr Winnicki – gitara (2006–2009)
- Piotr Nowosiński – gitara, zastępstwo na koncertach (2009–2015)[209]
Oś czasu
Wpływ na popkulturę
Tekst piosenki „Coś się pokręciło” Wiesława Tupaczewskiego z Kabaretu OT.TO składa się z fragmentów piosenek Lady Pank[210][211].
W 2004 premierę miał film Magdaleny Piekorz Pręgi, którego jeden z bohaterów jest fanem Lady Pank i zasłuchuje się w piosenkach zespołu[212]. Również w 2004 fraza „Lady Pank” znalazła się na 10. miejscu w kategorii najpopularniejszych wykonawców polskich w opublikowanym przez Google Zeitgeist rankingu najczęściej wyszukiwanych haseł w polskim Internecie[213].
1 marca 2008 nadawanie rozpoczęło radio „RMF Lady Pank”, dostępne w serwisie internetowym RMFon.pl, co uczyniło zespół pierwszym polskim wykonawcą, który doczekał się kanału radiowego w pełni poświęconego jego twórczości[214].
Dyskografia
- Osobny artykuł:
Uwagi
- ↑ W rzeczywistości był to czwarty koncert grupy, po koncertach w Poznaniu (Rock Arena), Świnoujściu i Warszawie (klub Akcent). W tym składzie zespół zagrał jeszcze piąty koncert w Jaśle.
Przypisy
- ↑ Lady Pank – Historia [online] [dostęp 2020-05-24] .
- ↑ Lady Pank Discography [online], discogs.com [dostęp 2019-05-30] (ang.).
- ↑ Lady Pank – Nasza Reputacja [online], discogs.com (ang.).
- ↑ a b c Lady Pank – Lady Pank [online], discogs.com [dostęp 2011-05-22] (ang.).
- ↑ a b c Grzesiek 2013 ↓, s. 24-25
- ↑ a b c Grzesiek 2013 ↓, s. 26-27
- ↑ a b c Grzesiek 2013 ↓, s. 28-29
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 34.
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 30, 40.
- ↑ a b Grzesiek 2013 ↓, s. 41
- ↑ a b c d Grzesiek 2013 ↓, s. 42-43
- ↑ a b c d e Grzesiek 2013 ↓, s. 52–53
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 36.
- ↑ a b c d e f g h i Maciej Lipski: Gwiazdy polskiej muzyki lat 80. Lady Pank vol 1. Warszawa: Dziennik, 2007. ISBN 978-83-60717-90-5.
- ↑ a b c Grzesiek 2013 ↓, s. 78
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 82.
- ↑ a b Grzesiek 2013 ↓, s. 81
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 58–59
- ↑ a b Grzesiek 2013 ↓, s. 65–66
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 72.
- ↑ a b c d e f g h i j k l LP3 – Statystyki dla wykonawcy Lady Pank. lp3.pl. [dostęp 2012-09-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-05)]. (pol.).
- ↑ Chcemy być sobą wreszcie. W: Historia PRL Wielka Kolekcja 1944–1989 tom 21 1982–1983. Warszawa: Dziennik, 2009, s. 32–35. ISBN 978-83-7558-527-8.
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 89–90.
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 101.
- ↑ Grzesiek 2013 ↓.
- ↑ a b Grzesiek 2013 ↓, s. 102
- ↑ a b Grzesiek 2013 ↓, s. 92
- ↑ a b Grzesiek 2013 ↓, s. 113
- ↑ a b Grzesiek 2013 ↓, s. 116
- ↑ a b Grzesiek 2013 ↓, s. 120–121
- ↑ a b Grzesiek 2013 ↓, s. 118
- ↑ a b Grzesiek 2013 ↓, s. 122
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 128.
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 131.
- ↑ a b c
- ↑ Składanka: Sztuka Latania – EPKA. Studio Czarnej Płyty [online], epka.sklep.pl [dostęp 2019-08-06] .
- ↑ a b Grzesiek 2013 ↓, s. 134–135
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 138–140.
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 152.
- ↑ a b Grzesiek 2013 ↓, s. 141–143
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 147.
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 148.
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 158.
- ↑ a b Grzesiek 2013 ↓, s. 160–161
- ↑ Grzesiek 0213 ↓, s. 162–163.
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 166.
- ↑ Lady Pank – Tańcz głupia tańcz, Sopot 1985. pl.youtube.com. [dostęp 2013-02-02]. (pol.).
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 168.
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 170–171.
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 174–175.
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 176–177.
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 182.
- ↑ a b Grzesiek 2013 ↓, s. 184
- ↑ a b Grzesiek 2013 ↓, s. 180–181
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 192.
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 194.
- ↑ a b Grzesiek 2013 ↓, s. 196–197
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 200–201.
- ↑ a b Grzesiek 2013 ↓, s. 208
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 224.
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 226.
- ↑ a b Grzesiek 2013 ↓, s. 236–237
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 233–234.
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 238.
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 243.
- ↑ a b c Grzesiek 2013 ↓, s. 266–269
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 245.
- ↑ a b c d Grzesiek 2013 ↓, s. 247–250
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 247
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 252.
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 254.
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 256–257.
- ↑ a b Grzesiek 2013 ↓, s. 258–259
- ↑ a b Grzesiek 2013 ↓, s. 261
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 263.
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 266
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 273.
- ↑ a b Grzesiek 2013 ↓, s. 277
- ↑ a b Grzesiek 2013 ↓, s. 280
- ↑ a b c d e f Grzesiek 2013 ↓, s. 282–283
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 279.
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 289.
- ↑ a b c d e Grzesiek 2013 ↓, s. 286–287
- ↑ a b Grzesiek 2013 ↓, s. 284–285
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 291.
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 292.
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 292–294.
- ↑ a b Grzesiek 2013 ↓, s. 297
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 301–305.
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 309.
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 311.
- ↑ a b Grzesiek 2013 ↓, s. 312–313
- ↑ a b Grzesiek 2013 ↓, s. 314
- ↑ a b c Grzesiek 2013 ↓, s. 316–319
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 320–321.
- ↑ a b c Grzesiek 2013 ↓, s. 322–325
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 326.
- ↑ a b c d e Grzesiek 2013 ↓, s. 328–329
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 331.
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 333.
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 334.
- ↑ a b Grzesiek 2013 ↓, s. 339–341
- ↑ a b Grzesiek 2013 ↓, s. 344–345
- ↑ a b Grzesiek 2013 ↓, s. 342
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 347.
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 348–352.
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 360.
- ↑ a b Grzesiek 2013 ↓, s. 363
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 364–365.
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 365–366.
- ↑ a b c d e Grzesiek 2013 ↓, s. 366–367
- ↑ a b Grzesiek 2013 ↓, s. 372–375
- ↑ a b c Grzesiek 2013 ↓, s. 378–379
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 384.
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 380–382.
- ↑ Start MTV Classic. wirtualnemedia.pl, 2002-07-01. [dostęp 2021-08-21]. (pol.).
- ↑ a b Grzesiek 2013 ↓, s. 388–389
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 384–385.
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 386–387.
- ↑ a b c Grzesiek 2013 ↓, s. 390–391
- ↑ a b c Grzesiek 2013 ↓, s. 392–394
- ↑ Muzyczne wydarzenie w Polsacie. wirtualnemedia.pl, 2004-04-16. [dostęp 2021-08-21]. (pol.).
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 399.
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 396–399.
- ↑ a b c Grzesiek 2013 ↓, s. 406
- ↑ masz: Eska Music Awards 2005. wirtualnemedia.pl, 2005-03-16. [dostęp 2021-08-21]. (pol.).
- ↑ a b c d Grzesiek 2013 ↓, s. 408–409
- ↑ masz: https://www.wirtualnemedia.pl/artykul/rusza-festiwal-sopot-toptrendy-2005. wirtualnemedia.pl, 2005-06-24. [dostęp 2021-08-21]. (pol.).
- ↑ masz: TVP ujawnia kulisy festiwalu w Sopocie. wirtualnemedia.pl, 2005-07-20. [dostęp 2021-08-21]. (pol.).
- ↑ a b Grzesiek 2013 ↓, s. 412–413
- ↑ łk: Lato w Antyradiu. wirtualnemedia.pl, 2006-07-03. [dostęp 2021-08-21]. (pol.).
- ↑ kk: Łódź Stok Harnaś Festiwal. wirtualnemedia.pl, 2006-07-27. [dostęp 2021-08-21]. (pol.).
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 414–415.
- ↑ masz: RMF rozpoczyna współpracę z Wirtualną Polską. wirtualnemedia.pl, 2006-11-10. [dostęp 2021-08-21]. (pol.).
- ↑ a b Grzesiek 2013 ↓, s. 416–417
- ↑ a b c Grzesiek 2013 ↓, s. 419
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 423.
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 427
- ↑ a b Grzesiek 2013 ↓, s. 428–429
- ↑ pp: Coraz mniej widzów wybiera Opole. wirtualnemedia.pl, 2007-06-19. [dostęp 2021-08-21]. (pol.).
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 431.
- ↑ łk: Będzie letnia trasa koncertowa RMF. wirtualnemedia.pl, 2007-06-19. [dostęp 2021-08-21]. (pol.).
- ↑ Enrique Iglesias gwiazdą TVN. wirtualnemedia.pl, 2007-06-29. [dostęp 2021-08-21]. (pol.).
- ↑ ks: Małysz lepszy do Koncertu Gwiazd. wirtualnemedia.pl, 2007-08-28. [dostęp 2021-08-21]. (pol.).
- ↑ kk: Złote Dzioby Radia Wawa 2007 - nominacje. wirtualnemedia.pl, 2007-10-15. [dostęp 2021-08-21]. (pol.).
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 432–433.
- ↑ ks: Telewizyjna wojna sylwestrowa. wirtualnemedia.pl, 2007-12-31. [dostęp 2021-08-21]. (pol.).
- ↑ a b Grzesiek 2013 ↓, s. 434–435
- ↑ a b c Grzesiek 2013 ↓, s. 442–443
- ↑ tw: TVP1: rusza plebiscyt muzyczny Superjedynki 2008. wirtualnemedia.pl, 2008-04-25. [dostęp 2021-08-21]. (pol.).
- ↑ łk: Letnia trasa koncertowa RMF FM. wirtualnemedia.pl, 2008-06-18. [dostęp 2021-08-21]. (pol.).
- ↑ pp: Dwójka pokaże polski megakoncert PKO BP z Londynu. wirtualnemedia.pl, 2008-05-16. [dostęp 2021-08-21]. (pol.).
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 444–446.
- ↑ ks: Sylwester w TV: kolejny pojedynek TVP2 i Polsatu. wirtualnemedia.pl, 2008-12-31. [dostęp 2021-08-21]. (pol.).
- ↑ a b Grzesiek 2013 ↓, s. 458–459
- ↑ a b c Grzesiek 2013 ↓, s. 449–451
- ↑ https://muzyka.interia.pl/zdjecia/zdjecieamp,iId,1669178,iAId,137905
- ↑ ks: Rusza 'Lato Przebojów Radia Zet i tygodnika Gala'. wirtualnemedia.pl, 2009-06-25. [dostęp 2021-08-21]. (pol.).
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 452.
- ↑ https://warszawa.naszemiasto.pl/sylwester-2009-na-pl-konstytucji-w-stylu-moonwalk/ar/c13-2980206
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 454.
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 461.
- ↑ a b c Grzesiek 2013 ↓, s. 462-463
- ↑ a b c Grzesiek 2013 ↓, s. 464-465
- ↑ a b c d e Grzesiek 2013 ↓, s. 468–469
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 472–473.
- ↑ a b c Grzesiek 2013 ↓, s. 474—475 Błąd w przypisach: Nieprawidłowy znacznik
<ref>
; nazwę „:108” zdefiniowano więcej niż raz z różną zawartościąBŁĄD PRZYPISÓW - ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 476.
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 480–481.
- ↑ Dziecko szczęścia – Kielich-Kieliszkiewicz Krzysztof. empik.com. [dostęp 2013-02-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-20)]. (pol.).
- ↑ Koncert „Lady Pank Symfonicznie” w katowickim Spodku (ZDJĘCIA, FILM). katowice.naszemiasto.pl, 2012-03-30. [dostęp 2012-05-21]. (pol.).
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 478.
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 483.
- ↑ a b c Grzesiek 2013 ↓, s. 484–485
- ↑ CGM.pl: Peja i Lady Pank w nowym singlu Rozbójnika Alibaby. cgm.pl. [dostęp 2014-11-12]. (pol.).
- ↑ Drapacz chmur [online], empik.com [dostęp 2019-02-17] [zarchiwizowane z adresu 2019-02-18] (pol.).
- ↑ Wyspa.fm, Wyspa.fm – Migawka z LuxFestu vol. 5 – część III: Lady Pank [online], wyspa.fm [dostęp 2019-05-20] (pol.).
- ↑ Lady Pank powraca! Premiera piosenki „Otuleni” już dziś w RMF FM [online], RMF FM [dostęp 2018-12-25] (pol.).
- ↑ MUZOTAKT.pl, Mateusz Damięcki zapomina o rodzinie w klipie Lady Pank [online], Portal muzyczny – filmy, gwiazdy, muzyka, teledyski, koncerty, mp3, 12 grudnia 2017 [dostęp 2018-12-25] (pol.).
- ↑ Lady Pank przypomina o drugim „Zimowym Graffiti”. Zobacz lyric video do „Hej Hosanna” [online], muzyka.dziennik.pl [dostęp 2018-12-25] .
- ↑ LP1 – Lady Pank. muzyka.wp.pl. [dostęp 2018-05-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-23)]. (pol.).
- ↑ Oskar Netkowski , Hołd dla Kory podczas festiwalu w Sopocie Top of the Top 2018. Łzy i wzruszenie. Wróciły wspomnienia, „gwiazdy.wp.pl”, 14 sierpnia 2018 [dostęp 2018-08-15] (pol.).
- ↑ Lady Pank [online], eBilet.pl [dostęp 2018-10-10] (pol.).
- ↑ Kasia Skrzyńska , [FOTORELACJA] Lady Pank w Stodole 16.11.2018 [online], Muzykoholicy.com, 18 listopada 2018 [dostęp 2018-12-05] [zarchiwizowane z adresu 2018-12-06] (pol.).
- ↑ Oficjalna strona zespołu LADY PANK » KONCERTY [online], Oficjalna strona zespołu LADY PANK [dostęp 2019-03-24] (pol.).
- ↑ Gosc Dnia 2019 03 21 Lady Pank. TelewizjaPolvision 2019-03-21. [dostęp 2019-03-22].
- ↑ Teraz Rock , Lady Pank zaprezentował nowy utwór. Posłuchaj singla „Niepoprawni” [AUDIO] – Teraz Muzyka [online], terazmuzyka.pl [dostęp 2019-03-22] [zarchiwizowane z adresu 2019-03-22] (pol.).
- ↑ Stary Maneż , Lady Pank „O dwóch takich co ukradli księżyc” [online], eBilet.pl [dostęp 2020-03-05] (pol.).
- ↑ Soundedit '19 – Wszystko się może zdarzyć [online], soundedit.pl, 23 sierpnia 2019 [dostęp 2019-10-19] (pol.).
- ↑ Oficjalna strona zespołu LADY PANK » LADY PANK // STRACH SIĘ BAĆ 2020 // [online], Oficjalna strona zespołu LADY PANK [dostęp 2020-07-12] (pol.).
- ↑ Serwacy, Nocna Zmiana Rocka 5.11.2020 - Jan Borysewicz [online], Radio Radom 87,7 FM - Moc Miasta, 23 listopada 2020 [dostęp 2021-01-01] (pol.).
- ↑ Lady Pank opublikowali drugą zapowiedź nowej płyty. Posłuchaj utworu „Pokolenia”! [online], Teraz Muzyka [dostęp 2021-01-07] .
- ↑ Lady Pank "Drzewa". Singiel zapowiada jubileuszowy album zespołu [online], RMF FM [dostęp 2021-02-20] (pol.).
- ↑ Depresja w "Drzewach". Lady Pank w nowym teledysku porusza ważny problem [online], gazetapl [dostęp 2021-02-20] (pol.).
- ↑ Lady Pank. Album „LP40” właśnie został opublikowany [AUDIO] [online], Teraz Muzyka [dostęp 2021-03-12] .
- ↑ Stodola pl-More, Lady Pank - LP 40 w Klub Stodoła (Warszawa) [online], www.stodola.pl [dostęp 2021-07-14] (pol.).
- ↑ Lady Pank - Karton - Muzyka w Interia.pl [online], muzyka.interia.pl [dostęp 2021-07-14] .
- ↑ Lady Pank – „Zostań ze mną”. Czwartkowa premiera w Radiu ZET - Radio ZET, www.radiozet.pl, 1623 [dostęp 2021-07-14] (pol.).
- ↑ a b c Grzesiek 2013 ↓, s. 8
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 70–71.
- ↑ a b Grzesiek 2013 ↓, s. 105
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 220.
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 330, 420–421.
- ↑ a b Grzesiek 2013 ↓, s. 424–425
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 400.
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 84.
- ↑ Jerzy Suchocki | Biografia | Archiwum Polskiego Rocka 1961 – 2018 [online], Jerzy Suchocki | Biografia | Archiwum Polskiego Rocka 1961 – 2018 [dostęp 2018-10-10] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-10] (pol.).
- ↑ Mariusz Pieczara „Georgia” | Archiwum Polskiego Rocka 1961 – 2018 [online], Mariusz Pieczara [dostęp 2018-10-10] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-11] (pol.).
- ↑ Lady Pank. Biografia nieautoryzowana – czy warto kupić książkę o zespole Jana Borysewicza? GALERIA [online], mowimyjak.se.pl .
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 117.
- ↑ https://www.kabaretotto.eu/Piosenki/Piosenki.html
- ↑ Grzesiek 2013 ↓, s. 403.
- ↑ Czego szukaliśmy w Sieci w 2004 roku. wirtualnemedia.pl, 2004-12-23. [dostęp 2021-08-21]. (pol.).
- ↑ łk: Lady Pank i Depeche Mode w projekcie RMF FM. wirtualnemedia.pl, 2008-02-26. [dostęp 2021-08-21]. (pol.).
<ref>
o nazwie „CITEREFGrzesiek2013132–133”, zdefiniowany w <references>
, nie był użyty wcześniej w treści.Bibliografia
- Michał Grzesiek: Lady Pank. Biografia nieautoryzowana. Bukowy Las, 2013.