4 Batalion Saperów (1939)

4 Batalion Saperów
baon saperów typ II b nr 4
	Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1939
Rozformowanie	1939
	Dowódcy
Pierwszy	mjr Teofil Piotr Boniecki
	Działania zbrojne
	kampania wrześniowa; bitwa nad Bzurą (9–18 IX 1939)
	Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych	wojsko
Rodzaj wojsk	saperzy
Podległość	4 Dywizja Piechoty

4 Batalion Saperów (4 bsap) – oddział saperów Wojska Polskiego II RP.

Baon saperów typ II b nr 4 nie istniał w organizacji pokojowej Wojska Polskiego. Był jednostką mobilizowaną zgodnie z planem „W”, w mobilizacji niejawnej (alarmowej), w grupie jednostek oznaczonych kolorem niebieskim. Jednostką mobilizującą był 8 batalion saperów w Toruniu. Batalion był organicznym oddziałem saperów 4 Dywizji Piechoty^[1].

Historia baonu

W drugiej dekadzie kwietnia 1939 roku 8 bsap powołał rezerwistów na 10 tygodniowe ćwiczenia, z których między innymi została zmobilizowana 2. kompania. Jednocześnie zorganizowano szkieletowe dowództwo batalionu^[2]^[3]. Po zakończeniu mobilizacji 2. kompania została skierowana do rejonu Brodnica–Zbiczno, gdzie wykonywała umocnienia polowe (budowa schronów dla ckm, tam zalewowych i itp)^[4]. 27 sierpnia kompania kwaterowała w Szczepankach^[5].

23 sierpnia 1939 roku została zarządzona mobilizacja jednostek kolorowych na terenie Okręgu Korpusu Nr VIII. Początek mobilizacji został wyznaczony na godzinę 6.00 następnego dnia^[6]. Zarządzenie obejmowało również mobilizację baonu saperów typ II b nr 4. Batalion miał być sformowany w ciągu 44 godzin^[1]^[7].

Struktura i obsada etatowa

Obsada personalna we wrześniu 1939^[8]:

Dowództwo baonu

dowódca baonu – mjr sap. Teofil Piotr Boniecki †21 IX 1939 Skierniewice^[9]
zastępca dowódcy baonu – kpt. sap. inż. Aleksander Konarzewski^[10]
adiutant – ppor. Arendt^[4] ? ppor. rez. sap. Leonard Arndt^[11]
oficer gospodarczy – ppor. Strecker^[4]

1 kompania saperów

dowódca kompanii – por. Stefan Czarnocki
dowódca plutonu – ppor. Kowalski^[4] ? ppor. rez. sap. Franciszek Kowalski^[12]^[13]

2 kompania saperów

dowódca kompanii – por. sap. Wilhelm Arnold Krause^[4]
dowódca I plutonu – ppor. rez. sap. Witold Śliwiński^[14]
dowódca II plutonu – ppor. sap. Władysław Łopacki^[4]
dowódca III plutonu – ppor. sap. Jan Rutkowski^[4]

kompania zmotoryzowana

dowódca kompanii – por. sap. Tadeusz Józef Timler^[5]^[15]
dowódca plutonu – ppor. rez. sap. Witold Goździalski^[5]^[16]
dowódca plutonu – ppor. rez. sap. Edmund Jungermann^[17]^[18]^[19]

kolumna saperska

dowódca kolumny – ppor. Mieczysław Motz^[4]^[20]
zastępca dowódcy kolumny – chor. Leon Fortunko^[4]

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 420.
↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. CXXXIX.
↑ Śliwiński 1945 ↓, s. 1 autor relacji został powołany 17 kwietnia, a zwolniony 24 czerwca.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Śliwiński 1945 ↓, s. 1.
↑ ^a ^b ^c Śliwiński 1945 ↓, s. 2.
↑ Zarzycki 1995 ↓, s. 218.
↑ Śliwiński 1945 ↓, s. 2 autor relacji został ponownie powołany do 8 bsap 24 sierpnia.
↑ Cutter 2003 ↓, s. 313.
↑ Straty ↓.
↑ Straty ↓, Kpt. sap. inż. Aleksander Konarzewski ur. 26 grudnia 1903 roku w Harniszkach lub Warniszkach na Litwie, jeniec Oflagów: V A, II B, IV B i II D.
↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 685.
↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 685, ppor. rez. sap. Franciszek Kowalski ur. 25 maja 1902 roku.
↑ Straty ↓, Franciszek Kowalski ur. 25 maja 1902 roku był więźniem KL Stutthof.
↑ Śliwiński 1945 ↓, s. 1, autor relacji 5 grudnia 1945 roku pełnił służbę w Polskim Skrzydle Saperskim – 17 Kompanii Saperów na stanowisku dowódcy plutonu budownictwa.
↑ Straty ↓, Porucznik Timler był jeńcem Oflagu II C Woldenberg.
↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 684, ppor. rez. sap. Witold Goździalski ur. 24 września 1905 roku.
↑ Śliwiński 1945 ↓, s. 2 w relacji autora występuje jako „Edmund Jungerman”.
↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 172, 684, ppor. rez. sap. Edmund Jungermann ur. 22 czerwca 1906 roku.
↑ Straty ↓, Edmund Jungermann urodził się w Berlinie, w rodzinie Richarda i matki z domu Kubsz. 28 września 1939 roku w Warszawie dostał się do niewoli niemieckiej. Był osadzony w Oflagach: II A, XI A i II B.
↑ Straty ↓, Ppor. Mieczysław Motz był jeńcem Oflagu II C Woldenberg.

Bibliografia

Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1934. [dostęp 2016-06-11].
Witold Śliwiński: Relacja z przebiegu działań wojennych 1939 roku. [w:] B.I.31h [on-line]. IPMS, 1945-12-05. [dostęp 2019-12-24].
Zdzisław Józef Cutter: Polskie wojska saperskie w 1939 r. : organizacja, wyposażenie, mobilizacja i działania wojenne. Częstochowa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, 2003. ISBN 83-7098-834-2.
Zdzisław Józef Cutter: Saperzy II Rzeczypospolitej. Warszawa [etc.]: Pat, 2005. ISBN 83-921881-3-6.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
Piotr Zarzycki: Plan mobilizacyjny „W”. Wykaz oddziałów mobilizowanych na wypadek wojny. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1995. ISBN 83-85621-87-3.
Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2018-01-05].

[CITEREFRybkaStepan2010420-1] Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 420.

[CITEREFRybkaStepan2010CXXXIX-2] Rybka i Stepan 2010 ↓, s. CXXXIX.

[CITEREFŚliwiński19451_autor_relacji_został_powołany_17_kwietnia,_a_zwolniony_24_czerwca-3] Śliwiński 1945 ↓, s. 1 autor relacji został powołany 17 kwietnia, a zwolniony 24 czerwca.

[CITEREFŚliwiński19451-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Śliwiński 1945 ↓, s. 1.

[CITEREFŚliwiński19452-5] Śliwiński 1945 ↓, s. 2.

[CITEREFZarzycki1995218-6] Zarzycki 1995 ↓, s. 218.

[CITEREFŚliwiński19452_autor_relacji_został_ponownie_powołany_do_8_bsap_24_sierpnia-7] Śliwiński 1945 ↓, s. 2 autor relacji został ponownie powołany do 8 bsap 24 sierpnia.

[CITEREFCutter2003313-8] Cutter 2003 ↓, s. 313.

[CITEREFStraty-9] Straty ↓.

[CITEREFStratyKpt._sap._inż._Aleksander_Konarzewski_ur._26_grudnia_1903_roku_w_Harniszkach_lub_Warniszkach_na_Litwie,_jeniec_Oflagów:_V_A,_II_B,_IV_B_i_II_D-10] Straty ↓, Kpt. sap. inż. Aleksander Konarzewski ur. 26 grudnia 1903 roku w Harniszkach lub Warniszkach na Litwie, jeniec Oflagów: V A, II B, IV B i II D.

[CITEREFRocznik_Oficerski_Rezerw1934685-11] Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 685.

[CITEREFRocznik_Oficerski_Rezerw1934685,_ppor._rez._sap._Franciszek_Kowalski_ur._25_maja_1902_roku-12] Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 685, ppor. rez. sap. Franciszek Kowalski ur. 25 maja 1902 roku.

[CITEREFStratyFranciszek_Kowalski_ur._25_maja_1902_roku_był_więźniem_[[Stutthof_(KL)|KL_Stutthof]]-13] Straty ↓, Franciszek Kowalski ur. 25 maja 1902 roku był więźniem KL Stutthof.

[CITEREFŚliwiński19451,_autor_relacji_5_grudnia_1945_roku_pełnił_służbę_w_Polskim_Skrzydle_Saperskim_–_[[7_Batalion_Saperów_(PSZ)|17_Kompanii_Saperów]]_na_stanowisku_dowódcy_plutonu_budownictwa-14] Śliwiński 1945 ↓, s. 1, autor relacji 5 grudnia 1945 roku pełnił służbę w Polskim Skrzydle Saperskim – 17 Kompanii Saperów na stanowisku dowódcy plutonu budownictwa.

[CITEREFStratyPorucznik_Timler_był_jeńcem_Oflagu_II_C_Woldenberg-15] Straty ↓, Porucznik Timler był jeńcem Oflagu II C Woldenberg.

[CITEREFRocznik_Oficerski_Rezerw1934684,_ppor._rez._sap._Witold_Goździalski_ur._24_września_1905_roku-16] Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 684, ppor. rez. sap. Witold Goździalski ur. 24 września 1905 roku.

[CITEREFŚliwiński19452_w_relacji_autora_występuje_jako_„Edmund_Jungerman”-17] Śliwiński 1945 ↓, s. 2 w relacji autora występuje jako „Edmund Jungerman”.

[CITEREFRocznik_Oficerski_Rezerw1934172,_684,_ppor._rez._sap._Edmund_Jungermann_ur._22_czerwca_1906_roku-18] Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 172, 684, ppor. rez. sap. Edmund Jungermann ur. 22 czerwca 1906 roku.

[CITEREFStratyEdmund_Jungermann_urodził_się_w_Berlinie,_w_rodzinie_Richarda_i_matki_z_domu_Kubsz._28_września_1939_roku_w_Warszawie_dostał_się_do_niewoli_niemieckiej._Był_osadzony_w_Oflagach:_II_A,_XI_A_i_II_B-19] Straty ↓, Edmund Jungermann urodził się w Berlinie, w rodzinie Richarda i matki z domu Kubsz. 28 września 1939 roku w Warszawie dostał się do niewoli niemieckiej. Był osadzony w Oflagach: II A, XI A i II B.

[CITEREFStratyPpor._Mieczysław_Motz_był_jeńcem_Oflagu_II_C_Woldenberg-20] Straty ↓, Ppor. Mieczysław Motz był jeńcem Oflagu II C Woldenberg.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

Instytucje centralne	Departament Inżynierii Departament Zaopatrzenia Inżynierii Szefostwo Saperów M.S.Wojsk. Dowództwo Saperów M.S.Wojsk. Inspektorat Saperów SG WP Naczelne Dowództwo Saperów
Szkolnictwo	Obóz Szkolny Saperów Główna Szkoła Artylerii i Inżynierii Oficerska Szkoła Inżynierii Centrum Wyszkolenia Saperów Szkoła Podchorążych Inżynierii Szkoła Podchorążych Saperów Wyższa Szkoła Inżynierii
Grupy saperów	1 2 3
Brygady saperów	1 2 3 4
Pułki saperów	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Bataliony saperów (1921-1929)	I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII XIII XIV XV XVI XVII XVIII XIX XX XXI XXII XXIII XXIV XXV XXVI XXVII XXVIII XXIX XXX
Bataliony saperów (1929-1939)	1 bsap Leg 2 bsap 3 bsap 4 bsap 5 bsap 6 bsap 7 bsap 8 bsap 9 bsap bchem belektr bmost bsiln baon szk. sap.
Bataliony saperów (1939)	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 38 43 46 47 48 49 50 53 55 56 60 61 65 71 81 90 bsap WBPanc-Mot 101 102
Kompanie saperów KOP (1931-1939)	„Czortków” „Grodno” „Hoszcza” „Stolin” „Stołpce” „Wilejka”
Szwadrony pionierów (1939)	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Ośrodki Zapasowe Saperów (1939)	OZSap. typ spec. nr 1 OZSap. nr 2 OZSap. nr 3 OZSap. nr 4 OZSap. MK nr 1 OZSap. MK nr 2

Rodowód	Polska Siła Zbrojna Armia Polska we Francji Armia Wielkopolska Legiony Polskie Samoobrona Litwy i Białorusi Wojsko Litwy Środkowej Wojsko Polskie na Wschodzie
Naczelne władze wojskowe	Naczelnik Państwa (1918–1922) Prezydent RP (1922–1939) Naczelne Dowództwo WP Ministerstwo Spraw Wojskowych Generalny Inspektorat Sił Zbrojnych Sztab Generalny (Główny) Kwatera Główna Naczelnego Wodza
Rodzaje sił zbrojnych	Wojsko Marynarka Wojenna
Formacje	Wojska Wartownicze i Etapowe (1919–1921) Korpus Ochrony Pogranicza (1924–1939) Obrona Narodowa (1937–1939)
Bronie	Piechota Kawaleria Artyleria Bronie pancerne (1937–1939) Lotnictwo Saperzy Wojska Kolejowe (do 1928) Wojska Samochodowe (do 1937) Tabory Żandarmeria
Służby	duszpasterska geograficzna intendentury inżynieryjno-saperska kolejowa remontu sprawiedliwości zdrowia weterynarii uzbrojenia lotnictwa żeglugi śródlądowej łączności etapowa jeniecka poborowa
WP w 1939	OdeB pokojowe Plan mob. „W” Mobilizacja OdeB wojenne Kampania wrześniowa Plan „Zachód” Plan „Wschód”
Inne	Bunt Żeligowskiego Centrum Wyszkolenia Sanitarnego Centrum Wyszkolenia Saperów Centrum Wyszkolenia Łączności Centrum Wyszkolenia Żandarmerii Centrum Wyższych Studiów Wojskowych Fundusz Obrony Narodowej Główny Urząd Zaopatrywania Armii Instytut Wojskowo-Techniczny Oddział II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego Oficerska Szkoła Topografów Placówki dyplomatyczne Wojska Polskiego II RP Rada Wojenna Rada Wojskowa Wojna polsko-bolszewicka Wojskowa Komisja Ustawodawcza Wyższa Szkoła Wojenna