Kompania Saperów KOP „Stolin”
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Rozformowanie | |
| Nazwa wyróżniająca |
„Polesie”, „Stolin” |
| Tradycje | |
| Rodowód |
Ośrodek Wyszkolenia Pionierów |
| Działania zbrojne | |
| kampania wrześniowa | |
| Organizacja | |
| Numer |
kryptonimowy: 152[a]. |
| Dyslokacja | |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość |
5 Brygada Ochrony Pogranicza |
Kompania Saperów KOP „Stolin” – pododdział saperów Korpusu Ochrony Pogranicza.
Formowanie i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]
W kwietniu 1928 17 batalion graniczny sformował w Dawidgródku ośrodek wyszkolenia pionierskiego przy 5 Brygadzie Ochrony Pogranicza[2][3][4]. 26 kwietnia 1928 na stanowisko komendanta ośrodka został wyznaczony porucznik Hieronim Kurczewski z 7 pułku saperów[5]. Z dniem 1 marca 1931 ośrodek został zlikwidowany, a na jego bazie i drużyn pionierskich batalionów utworzona została kompania pionierów „Polesie”. Nowo utworzona kompania została tymczasowo rozmieszczona w Dawidgródku w pomieszczeniach 17 batalionu[6]. Dowódcą kompanii został dotychczasowy komendant ośrodka wyszkolenia pionierskiego. Pod względem służbowym kompania podległa dowódcy brygady, a pod względem wyszkolenia specjalistycznego dowódcy korpusu. Jednostką formującą był 17 batalion KOP „Dawidgródek”[7][8]. Dla potrzeb formującej się kompanii 62 szeregowców oddelegował 18 pułk piechoty i 30 Pułk Strzelców Kaniowskich. Kompania otrzymała nazwę wyróżniającą „Polesie”[9].
Na podstawie rozkazu L.dz. 1293/Org. Tj. Organizacja kompanii saperów KOP z 18 maja 1934 pododdział został przeformowany według organizacji kompanii saperów typu I[10].
Rozkazem dowódcy KOP z 23 lutego 1937 została zapoczątkowana pierwsza faza reorganizacji Korpusu Ochrony Pogranicza „R.3”[11]. Jej wynikiem było między innymi ustalenie nazwy kompanii na „kompania saperów KOP «Stolin»”[12]. Jednostką administracyjną dla kompanii był batalion KOP „Dawidgródek”[13].
Działania kompanii w 1939[edytuj | edytuj kod]
W marcu 1939 kompania saperów KOP „Stolin” kpt. Czesława Pawulskiego została zmobilizowana i przedyslokowana do rejonu operacyjnego Armii „Poznań” w rejon Kalisza. Weszła w skład formowanego 25 batalionu saperów. Prowadziła prace fortyfikacyjne w rejonie Krotoszyn-Ostrów Wielkopolski oraz na linii rzeki Prosny[14].
Z początkiem września kompania wycofywała się w kierunku Warszawy. 9 września została przydzielona do 17 Wielkopolskiej Dywizji Piechoty i w jej składzie wzięła udział w bitwie nad Bzurą. W trakcie walk kompania wykonywała przejścia kolumnom taborów i organizowała bierną obronę przeciwpancerną. Po walkach nad Bzurą kompania przedarła się do Warszawy, gdzie weszła w skład odwodu dowódcy obrony Warszawy. Walczyła w obronie stolicy aż do jej kapitulacji[14].
Organizacja kompanii[edytuj | edytuj kod]
Organizacja kompanii saperów typu I z 18 maja 1934[15]:
- dowódca kompanii
- drużyna gospodarcza (podoficerowie: gospodarczy, sprzętowy, broni i gazowy oraz personel pomocniczy)
- I pluton saperów a. cztery drużyny
- II pluton saperów a. trzy drużyny
- III pluton saperów a. trzy drużyny
Stan osobowy kompanii wynosił 123 żołnierzy, w tym 4 oficerów, 13 podoficerów i 106 saperów
Żołnierze kompanii[edytuj | edytuj kod]
Dowódcy kompanii:
- por. sap. Hieronim Kurczewski (26 kwietnia 1928 – 23 marca 1932)
- por. sap. Walerian Klimowicz[b] (od 23 marca 1932)
- kpt. Czesław Pawulski[c]. (1939[17])
Oficerowie kompanii:
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Zarządzenie szefa sztabu KOP ppłk. dypl. Franciszka Węgrzyna w sprawie używania w dowództwie KOP kryptonimów zamiast nazw jednostek KOP[1]
- ↑ Walerian Klimowicz w 1939 w stopniu majora dowodził 8 bsap.
- ↑ Czesław Pawulski, kpt. sap., w KOP od 1935. Do mobilizacji dowódca kompanii saperów KOP „Stolin”. We wrześniu 1939 na dotychczas zajmowanym stanowisku. Uczestnik walk nad Bzurą w składzie 25 Kaliskiej DP. Po zakończeniu walk nad Bzurą wraz z pozostałością kompanii przedostał się do Warszawy. Brał udział w obronie stolicy[16].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 427.
- ↑ Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 19/1927.
- ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 123.
- ↑ Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 54.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, nr 9 z 26 IV 1928 s.177.
- ↑ Zarządzenie nr L.700/Tjn.Og.Org/31 ↓, s. 10–11.
- ↑ Zarządzenie nr L.700/Tjn.Og.Org/31 ↓, s. 1–2.
- ↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 43.
- ↑ Zarządzenie nr L.700/Tjn.Og.Org/31 ↓, s. 3.
- ↑ Cutter 2001 ↓, s. 50, 86.
- ↑ Prochwicz i 3/1994 ↓, s. 157.
- ↑ Zarządzenie nr L.500/Tjn.Og.Org/37 ↓, s. 3.
- ↑ Zarządzenie nr L.500/Tjn.Og.Org/37 ↓, s. 2 zał. 47.
- ↑ a b Prochwicz 2003 ↓, s. 107.
- ↑ Cutter 2005 ↓, s. 50.
- ↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 739.
- ↑ a b Cutter 2001 ↓, s. 86.
- ↑ a b Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 251.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014. ISBN 978-83-938921-7-4.
- Zdzisław Józef Cutter: Saperzy II Rzeczypospolitej. Warszawa [etc.]: Pat, 2005. ISBN 83-921881-3-6.
- Zdzisław Józef Cutter: Saperzy polscy 1918 – 1939: organizacja, szkolenie i wyposażenie materiałowo-techniczne. Wrocław: 2001. ISBN 83-87384-05-4.
- Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919-1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
- Jerzy Prochwicz. Korpus Ochrony Pogranicza w przededniu wojny, Część I. Powstanie i przemiany organizacyjne KOP do 1939 r. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (149), 1994. Warszawa: Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”. ISSN 0043-7182.
- Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Zarządzenie dowódcy Korpusu Ochrony Pogranicza w sprawie organizacji kompanii pionierów nr L.700/Tjn.Og.Org/31 z lutego 1931.
- Zarządzenie dowódcy KOP w sprawie reorganizacji Korpusu Ochrony Pogranicza („R.3” I Faza) nr L.500/Tjn.Og.Org/37 z 23 lutego 1937.
- Marek Jabłonowski, Włodzimierz Jankowski, Bogusław Polak, Jerzy Prochwicz: O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Wybór dokumentów. Warszawa-Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. ISBN 83-88067-48-8.
- Komunikaty dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza z lat 1927 (z uzupełnieniami i poprawkami), 1928, 1932, 1934 (z uzupełnieniami i poprawkami) i 1938 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Dzienniki Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych z 1928, 1931 i 1934. [dostęp 2016-02-15].