Hermann Minkowski

Hermann Minkowski

Hermann Minkowski
Data i miejsce urodzenia	22 czerwca 1864 Aleksota (późniejsze Kowno)
Data i miejsce śmierci	12 stycznia 1909 Getynga
Zawód, zajęcie	matematyk, fizyk

{{Biogram infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | alt grafiki =

Hermann Minkowski (ur. 22 czerwca 1864 w Aleksocie, zm. 12 stycznia 1909 w Getyndze) – niemiecki matematyk i fizyk pochodzenia żydowskiego, profesor uniwersytetów w Bonn, Królewcu, Zurychu i Getyndze. Był nauczycielem Alberta Einsteina. Wprowadził idee geometryczne do fizyki matematycznej, teorii względności i teorii liczb.

Życiorys

Urodził się w Aleksocie w guberni suwalskiej Królestwa Polskiego (obecnie dzielnica Kowna, na Litwie) w rodzinie przedsiębiorcy Lewina Minkowskiego i Racheli z domu Taubmann. W 1872 r. kampania antysemicka w Imperium Rosyjskim zmusiła rodzinę Minkowskich do emigracji do Królewca. Starszym bratem Hermanna był lekarz Oskar Minkowski, odkrywca roli trzustki w powstawaniu cukrzycy. Studiował na Uniwersytecie Albrechta w Królewcu. Gościnnie uczestniczył w zajęciach na Uniwersytecie Fryderyka Wilhelma w Berlinie. W 1885 uzyskał doktorat swej alma mater za pracę niem. Untersuchungen über quadratische Formen, Bestimmung der Anzahl verschiedener Formen, welche ein gegebenes Genus enthält. W tym czasie zaprzyjaźnił się z Davidem Hilbertem i Adolfem Hurwitzem. Jeszcze jako student w 1881 otrzymał nagrodę Francuskiej Akademii Nauk za pracę z teorii form kwadratowych. Od 1887 wykładał na uniwersytecie w Bonn. Pracę w Bonn uzyskał prezentując pracę niem. Räumliche Anschauung und Minima positiv definiter quadratischer Formen. W 1892 został adiunktem, po czym przeniósł się na powrót do Królewca, skąd po 2 latach wyjechał uczyć w Zurychu, gdzie był nauczycielem Einsteina. W 1897 poślubił w Strasburgu Auguste Adler, z którą miał 2 córki: urodzoną rok później Lily oraz Ruth urodzoną w 1902.

Uczestniczył w przygotowaniach pierwszego Międzynarodowego Kongresu Matematyków (ICM) w Zurychu w 1897, w czasie którego przewodniczył obradom sekcji 1. Arytmetyka i algebra. Trzy lata później w Paryżu był jednym z sekretarzy ICM. W 1904 w czasie Kongresu w Heidelbergu wygłosił wykład pt. niem. Zur Geometrie der Zahlen.

Badania w dziedzinie arytmetycznych form kwadratowych $n$ zmiennych nasunęły mu myśl badania własności pewnych zbiorów (mianowicie zbiorów wypukłych) w przestrzeniach $n$-wymiarowych. W roku 1896 zebrał swe wyniki w postaci geometrycznej teorii liczb.

W roku 1902 został członkiem Wydziału Matematyki na Uniwersytecie w Getyndze, gdzie został polecony przez Hilberta, z którym blisko współpracował.

Zmarł nagle w 1909 wskutek pęknięcia wyrostka robaczkowego.

Osiągnięcia

Jedną z zasług Minkowskiego jest wykład szczególnej teorii względności w oparciu o tak zwaną przestrzeń Minkowskiego. Około roku 1907 Minkowski doszedł do wniosku, że idee Einsteina oparte na wcześniejszych pracach Lorentza i Poincarégo dadzą się łatwiej przedstawić, jeśli czas i przestrzeń potraktować jako wymiary pewnej przestrzeni czterowymiarowej, a nie osobne i niezwiązane ze sobą wielkości. Można przyjąć, że to właśnie Minkowskiemu zawdzięczamy interpretację czasu jako czwartego wymiaru i istnienie terminu czasoprzestrzeni.

Ważnym wkładem Minkowskiego do fizyki matematycznej jest postulat niezmienności praw fizyki względem grupy przekształceń Lorentza, który wykorzystał przy wyprowadzeniu równań pola elektromagnetycznego.

Upamiętnienie

Na cześć Minkowskiego jedną z planetoid nazwano „Minkowski”. W rodzinnym Kownie na Aleksocie istnieje ulica braci Minkowskich. Ulica jego imienia istnieje także w Getyndze.

Niemieckie Towarzystwo Matematyczne (DMV) od 2020 roku przyznaje co dwa lata medal Minkowskiego. Nagroda przyznawana jest naprzemiennie z medalem Cantora.

Zobacz też

• czasoprzestrzeń Minkowskiego
• diagram Minkowskiego
• dodawanie Minkowskiego
• funkcjonał Minkowskiego
• nierówność Minkowskiego
• twierdzenie Minkowskiego o punktach kratowych
• wymiar Minkowskiego

Bibliografia

• John J. O'Connor; Edmund F. Robertson: Hermann Minkowski w MacTutor History of Mathematics archive (ang.)

Linki zewnętrzne

• Hermann Minkowski w bazie Mathematics Genealogy Project (ang.) [dostęp 2021-10-30].