Stanisław Szembek

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Ten artykuł dotyczy prymasa. Zobacz też: Inne osoby o tym imieniu i nazwisku.
Stanisław Szembek
prymas Polski
Ilustracja
Herb Stanisław Szembek
Kraj działania  I Rzeczpospolita
Data urodzenia 1650
Data śmierci 1721
Miejsce pochówku Bazylika prymasowska Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gnieźnie
arcybiskup gnieźnieński
Okres sprawowania 1706–1721
Prymas Polski
Okres sprawowania 1706–1721
Wyznanie katolickie
Kościół rzymskokatolicki
Sakra biskupia 5 marca 1690
Multimedia w Wikimedia Commons
Sukcesja apostolska
Data konsekracji 5 marca 1690
Konsekrator Jan Małachowski
Współkonsekratorzy Jan Stanisław Zbąski
Andrzej Chryzostom Załuski
Fryz heraldyczny na budynku Collegium Maius, drugi z lewej w środkowym rzędzie herb biskupa krakowskiego, kanclerza Akademii Krakowskiej Stanisława Szembeka

Stanisław II Szembek łac. Stanislaus in Słupów Szembek, („von Slupow-Szembek“) herbu Szembek (ur. 1650 w Morawicy k. Krakowa, zm. 3 sierpnia 1721 w Skierniewicach) – arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski od 1706, biskup kujawski od 1700, biskup dionizejski i krakowski biskup pomocniczy, opat komendatoryjny mogilski instalowany w 1699 roku, kanonik katedry krakowskiej w 1678 roku, kanonik przemyski, archidiakon zawichojski, kaznodzieja.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Był synem Franciszka Szembeka i Zofii Pieniążek.

W latach 1690–1700 biskup pomocniczy diecezji krakowskiej. Był deputatem na Trybunał Główny Koronny[1].

W czasie bezkrólewia po śmierci Jana III Sobieskiego (1696) wraz z innymi członkami swej rodziny poparł kandydaturę elektora saskiego, Augusta II, który obdarzył go w zamian wieloma beneficjami kościelnymi. Został przywódca konfederacji sandomierskiej zawiązanej w 1704[2]. Od roku 1700 był biskupem kujawskim, a od 1706 prymasem. Po abdykacji Sasa w 1706 faktycznie przejął ster rządów w Rzeczypospolitej. W 1707 zwołał walne rady do Lwowa i Lublina, gdzie pod naciskiem cara Piotra I ogłosił bezkrólewie. W 1709 witał powracającego na tron Augusta II. Był uczestnikiem Walnej Rady Warszawskiej 1710 roku[3]. Później przeszedł do opozycji wobec dworu Wettynów.

W 1717 roku został wyznaczony senatorem rezydentem[4].

Jako senator, wraz z innymi biskupami wystąpił w 1718 r. przeciwko udziałowi chłopów z dóbr kościelnych w obronie ojczyzny w ramach pospolitego ruszenia[5].

Pozbawiony talentu politycznego, miał charakter miękki i niezdecydowany, odznaczył się wydatniej gorliwością duszpasterską i uczynkami pobożności oraz miłosierdzia, a także działalnością fundacyjną[6].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Monografia opactwa Cystersów we wsi Mogile; opracowana i pamięci ubiegłych w r. 1864 pięciuset lat istnienia Akademii krakowskiej poświęcona przez Towarzystwo naukowe krakowskie., Kraków 1867, s. 130–131.
  2. ↑ Jerzy Daniel, Kalendarz Świętokrzyski 2005. Wydawnictwo Jedność Kielce 2004, s.266.
  3. ↑ Volumina Legum, t. VI, Petersburg 1860, s. 98.
  4. ↑ Volumina Legum, t. VI, Petersburg 1860, s. 149.
  5. ↑ Janusz Tazbir, Łyżka dziegciu w ekumenicznym miodzie., Warszawa 2004, s.56,57
  6. ↑ Marceli Kosman: Między ołtarzem a tronem : poczet prymasów Polski. Poznań: Oficyna Wydawnicza G & P, 2000. ISBN 83-7272-017-7.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stanisław_Szembek&oldid=61961478”