Stanisław Szembek

Stanisław Szembek
prymas Polski
Kraj działania	I Rzeczpospolita
Data urodzenia	1650
Data śmierci	1721
arcybiskup gnieźnieński
Okres sprawowania	1706 - 1721
Prymas Polski
Okres sprawowania	1706 - 1721
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Sakra biskupia	5 marca 1690

Fryz heraldyczny na budynku Collegium Maius, drugi z lewej w środkowym rzędzie herb biskupa krakowskiego, kanclerza Akademii Krakowskiej Stanisława Szembeka

Stanisław II Szembek łac. Stanislaus in Słupów Szembek, („von Slupow-Szembek“) herbu Szembek (ur. 1650 w Morawicy k./Krakowa – zm. 3 sierpnia 1721 w Skierniewicach) – arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski od 1706, biskup kujawski od 1700, biskup dionizejski i biskup sufragan krakowski, opat komendatoryjny mogilski instalowany w 1699 roku, kanonik katedry krakowskiej w 1678 roku, kanonik przemyski, archidiakon zawichojski, kaznodzieja.

Życiorys

Był synem Franciszka Szembeka i Zofii Pieniążek.

W latach 1690-1700 biskup pomocniczy diecezji krakowskiej. Był deputatem na Trybunał Główny Koronny.

W czasie bezkrólewia po śmierci Jana III Sobieskiego (1696) wraz z innymi członkami swej rodziny poparł kandydaturę elektora saskiego, Augusta II, który obdarzył go w zamian wieloma beneficjami kościelnymi. Od roku 1700 był biskupem kujawskim, a od 1706 prymasem. Po abdykacji Sasa w 1706, faktycznie przejął ster rządów w Rzeczypospolitej. W 1707 zwołał walne rady do Lwowa i Lublina, gdzie pod naciskiem cara Piotra I ogłosił bezkrólewie. W 1709 witał powracającego na tron Augusta II. Później przeszedł do opozycji wobec dworu Wettynów.

W 1717 roku został wyznaczony senatorem rezydentem.

Jako senator, wraz z innymi biskupami wystąpił w 1718 r. przeciwko udziałowi chłopów z dóbr kościelnych w obronie ojczyzny w ramach pospolitego ruszenia..

Pozbawiony talentu politycznego, miał charakter miękki i niezdecydowany, odznaczył się wydatniej gorliwością duszpasterską i uczynkami pobożności oraz miłosierdzia, a także działalnością fundacyjną.