Stanisław Kazimierz Dąmbski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Stanisław Kazimierz Dąmbski
Ilustracja
Herb Stanisław Kazimierz Dąmbski
Kraj działania  I Rzeczpospolita
Data urodzenia ok. 1638
Data i miejsce śmierci 15 grudnia 1700
Kraków
Miejsce pochówku Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła
biskup włocławski
Okres sprawowania 1692 – 1700
biskup płocki
Okres sprawowania 1682 – 1692
Wyznanie katolickie
Kościół rzymskokatolicki
Nominacja biskupia 18 grudnia 1673
Sakra biskupia 1674
Multimedia w Wikimedia Commons
Sukcesja apostolska
Data konsekracji 1674
Konsekrator Andrzej Olszowski
Współkonsekratorzy Wespazjan Lanckoroński
Tomasz Ujejski

Stanisław Kazimierz Dąmbski (lub Dąbski) herbu Godziemba (ur. ok. 1638, zm. 15 grudnia 1700 w Krakowie) – biskup krakowski, kujawski, płocki, łucki i chełmski.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Syn Adama (zm. 1660), kasztelana słońskiego i Elżbiety Jemielskiej, córki Stanisława, kasztelana kowalskiego. Brat Zygmunta (zm. 1704), wojewody brzesko-kujawskiego i Ludwika (zm. 1678), kasztelana konarsko-kujawskiego.

Absolwent Akademii Krakowskiej, sekretarz Michała Korybuta Wiśniowieckiego. W 1672 roku był deputatem duchownym na Trybunał Główny Koronny[1]. Od 1673 biskup chełmski, w 1676 roku mianowany biskupem łuckim, w 1682 roku jest już biskupem płockim, w 1692 roku przeniesiony raz jeszcze tym razem na biskupstwo kujawskie. Wzniósł katedrę w Łucku oraz Pałac Dąmbskich w Toruniu.

Bardzo aktywnie uczestniczy w życiu politycznym kraju. W 1674 roku popiera hetmana Jana Sobieskiego w staraniach o koronę polską stając się jednym z przywódców stronnictwa antyfrancuskiego. Podpisał jego pacta conventa w 1674 roku[2]. Po śmierci Jana III opowiada się za kandydaturą jego syna Jakuba Sobieskiego jako króla polskiego. Ostatecznie stanął po stronie Augusta II Mocnego, którego był elektorem z województwa poznańskiego[3] i którego pacta conventa podpisał[4]. Mimo iż August II nie uzyskał większości głosów Dąbski jako zastępca prymasa Polski zdecydował się dokonać jego koronacji na króla polskiego w katedrze na Wawelu 27 października 1697 roku, zyskując mało chwalebne miano rajfura korony polskiej[5]. Niejako w nagrodę August II mianował go biskupem krakowskim 30 marca 1700. Biskupstwa tego jednak nie objął, gdyż zmarł nagle w trakcie przygotowań do ingresu w klasztorze jezuitów w Krakowie. Został pochowany w kościele pw. św. św. Piotra i Pawła w Krakowie.

Wyjątkową hojnością potrafił zjednać sobie ludzi, dla katedry wawelskiej ufundował wspaniałą zachowaną do dziś monstrancję wysadzaną szlachetnymi kamieniami.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Ordo Dominorum Iudicium Deputatorum tam Spiritualiu[m] q[ua]m S[ae]cularium congregat[orum] Anno Millesimo Sexentesimo Septuagesimo Secundo p[ro] f[e]r[i]a secunda Conductus Pascha[e]., Archiwum Państwowe w Lublinie 15, k. 16.
  2. ↑ Porządek Na Seymie Walnym Elekcyey Między Warszawą a Wolą, przez opisane Artykuły do samego tylko Aktu Elekcyey należące, uchwalony y postanowiony, Roku Pańskiego Tysiąc Szesc Set Siedmdziesiat Czwartego, dnia Dwudziestego Miesiaca Kwietnia., s. 28.
  3. ↑ Suffragia województw i ziem koronnych i W.X. Litewskiego zgodnie na [...] Augusta II obranego króla polskiego [...] dnia 27 VI i przy poparciu wolnej elekcjej jego [...], s. 1.
  4. ↑ Actum in Curia Regia Varsaviensi, 1697 feriâ secundâ post festum Sanctae Margarethae Virginis [...] proximâ anno [...] 1697, s. 18.
  5. ↑ Paweł Jasienica, Rzeczpospolita Obojga Narodów, PIW

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • "Wielka Encyklopedia Powszechna Ilustrowana Saturnina Sikorskiego (wyd. 1890-1914, tom 15, s. 194)
  • Krzysztof Rafał Prokop: Sylwetki biskupów łuckich. Biały Dunajec: Ostróg : "Wołanie z Wołynia", 2001. ISBN 83-911918-7-7.
p • d • e
Biskupi chełmscy
Biskupi diecezjalni
Biskupi pomocniczy
p • d • e
Biskupi łuccy
Diecezja włodzimierska
1375-1425
Diecezja łucka
1358-1946 i od 1998
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stanisław_Kazimierz_Dąmbski&oldid=62512754”