Stanisław Kazimierz Dąmbski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Stanisław Kazimierz Dąmbski
Ilustracja
Herb Stanisław Kazimierz Dąmbski
Kraj działania  I Rzeczpospolita
Data urodzenia ok. 1638
Data i miejsce śmierci 15 grudnia 1700
Kraków
biskup włocławski
Okres sprawowania 1692 – 1700
biskup płocki
Okres sprawowania 1682 – 1692
Wyznanie katolickie
Kościół rzymskokatolicki
Nominacja biskupia 18 grudnia 1673
Sakra biskupia 1674
Commons Multimedia w Wikimedia Commons

Stanisław Kazimierz Dąmbski (lub Dąbski) herbu Godziemba (ur. ok. 1638, zm. 15 grudnia 1700 w Krakowie) – biskup krakowski, kujawski, płocki, łucki i chełmski.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Syn Adama (zm. 1660), kasztelana słońskiego i Elżbiety Jemielskiej, córki Stanisława, kasztelana kowalskiego. Brat Zygmunta (zm. 1704), wojewody brzesko-kujawskiego i Ludwika (zm. 1678), kasztelana konarsko-kujawskiego.

Absolwent Akademii Krakowskiej, sekretarz Michała Korybuta Wiśniowieckiego. W 1672 roku był deputatem duchownym na Trybunał Główny Koronny[1]. Od 1673 biskup chełmski, w 1676 roku mianowany biskupem łuckim, w 1682 roku jest już biskupem płockim, w 1692 roku przeniesiony raz jeszcze tym razem na biskupstwo kujawskie. Wzniósł katedrę w Łucku oraz Pałac Dąmbskich w Toruniu.

Bardzo aktywnie uczestniczy w życiu politycznym kraju. W 1674 roku popiera hetmana Jana Sobieskiego w staraniach o koronę polską stając się jednym z przywódców stronnictwa antyfrancuskiego. Po śmierci Jana III opowiada się za kandydaturą jego syna Jakuba Sobieskiego jako króla polskiego. Ostatecznie stanął po stronie Augusta II Mocnego, którego był elektorem z województwa poznańskiego[2]. Mimo iż August II nie uzyskał większości głosów Dąbski jako biskup kujawski i zastępca prymasa Polski zdecydował się dokonać jego koronacji na króla polskiego w katedrze na Wawelu 27 października 1697 roku. Niejako w nagrodę August II mianował go biskupem krakowskim 30 marca 1700. Biskupstwa tego jednak nie objął, gdyż zmarł nagle w trakcie przygotowań do ingresu w klasztorze jezuitów w Krakowie. Został pochowany w kościele pw. św. św. Piotra i Pawła w Krakowie.

Wyjątkową hojnością potrafił zjednać sobie ludzi, dla katedry wawelskiej ufundował wspaniałą zachowaną do dziś monstrancję wysadzaną szlachetnymi kamieniami.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Ordo Dominorum Iudicium Deputatorum tam Spiritualiu[m] q[ua]m S[ae]cularium congregat[orum] Anno Millesimo Sexentesimo Septuagesimo Secundo p[ro] f[e]r[i]a secunda Conductus Pascha[e]., Archiwum Państwowe w Lublinie 15, k. 16.
  2. ↑ Suffragia województw i ziem koronnych i W.X. Litewskiego zgodnie na [...] Augusta II obranego króla polskiego [...] dnia 27 VI i przy poparciu wolnej elekcjej jego [...], s. 1.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • "Wielka Encyklopedia Powszechna Ilustrowana Saturnina Sikorskiego (wyd. 1890-1914, tom 15, s. 194)
  • Krzysztof Rafał Prokop: Sylwetki biskupów łuckich. Biały Dunajec: Ostróg : "Wołanie z Wołynia", 2001. ISBN 83-911918-7-7.
p • d • e
Biskupi chełmscy
Tomasz z Sienna (1358-1365) • Stefan ze Lwowa (1380-1416) • Jan Biskupiec (przed 1417-1452) • Jan Kraska (1452-1462) • Paweł z Grabowa (1463-1479) • Jan Kaźmierski (1480-1484) • Jan z Targowiska (1484-1486) • Maciej ze Starej Łomży (1490-przed 1505) • Mikołaj Kościelecki (1505-1518) • Jakub Buczacki (1518-1538) • Sebastian Branicki (1538-1539) • Samuel Maciejowski (1539-1541) • Mikołaj Dzierzgowski (1542-1543) • Jan Dziaduski (1543-1545) • Andrzej Zebrzydowski (1545-1546) • Jan Drohojowski (1546-1551) • Jakub Uchański (1551-1561) • Mikołaj Wolski (1561-1562) • Wojciech Staroźrebski Sobiejuski (1562-1577) • Adam Pilchowski (1578-1585) • Wawrzyniec Goślicki (1590-1591) • Stanisław Gomoliński (1591-1600) • Jerzy Zamoyski (1601-1621) • Maciej Łubieński (1621-1627) • Remigiusz Koniecpolski (1627-1640) • Paweł Piasecki (1641-1644) • Stanisław Pstrokoński (przed 1644-1657) • Tomasz Leżeński (1658-1667) • Jan Różycki (1667-1669) • Krzysztof Żegocki (1670-1673) • Stanisław Kazimierz Dąmbski (1673-1676) • Stanisław Jacek Święcicki (1677-październik 1696) • Mikołaj Michał Wyżycki (1699-1705) • Kazimierz Łubieński (1705-1710) • Teodor Wolff von Ludinghausen (1710-1712) • Krzysztof Andrzej Jan Szembek (1713-1719) • Aleksander Antoni Fredro (1719-1724) • Jan Feliks Szaniawski (1725-1733) • Józef Eustachy Szembek (1736-1753) • Walenty Wężyk (1753-1765) • Feliks Paweł Turski (1765-1771) • Antoni Onufry Okęcki (1771-1780) • Jan Alojzy Aleksandrowicz (1780-1781) • Maciej Grzegorz Garnysz (1781-1790) • Wojciech Skarszewski (1790-1805)
p • d • e
Biskupi łuccy
Diecezja włodzimierska
1375-1425
Piotr (1358 - przed 1371) • Hynko (1371-1388) • Izydor (1375-1380) • Mikołaj (po 1388 (ok. 1390) - 1400) • Grzegorz Buczkowski (1400 - ok. 1424)
Diecezja łucka
1358-1946 i od 1998
Rugan (1380-1400) • Świętosław (1404 - po 1409) • Zbigniew z Łapanowa (ok.1409 - 1414) • Jarosław z Lublina (1414 -) • Andrzej Spławski (1425-?) • Wacław Raczkowicz (1459-1460/1462) • Jan Łosowicz (1463-1468) • Marcin Krzeczowicz (1468-1470? (przed 1483)) • Stanisław Stawski (1483 - ok. 1488) • Jan Pudełko (Andruszewicz) (1493-1499) • Albert Radziwiłł (1502-1507) • Paweł Holszański (1507-1535) • Jerzy Chwalczewski (1535-1547) • Walerian Protasewicz (1547-1555) • Jan Andruszewicz (1555-1567) • Wiktoryn Wierzbicki (1567-1588) • Bernard Maciejowski (1588-1600) • Stanisław Gomoliński (1600-1604) • Marcin Szyszkowski (1604-1607) • Paweł Wołłowicz (1607-1608) • Paweł Wołucki (1608-1616) • Henryk Firlej (1616-1618) • Andrzej Lipski (1618-1622) • Stanisław Łubieński (1624-1627) • Achacy Grochowski (1627-1633) • Bogusław Radoszewski (1633-1638) • Andrzej Gembicki (1638-1654) • Jan Chryzostom Zamoyski (1654-1655) • Jan Stefan Wydżga (1655-1659) • Mikołaj Prażmowski (1659-1666) • Zygmunt Czyżowski (1666-1667) • Tomasz Leżeński (1667-1675) • Stanisław Dąmbski (1675-1682) • Stanisław Witwicki (1682-1688) • Bogusław Leszczyński (1688-1691) • Franciszek Michał Prażmowski (1691-1701) • Aleksander Wyhowski (1703-1714) • Joachim Henryk Przebendowski (1716-1721) • Stefan Bogusław Rupniewski (1721-1731) • Jan Aleksander Lipski (1731-1736) • Andrzej Stanisław Załuski (1736-1739) • Franciszek Antoni Kobielski (1739-1755) • Antoni Erazm Wołłowicz (1755-1769) • Feliks Paweł Turski (1769-1790) • Adam Stanisław Naruszewicz (1790-1796) • Kasper Cieciszowski (1798-1827) • Michał Piwnicki (1827-1845) • Kacper Borowski (1848-1871) • Szymon Marcin Kozłowski (1883-1891) • Cyryl Lubowidzki (1897-1898) • Bolesław Hieronim Kłopotowski (1899-1901) • Karol Antoni Niedziałkowski (1901-1911) • Ignacy Dubowski (1916-1925) • Adolf Szelążek (1925-1950) • Marcjan Trofimiak (1998-2012) • Witalij Skomarowski (od 2014)
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stanisław_Kazimierz_Dąmbski&oldid=54442697”