Komisariat Straży Granicznej „Brzeźno”
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Rozformowanie | |
| Tradycje | |
| Rodowód | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość | |
Komisariat Straży Granicznej „Brzeźno” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1928–1939.
Formowanie i zmiany organizacyjne
[edytuj | edytuj kod]W drugiej połowie 1927 przystąpiono do gruntownej reorganizacji Straży Celnej[1]. W praktyce skutkowało to rozwiązaniem tej formacji granicznej. Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną[2]. Rozkazem nr 2 z 19 kwietnia 1928 roku w sprawie organizacji Pomorskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski przydzielił komisariat „Prądzona” do Inspektoratu Granicznego nr 7 „Chojnice” i określił jego strukturę organizacyjną[3]. Rozkazem nr 5 z 2 września 1930 roku w sprawie nazw inspektoratów granicznych i komisariatów komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski nakazał z dniem 31 1930 znieść placówkę II linii „Prądzona”[4]. Rozkazem nr 12 z 10 stycznia 1930 roku w sprawie reorganizacji Pomorskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski ustalił nową organizację i lokalizację komisariatu[5]. Rozkazem nr 2 z 30 listopada 1937 roku w sprawach [...] przeniesienia siedzib i likwidacji jednostek, komendant Straży Granicznej płk Jan Gorzechowski zniósł placówkę II linii „Brzeźno” i posterunek SG „Zapcań”[6].
We wrześniu 1939 pluton wzmocnienia Komisariatu rozmieszczony był w luce pomiędzy Pomorską Brygadą Kawalerii, a Zgrupowaniem „Chojnice”. W razie przekroczenia przez Niemców granicy państwowej, miał wycofać się do Lubni[7].
Służba graniczna
[edytuj | edytuj kod]Kierownik Pomorskiego Inspektoratu Okręgowego Straży Granicznej mjr Józef Zończyk w rozkazie organizacyjnym nr 2 z 8 czerwca 1928 roku udokładnił linie rozgraniczenia komisariatu. Granica północna: kamień graniczny nr C 003; granica południowa: kamień graniczny nr C 276[8].
- Sąsiednie komisariaty
- komisariat Straży Granicznej „Lipusz” ⇔ komisariat Straży Granicznej „Zielona Chocina” − 1928
- komisariat Straży Granicznej „Lipusz” ⇔ komisariat Straży Granicznej „Konarzyny” − 1930
Funkcjonariusze komisariatu
[edytuj | edytuj kod]| Kierownicy/komendanci komisariatu | ||
|---|---|---|
| stopień | imię i nazwisko | okres pełnienia służby |
| aspirant | Czesław Chludziński | 1933−1939 |
| Zastępcy komendanta komisariatu | ||
| starszy strażnik | Rudolf Gruszka | 1 V 1939[9] – |
Struktura organizacyjna
[edytuj | edytuj kod]Organizacja komisariatu w kwietniu 1928[3]:
- komenda − Prądzona
- podkomisariat Straży Granicznej „Dolne Ostrowite”
- placówka Straży Granicznej I linii „Łąkie”
- placówka Straży Granicznej I linii „Brzeźno”
- placówka Straży Granicznej I linii „Wierzchocina”
- placówka Straży Granicznej I linii „Prądzonka”
- placówka Straży Granicznej I linii „Wojsk”
- placówka Straży Granicznej I linii „Glisno”
- placówka Straży Granicznej II linii „Prądzona”
- placówka Straży Granicznej II linii „Dolne Ostrowite”
Organizacja komisariatu w styczniu 1930[10]:
- komenda − Brzeźno
- placówka Straży Granicznej I linii „Łąkie”
- placówka Straży Granicznej I linii „Brzeźno”
- placówka Straży Granicznej I linii „Brzozowo”
- placówka Straży Granicznej I linii „Wierzchocina”
- placówka Straży Granicznej I linii „Glisno”
- placówka Straży Granicznej II linii „Brzeźno”
- placówka Straży Granicznej II linii „Prądzona”
Organizacja komisariatu w 1933
- placówka Straży Granicznej II linii Brzeźno
- placówka Straży Granicznej I linii Łąkie
- placówka Straży Granicznej I linii Brzeźno
- placówka Straży Granicznej I linii Brzozowo
- placówka Straży Granicznej I linii Wierzchocina
Organizacja komisariatu w 1936
- placówka Straży Granicznej II linii Brzeźno
- placówka Straży Granicznej I linii Łąkie
- placówka Straży Granicznej I linii Brzeźno
- placówka Straży Granicznej I linii Brzozowo
- placówka Straży Granicznej I linii Wierzchocina
Organizacja komisariatu w 1937
- placówka Straży Granicznej II linii Brzeźno
- placówka Straży Granicznej I linii Łąkie
- placówka Straży Granicznej I linii Brzeźno
- placówka Straży Granicznej I linii Brzozowo
- placówka Straży Granicznej I linii Wierzchocina
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Kula 1994 ↓, s. 40.
- ↑ Goryński 2012 ↓, s. 226.
- ↑ a b Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 19.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 65.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 75.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 119.
- ↑ Ciechanowski 1982 ↓, s. 66.
- ↑ Kopie rozkazów PIOSG ↓, s. 45.
- ↑ Rozkazy KG SG ↓, s. 27/39.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 74.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Konrad Ciechanowski: Armia „Pomorze” 1939. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1982. ISBN 83-11-06793-7.
- Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
- Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
- Henryk Mieczysław Kula: Polska Straż Graniczna w latach 1928–1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 8311082671.
- Rozkazy, materiały dotyczące dyslokacji, organizacji służby, wywiadu wojskowego i przeciwprzemytniczego, budżetu PIOSG → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Rozkazy Komendy Głównej Straży Granicznej 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.187/30 do 187/41.)