Kopalnia Węgla Kamiennego „Jerzy”
.jpg) Nieistniejące budynki na terenie dawnej kopalni (2011) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
Położenie na mapie Katowic  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°16′18,7″N 19°04′04,1″E/50,271861 19,067806
| |
.jpg)
Kopalnia Węgla Kamiennego Jerzy − kopalnia węgla kamiennego funkcjonująca w latach 1844–1928 na terenie dawnej gminy Dąbrówka Mała (obecnie w granicach Katowic).
Historia[edytuj | edytuj kod]
Kopalnia rozpoczęła swoją działalność w 1844[1] pod nazwą "Georg"[2]. Zlokalizowana była pomiędzy Dąbrówką Małą a jej przysiółkiem − Burowcem[2]. Po przejęciu części Górnego Śląska po I wojnie światowej przez Polskę kopalnia w 1922 zmieniła nazwę na kopalnia „Jerzy”[2]. Przy dzisiejszej ulicy Kuśnierskiej pod koniec XIX wieku[3] zbudowano także kolonię domków robotniczych Jerzy dla pracowników kopalni[2]. W 1867 w kopalni ustawiono kocioł parowy, który wprowadzał w ruch kołowrót i maszynę odwadniającą. Kopalnia w 1905 przebudowała zawalony szyb „Ida”. W dwudziestoleciu międzywojennym należała do Hohenlohewerke Sp. Akc. (pol. Zakłady Hohenlohego). W 1928 kopalnię zamknięto[4], w związku z czym odbyły się liczne protesty społeczne. W okresie międzywojennym już wcześniej górnicy strajkowali przeciwko niewypłacaniu pensji i złym warunkom pracy. Strajki takie odbyły się w 1923 i 1924 pod przewodnictwem Teofila Turczyka − członka Komunistycznej Partii Polski i członka rady zakładowej kopalni "Jerzy"[5].
W czasie II wojny światowej w Dąbrówce Małej znajdował się niemiecki Polenlager Nr 4 Eichenau[6]. W dniach 3/4 kwietnia 1940, w odwet za zamordowanie miejscowego komendanta policji, hitlerowcy zastrzelili 40 zakładników przy hałdzie dawnej kopalni „Jerzy”[7].
Do 2001 droga, prowadząca na tereny byłej kopalni nosiła nazwę ulica Jerzego. Uchwałą Rady Miasta Katowice z 28 maja 2001 przemianowano ją na ulicę księdza Jerzego Popiełuszki[8]. W ten sposób zlikwidowano historyczną nazwę, nawiązującą bezpośrednio do nazwy kopalni[9].
Od lat 90. XX wieku do 2010 na tym terenie funkcjonowało Przedsiębiorstwo Budowy Szybów i kilka innych firm. Obecnie tereny kopalni to działka przy al. Walentego Roździeńskiego 214[10], ciągnąca się wzdłuż linii kolejowej Katowice Dąbrówka Mała − Katowice Szopienice Północne. W 2011 historyczne zabudowania dawnej kopalni, pochodzące z końca XIX wieku[11], zostały całkowicie wyburzone[12].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Marta Chmielewska: Kopalnie Węgla Kamiennego w Katowicach (pol.) www.historia-gornictwa.pwr.wroc.pl [dostęp 2011-09-14]
- ↑ a b c d Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Oficyna "Artur", 1996, s. 82. ISBN 83-905115-0-9.
- ↑ Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Oficyna "Artur", 1996, s. 93, 94. ISBN 83-905115-0-9.
- ↑ Michał Bulsa, Barbara Szmatloch, Katowice, których nie ma, Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy, 2019, s. 50, ISBN 978-83-7729-502-1.
- ↑ Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Oficyna "Artur", 1996, s. 98. ISBN 83-905115-0-9.
- ↑ Podobozy KL Auschwitz, obozy pracy i miejsca uwięzienia – z lat 1939-1945. red. M. Malik. [dostęp 2011-09-14].
- ↑ Michał Bulsa. Początek II wojny światowej na terenie Dąbrówki Małej i Burowca. „Miesięcznik Roździeński”. 8-9 (17-18), s. 13, 14, sierpień-wrzesień 2019. ISSN 2544-9915.
- ↑ Urząd Miasta Katowice: Zmiany nazwy ulicy Jerzego w Katowicach i nadania jej imienia Ks.Jerzego Popiełuszki. www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-09-14]. (pol.).
- ↑ G. Grzegorek, A. Frużyński, P. Rygus, Kopalnie i huty Katowic, Katowice 2017, s. 170.
- ↑ Urząd Miasta Katowice: Protokół nr 47/10 z posiedzenia Komisji Górniczej Rady Miasta Katowice. (pol.) www.bip.um.katowice.pl [dostęp 2011-09-14]
- ↑ Urząd Miasta Katowice: Wartości dziedzictwa kulturowego (załącznik 1.9). www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-09-14]. (pol.).
- ↑ Michał Bulsa: Ulice i place Katowic. Katowice: Prasa i Książka, 2012, s. 166. ISBN 978-83-933-665-8-3. (pol.).
