Kościół Wszystkich Świętych i klasztor Benedyktynek we Lwowie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
tez |
merytoryczne, źródła/przypisy |
||
| Linia 22: | Linia 22: | ||
|data dekretu = |
|data dekretu = |
||
|dekret wydał = |
|dekret wydał = |
||
|data rozpoczęcia budowy = |
|data rozpoczęcia budowy = [[1593]] (drewniany) |
||
|data zakończenia budowy = [[ |
|data zakończenia budowy = [[1624]] (murowany) |
||
|data konsekracji = |
|data konsekracji = [[1597]], [[1627]] |
||
|data zamknięcia = |
|data zamknięcia = [[1946]] |
||
|aktualne przeznaczenie = cerkiew i klasztor Pokrowski sióstr studytek |
|aktualne przeznaczenie = cerkiew i klasztor Pokrowski sióstr studytek |
||
|data zniszczenia = |
|data zniszczenia = |
||
| Linia 31: | Linia 31: | ||
|data reaktywacji = |
|data reaktywacji = |
||
|poprzednie wyznanie = [[Kościół katolicki|katolickie]] / [[Kościół łaciński|rzymskokatolicki]] |
|poprzednie wyznanie = [[Kościół katolicki|katolickie]] / [[Kościół łaciński|rzymskokatolicki]] |
||
|fundator = |
|fundator = Katarzyna Szaporowska |
||
|zniszczona przez = |
|zniszczona przez = |
||
|plan świątyni = |
|plan świątyni = |
||
|opis planu = |
|opis planu = |
||
|styl = [[manieryzm]] |
|styl = [[manieryzm]] |
||
|architekt = [[Paweł Rzymianin]] |
|architekt = [[Paweł Rzymianin]] (?) |
||
|materiał budowlany = [[Cios (architektura)|kamień ciosany]], [[cegła]] |
|materiał budowlany = [[Cios (architektura)|kamień ciosany]], [[cegła]] |
||
|liczba wiernych = |
|liczba wiernych = |
||
| Linia 66: | Linia 66: | ||
|www = |
|www = |
||
}} |
}} |
||
'''Kościół Wszystkich Świętych i klasztor Benedyktynek we Lwowie''' – jest położony przy pl. Wiczewa 2 (przed 1945 – plac Benedyktyński). |
'''Kościół Wszystkich Świętych i klasztor Benedyktynek we Lwowie''' – jest położony przy pl. Wiczewa 2 (przed 1945 – plac Benedyktyński). |
||
== Historia kościoła i klasztoru == |
== Historia kościoła i klasztoru == |
||
Zespół klasztorny sióstr [[Benedyktynki|benedyktynek]] obrządku łacińskiego powstał |
Zespół klasztorny sióstr [[Benedyktynki|benedyktynek]] obrządku łacińskiego powstał po [[1597]], gdy położono fundament świątyni, jednak początkowo kościół był drewniany<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Michał Kurzej |tytuł = Kościół p.w. Wszystkich Świętych i klasztor PP. Benedyktynek we Lwowie |data dostępu = 2018-08-06 |url = https://www.academia.edu/37177660/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_p.w._Wszystkich_%C5%9Awi%C4%99tych_i_klasztor_PP._Benedyktynek_we_Lwowie?campaign=upload_email |język = en}}</ref>. Wcześniej budowę wsparła finansowo Katarzyna Szaporowka, na której gruncie powstał kościół i klasztor. Uposażenie klasztoru stanowiły cztery wsie: [[Chlebiczyn]], Michałów (obecnie [[Michałków (rejon kołomyjski)|Michałków]]<ref>{{SgKP|VI|298|Michałków 1.) wś. pow. kołomyjski}}, s. 298.</ref>), [[Kluczów (Ukraina)|Kluczów]] i [[Saporowce]] w powiecie kołomyjskim (obecnie [[rejon kołomyjski]]), w okresie późniejszym doszły [[Dąbrowice]]. W 1597 roku drewniany kościół poświecił arcybiskup [[Jan Dymitr Solikowski]]<ref name=":0" />. Fundacji pobłogosławił papież [[Klemens VIII]]. W [[1598]] do Lwowa przybyło dziesięć kolejnych zakonnic z [[Prusy Królewskie|pruskiego]] [[Zespół klasztorny Sióstr Miłosierdzia w Chełmnie|Chełmna]], gdzie mieściła się siedziba odnowionej polskiej gałęzi benedyktynek. Przysłała je stamtąd [[opat|ksieni]] i reformatorka zakonu benedyktynek [[Magdalena Mortęska]]. W 1615 roku kościół został zniszczony przez Tatarów, a 1623 roku przez pożar, ale do 1624 roku zakończono budowę i murowany kościół został w 1627 roku konsekrowany przez arcybiskupa [[Jan Andrzej Próchnicki|Jana Andrzeja Próchnickiego]]<ref name=":0" />. |
||
Zespół kościelno-klasztorny został wniesiony u stóp [[Wysoki Zamek we Lwowie|Wysokiego Zamku]]. Ponieważ położony był na skraju ówczesnego Lwowa, otrzymał – podobnie jak [[Kościół Bernardynów we Lwowie|klasztor bernardynów]] – obronny charakter, przypominając z zewnątrz twierdzę. Obronny charakter założenia podkreślały wysokie i grube mury obronne z przyporami i oknami-strzelnicami oraz masywna, surowa bryła [[Nawa|jednonawowego]] kościoła pozbawionego fasady. Po pożarze w [[1623]] w ciągu kilku następnych lat przebudowano kościół, dobudowując jedno przęsło i łącząc go z klasztorem. We wnętrzu kościoła zbudowano chór muzyczny. Dobudowano też trzykondygnacyjną wieżę w kształcie baszty obronnej, która oparła się zawieruchom dziejowym i przetrwała do naszych czasów w niezmienionej postaci. Dolna kondygnacja wieży posiada niszę z posągiem Anioła Stróża, natomiast jej górną część zdobi [[gzyms]] i [[fryz]], a zwieńczenie stanowi charakterystyczna [[attyka (architektura)|attyka]] bogato dekorowana w stylu [[Manieryzm (sztuka)|manieryzmu niderlandzkiego]]. Jedna z sal na pierwszym piętrze klasztoru miała [[sklepienie sieciowe]], wsparte na jednym filarze, co było jedynym tego rodzaju rozwiązaniem architektonicznym we Lwowie. |
Zespół kościelno-klasztorny został wniesiony u stóp [[Wysoki Zamek we Lwowie|Wysokiego Zamku]] na terenie Przedmieścia Krakowskiego (zwanego też Żółkiewskim)<ref name=":0" />. Ponieważ położony był na skraju ówczesnego Lwowa, otrzymał – podobnie jak [[Kościół Bernardynów we Lwowie|klasztor bernardynów]] – obronny charakter, przypominając z zewnątrz twierdzę. Obronny charakter założenia podkreślały wysokie i grube mury obronne z przyporami i oknami-strzelnicami oraz masywna, surowa bryła [[Nawa|jednonawowego]] kościoła pozbawionego fasady. Po pożarze w [[1623]] w ciągu kilku następnych lat przebudowano kościół, dobudowując jedno przęsło i łącząc go z klasztorem. We wnętrzu kościoła zbudowano chór muzyczny. Dobudowano też trzykondygnacyjną wieżę w kształcie baszty obronnej, która oparła się zawieruchom dziejowym i przetrwała do naszych czasów w niezmienionej postaci. Dolna kondygnacja wieży posiada niszę z posągiem Anioła Stróża, natomiast jej górną część zdobi [[gzyms]] i [[fryz]], a zwieńczenie stanowi charakterystyczna [[attyka (architektura)|attyka]] bogato dekorowana w stylu [[Manieryzm (sztuka)|manieryzmu niderlandzkiego]]. Jedna z sal na pierwszym piętrze klasztoru miała [[sklepienie sieciowe]], wsparte na jednym filarze, co było jedynym tego rodzaju rozwiązaniem architektonicznym we Lwowie. |
||
[[Plik:Church and convent of Benedictines Lviv.jpg|thumb|left|Brama wejściowa do klasztoru]] |
[[Plik:Church and convent of Benedictines Lviv.jpg|thumb|left|Brama wejściowa do klasztoru]] |
||
| Linia 81: | Linia 82: | ||
W [[1772]], w chwili [[I rozbiór Polski|pierwszego rozbioru Polski]], w klasztorze mieszkało 25 zakonnic. Prowadzona przez nie szkoła uratowała klasztor przed austriacką [[Józefinizm|kasatą]]. |
W [[1772]], w chwili [[I rozbiór Polski|pierwszego rozbioru Polski]], w klasztorze mieszkało 25 zakonnic. Prowadzona przez nie szkoła uratowała klasztor przed austriacką [[Józefinizm|kasatą]]. |
||
W 1868 powstał zrealizowany projekt zmiany nachylenia dachu i zmiany wieżyczki na sygnaturkę<ref name=":0" />. |
|||
W 1933 roku benedyktynki weszły w skład odrodzonej polskiej prowincji pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. W tym też okresie rozbudowały szkołę, dobudowując od strony południowej nowe skrzydło. |
W 1933 roku benedyktynki weszły w skład odrodzonej polskiej prowincji pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. W tym też okresie rozbudowały szkołę, dobudowując od strony południowej nowe skrzydło. |
||
Ostatnia msza w kościele benedyktynek została odprawiona 14 maja 1946 roku, a następnie klasztor i kościół zostały zamknięte przez władze sowieckie<ref name=":0" />. Siostry benedyktynki zmuszone były wyjechać do pocysterskiego klasztoru w [[Krzeszów (województwo dolnośląskie)|Krzeszowie]] na Dolnym Śląsku. W opuszczonym klasztorze umieszczono szkołę milicyjną, a w kościele rozebrano ołtarze<ref name=":0" />. |
|||
Po uzyskaniu przez Ukrainę niepodległości w 1990 zespół kościelno-klasztorny był początkowo nieczynny, po czym przekazano go greckokatolickim [[Studytki|siostrom studytkom]]. Nosi on obecnie nazwę – świątynia Wszystkich Świętych (ukr. храм Всіх Святих) i klasztor Pokrowski sióstr studytek (ukr. монастир Святої Покрови Сестер Студиток). |
Po uzyskaniu przez Ukrainę niepodległości w 1990 zespół kościelno-klasztorny był początkowo nieczynny, po czym przekazano go greckokatolickim [[Studytki|siostrom studytkom]]. Nosi on obecnie nazwę – świątynia Wszystkich Świętych (ukr. храм Всіх Святих) i klasztor Pokrowski sióstr studytek (ukr. монастир Святої Покрови Сестер Студиток). |
||
Wersja z 10:41, 6 sie 2018
| kościół klasztorny (przed 1945), kościół klasztorny (obecnie) | |||||||||||||||||||||||
 Wieża kościoła Benedyktynek | |||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość |
Lwów | ||||||||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||||||||
| Wezwanie |
Wszystkich Świętych (przed 1945) | ||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Lwowa  | |||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Ukrainy  | |||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie obwodu lwowskiego  | |||||||||||||||||||||||
 49°50′44,15″N 24°01′54,82″E/49,845597 24,031894
| |||||||||||||||||||||||
Kościół Wszystkich Świętych i klasztor Benedyktynek we Lwowie – jest położony przy pl. Wiczewa 2 (przed 1945 – plac Benedyktyński).
Historia kościoła i klasztoru
Zespół klasztorny sióstr benedyktynek obrządku łacińskiego powstał po 1597, gdy położono fundament świątyni, jednak początkowo kościół był drewniany[1]. Wcześniej budowę wsparła finansowo Katarzyna Szaporowka, na której gruncie powstał kościół i klasztor. Uposażenie klasztoru stanowiły cztery wsie: Chlebiczyn, Michałów (obecnie Michałków[2]), Kluczów i Saporowce w powiecie kołomyjskim (obecnie rejon kołomyjski), w okresie późniejszym doszły Dąbrowice. W 1597 roku drewniany kościół poświecił arcybiskup Jan Dymitr Solikowski[1]. Fundacji pobłogosławił papież Klemens VIII. W 1598 do Lwowa przybyło dziesięć kolejnych zakonnic z pruskiego Chełmna, gdzie mieściła się siedziba odnowionej polskiej gałęzi benedyktynek. Przysłała je stamtąd ksieni i reformatorka zakonu benedyktynek Magdalena Mortęska. W 1615 roku kościół został zniszczony przez Tatarów, a 1623 roku przez pożar, ale do 1624 roku zakończono budowę i murowany kościół został w 1627 roku konsekrowany przez arcybiskupa Jana Andrzeja Próchnickiego[1].
Zespół kościelno-klasztorny został wniesiony u stóp Wysokiego Zamku na terenie Przedmieścia Krakowskiego (zwanego też Żółkiewskim)[1]. Ponieważ położony był na skraju ówczesnego Lwowa, otrzymał – podobnie jak klasztor bernardynów – obronny charakter, przypominając z zewnątrz twierdzę. Obronny charakter założenia podkreślały wysokie i grube mury obronne z przyporami i oknami-strzelnicami oraz masywna, surowa bryła jednonawowego kościoła pozbawionego fasady. Po pożarze w 1623 w ciągu kilku następnych lat przebudowano kościół, dobudowując jedno przęsło i łącząc go z klasztorem. We wnętrzu kościoła zbudowano chór muzyczny. Dobudowano też trzykondygnacyjną wieżę w kształcie baszty obronnej, która oparła się zawieruchom dziejowym i przetrwała do naszych czasów w niezmienionej postaci. Dolna kondygnacja wieży posiada niszę z posągiem Anioła Stróża, natomiast jej górną część zdobi gzyms i fryz, a zwieńczenie stanowi charakterystyczna attyka bogato dekorowana w stylu manieryzmu niderlandzkiego. Jedna z sal na pierwszym piętrze klasztoru miała sklepienie sieciowe, wsparte na jednym filarze, co było jedynym tego rodzaju rozwiązaniem architektonicznym we Lwowie.
Nad portalem w wykuszu umieszczono rzeźbę; rzeźby umieszczono też pośrodku każdej ze ścian.
W 1676 król Jan III Sobieski, który szczególną opieką otaczał klasztor sióstr benedyktynek, zezwolił im na założenie własnej jurydyki, opartej na prawie magdeburskim.
W pierwszym stuleciu swego istnienia zakon dynamicznie się rozwijał i liczył około 60 sióstr. W XVIII wieku przy wejściu na dziedziniec klasztorny wybudowano okazałą, barokową bramę, ozdobioną malowidłami i rzeźbami. Wejście do klasztoru stanowiła wsparta na trzech kolumnach trójarkadowa loggia. Przy okazji przebudowy zmieniono też dekoracje fasad budynków.
W 1772, w chwili pierwszego rozbioru Polski, w klasztorze mieszkało 25 zakonnic. Prowadzona przez nie szkoła uratowała klasztor przed austriacką kasatą.
W 1868 powstał zrealizowany projekt zmiany nachylenia dachu i zmiany wieżyczki na sygnaturkę[1].
W 1933 roku benedyktynki weszły w skład odrodzonej polskiej prowincji pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. W tym też okresie rozbudowały szkołę, dobudowując od strony południowej nowe skrzydło.
Ostatnia msza w kościele benedyktynek została odprawiona 14 maja 1946 roku, a następnie klasztor i kościół zostały zamknięte przez władze sowieckie[1]. Siostry benedyktynki zmuszone były wyjechać do pocysterskiego klasztoru w Krzeszowie na Dolnym Śląsku. W opuszczonym klasztorze umieszczono szkołę milicyjną, a w kościele rozebrano ołtarze[1].
Po uzyskaniu przez Ukrainę niepodległości w 1990 zespół kościelno-klasztorny był początkowo nieczynny, po czym przekazano go greckokatolickim siostrom studytkom. Nosi on obecnie nazwę – świątynia Wszystkich Świętych (ukr. храм Всіх Святих) i klasztor Pokrowski sióstr studytek (ukr. монастир Святої Покрови Сестер Студиток).
Przypisy
- ↑ a b c d e f g Michał Kurzej, Kościół p.w. Wszystkich Świętych i klasztor PP. Benedyktynek we Lwowie [online] [dostęp 2018-08-06] (ang.).
- ↑ Michałków 1.) wś. pow. kołomyjski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 298., s. 298.
Bibliografia
- Ryszard Chanas, Janusz Czerwiński: Lwów, przewodnik turystyczny. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1992. ISBN 83-04-03913-3.
- Bartłomiej Kaczorowski: Zabytki starego Lwowa. Warszawa: Oficyna Wydawnicza INTERIM, 1990. ISBN 83-85083-02-2.
- Aleksander Medyński, Lwów. Przewodnik dla zwiedzających miasto, wyd. nakładem autora, Lwów 1937
- Miejsca działalności benedyktynów i benedyktynek w Polsce współcześnie i w przeszłości
| Opactwa i klasztory funkcjonujące współcześnie |
| ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Opactwa i klasztory niefunkcjonujące współcześnie |
|
.svg)