Lee Marvin
Data i miejsce urodzenia |
19 lutego 1924 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
29 sierpnia 1987 |
Zawód | |
Odznaczenia | |
starszy szeregowy | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data śmierci | |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1942–1944 |
Siły zbrojne | |
Główne wojny i bitwy |
Lee Marvin (ur. 19 lutego 1924 w Nowym Jorku, zm. 29 sierpnia 1987 w Tucson)[1] – amerykański aktor filmowy. Laureat Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego za rolę w filmie Kasia Ballou (reż. Elliot Silverstein) w 1966. Największą popularność przyniosła mu rola majora Johna Reismana w filmie wojennym Roberta Aldricha, Parszywa dwunastka z 1967.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Lee Marvin w czasie II wojny światowej służył w 4 Dywizji Piechoty Morskiej. Wziął udział w wojnie na Pacyfiku; został ranny podczas bitwy o Saipan. Odznaczono go Purpurowym Sercem. Po wojnie imał się różnych zajęć, by jako amator ostatecznie trafić do mniejszych teatrów broadwayowskich.
W Hollywood karierę zaczynał od drugoplanowych ról psychopatów i czarnych charakterów. Łatka aktora charakterystycznego, świetnie sprawdzającego się w rolach twardych facetów, towarzyszyła mu do końca życia, choć – paradoksalnie – Oscara zdobył za podwójną kreację w komediowym westernie Kasia Ballou. Najlepiej jednak sprawdzał się w westernach (W kraju Komanczów, Zawodowcy), filmach wojennych (Parszywa dwunastka, Wielka czerwona jedynka) i sensacyjnych (Zabójcy, Zbieg z Alcatraz, Park Gorkiego).
Potrafił jednowymiarowym z pozoru rolom nadać zaskakującej głębi psychologicznej. Jego bohaterowie, często samotnie zmagający się z otaczającym ich światem, dzięki swojemu uporowi i determinacji w dążeniu do celu nierzadko stają się postaciami tragicznymi.
Zmarł nagle – w wieku 63 lat – na zawał serca. Został pochowany na Cmentarzu Narodowym w Arlington[1].
Filmografia
[edytuj | edytuj kod]- 1951 You're in the Navy Now – członek załogi (debiut filmowy)
- 1952 Pojedynek nad Silver Creek – Tinhorn Burgess
- Ośmiu żelaznych – sierż. Joe Mooney
- Uprzejmie informujemy, że nie są państwo małżeństwem – Pinky
- 1953 Bannion – Vince Stone
- Dziki – Chino
- 1954 Bunt na okręcie – Meatball
- 1955 Czarny dzień w Black Rock – Hector David
- 1956 Siedmiu ludzi do zabicia – Bill Masters
- Atak – por. Clyde Bartlett
- 1957 W poszukiwaniu deszczowego drzewa – Orville „Flash” Perkins
- 1961 W kraju Komanczów – Tully Crow
- 1962 Człowiek, który zabił Liberty Valance’a – Liberty Valance
- 1963 Rafa Donovana – Thomas Aloysius „Boats” Gilhooley
- 1964 Zabójcy – Charlie Storm
- 1965 Statek szaleńców – Bill Tenny
- Kasia Ballou – Kid Shelleen/Tim Strawn
- 1966 Zawodowcy – Henry „Rico” Fardan
- 1967 Parszywa dwunastka – mjr John Reisman
- Zbieg z Alcatraz – Walker
- 1968 Piekło na Pacyfiku – amerykański pilot
- 1969 Pomaluj swój wóz – Ben Rumson
- 1972 Pierwszorzędne cięcie – Nick Devlin
- Z własnej kieszeni – Leonard
- 1973 Przyjdzie na pewno – Hickey
- Władca północy – Numer 1
- 1974 Gang Spike’a – Harry Spikes
- Człowiek klanu – szeryf Bascomb
- 1976 Krzyknąć diabłu w twarz – płk Flynn O’Flynn
- 1979 Ekspres pod lawiną – płk Harry Wargrave
- 1980 Wielka czerwona jedynka – sierż. Possum
- 1981 Śmiertelne polowanie – Edgar Millen
- 1983 Park Gorkiego – Jack Osborne
- 1984 W matni – Jimmy Cobb
- 1985 Parszywa dwunastka 2 – mjr John Reisman
- 1986 Oddział Delta – płk Nick Alexander
Sons of Lee Marvin
[edytuj | edytuj kod]Krótko po śmierci Marvina powstało tajne stowarzyszenie Sons of Lee Marvin, założone przez reżysera Jima Jarmuscha. Aby zostać do niego przyjętym, trzeba wyglądać na tyle podobnie do Marvina, by móc zostać wziętym za jego syna. Do członków stowarzyszenia należą m.in. Jarmusch, Tom Waits, Nick Cave i John Lurie.
Nagrody
[edytuj | edytuj kod]- Nagroda Akademii Filmowej Najlepszy aktor pierwszoplanowy: 1966 Kasia Ballou
- Złoty Glob
- Najlepszy aktor w filmie komediowym: lub musicalu: 1966 Kasia Ballou
- Nagroda BAFTA Najlepszy aktor zagraniczny: 1966 Zabójcy i Kasia Ballou
- Nagroda na MFF w Berlinie Srebrny Niedźwiedź dla najlepszego aktora: 1965 Kasia Ballou
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Arlington National Cemetery Website - Lee Marvin (ang.) [dostęp 2011-09-29]
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Lee Marvin w bazie IMDb (ang.)
- Lee Marvin w bazie Filmweb
- Lee Marvin w bazie Notable Names Database (ang.)
- ISNI: 0000000121217645
- VIAF: 14958999
- LCCN: n80102290
- GND: 12213558X
- LIBRIS: qn2478x8130dbs8
- BnF: 13897169r
- SUDOC: 027558932
- NLA: 36528244
- NKC: xx0147376
- BNE: XX1492404
- NTA: 072899948
- BIBSYS: 98078878
- PLWABN: 9810658365705606
- NUKAT: n2010159779
- J9U: 987007426096105171
- CONOR: 39874147
- KRNLK: KAC2020L1607
- LIH: LNB:Kfi;=Bq
- Amerykańscy aktorzy filmowi
- Amerykańscy wojskowi
- Uczestnicy II wojny światowej
- Laureaci Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego
- Laureaci Złotego Globu dla najlepszego aktora w filmie komediowym lub musicalu
- Laureaci nagrody BAFTA dla najlepszego aktora pierwszoplanowego
- Laureaci Srebrnego Niedźwiedzia dla najlepszego aktora
- Odznaczeni Purpurowym Sercem
- Pochowani na Cmentarzu Narodowym w Arlington
- Ludzie urodzeni w Nowym Jorku
- Urodzeni w 1924
- Zmarli w 1987